Uytdehaage nog niet verzadigd
oenewold: 'ontzettend moe, maar ook heel blij'
Trainer Eelman neemt
ontslag bij Noordwijk
Wereldrecord en olympische gouden medaille op vijf kilometer
SI
A
Ian der Velde
onent van
iden generatie
uick Boys
het vaandel
dragen
erland in
■renzone
ld let Nederlands tennis-
li ieft de Davis-Cupwed-
ic gen Frankrijk in Metz
0 Gisteren verloor Sjeng
d in een hoogstaande
tvan de Franse num-
n jbastien Grosjean: 2-6
-2 3-6. Hierdoor kwam
idèkop de beslissende
ia ong van 3-1 in de inter-
m [bekerhouder speelt in
n( kwartfinale van de we-
ac! ip tegen Tsjechië. Het
atjnds team is door dit re-
edwongen tot een pro-
v 'gradatiewedstrijd in
va ier. Hiervoor wordt
;ele maanden geloot,
in ales op rij zijn de Au-
tennissers ook ver-
I tot een promotie/de-
- duel. Zonder Lleyton
'atrick Rafter en Mark
ussis verloren de Au-
in Buenos Aires van Ar-
Naast de Argentijnen
1 in ook Zweden, Rus-
jatië, Amerika en Tsje-
i bij de laatste acht.
ylken kan het niet al-
e Davis Cup
hjrer
eu
EK
gtL
ik Jankzij zijn tijd van
pi inden op de 60 meter
dv rtijn Ungerer uit Al-
Vc i den Rijn sinds afgelo-
an rdag op de kandidaten-
v de Koninklijke Neder-
tletiek Unie (KNAU)
k Iname aan de Europe-
rkampioenschappen.
rijd wordt van 1 tot en
lart gehouden in We-
i ;erer won zaterdag in
df e Vaasa de korte sprint
,o( otnia Games. De loper
en Atletiek verbeterde
ponlij k record met een
gi ikelijk grote marge van
vr inde en is na Miguel
tei (6,63 in 1998) de twee-
i ti dander aller tijden. Op
lese indoorranglijst
levende, 0,03 seconde
td van de Griekse
drie Aristotélis Gavél-
or irer: 'Ik heb gewoon
s nodig om goed te
981
SPORT
maandag 11 FEBRUARI 2002
door Frank van den Heuvel
salt lake city - De man die de
gouden medaille dankte aan zijn
nuchterheid en mentale kracht
kon zijn emoties na afloop even
niet bedwingen. Nadat het laat
ste paar op de vijf kilometer was
gefinished, liet Jochem Uytde
haage zijn tranen de vrije loop.
„De Olympische Spelen zijn zo'n
groot evenement. Ik dacht bij
mezelf: waarom zou ik niet mo
gen huilen?"
Ook 's avonds was de Utrechter
in niets de koele kikker die hij
op het ijs is. Hij liet zich door
20.000 mensen fêteren op het
Medal Plaza in het centrum van
Salt Lake City en was het mid
delpunt van het eerste uitbundi
ge feestje in het Holland House.
„Het is een gekkenhuis, maar
wel een heel leuk gekkenhuis",
zei hij op een rustig moment
tussen alle huldigingen door.
„Hier droom je van.
Eén dag mocht hij plezier ma
ken van zichzelf, gisteren stond
hij zichzelf toe om 'na te genie
ten', vanaf vandaag richt hij zich
op de 1500 meter. Uytdehaage
maakte in de dagen voor de
start van het olympische
schaatstoernooi zelf de vergelij
king met Johann Olav Koss. De
Noor behaalde tijdens de Spelen
van '94 in Lillehammer gouden
medailles op de afstanden die
Uytdehaage in Salt Lake City
rijdt; naast de 5000 meter ook de
mijl en de tien kilometer. Koss
verkeerde destijds in een roes,
die hem naar grote hoogte
stuwde. Volgens coach Gerard
Kemkers is het denkbaar dat
Uytdehaage hetzelfde zal over
komen. Op de 1500 meter zou
een uitschieter tot een medaille
moeten leiden, op de tien kilo
meter behoort hij tot de favorie
ten. Hoewel zijn Spelen nu al
geslaagd zijn, is Uytdehaage dan
ook verre van verzadigd. „Als de
1500 meter straks niet goed
gaat, zal ik boos zijn op mezelf.
Dan telt deze gouden medaille
even niet meer."
Zijn vergelijking met Koss was
als een grap bedoeld. Toch be
schouwt hij de Noor wel degelijk
als een voorbeeld. Uytdehaage
heeft 'Effect' in de kast staan,
het boek van Koss over de weg
naar succes, waarin veel aan
dacht wordt besteed aan psy
chologie in topsport. Hij laat
zich ook regelmatig adviseren
door een 'mental coach'. Gees
telijke sterkte is - naast een uit
zonderlijke portie talent - wel
licht de belangrijkste troef van
de Utrechter. Hij is in staat om
te presteren onder druk, hard te
schaatsen op de momenten dat
het moet. Dat bleek dit seizoen
eerder al tijdens het olympisch
kwalificatietoernooi, het EK all
round en de skate-off om het
laatste olympisch startbewijs op
de 1500 meter. Telkens trok hij
aan het langste eind.
Uytdehaage heeft razendsnel
'leren winnen', zoals dat in trai
nerstaai heet. Hoewel hij al 25
jaar is, begon zijn internationale
carrière pas anderhalf jaar gele
den. De gouden vijf kilometer
Trainer Gerard Kemkers moedigt Jochem Uytdehaage aan. Foto: GPD/Catrinus van der Veen
van Gianni Romme in Nagano,
vier jaar geleden, zag hij niet.
Uytdehaage lag in bed, omdat
hij zelf enkele dagen later moest
rijden op het NK voor neo-seni-
oren. Zijn tijd? 6.54, veertig se
conden langzamer dan zater
dagmiddag. Zijn eerste podium
plek in een mondiaal veld haal
de hij pas in november, tijdens
de World Cup in Den Haag.
Achteraf bezien heeft die late
doorbraak hem geen kwaad ge
daan. „Mijn fundament is daar
door extra stevig."
Bij zijn olympisch debuut hield
Uytdehaage zijn zenuwen als
een routinier in bedwang. Ook
toen in de ritten voor hem rare
dingen gebeurden. Reputaties
sneuvelden (Dittrich, Verheijen),
niet verwachte namen kwamen
bovendrijven. Met name de
Duitser Jens Boden (derde in
6.21.73) en Derek Paira baarden
opzien. De Amerikaanse pupil
van de Nederlander Bart Schou
ten liet zien dat je ook als semi-
prof nog op een olympisch po
dium kan komen en dook met
6.17.98 als eerste onder het we
reldrecord van Gianni Romme
(6.18.72). Uytdehaage was op
dat moment nog bezig met de
warming-up, maar liet zich niet
imponeren. „Op de vijf kilome
ter ben ik altijd sneller geweest
dan Parra. Als hij hiertoe in staat
was, moest ik dat ook zijn."
Kemkers en Uytdehaage bleven
bij het uitgedokterde schema,
dat in theorie moest leiden tot
6.14. Het werd 6.14.66. Kemkers:
„Ik keek Jochem na de rit van
Paira een keer diep in de ogen,
itsster verrast met zilver op drie kilometer
nei
mi k van den Heuvel
ine»
city - Renate Groene-
haar coach Gerard
hielden het hele sei-
dat de uitgestippelde
ir een podiumplaats in
City zou leiden. Gister-
erd hun gelijk op in-
iaa lende wijze bewezen,
n ii 'old reed op de drie ka
li 3.58.94 minuten naar
t g we persoonlijk en Ne-
an record en pakte verras-
iez zilveren medaille, ach-
j w ires Claudia Pechstein.
he d leek Groenewold zelfs
te laar een hoofdprijs. Pas
ijlste ronden moest ze
op de nieuwe mon-
o tijd die Pechstein in de
om »aar had neergezet. De
scherpte haar eigen
'rei cord aan met anderhal-
ior ide. Vorig jaar brak
voor het eerst de vier
dif-grens (3.59.26), nu
oaar 3.57.70 minuten,
pol fold: „In de laatste ron-
en mijn benen vol, ik
l meer. Ik had een
aak in mijn strot. Ik ben
10 'd moe, maar ook heel
d toy de Jong haalde een
>e( inde vijfde plaats
t b Gretha Smit kwam
L w dan een elfde plaats.
en plak was voor Groe-
B.f25), die als eerste Ne-
minder dan vier mi-
fer de drie kilometer
Renate Groenewold en haar trainer Gerard Kemkers. Foto; ANP/Jasper Juinen.
deed, meer dan op voorhand
verwacht. Algemeen werd gere
kend op een Duits onderonsje.
Anni Friesinger was topfavorie
te. Er werd al volop gespecu
leerd over een goldrush op vier
afstanden. De Russin Lydia Sko-
blikova reed in 1964 naar vier
gouden medailles, het maximale
aantal destijds omdat er nog
geen vijf kilometer in het pro
gramma was opgenomen.
Friesinger had graag in haar
voetsporen getreden. Zij rijdt
naast de 3000 meter ook nog op
de 1000 meter, de mijl en de vijf
kilometer. Gisteravond bleef ze
met 3.59.39 echter steken op
een vierde plaats, net achter de
Canadese Cindy Klassen.
Zo deelde Pechstein de eerste
harde tik uit in de tweestrijd met
Friesinger. De twee kunnen el
kaar niet luchten of zien. In de
catacomben van de Utah Olym
pic Oval en op de ijsbaan nege
ren ze elkaar volkomen. De con
troverse tussen de Duitse
schaatstoppers is niet van van
daag of gisteren. De kiem ligt in
de benadering en beleving van
de sport. Friesinger, opgegroeid
in het Zuid-Duitse Inzeil, heeft
de Berlijnse Pechstein altijd ge
zien als een exponent van het
harde en starre Oost-Duitse
sportsysteem. De verbale strijd
leidde in januari tot een voorlo
pige piek. Tijdens het EK all
round in Erfurt zette Friesinger
voor de Duitse tv-camera's haar
vraagtekens bij de griep die
Pechstein in de aanloop naar
het titeltoemooi zou hebben ge
had. „Ze was kennelijk niet ziek
genoeg om de 5000 meter te
kunnen winnen", vuurde
Friesinger.
Pechstein kreeg gisteren haar
revanche. Ze staat er altijd bij de
Olympische Spelen. In 1992 in
Albertville was ze nog een jong,
anoniem talent en pakte ze al
brons. In 1994 in Lillehammer
en vier jaar later in Nagano
kaapte ze het goud op de vijf ki-
'Ik denk dat dit de juiste stap is'
door Willem Spierdijk
noordwijk - Trainer John Eel
man van Noordwijk heeft vrij
dagavond met onmiddellijke in
gang ontslag genomen. Aanlei
ding is de kritiek van een aantal
spelers op zijn werkwijze. Die
hebben gedreigd de club te ver
laten als het contract met Eel
man zou worden verlengd. „Als
er bedenkingen zijn, kan ik be
ter opstappen. Dan komt de
verantwoording voor de presta
ties bij de spelersgroep te liggen.
Bij een andere club had ik deze
stap nooit gezet. Maar ik heb zo
lang bij Noordwijk gezeten, dat
ik denk dat dit de juiste stap is",
aldus John Eelman. Als vervan
ger van de trainer zat zaterdag
middag zijn zoon John Eelman
jr. op de bank. Hij zag zijn ploeg
met 0-1 verliezen van hekken
sluiter De Beursbengels.
De belangrijkste spelers van
Noordwijk zijn al enige tijd on
tevreden over Eelman. Zij vin
den zijn trainingen veel te saai
en hebben kritiek op de tactiek
die wordt gevolgd. Er is eigenlijk
sprake van een generatiekloof
tussen de spelers, die - als ze
drie keer in de week komen trai
nen - ook een beetje lol willen
hebben en de trainer die meent
dat trainingen er zijn om beter
te gaan voetballen.
Eigenlijk begrijpt Eelman hele
maal niets van de kritiek van de
spelers. „Ik ben geen autoritaire
trainer, communicatie is al 35
jaar m'n sterke punt, en dat zou
nu in drie, vier maanden zijn
veranderd?" De trainer van
Noordwijk geeft wel toe dat er
discussies waren tussen trainer
en spelers. „Er leefde het een en
ander. Je moet wennen aan el
kaar."
Eelman miste vooral beleving bij
zijn spelers. „Je moet de beste
zijn op het veld en niet met
woorden. Als er al direct bele
ving in deze ploeg zou hebben
gezeten, had deze ploeg al jaren
het Bollenstreekvoetbal kunnen
domineren."
Voorzitter Leen Korbee van
Noordwijk heeft begrip voor de
stap van Eelman. „In zijn situa
tie had ik hetzelfde gedaan. Hij
wil voor zo'n korte periode geen
energie meer steken in deze
spelers."
Aanvoerder Arnold Reinders
vindt het jammer dat de trainer
voortijdig opstapt „Het klikte
niet tussen spelers en trainer.
Dat kan een keer gebeuren. We
vinden Eelman geen beroerde
vent en hadden het seizoen met
hem willen afinaken." Reinders
vindt wel dat het bestuur van de
club de zaak te lang heeft laten
sudderen. „Nu lijkt het alsof wij
zo'n lastige groep hebben, maar
wij zijn helemaal niet moeilijk.
Als er een paar weken geleden
een besluit was genomen, dan
hadden er drie regels in de krant
gestaan."
Noordwijk moet nu op zoek
naar een interim-trainer. John
Eelman jr. behoort niet tot de
kandidaten. „Dat kan je die jon
gen niet aandoen. Ik wil het
hem niet eens vragen", zegt
voorzitter Korbee. Mogelijk
wordt de opvolger gezocht in de
categorie 'oud-spelers'. Gister
avond sprak Korbee met Geert-
Jan Bakker, die Eelman en zijn
voorganger Ruud Bröring assis
teerde. „Ik wil weten hoe hij er
over denkt zonder hem meteen
een kandidaat te noemen.
Dat de discussies over de positie
van trainer John Eelman ook
hun weerslag hebben op de
prestaties, bleek tegen De
Beursbengels. De Noordwijkers
speelden zonder inzet en al he
lemaal zonder bezieling en ver
loren terecht met 1-0. Met een
beetje pech was Noordwijk met
3 of 4-0 afgedroogd door de Am-
stelveense hekkensluiter (tot za
terdag vier punten uit dertien
duels).
Natuurlijk stond er een handvol
invallers in het elftal, maar ook
dan zou De Beursbengels, met
afstand de zwakste ploeg in de
hoofdklasse, door Noordwijk
moeten worden weggespeeld.
Maar niemand in het elftal leek
bereid ook maar iets aan vuil
werk op te knappen. Een doel
punt vlak na rust van de Amstel-
veense spits Rody Spaan was
beslissend. Daarna kreeg de
thuisploeg via Jelle Korbee,
Rocky Pitti en invaller Albert van
der Heiden wat kleine kansjes
op de gelijkmaker, maar De
Beursbengels was veel vaker
dicht bij een tweede treffer.
Noordwijk: Korft Ten Brinke. Korbee.
Van der Niet: Heipen. (67. Regeer).
Reinders (83. Van der Heide). Kotten-
hagen. Van der Laan; Pitti. Van Dam.
Bartels (60. Klein).
maar hij zei meteen; 'we veran
deren niets aan ons plan, ik ben
sterk genoeg.' Dat tekent zijn
zelfverzekerdheid." Uytdehaage
wist van zichzelf dat hij in staat
was om sneller te schaatsen dan
ooit iemand voor hem had ge
daan. Kemkers: „Je weet op
voorhand dat je bijna allemaal
rondjes 29 moet rijden. Erop
vertrouwen dat je een dergelijke
barrière kunt breken, is niet
voor iedereen weggelegd. Jo
chem kan dat wel."
lometer weg voor Gunda Nie-
mann-Stimemann. Pechstein,
getraind door Joachim Franke,
kan zich als geen ander op één
evenement focussen. De andere
wedstrijden in het seizoen tellen
dan niet.
Voor Groenewold zijn het de
eerste Olympische Spelen. Ook
in haar geval blijkt de door Ge
rard Kemkers uitgedokterde op
bouw zeer heilzaam. Groene
wold: „Toen ik Anni zag rijden
wist ik dat er een wereldrecord
nodig was voor goud. Je kan zo
maar naast het podium staan,
maar ik reed de hele week al lek
ker."
Ze maakte deze week gebruik
van de diensten van een Neder
landse chiropractor in Salt Lake
City. Die zorgde er voor dat haar
chronische rugproblemen, waar
ze ook dit seizoen danig last van
had, werden verholpen.
Gerard Kemkers: „Ze had rug
pijn bij de olympische trials in
Heerenveen, maar daar hebben
we sindsdien hard aan gesleu
teld. Mijn blijdschap is zo groot
dat ik hier wel kan staan sprin
gen. Dit was spannender dan de
rit gisteren van Jochem Uytde
haage. Het was zo krap, maar ze
reed een fantastische race. We
wisten dat ze de eerste rondjes
solide en op techniek moest rij
den. Daarna heeft ze gas gege
ven. Ik ben ontzettend blij voor
Renate."
De materiaalhokken liggen vol, de schoenen staan in het vet,
de kantine is dicht. Het weekeinde is voorbij, maar nog niet
vergeten. Gelegenheidscolumnist Martin Hersman zet de
mislukte vijfkilometerrace van zijn ploeggenoot Bob de Jong
in de herhaling.
,,De race van Bob was een
klassiek voorbeeld van hoe je
aan de druk ten onder kunt
gaan. De Olympische Spelen
zijn een enorme kermis. Pers
en commercie, met in hun
kielzog het publiek en de spon
sors, maken die wedstrijden zó
belangrijk, tot het waanzinni
ge aan toe. Het wordt zo gepre
senteerd dat werkelijk alles
van die ene race afhangt. Dat
is ook wel
waar, maar
het is als
sporter
enorm moei
lijk om met
die opge
klopte ver
wachtings
patronen om
te gaan.
Je ziet op de
Olympische
Spelen dat
sommigen
het wel aan
kunnen en
anderen
gaan eraan
onderdoor.
Sporters wor
den in feite
gedwongen
de rol aan te
nemen die
van ze wordt
venvacht: superzelfbewust, al
les onder controle. Mensen
zien dat en schatten de schaat
sers daardoor vaak hoger in
dan ze zijn.
Dat is met Bob ook gebeurd,
denk ik. Het is een beetje als
met een examen op school. Er
wordt vooraf gevraagd wat je
ervan verwacht en dan zeg je,
eigenlijk automatisch, dat je je
goed voelt en dat je het goed
hebt geleerd. Je wilt niet toege
ven aan onzekerheden. Maar
als je je dan over het vragen vel
buigt, blijkt dat je jezelf toch
iets te hoog hebt ingeschat. Te
gen Bob werd van alle kanten
gezegd dat dit zijn kans was
op olympisch goud, nu Gianni
Romme niet meedeed, dat ver
grootte de druk nog verder.
Uiteindelijk spookte er zo veel
door zijn hoofd, dingen waar
hij helemaal niet bezig mee
moest zijn. Hij was bezig met
het resultaat, niet met de race.
Dat hebben zijn begeleiders
ook onderschat, denk ik. Ze
hebben niet
gezien hoe
enorm ge
spannen Bob
was. Hij is
iemand die
vlak voor de
start nog
even flink
'door elkaar
moet wor
den ge
schild'. Zijn
rondetijden
vielen al
meteen tegen
en dan ga je
verkrampen
om toch har
der te gaan.
Dat zasje
bijvoameeld
ook bijCarl
Verheijen en
bij Sayutin.
Bij Bob ging
het meteen al fout. Na 200 me
ter lag hij al te ver achter om
goud te winnen. Dat was zijn
doel en als je je zo vroeg in de
wedstrijd al realiseert dat je
doel onhaalbaar is geworden,
dan stort je in. Logisch. Maar
ik denk dat het op de tien kilo
meter nog wel goed gaat ko
men. Dan is hij niet meer de
grote favoriet, want Gianni
Romme doet weer mee. Dan
kan Bob weer zichzelf zijn.
Martin Hersman uit Usse is schaat
ser bij de TVM-ploeg en teamge
noot van Bob de Jong
