denk
niet
GELOOF SAMENLEVING
Evangelisch Werkverband plakt 'diabolische anti-hefde' af
,'v •Ir-'H»
Gereformeerde Gemeenten leggen definitie huwelijk vast
Lolle Nauta denkt niet na
Geld voor wapen
Pinksterkerken vier<
hun fusie in Aalsmei
Getipte opvolger
paus heeft vorm
van Parkinson
jkC-
ff 7
13
:-|;v G-G
WWLaj J
Leeg
Lolle
Nauta
Openhartige homopriester
Mantero uit ambt gezet
'Pas als het over geld gaat, komen tongen los over Sol
donderdag 7 februari 2q
driebergen - Het Evangelisch Werkverband (EW)
in de Samen-op-Wegkerken heeft een omstreden
passage over homoseksualiteit in zijn jongste blad
afgeplakt. De redactie zegt het te betreuren dat de
tekst aanleiding heeft gegeven tot misverstanden.
Dat was 'geenszins onze intentie', staat op een
van de witte stroken die over de tekst is geplakt.
De gereformeerde predikant dr. G. den Hartogh.
de auteur van het gewraakte stuk in het thema
nummer 'Gods Meesterwerk', had homoseksuali
teit een uiting genoemd van 'diabolische anti-lief-
de. een perversiteit in de meest letterlijke zin des
woords'.
Het EW had de uitgave met een oplage van circa
6500 exemplaren vorig jaar naar onder meer alle
kerkenraden van de drie SoW-kerken gestuurd ter
voorbereiding op het synodevoorstel om homo
huwelijken of -relaties in de kerk te zegenen. „We
willen niemand kwetsen", zei EW-voorzitter ds.
Hans Eschbach gisteren. Alle exemplaren van het
themanummer die nu nog de deur uitgarut. zijn
volgens hem daarom voorzien van de witte stro
ken.
Het COC vindt het 'bemoedigend' dat de teksten
zijn afgeplakt, zei voorzitter H. Beerten. Volgens
hem heeft het EW kennelijk ingezien dat het niet
zo verstandig is dergelijke dingen te schrijven. De
belangenorganisatie voor homoseksuelen COC zal
geen aanklacht wegens discriminatie indienen te
gen de predikant, omdat dit wegens de vrijheid
van godsdienst naar verwachting weinig kans van
slagen zou hebben, aldus Beerten.
Het COC hoopt wel dat Den Hartogh bereid is tot
een gesprek over de kwestie. De organisatie had
hem daartoe per brief uitgenodigd, maar wacht
nog altijd op een reactie van de predikant. Maar
Eschbach zei dat hij het COC al heeft laten weten
dat een gesprek er niet in zit. Het Evangelisch
Werkverband gaat volgens hem alleen in gesprek
met groeperingen in de kerk.
Het platform van SoW-predikanten Op Goed Ge
rucht had het werkverband opgeroepen het artikel
te rectificeren, omdat het 'onnodig pijn' kan ver
oorzaken. Twee kerkelijke homo-organisaties
noemden de uitspraken van Den Hartogh heel
betreurenswaardig.
Het Evangelisch Werkverband werd in 1995 opge
richt door acht predikanten uit de SoW-Kerken als
reactie op de aanhoudende leegloop van de Her
vormde, Gereformeerde en Lutherse Kerken. De
organisatie vertegenwoordigt sindsdien de evan
gelische stroming in de SoW-kerken.
vaticaanstad/rtr - De Italiaan
se kardinaal Carlo Maria Marti
ni, de favoriete kandidaat van li
berale rooms-katholieken om
Johannes Paulus n op te volgen,
lijdt net als de paus aan een
vorm van de ziekte van Parkin
son. Dat heeft de kardinaal te
gen zijn priesters gezegd.
De ziekte van Martini bevindt
zich nog in een beginnend sta
dium. „Zoals u kunt zien, begint
mijn hand te trillen. Dit is geen
pure Parkinson, maar iets dat
wordt omschreven als parkinso-
nisme", vertelde de kardinaal
onlangs tijdens een persoonlijke
retraite aan de priesters. Martini
wordt 15 februari 75 jaar. de
leeftijd waarop een bisschop
zijn ontslag aan de paus aan
biedt. Ook als de paus het ont
slag van Martini aanvaardt, blijft
de kardinaal formeel een kandi
daat voor het pausschap tot hij
80 wordt. Martini, sinds decem
ber 1979 aartsbisschop van Mi
laan. kondigde vorig jaar aan dat
hij zich na zijn 75e wil terugtrek
ken voor gebed en bijbelstudie.
Martini pleitte begin vorig jaar
voor een Derde Vaticaans Con
cilie om te praten over de pro
blemen in de Rooms-Kathofieke
Kerk. Hij ontving in 2000 de
Spaanse Prins van Asturië-prijs
voor sociale wetenschappen. De
jury noemde hem de belangrijk
ste christelijke intellectueel van
de twintigste eeuw. Martini is
vaak getipt als opvolger van de
huidige paus. Ook bisschop
Muskens van Breda sprak in
2001 de hoop uit dat Martini,
volgens hem een superieure
geest, de nieuwe paus wordt.
'Priesterwijding
vrouwen RK Kerk
op handen'
passau/dpa - Ongeveer tien
vrouwen uit Duitsland en Oos
tenrijk hopen deze zomer tot
rooms-katholiek priester te wor
den gewijd. De wijding, waar
voor zij al een bisschop zouden
hebben gevonden, geschiedt op
een geheime plaats, meldt de
Possauer Neue Presse in het
zuidoosten van Duitsland.
Het aartsbisdom München
sprak in een reactie van een 'il
legaal plan'. In de RK-Kerk kun
nen alleen mannen de priester
wijding ontvangen.
Volgens de krant hebben de
vrouwen de afgelopen drie jaar
in het geheim een opleiding tot
priester gevolgd. Zij vertrouwen
erop dat er genoeg mensen zijn
die hen zullen uitnodigen om
voor te gaan in een kerkdienst.
■-* -
-
bamiyan - Een soldaat van de Noordelijke Alliantie marcheert langs de Rode Berg, met vorig jaar deze beelden op. In de grotten en tussen de brokstukken van het beeld is nu
de lege nis waar eeuwenlang een van de twee grootste boeddhabeelden ter wereld een vluchtelingenkamp gevestigd,
stond. Onder luid protest van onder meer de Verenigde Naties blies het Talibanregime Foto: EPA/Jewel Samad
zeist/anp - De Gereformeerde Gemeen
ten hebben in een noot bij hun statuut
vastgelegd, dat het woord 'huwelijk' al
leen van toepassing is op een verbintenis
tussen één man en één vrouw. De aanlei
ding voor dat besluit van de synode van
het orthodox-protestants kerkgenoot
schap is de openstelling van het huwelijk
voor homoseksuelen door de overheid.
Synodevoorzitter ds. J. van Eckeveld
heeft het besluit van de Gereformeerde
Gemeenten gisteren bevestigd. „Omdat
er in ons tijdsgewricht multi-interpreta-
bel over het huwelijk wordt gesproken,
hebben wij vastgelegd wat wij er vanuit
het Woord van God onder verstaan. We
willen duidelijk maken waar we in het
spectrum van opvattingen over het hu
welijk bewust willen staan."
De noot bij artikel 70 van de Dordtse
Kerkorde kan de Gereformeerde Ge
meenten juridische verwikkelingen be
sparen als ze ooit met de vraag om kerke
lijke bevestiging van een homohuwelijk
worden geconfronteerd. Die kans is ui
terst klein, erkende Van Eckeveld. De de
finitie is vooral een signaal naar de bui
tenwereld, aldus de synodepreses.
In de noot staat dat de Gereformeerde
Gemeenten het huwelijk beschouwen als
BOEKBESPREKING
Wat is het toch, dat stukjes
schrijvers ertoe aanzet om hun
wekelijkse of tweewekelijkse of
maandelijkse columns bij el
kaar te harken en in boekvorm
uit te brengen? Is het ijdelheid,
die hen ertoe dwingt hun stuk
jes te redden van de oudpapier-
stapel en een - schijnbaar - per-
manenter onderdak te bieden
tussen twee kaften? Of is het
puur gemakzuchtige geldmake-
rij van de uitgever?
Het zal wel van tweeën één zijn.
Maar jammer genoeg voor
schrijver en uitgever, en vooral
voor de koper die erin is ge
trapt, maken heel veel stukjes
op een rijtje nog geen boek.
Slechts heel zelden kan iets dat
is vervaardigd voor de vluchtig
heid aanspraak maken op de
eeuwigheid. Nieuwste voor
beeld: het bundeltje 'Ik denk
niet na' van filosoof Lolle Nau
ta, met als ondertitel 'Kwesties
en pretenties in de filosofie'.
Het gaat voornamelijk om een
verzameling columns die Nauta
schreef voor het maandblad Fi
losofie Magazine. 'Ik denk niet
na', het zou een prikkelend sta
tement kunnen zijn, komende
van een filosoof. En als die het
zelfs op de kaft van een boek
zet, krijgt het bijna de lading
van een filosofisch program.
Draagt de schrijver van 'Onbe
hagen in de
filosofie', na
de filosofie
met de grote
F, nu ook de
filosofie met
de kleine f
ten grave? Is
zijn Ik denk
niet na een
wijsgerig
spiegelbeeld
van Descar
tes' Cogito
ergo sum (Ik
denk dus ik
ben)?
Helaas, de
lezer wordt
op een van
de eerste
bladzijden al
uit de droom geholpen. Nautas
hoogstpersoonlijke non cogito
blijkt geen statement met een
grote S, maar eentje met een
kleine. „Ik mijn hoofd gebeurt
meestal niet zoveel zegt hij op
de tweede bladzij. En zo laat hij
de lezer, zich verbaasd achter
de oren krabbend, want wat
moet hij met deze informatie,
los op de rest van het boek
Nauta heeft het al vaker gezegd
en geschreven: de filosofie
moet zich niet meer met de al
oude grote kwesties van meta
fysische proporties bezighou-
Kwesties na
en pretenties
in de filosofie
den. „Dat soort
vragen zijn
voor weten
schappers en
kele maten te
groot", schrijft
Nauta ook nu
weer. Met dat
in gedachten
zit er mis
schien toch
iets meer ach
ter dit bundel
tje dan alleen
ijdelheid en
gemakzuchtige
geldmakerij.
Wellicht laat
zich juist in de
ze luchtige
vorm - haps
nap stukjes
over hapsnap kwesties - de
kem vinden van Nautas filoso
fische program, dat zich laat sa
menvatten als 'de kunst van het
verkleinen'.
Maar zelfs wie het boekje zo
leest, danst niet door de blad
zijden. Zelfs wie dolgraag met
Nauta mee wil in het pieren-
badje in plaats van in het diepe,
springen de gaaptranen na
twintig, dertig bladzijden in de
ogen. We lezen over het fatalis
tische wereldbeeld van W.F.
Hermans, we vernemen dat
postmoderne filosofie niet be
staat, we krijgen te horen dat
het NIOD-onderzoek naar Sre
brenica zal falen - op zich alle
maal aardige onderwerpen.
Maar onder de handen van
Nauta krijgen ze net iets te vaak
een nou-èn-gehalte.
Wie even terugdenkt aan zijn
vroege jeugd, weet nog dat in
een pierenbadje heel veel leuks
en spannends te beleven valt -
vaak meer dan in het diepe met
z'n suffe schoolslagbaantjes.
Helaas, Nauta mist de spranke
lende geest om iets van die sen
satie op te roepen. En, zoals het
pijnlijkst blijkt uit zijn treurige
poging om een heuse dialoog te
schrijven („De ideologen van
het filosofische postmodernis
me roepen: Anything goes.
maar brengen dit methodisch
anarchisme zelf niet in prak
tijk" „Geef eens een voor
beeld." „Neem Modernity and
Ambivalence van de beroemde
Bauman, verschenen in 1993."
etcetera...), hij ontbeert daartoe
ook een sprankelende pen.
Afke van der Tooien
Titel: Ik denk niet na. Kwesties
en pretenties in de filosofie
Auteur: Lolle Nauta
Uitgeven Van Gennep
Prijs: 10,90 euro
madrid/rtr/anp - De eerste
rooms-katholieke priester in
Spanje die openlijk voor zijn ho
moseksualiteit uitkwam, losé
Mantero, is gisteren uit het
ambt gezet. Dat was de reactie
van het bisdom Huelva op de
mededeling die Mantero vrijdag
in het homoblad Zero deed, dat
hij 'Godzijdank homo is' en dat
hij zich niet aan het celibaat
houdt.
Priesters in de Rooms-Katholie-
ke Kerk leggen bij hun wijding
de gelofte van kuisheid af. Over
treding daarvan, als hetero- of
als homoseksueel, wordt in de
kerk als een zeer ernstig vergrijp
In NRC Handelsblad stond
dinsdag een verbijsterende
grafiek over de begroting van
de Verenigde Staten: de Ameri
kanen gaan in 2002-2003 379
miljard dollar uitgeven aan de
fensie. Daar komt het geld
voor de Afghaanse oorlog en
voor het ontwikkelen van ge
heime wapens nog bij.
Die 379 miljard dollar (twintig
procent van de begroting) ste
ken schril af bij de 50 miljard
voor onderwijs. Voor ontwik
kelingshulp zou er minimaal
22 miljard dollar beschikbaar
moeten zijn, maar de Verenig
de Staten
houden ontwricht de werd
economie niet. Ze creperei
maar dat heeft geen effect
de aandelenkoersen.
De budgetten voor het r
re apparaat in Europa valk
het niet bij die van de Vet
de Staten. Frankrijk: 35,3 n
jard dollar. Engeland: 34,9
jard dollar. Duitsland: 20 n
jard dollar. Nederland: 6 m
jard dollar. Maar alles bij i
kaar is het toch ontzettend
veel.
Wat heeft dit met het bijbe)
stuk van deze week te mak
Exodus 21:1-24-18? Het sti
heet 'mis
TAMARAH
B E N I M A
den, anderhalf miljard heeft
slechts een dollar per dag.
Kofi Annan, de secretaris-ge
neraal van de Verenigde Na
ties, heeft Wolfensohns oproep
herhaald op een congres over
de globalisering. „De onaange
name werkelijkheid is dat
markten een premie zetten op
succes en de neiging hebben
de armen te straffen voor het
simpele feit dat ze arm zijn."
Met die 379 miljard dollar voor
militairen en wapens zouden
de Verenigde Staten het lot van
miljarden mensen in een klap
kunnen verbeteren. Hun inko
men zou vijftig- tot honderd
maal vermenigvuldigd wor
den. Natuurlijk werkt het zo
niet. Die 379 miljard dollar
wordt uitgegeven aan salaris
sen in de wapenproductie, aan
onderzoekers die nieuwe pro
ducten ontwikkelen, aan toele
veringsbedrijven, aan zieken
huizen en artsen die de militai
ren als patiënt hebben en aan
nog veel meer bedrijfstakken.
Zou het defensiebudget aan de
armen in de wereld worden
geschonken, dan zou de Ame
rikaanse en daarmee ook de
wereldeconomie totaal ont
wricht raken. De armen arm
Ook het altijd verkeerd bq
pen 'oog-om-oog, tand-oi
tand' (een regeling voor fii
ciële compensatie!) staat ii
stuk. De indruk dat het ja
dom een religie van voor
schriften is wordt krachtig
sterkt.
Maar er is een groot 'maai
Exodus 22:24 staat:Als je
leent aan iemand van Miji
volk, aan de arme over wie
macht hebt, gedraag je da
niet als een geldschieter: 1;
hem geen rente betalen."
Het commentaar van de
Midrasj (de verhalende vo
van uitleg) op deze zin luii
„Niets in deze wereld is zo
schuwelijk als armoede. 0
ene schaal van de weegscl
bevinden zich alle vormen
lijden, op de andere de an
de." De Midrasj zegt ook:,
een rijke man aan liefdadi
heid doet en een rentelozi
ning geeft wordt hij be
schouwd als iemand die al
voorschriften naleeft."
Kijk met de ogen van Misj
tiem naar de defensiebud
ten van de VS en Europa,
aan de armen in al die om
de renteschulden bezwijki
landen, en gruw.
'een voor de burgerlijke overheid op bij
belse gronden gesloten huwelijksverbin
tenis tussen één man en één vrouw,
voor het leven aangegaan'. De Gerefor
meerde Gemeenten tellen bijna 100.000
leden. In november wierp de synode van
de Christelijke Gereformeerde Kerken
met een soortgelijke definitie in de kerk
orde ook al een dam op tegen het homo
huwelijk.
beschouwd. Bovendien zien
veel Spaanse bisschoppen ho
moseksualiteit als een ziekte.
Mantero (39) zei in Zero, dat hij
op zijn 31e zijn homoseksuele
geaardheid ontdekte toen hij
verliefd werd. Aanvankelijk werd
hij geplaagd door twijfels, maar
sinds enige tijd weet hij het ze
ker: „Wie zijn seksuele geaard
heid als een last ervaart, gaat
psychisch kapot."
De priester uit Valverde del Ca-
mino weigerde bij trouwerijen
te spreken van een „huwelijk
tussen man en vrouw". In plaats
daarvan sprak hij van een „ver
bintenis van twee mensen".
aalsmeer - Twee Pinksterkerk
genootschappen vieren volgen
de week zaterdag in Aalsmeer
dat ze per 1 januari volledig zijn
gefuseerd. De Broederschap van
Pinkstergemeenten met 65 ge
meenten, en de Volle Evangelie-
gemeenten in Nederland met 50
gemeenten, hebben in totaal
ruim 16.000 leden.
Leiders van Pinkstergemeenten
ervaren de afgelopen jaren een
verandering in het geestelijk kli
maat in Nederland. „Gemeen
ten belijden in toenemende ma
te dat eenheid in verscheiden
heid Gods doel is voor Zijn ge
meente. De fusie is daar een
zichtbaar teken van", aldus H.H.
Zegwaart, secretaris van de
Broederschap.
Tijdens de viering onthullen de
besturen de naam en het logo
van het nieuwe kerkgenoot
schap en gaan zij in op de visie
die beide besturen hebben ont
wikkeld. De Algemene Vergade
ring keurt later dit jaar de offici
ële statuten goed.
Speciale gast bij de viering is do
minee Greg Mundis, directeur
Europa van de Assemblies of
God (Pinkstergemeenten). Dit
wereldwijd opererend kerkge
nootschap, dat de laatste jaren
enorm is gegroeid, telt n
miljoen leden. De Broede
onderhoudt banden
kerkgenootschap.
De Broederschap van Pt
gemeenten is voortgekon
de activiteiten van G.R. P
aan het begin van de
eeuw. Geïnspireerd do
Amerikaanse Pinksterbe
en de opwekkingsbewej
Wales, begon hij in 19061
menkomsten, waarin hij
de naar herleving van 1
thousiasme van de eerste
tengemeenten. Hij doo|
belijdenis door middel v
derdompeling. Verder b
den de gaven van de
Geest (tongentaai, profe!
nezing) tot het normale g
leven.
In 1941 werd het Genoo
Verenigde Pinksterkerken
derland opgericht, waar
naam in 1952 werd verafl
Broederschap van Volle E
liegemeenten, sinds I960
derschap van Pinkstergi
ten geheten. Als reactie
reorganisatie van de Bi
schap werd in 1966 hetl
nootschap opgericht dal
1978 Volle Evangeliegem
in Nederland heet.
utrecht/anp - De voorzitter van de gerefor
meerde synode vindt het vreemd dat plaat
selijke kerken pas krachtig reageren op het
Samen-op-Wegproces als het over geld gaat,
en niet het belijden of de kerkorde.
„Daar zet ik vraagtekens bij", zegt ds. J.W.
Doff in een reactie op bezorgdheid uit de
hoek van het behoudende Confessioneel
Gereformeerd Beraad (CGB).
Hij wil niet zeggen dat het CGB niet meer
strijdt voor het gereformeerd belijden. Maar
hij wil graag weerleggen wat CGB-secretaris
ds. A. Rienstra beweert over het beheer van
plaatselijke kerken. Het is volgens Doff 'ge
woon niet waar' dat de kerken hun bezit
kwijtraken als de synode besluit tot vereni
ging met de Nederlandse Hervormde en Lu
therse Kerken.
„Elke plaatselijke kerk of diakonie behoudt
haar bezittingen", zegt Doff. Nieuw is dat er
een lichte vorm van toezicht komt, waarbij
voor bepaalde besluiten toestemming van
een regionaal college moet worden ge
vraagd. Dat kan geen kwaad, vindt de syno
devoorzitter, omdat er ook in gereformeerde
kringen wel eens zaken misgaan.
'Aardig wat' plaatselijke kerken, classes en
particuliere synoden hebben in hun reactie
op het synodestuk 'Kerken en Kerktf
de kwestie van het beheer in de vei
kerk aan de orde gesteld. De commi
deze reacties inventariseert, heeft in
nodig dan aanvankelijk was gedacht
om behandelt de synode de brieven
maart, maar in juni.
Het CGB sluit niet uit dat plaatselijk
formeerde kerken bij een definitief
over Samen op Weg niet zullen m
naar de verenigde kerk. „Geen enkeli
selijke kerk heeft zich bij de sync
meld", zegt Doff. „Voor mij zijn
slechts speculaties."
