Artfïlms Rotterdam vol porno en geweld
KUNST CULTUUR
Itarlets uit Cannes voor de Hollandse huisvrouw
Rijpe tonen uit
kleine viooltjes
R7
festival
Boeken van
Harry Potter
verpulveren
alle records
jidriessen bij
ationale Ballet
bterdam - Het Nationale
Het komt binnenkort met een
jgramma waarin de muziek
Louis Andriessen centraal
tt. Andriessen beschouwt
pnonie. melodie en ritme als
hoofdzaken in zijn composi-
^.Het programma bestaat uit
nieuwe choreografieën:
jiO' van Krzysztof Pastor en
^Materie' van Krisztina de
^tel, en uit 'Symfonieën der
herlanden' van Hans van
ujnen. De voorstelling beleeft
3,14 februari haar première in
^Amsterdamse Muziekthea-
ine speelt
"pPaaspop
juNDEi - De Nederlandse
jformatie Kane is vastgelegd
ir Paaspop in Schijndel. Ka-
ispeelt zondag 31 maart, de
jede dag van het festival,
k Abba-imitators Björn
.iin, The Apers, The Dolly-
en Nicotine feat. Gotcha
Ttoegevoegd aan het pro-
ia. Op Paaspop spelen
Ier onder meer Fu Manchu,
Van Dik Hout, Band Zon-
JBanaan, Normaal, Di- reet,
ijderoosjes en Saxon.
issielendag
i Naturalis
9en - In museum Naturalis
fdt zondag 3 maart een lan-
Ïjke fossielendag gehouden,
ictiviteiten bestaan uit on-
meer lezingen, demonstra
nt een informatiemarkt, een
met fossielen en paleon-
jsche artikelen en boeken,
voor kinderen is veel te be-
Meer informatie: www-
alis.nl.
«ekje met kunst
in vluchtelingen
ej
Ien - Zes gevluchte kunste-
Jrs hebben eind vorig jaar
J week gewerkt in Leiden. In
istcentrum Haagweg 4 deel-
Ize een atelier met een Leid-
Junstenaar. Het resultaat van
samenwerking is nu sa-
pgevat in een boekje,
p Bouhuys heeft het voor-
|0rd geschreven. Zij consta-
'jt dat kunst die zich niet vrij
lontwikkelen ten dode is op-
Threven. „Wanneer die ont-
«eling wordt bedreigd, wan-
jr het werk en het leven van
I kunstenaar in gevaar ko-
i, moeten mensen in zo'n si-
kunnen rekenen op de so-
iteit en hulp van anderen,
[hun werk in een meer be-
echte positie uitoefenen",
Bouhuys.
Leidse kunstenaars reikten
vluchteling in Nederland
ilijvende kunstenaars de
I. Ze gingen steeds als kop-
|0p zoek naar de basis van
kunstenaarschap. De sa-
verking resulteerde in ob-
:n, schilderijen, foto's en in-
ities die na een tentoonstel-
in het Centrum Beeldende
#ist (CBK) Nu ook in het
jkje staan. Het boekje met de
4 'Op basis van...' is geschre-
idoor Martin Aart de Jong en
i£ vijf euro te koop bij het
ck en galerie Zone.
maandag 4 FEBRUARI 2002
Filmfestival populairder dan ooit
door Marc Floor
Rotterdam - Met een filmbal
rond de tango eindigde zaterdag
het 31ste International Film Festi
val Rotterdam. Het was een editie
met weinig ontdekkingen, al wer
den er wel een paar grenzen ver
legd. Met het aantal verkochte
kaartjes leek ook het gehalte van
porno en geweld hoger dan ooit.
Maar de festivalsfeer was als
vanouds.
De 31ste editie van het Rotter
dams filmfestival mag een be
zoekersrecord hebben geves
tigd, het publiek werkt niet altijd
mee. Dat koos dit jaar de oor
logssatire 'No Mans Land' tot fa
voriet, net als de winnaar van
vorig
INTERNATIONAL
-film
ROTTERDAM
jaar
Promi
ses' een
film die
gecom
pliceer
de we
reldproblematiek tot hanteerba
re proporties terugbrengt. Regis
seur Danis Tanovic won er zijn
28ste prijs mee, waardoor een
Rotterdamse geur aan 'No Mans
Land' bij voorbaat is uitgesloten.
Dat was dit jaar met meer pro
minente films het geval. 'Mul-
holland Drive' van David Lynch,
bij het publiek de meest gewilde
film, was al bekroond op Can
nes, net als 'Atanarjuat, the Fast
Runner', het speelfilmdebuut
van de in Rotterdam als Film
maker in Focus vooruitgescho
ven Zacharias Kun uk. Zo reste
ren er dit jaar opvallend weinig
eigen ontdekkingen die nog zul
len naschallen over andere film
festivals.
Of het moet Tussenland' zijn,
het speelfilmdebuut van de Ne
derlandse documentairemaak
ster Eugenie Jansen. Zij sleepte
de eerste Nederlandse Tiger
Award ooit in de wacht en
scoorde tevens verrassend hoog
op de publiekslijst. Nadat de
eindstrijd tot het laatste mo
ment spannend bleef, eindigde
'Tussenland' op de derde plaats,
na 'Atanaijuat' en 'No Man's
Land'. Een eerste plaats was
wellicht te veel eer geweest,
Recordaantal
bezoekers
rotte rdam/g pd - Het Inter
national Film Festival Rotter
dam heeft opnieuw een re
cordaantal bezoekers gètrok-
ken. Vorig jaar werd ook al
een record gevestigd met de
afeet van 345.000 filmkaart
jes, dit jaar steeg de verkoop
naar 350.000. Gisteren werd
de 31e editie afgesloten.
maar had in ieder geval een ech
te 'Rotterdamse film' opgele
verd.
De vertoning van de bedroe
vend slechte slotfilm 'Mischka'
was de anticlimax van een ver
der voortreffelijk festival. Tussen
de langzame Iraanse en de snel
le Japanse films zat een solide
programma dat vrijwel alle we
relddelen bestreek en zelfs de
bekende Amerikaanse regisseur
Brian De Palma - incognito -
naar Rotterdam trok. En de fes
tivalsfeer was, op een klein
knokpartijtje bij de skatefilm
'Dog Town and Z-Boys' na,
weer uitstekend.
Het Rotterdams filmfestival is zo
populair dat het bijna uit zijn
voegen barst. Waren de kaartjes
voor weekeindevoorstellingen
de laatste jaren al snel weg, dit
jaar waren ook bijna alle verto
ningen
op door
deweek
se dagen
uitver
kocht.
Het kan
niet anders of steeds meer men
sen nemen speciaal vrij om het
Rotterdamse filmfestival te kun
nen beleven. De rek lijkt er nu
echt uit: veel meer dan 350.000
kaartjes kunnen niet worden
verkocht, of er moeten verto-
ningsplekken bijkomen.
Om enig tegenwicht te bieden
aan de brede populariteit herin
troduceerde het festival dit jaar
het debat. Onder de titel 'What
(is) Cinema' werd dagelijks met
een serie films en een openbare
discussie een vergeefse poging
gedaan tot intellectueel reveil.
Hoewel het programma met
zorg was aangekleed, leek de
enorme reikwijdte van de vraag
'What (is) Cinema' een zinnige
conclusie bij voorbaat uit te
sluiten.
Overtuigend in de herbevesti
ging van het politieke engage
ment was het filmfestival dit jaar
wel, onder meer door het aan
politieke films gewijde program
ma 'The Desert of the Real'. Dat
het festival ook als politiek podi
um serieus wordt genomen
bleek uit het zorgelijke state
ment dat de aanwezige Argen
tijnse filmmakers gaven over
hun thuisland. Is er net mede
dankzij Rotterdam een belang
wekkende Argentijnse New Wa
ve opgebloeid, lijkt daar door de
economische crisis meteen de
bodem weer onder te worden
weggeslagen.
De nieuwe Argentijnse cinema
was wederom sterk aanwezig
met titels als 'La Ciénaga', 'Boli
via' en 'La Libertad'. Verschil
lende films wonnen een prijs of
kregen een 'special mention'.
Verder was dit jaar opvallend
dat het voornamelijk Europese
films waren die er met de prij
zen vandoor gingen. Naast het
Nederlandse 'Tussenland' kre
gen films uit Roemenië en Tsje
chië een Tiger Award.
Het slotfeest van het Internationaal Filmfestival Rotterdam werd opgevrolijkt met wandelende schemerlampjes. Foto: GPD/Jaap Rozema
De Aziatische cinema, traditio
neel het grootste aandachtsge
bied van het Rotterdams film
festival, sprong minder in het
oog. Zuid-Korea was vertegen
woordigd met enkele sterke
films, maar het was toch weer
Japan dat de meeste aandacht
trok. Miike Takashi, met 'Audi
tion' vorig jaar dé ontdekking
van het festival, liet opnieuw
van zich horen met een grens
verleggende film. Zijn 'Ichy the
Killer' is zo extreem geweldda
dig dat het een wonder mag he
ten dat een Nederlandse distri
buteur zich eraan waagt.
Ook opvallend veel pomo dit
jaar ('Hundstage', 'h'ArtCORE
1'), dat in Rotterdam evenals het
excessieve geweld onder de kop
'artfilm' rustig tussen beschaafd
publiek kon worden genoten.
En mocht het aantal zelfmoor
den op het witte doek vorig jaar
overweldigend zijn, dit jaar
sprongen er alleen al in de be
ginscène van het Japanse 'Suïci
de Club' 54 jonge schoolmeisjes
hand in hand voor de metro. Je
vraagt je angstig af waar Japan
volgend jaar mee komt.
istorische foto's van 's werelds beroemdste filmfestival in Kunsthal
vervolg van voorpagina
den haag/gpd - In 2000
moest hij nog de koppositie
overlaten aan ex-advocaat
John Grisham, maar Harry
Potter sloeg een jaar later
ongenadig hard terug. Ma
gie of niet: de tovenaars
leerling bezet de eerste vier
posities in de CPNB Top 100
van de meest verkochte
boeken in 2001. En dat ter
wijl twee jaar eerder zijn
avonturen nog in de onder
ste regionen vertoefden.
In totaal hebben de Ne
derlandse boekwinkels vo
rig jaar 838.927 exempla
ren van de vier boeken
van J.K. Rowling verkocht.
De reeks rond de jonge
bezempiloot breekt alle re
cords. Het oude record
van een serieverkoop da
teert uit 1997. Toen wer
den ruim 700.000 exem
plaren verkocht van de
boeken van afslankgoeroe
Montignac, van wie sinds
dien vrij weinig meer is
vernomen.
In het genre Nederlandse
literatuur is het Harry Mu-
lisch die de scepter zwaait.
Hij was vorig jaar de best
verkochte literaire auteur.
Siegfried' en 'De ontdek
king van de hemel' bezet
ten in deze categorie de
eerste twee plaatsen. 'De
ontdekking van de hemel'
staat overigens al vier jaar
in de Top 100. Na een ho
ge notering dankzij een
gebonden midprice-editie
in 2000, leidde een jaar la
ter de verfilming van de
roman tot extra verkopen.
In de Top 100 zijn zeven
auteurs samen goed voor
26 noteringen. Naast J.K.
Rowling zijn dat John Gri
sham, cabaretier en co
lumnist Youp van 't Hek,
het thrillerechtpaar Nicci
French, Geert Mak, wijlen
Annie M.G. Schmidt en de
jonge Britse keukenprins
Jamie 'Naked Chef Oliver.
Elk van hen is met drie of
meer titels in de ranglijst
vertegenwoordigd.
De Top 100 van de Stich
ting CPNB wordt jaarlijks
samengesteld op basis van
door accountants te verifi
ëren verkoopcijfers van
Nederlandse uitgevers van
algemene boeken. Alleen
de verkoop aan de vader
landse boekhandel, inclu
sief de intemetboekwin-
kels, wordt meegeteld. De
verkoop in Vlaanderen en
door boekenclubs blijft
buiten beschouwing.
H Marc Floor
Jterdam - Terwijl de stad afge-
week in het teken stond
het International Film Festi-
lotterdam, komt de Kunsthal
een eerbetoon aan de bui-
indse concurrent. Op de ex-
tie 'Hier is Cannes' zijn foto's
tien die de Nederlandse pers-
fcgraaf Sem Presser (1917-1986)
"Bkte op het fameuze filmfesti
jn Cannes. Foto's van sterren
Starlets voor de Hollandse
•vrouw van de jaren '50.
b Presser was in de jaren '40
|50 een trouwe bezoeker van
j filmfestival en maakte er fo
il van onder anderen Grace
ly, Sophia Loren, Orson Wel-
,en Brigitte Bardot. Niet dat
jvoor hem poseerden. Je zou
hnen zeggen dat Presser Ne-
flands eerste paparazzo was,
fevoor de term in 1960 dank-
'Fellini's 'La Dolce Vita' werd
gevonden. Presser hing zijn
Peiflex-camera om de nek,
pdelde over de boulevards
1 Cannes en zag wel wie hij
jenkwam.
f hij daarmee succes had,
F uit de foto's die nu zijn te
p in de Kunsthal en in het er-
verschenen boekje. Zoals
lelbladfotografen tegen-
irdig de naam van hun foto-
>ch object schreeuwen, zo
iet Presser ook zijn methodes
bben gehad om de sterren in
n lens te laten kijken. Doris
y lacht de camera van Presser
Bndelijk toe en Pablo Picasso,
1 weg naar de première van
I Mystëre Picasso' van Henri-
Georges Clouzot, neemt zelfs
zijn hoed af.
Het waren andere tijden. Een
persfotograaf - want dat was
Presser - kan tegenwoordig al
leen maar dromen van de vrij
heid die Sem Presser in Cannes
genoot. Vrijelijk rondlopen tus
sen de sterren is er niet meer bij.
Er zijn dranghekken, toegang
pasjes, promotiemedewerkers,
bodyguards en niet te vergeten:
honderden opdringerige colle
ga-fotografen. Zie dan nog eens
een spontane plaat te maken.
Sem Presser (1917-1986) was als
zoon van een joodse diamant
bewerker in Amsterdam geen
geboren showfotograaf. Hij
groeide op in een socialistisch
milieu en won zijn eerste came
ra met een prijsvraag van dag
blad Het Volk. In 1935 maakte
hij de fotografie tot zijn brood
winning, aanvankelijk in dienst
van de Persdienst Foto Varia,
maar al snel als zelfstandig pers
fotograaf.
Zijn belangstelling ging uit naar
de sociale fotografie. De eerste
foto die hij aan een krant ver
kocht bevatte een voorstelling
van Amsterdamse werklozen die
in de rij staan voor een vrijwa
ring van belasting. In de oorlog,
die het leven kostte aan beide
ouders van Presser, ging hij -
veelal illegaal - door met foto
graferen. Hij legde het wegvoe
ren van joden naar Westerbork
vast, evenals de slag om Am-
hem. De negatieven daarvan be
groef hij uit veiligheidsoverwe
gingen. Hij vond ze nooit meer
terug.
Ook de beroemdste foto van
Presser stamt uit de oorlogstijd.
Als enige wist hij een plaat te
maken van de ondertekening
Robert Mitchum en Simone Silva op het strand van Cannes. Foto: GPD/Kunsthal
van de Duitse capitulatie in ho
tel De Wereld. Hier deed Press-
ers handigheid zich al gelden:
het hotel was hermetisch afge
sloten, maar Presser wist met
behulp van een ladder toch zijn
doel te bereiken.
Na de oorlog raakte de sociale
fotografie bij Presser op de ach
tergrond. Het festival van Can
nes bezocht hij al in 1946, toen
het voor de eerste maal werd ge
houden. De films interesseerden
hem weinig: Presser was meer
gefascineerd door het leven er
omheen. Zijn nieuwsverslagge
ving concentreerde zich op de
sterren, de schoonheden en de
luxe waarin zij zich baadden.
Vrouwelijk schoon kon Presser
sowieso bekoren: later werden
zijn agenda's uit de Cannes-pe-
riode teruggevonden. Ze bevat
ten aantekeningen als 'mokkel
op de rotsen' en 'leuke rooie.'
Presser maakte foto's waar de
lezeressen van de Margriet zich
aan konden vergapen. De Hol
landse huisvrouw uit de jaren
'50 werd getrakteerd op sterren
en starlets, dure hotels en patse
rige filmbonzen. Zij kon vanuit
haar rijtjeshuis de nieuwste
badpakken door de branding
van Cannes zien rollen. Maar
wie er met de filmprijzen van
door ging, bleef haar onbekend.
Presser ging zo goed als voorbij
aan de artistieke aspecten van
het festival.
Op het filmfestival van Cannes
wist Presser met de jaren veel
filmsterren voor zijn lens te van
gen. Van inmiddels vergeten ac
teurs uit vergeten films tot le
gendarische beroemdheden als
Romy Schneider, Edward G. Ro
binson en Joris Ivens. Zijn 'fi
nest hour' beleefde hij in 1955.
Toen wist hij een grote hoeveel
heid sterren vast te leggen onder
wie Grace Kelly, Eddie Constan-
tine, Sophia Loren en Gina Lol-
lobrigida.
'Sem Presser (1917-1986). Hier
is Cannes.' Tot en met 24
maart in de Kunsthal.
Katwijkse Emmy Storms wint 2e prijs
door Winand van de Kamp
den haag - Het Koninklijk Con
servatorium in Den Haag was
gistermiddag weer bezaaid met
halve en driekwart viooltjes. De
violisten van de toekomst waren
er verzameld voor het slotcon-
cert van de zestiende aflevering
van de Iordens Viooldagen.
Wonderlijk wat een rijpe tonen
zij soms al uit hun kleine instru
menten kunnen toveren.
Dat geldt zeker voor de dertien
jarige Jeroen van der Wel uit
Amstelveen, inmiddels een goe
de bekende bij de Iordens Viool-
dagen. Twee jaar geleden stal hij
de show in de categorie van 10
tot 12 jaar, nu ging hij met de
eerste prijs naar huis in de cate
gorie 13 en 14 jaar. Zijn uitvoe
ring van Stravinsky's 'Suite Ita-
lienne' straalde technische be
heersing en muzikale overtui
gingskracht uit.
Maar ook tweedeprijswinnares
Emmy Storms (13 jaar) uit Kat
wijk maakte indruk. Zij speelde
het tweede deel uit Bachs Viool
concert in a-klein met een be
wonderenswaardig stijlgevoel en
een fraaie toon.
De even oude Mathieu van Bel
len (uit Hulst) deed niet veel
voor haar onder. Ook zijn spel
getuigde al van een verfijnde
muzikaliteit.
In de categorie van 10 tot 12 jaar
blonk de Zwolse Martine van
Stigt Thans (12 jaar) uit met een
gepassioneerd eerste deel uit
Mendelssohns beroemde viool
concert. Tweedepijswinnaar
Dmitri Ivanov liet zijn Oezbeek-
se afkomst meeklinken in zijn
warm romantische spel. De
twaalf) arige Hoei lien The uit
Den Haag, tenslotte, won de
derde prijs met onder andere
een sfeervolle Cavatina van Joa
chim Raff.
Speciaal voor de Viooldagen had
Leo Samama een reeks korte,
barokachtige duo's voor twee
violen geschreven. Martine van
Stigt Thans (met docent Adriaan
Stoet) en Emmy Storms (met
Sumire Hara) hadden naar het
oordeel van de jury dat verplich
te werk tijdens ^ie voorrondes
het meeste recht gedaan.
Bij de uitreiking van de bijbeho
rende, naar hem genoemde prij
zen uitte Herman Krebbers zijn
bewondering voor de moed van
de jonge violisten om zich in het
openbaar voor een jury te pre
senteren.
Niet iedereen is daar op die leef
tijd al aan toe en daarom was er
dit jaar een nieuwe categorie
aan de Iordens Viooldagen toe
gevoegd.
Deelnemers daaraan kregen wel
coaching en wijze raad maar
werden niet aan een jury-oor
deel onderworpen. Dat ook zij
de afgelopen weken niet stilge
zeten hebben, bewezen ze met
een knappe uitvoering van een
door Samama gecomponeerde
intrigerende achtstemmige ca-
