'Schilderij mag best de hoek om:
KUNST CULTUUR
Het laatste avondmaal in Oegstgeester Regenboogkerk
Soiree met Annie M.G. is
ouderwets, beschaafd en sterk
Nationale festivalplek in beeld
Diva van de naoorlogse Duitse film
Tiger Award voor
film 'Tussenland'
ZATERDAG 2 FEBRUARI 2002
'Het laatste avondmaal' van de Russische kunstenaar Raoef Mamedov. Hij maakte een uit vijf panelen opgebouwde fotocompositie met mensen met het Syndroom van Down. Publiciteitsfoto
oegstgeest - Veertig dagen voorafgaand aan
Pasen exposeert de Regenboogkerk in
Oegstgeest een groot aantal kunstwerken
met als thema 'Het laatste avondmaal'.
Kunstenaars uit binnen- en buitenland heb
ben met hun impressie van het alom beken
de bijbeltafereel een bijdrage geleverd aan
de expositie 'Een plaats aan tafel'.
Het grootste en meest opvallende werk is
dat van de Russische kunstenaar Raoef
Mamedov. Hij maakte een uit vijf panelen
opgebouwde fotocompositie, waarin de
modellen mensen met het syndroom van
Down zijn. Het werk werd eerder tentoon
gesteld in de Rotterdamse Kunsthal en in
het Bijbels Museum in Amsterdam.
In zijn monumentale werk verenigt
Mamedov theatrale fotografie en computer-
bewerking tot een confronterende knipoog
naar de kunstgeschiedenis en theologie. Het
vijfluik is precies zo opgebouwd als het be
roemde laatste avondmaal van Leonardo da
Vinei. Mamedov heeft ook taferelen als de
geboorte van Christus op deze wijze ver
beeld.
Een primeur voor Nederland is een aantal
inzendingen uit het niet bepaald als christe
lijk bekend staande China. Houtsnijwerk,
schilderingen, houtgravures en papiersnij-
kunst van ondermeer Qiang Zhu-Sheng,
Fan Pu. He Qi en Yu Jiade zijn in Oegstgeest
voor het eerst te zien. In de Chinese kunst
wereld is de afgelopen jaren een hecht net
werk van kunstenaars ontstaan. Opmerke
lijk is dat bijbelse thema's veel van deze
kunstenaars aanspreken en dat er al gerui
me tijd een stroom bijbelse kunst uit China
komt.
Ook op Papua is een bijzondere weergave
van het bijbelverhaal vervaardigd. Theoloog
Phil Erari en kunstenaar Augus Ogge heb
ben 'Jezus en zijn vrienden' gewoon op de
grond laten zitten, om uit te drukken dat de
aarde niet van de mens is, maar de mens
van de aarde. Tussen de mannen in staan
ter uitdeling Papuaanse sagokoekjes en pa
pedasoep.
De tentoonstelling in de Regenboogkerk
omvat ook werk van een aantal Nederlandse
kunstenaars waaronder Jeltje Hoogenkamp,
Jaap van Woerden, Irene van den Bos en de
Leidenaar Carel Bruens. De Balinese kun
stenaar Jusuf Darsana verwerkte het tafereel
in een batikkleed.
Naast de geëxposeerde kunstwerken is er in
de kerk ook een groot aantal foto's van vL
ken op andere locaties te zien. Afbeelding
van 'avondmalen' in Chili, Zuid-Afrika, L
dia, Haïti, Colombia, Kameroen, Palest,
en enkele Europese landen completeren
tentoonstelling.
'Een Plaats aan Tafel', van 14 februari
en met 31 maart, zaterdag en zondag 1
13.00 uur tot 16.00 uur in de Regenb
kerk, Mauritslaan 12, Oegstgeest.
Vast terrein niet alleen voor pop en dance
door Louis Du Moulin
Rotterdam - Mocht een natio
naal evenemententerrein haal
baar zijn, dan maakt Bidding
huizen in de Flevopolder, waar
sinds 1993 Lowlands wordt ge
houden, vooralsnog de meeste
kans. Mojo Concerts heeft de
speurtocht naar zo'n vaste loca
tie voor grootschalige festivals
en aanverwante evenementen
opnieuw geopend, maar nu in
samenwerking met het ministe
rie van onderwijs, cultuur en
wetenschappen. Dat vergroot de
kans op realisatie aanmerkelijk.
Staatssecretaris Van der Ploeg
van Cultuur hoopt in april'de re
sultaten van een reeds lopend
onderzoek bekend te maken.
De plannen voor een vaste stek
voor de belangrijkere popfesti
vals zijn nieuw leven ingeblazen
door toenemende schaarste aan
open terreinen. Bij gemeentelij
ke overheden groeit de vrees
voor ordeverstoring en overlast,
niet ongegrond getuige de chaos
afgelopen zomer na afloop van
het festival Dance Valley in het
recreatiegebied Spaamwoude.
Bij gebrek aan een nieuwe
thuishaven kan het internatio
naal vermaarde, oorspronkelijk
Eindhovense hardrockfestival
Dynamo Open Air voor het
tweede achtereenvolgende jaar
geen doorgang vinden. Ander
■probleemgeval' was het dance-
festival New Frontier in Almere
dat na twee edities in 1999 door
het aanpalende Muiderberg on
gewenst werd verklaard.
De voordelen van een vaste lo
catie mogen duidelijk zijn. Vaste
randvoorzieningen op het ter
rein zoals stroom, drainage en
basispodia leveren tal van kos
tenbesparingen op. Ook zijn er
meer toegespitste faciliteiten om
het terrein: parkeerplaatsen,
aan- en afvoerwegen. In het ver
lengde daarvan biedt een natio
naal evenemententerrein meer
mogelijkheden voor de inrich
ting, zegt directeur John Mulder
van Mojo Concerts. „Ik denk
bijvoorbeeld aan het kunnen
neerzetten van een mooi amfi-
IN MEMORIAM
De Duitse actrice, zan
geres en schrijfster Hil
degard Knef is op 76-ja-
rige leeftijd overleden.
Haar plannen om na
een bewogen leven ook
nog een zware longaan
doening te overwinnen
en op het toneel terug
te keren zijn dromen
gebleven. Gistermorgen
overleed 'Die Knef in
de Bedijnse kliniek
waar zij daags tevoren
met acute longontste
king was opgenomen.
Hildegard Frieda Alber-
tine Knef werd in 1925
geboren in Ulm. Ze
groeide op in Berlijn,
bezocht de filmacade
mie en werd in 1946 in
één klap beroemd met
haar rol van voormalig
concentratiekampge
vangene in 'Die Mörder
sind unter uns' van
Wolfgang Staudte, de
eerste Duitse film die na de oorlog uitkwam. Een
naaktscène in de in 1951 uitgekomen film 'Die
Sünderin' kostte haar veel goodwill bij het toen
nog zeer preutse publiek.
Zij speelde in meer dan vijftig films, voor het me
rendeel Europese producties. Tot haar bekendste
rollen behoren die van Jenny in een verfilming
van de Dreigroschenoper en Catherina de Grote
in 'Catherina van Rusland'. Een contract in Holly
wood zou zij hebben laten lopen omdat men van
haar eiste dat zij haar naam zou veranderen en
zich presenteren als Oostenrijkse in plaats van
Duitse. Wel stond zij in de Verenigde Staten regel
matig op de planken. In New York speelde zij 675
maal de rol van Ninotsjka in de musical 'Silk Stoc-
kings'.
Vanaf de jaren '60 ontwikkelde Knef ook haar vele
andere talenten. Naast het acteren zong en danste
zij en schreef zij liedteksten en boeken. Haar auto
biografie uit 1970, 'Een Gegeven Paard', werd een
bestseller. Ze bleef bijna tot haar dood optreden
en zingen. In een in 2000 uitgekomen documen
taire over Mariene Dietrich speelde zij zichzelf en
in 1999 had zij nog een rol in een Duitse komedie.
Twee weken geleden onthulde bondskanselier
Gerhard Schroder dat hij zich er persoonlijk voor
Hildegard Knef
1925-2002
had ingezet om Knef
weer een Duits pas
poort te bezorgen.
Toen zij 55 jaar gele
den met de Ameri
kaanse officier Kurt
Hirsch trouwde raak
te zij haar Duitse na
tionaliteit kwijt. Sinds
haar tweede huwelijk
met de Engelse ac
teur David Cameron,
van wie zij in 1976
scheidde, had zij het
Britse staatsburger
schap.
Knef is haar hele 50-
jarige carrière lang
zowel professioneel
als persoonlijk steeds
weer door diepe da
len gegaan. Zij werd
dikwijls door ziekte
geplaagd en onder
ging talloze operaties.
In Amerika werd zij
vlak na de oorlog als
Duits actrice bepaald
niet met open armen ontvangen. „Het was aan
vankelijk alleen maar slaag, slaag, slaag. En echte
afwijzing", vertelde zij ooit. Maar met ijzeren dis
cipline wist Die Knef de vele slagen en teleurstel
lingen altijd weer te boven te komen.
Knef leed al enkele jaren aan een zware vorm van
longemfyseem. Toen vorig jaar tijdens een vlieg
reis het zuurstofapparaat dat zij tijdens lange
vluchten nodig had ontbrak, raakte zij door adem
nood in een coma die drie weken duurde. Een
noodoperatie kostte haar een deel van haar lon
gen en zij moest daarna voortdurend extra zuur
stof tot zich nemen. Haar 76ste verjaardag vierde
zij op 28 december - zittend in een rolstoel - met
haar derde man Paul von Schell en een paar goe
de bekenden. Kort tevoren had zij verteld het af
gelopen jaar meer te hebben meegemaakt „dan
een mens zich kan voorstellen."
Na haar operatie verklaarde Knef dat zij nooit
meer zou kunnen optreden, maar later kwam zij
daar op terug. „Ik wil weer gezond worden, dan
zien we verder", zei zij onlangs in een interview.
„Misschien kan ik wel weer zingen, mijn stem is
weer behoorlijk sterk. Misschien schrijf ik ook nog
een boek en ik zou ook nog graag eens een rol
doen voor de televisie."
theater voor 15 tot 20.000 man
met goede zichtlijnen, een stevig
dak, etcetera, dat dus ook ge
schikt zal zijn voor andere feest
jes."
Op basis van goede ervaringen
en de centrale ligging heeft hij
een duidelijke voorkeur voor het
Lowiands-terrein bij Bidding
huizen, thans in beheer bij de
Amerikaanse pretparkreus Six
Flags. Andere locaties worden
echter niet uitgesloten. Mojo
Concerts is ook in gesprek met
de gemeente Groningen over
het gebruik van de plaatselijke
draf- en renbaan, waar de afge
lopen jaren The Rolling Stones
en Tina Turner optraden.
Het Limburgse Landgraaf, al
weer vele jaren het domein van
Pinkpop, valt als nationaal eve
nemententerrein af vanwege het
beperkte aantal popevenemen
ten dat daar is toegestaan. An
dersom denkt Mojo er als mede
organisator niet over om 's
lands oudste popfestival in de
toekomst over te hevelen naar
het nationale terrein.
Kunst Ko van Peter en Sven de Ru bestaat vijf jaar
door Coen Polack
leiden - Nieuwe kantoorcom
plexen zijn vaak grijze betonko-
lossen die best wat kunnen wor
den opgefleurd. Soms willen be
drijven ook wel wat meer dan
een paar aquarelletjes aan de
muur. Kunst Ko Kreaties, van
de Leidse kunstenaars Peter
(1950) en Sven (1972) de Ru,
maakt in opdracht kunst op maat
voor zulke ondernemingen. Het
bedrijf bestaat vijfjaar en zit tot
over zijn oren in het werk.
Vader en zoon De Ru hebben
een groot atelier in de Leidse
Marktsteeg. Ooit was het pand
een textielfabriek, nu is het een
plek waar doeken beschilderd
worden; hele grote doeken vol
kleurige afbeeldingen die een
surrealistische sfeer oproepen.
Het werk van Kunst Ko ken
merkt zich door een heldere,
strakke stijl. Maar er valt ook
veel op te zien en sommige af
beeldingen hebben een symbo
lische lading.
Sven volgde een grafische oplei
ding, maar vader Peter is auto
didact. De samenwerking tussen
vader en zoon kwam eigenlijk
toevallig tot stand. Sven: „Na
school kwam ik in de reclame
terecht, maar daarin kon ik mijn
creativiteit niet kwijt. Ik had al
snel door dat ik liever iets in de
kunst wilde doen. Als mijn vader
het heel druk had met opdrach
ten sprong ik weieens bij. Lang
zaam maar zeker werd dat
steeds meer een gewoonte, tot
dat we fulltime samen aan het
werk waren. Toen vonden we
ook dat het een bedrijf moest
worden."
Vader en zoon werken afzon
derlijk nog wel aan vrij werk,
Een portret van Sven (links) en Peter de Ru in Kunst Ko-stijl. Publiciteitsfoto
maar veel tijd blijft daar niet
voor over. De opdrachten slok
ken alle tijd op. Momenteel
werkt Kunst Ko aan drie pro
jecten tegelijk. „We maken geen
reclameplaatjes voor opdracht
gevers, ons werk heeft een artis
tieke meerwaarde", zegt Sven.
„We hebben een eigen stijl,
maar door bijvoorbeeld het
kleurgebruik aan te passen kun
nen we ook de sfeer van het be
drijf benaderen. Bij een op
dracht voor een ontvangsthal bij
KPMG accountants houden we
het zakelijk. Voor een kantine
van een grote telefooncentrale
kan het allemaal een stuk wilder
en surrealistischer."
Peten „Het is natuurlijk gemak
kelijk nu we geld verdienen en
veel werk hebben, om voor y
schillende projecten hetz
schilderwerk te maken. De j
drachtgevers komen er
schijnlijk nooit achter. Maar L
werkt voor ons niet. Als je f
makzuchtig wordt keert dat 2
uiteindelijk tegen je."
Omdat op maat gemaakte V
voor kantoorgebouwen nogj
latief weinig gemaakt wordt r
er nog genoeg te experimerf
ren. Peten „We proberen 1
grens tussen schilderij en on
ving te vervagen, om het k~
werk en het gebouw te intefl
ren. We schilderen soms bui j
het doek verder op de mi
Schilderijen kunnen wat ons
treft best de hoek om gaan."
Hoewel veel zoons hun vac
tot gekte drijven en anderst
zien Peter en Sven de sam
werking als heel inspirerend,
ter: „Ik zei vroeger altijd da
een extra leven nodig had on
mijn ideeën te kunnen uitv
ken, maar daar zijn er inmidc
twee voor nodig, want door
men te werken komen de ic
en alleen maar sneller."
Sven: „Thuis werk ik alle ide
uit op de computer. Dan kaï
snel van alles uitproberen
weer veranderen. Ik scan ook
lerlei plaatjes uit tijdschrif
boeken en folders en plaats
in opzetjes voor schildert
Het concept voor de opdra
waaraan we nu werken is v
het eerst helemaal digitaal
maakt."
Peter Al een tijdje maken Ie f*
filmpjes van opdrachten die rch
vervullen. Met een digitale
mera leggen we alles vast,
de kale, pas gestuukte muur I
het goed uitgelichte eindres
taat. Ik denk dat we daar ini
toekomst nog meer mee g<
doen. Misschien kunnen we
filmpjes wel integreren in or
kunstwerken."
Rotterdam/ANP- De Nederlandse film Tussen
land van Eugenie Jansen is een van de drie
winnaars van een Tiger Award van het Interna
tional Film Festival Rotterdam. Het is voor het
eerst in het bestaan van de prijs (sinds 1995)
dat een Nederlandse rolprent wordt beloond
met een award.
De andere twee andere winnaars zijn Wild
Bees van de Tsjech Bohdan Slama en Everyday
God Kisses Us on the Mouth van Sinisa Dragin
uit Roemenië.
De prijswinnaars werden vrijdag in Rotterdam
bekendgemaakt. Zij krijgen elk 10.000 euro.
Verder worden hun films aangekocht en uitge
zonden door de VPRO die zijn naam aan de
trofee heeft verbonden.
Tussenland viel in de prijzen „vanwege de
krachtige eenvoud waarmee de eenzaamheid
van de hoofdrolspelers verteld wordt, op au
thentieke wijze geacteerd. En vanwege het ver
mogen van de regisseur om de balans te bewa
ren tussen het onderwerp en de wijze waarop
dit wordt uitgebeeld", aldus het juryrapport.
De scherprechters roemden Wild Bees vanwe
ge de regie en de film van Dragin voor het
„sterke acteerwerk en een efficiënte, poëtische
constructie. Zaterdag wordt de winnaar be
kend van de publieksprijs.
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Lunch/Soiree met Annie M.G. door
Mark Lippe, Metta Gramberg, Mies de Heer en
Carol van Henwijnen. Gezien: 1/2, Schouwburg.
Leiden. Premie're: 3/2, Het Mozaiek, Wijchen.
Nog te zien: 24/2, Diligentia. Den Haag; 5 t/m
9/3, Bellevue. Amsterdam.
'Soiree' is inderdaad precies het goede
woord. Het tekent die licht ouderwetse
stemming, het beschaafde en tegelijk
heel onderhoudende karakter van de
voorstelling. In Soiree met Annie M.G.
- gisteren nog een try-out, a.s. zondag
is de première - brengen Carol van
Herwijnen, Metta Gramberg, Mies de
Heer en pianist, arrangeur en bovenal
zanger Mark Lippe zonder veel om
haal een schat aan gedichten en lied
jes van Annie M.G. Schmidt.
Ze beginnen met een plechtig voorge
dragen Spin Sebastiaan (het is niet
goed met hem gegaan), maar dan wor
den we pardoes het grotemensenland
ingestuurd. Dat wil zeggen: het grote
mensenland van de jaren vijftig. Veel
gedichten uit Huishoudpoëzie, liedjes
uit de Familie Doorsnee, voor Pension
Hommeles en voor het journalistenca
baret De Inktvis. Een tikje gedateerd
soms, maar nog altijd ijzersterke, lich
te spot, onnavolgbaar commentaar op
het leven van alledag en de mensen
die je daarin tegenkomt.
Het is een beetje veel, misschien, en
de gedichten zijn te zeer in de meer
derheid ten opzichte van de liedjes.
Maar het tempo is goed, en de keuze is
onberispelijk: deze Soiree geeft een
mooi overzicht van de vroege Annie.
Van Herwijnen beperkt zich tot de ge
dichten. Hij zet zijn voordracht dik
aan en maakt van elk gedichtje een ro
man. Hij 'zegt' niet, hij speelt, en die
aanpak contrasteert prettig met de
eenvoud van Mies de Heer, die in
koele, kille, snobistische De Ho
sema's op haar best is. Metta Gra
berg doet het uitbundiger en drelle
ger. Schmidts humor komt bij haar 1r
overtuigendst door. Bovendien he
ze, mede gezien de hoeveelheid po
zenliedjes, net als Schmidt zelf k
met katten - haar interpretaties zi
ook kattig: spinnen en dan vals kra
ben, zoals in 'Neem Alles Maar TerU
Haar Hoezepoes (een lange uitht
naar de foto's die Paul Huf voor Pk
lips maakte) doorstaat met gemak i
van Connie Stuart.
Toch is de grootste verrassing MS
Lippe. Hij is een verdienstelijk begelf
der, maar als hij zingt, gaat de mt
een beetje schijnen in de Schouwbi
Zijn jonge, warme bariton klinkt veil
gen maar innig gemeend in schat
liefdesliedjes als 'Het Vondelpark'
'Marjoleine'. Zo beeldschoon, je
hem het liefste in een doosje
doen.
