Dwangobservatie
wordt experiment
BINNENLAND 2
Aanstelleritis gaat vaak van kwaad tot erger
Hbo-fraude achtervolgt minister Hermans
Noodverordening voor koninklijk huwelijk Toch tbs voor dader drievoudige moord
v
Amendement van PvdA en WD
Trimbos verder met testen
xtc ondanks motie Kamer
Lokale partijen naar rechter
Straf voor snelheidsduivels
Hoge straffen voor rellen
na dood Pierre Bouleij
J ia:
ine van Nuon
raar beschadigd
en - Voor de Engelse kust
een van de twee experi-
itele windturbines van
rgiebedrijf Nuon zware ave-
jgelopen. Het gaat om een
ine van de Deense firma
as, met een vermogen van
igawatt. Een enorme wiek
)t( knakt. Volgens windener-
,e eskundige J. Beurskens kan
chade gevolgen hebben
de plannen van Nuon om,
l en met onder andere Shell,
e tgelijke buitengaatse mega-
Imolens te bouwen voor de
rd-Hollandse kust, in de
Idenzee en in het IJssel-
ser geld voor
ichtoffers WOU
haag - Mensen die eerder
'ijljOO gulden uit de zoge-
mde Maror-gelden voor
Ise overlevenden van de
ede Wereldoorlog hebben
fangen, krijgen binnenkort
eens 1800 euro. Dat is geld
s overgebleven uit de pot
lijk en financiële instellin-
ter beschikking hadden ge-
I. De Stichting Maror, die
;eld verdeelde, had vooraf
marge ingebouwd.
)vib-actie
oot succes
i haag - De muntjesactie
,Novib heeft vorig jaar on-
èer 1,27 miljoen euro opge-
trd. Dat is drie keer zo veel
p 2000 werd opgehaald.
Kvege het grote succes is de
e verlengd tot juni 2002.
rib schakelt jaarlijks school
leren om geld in te zamelen
f het onderwijs in arme lan-
i. Dit jaar zijn dat Guatema-
Ithiopië en Bangladesh.
iganisaties op de
es voor konijnen
^warden - De dierenbe-
ïrming en faunabescher-
g willen het afschieten van
jnen op de sportvelden van
port in Leeuwarden tegen-
Zij willen dat BV Sport
;en om het sportveld
tst om de dieren tegen te
den. BV Sport kreeg eind
g jaar groen licht van de
ïwarder rechtbank voor het
:n van de konijnen die hun
tvelden vernielen.
woensdag 30 JANUARI 2002
fghanen1
lar eigen
1 terug
ar eigen land'
iterd
n!,GJ
rdam - De TCA-bes tuur-
van Gelderen en H. Jan-
at mogen hun functies bin-
de Taxicentrale Amsterdam
A) en de Stichting Admini-
'G tiekantoor TCA (SAK) niet
er combineren. De recht-
k geeft hen tot 12 maart de
lij te kiezen tussen een van
le functies. SAK beheert de
delen van de TCA. De recht-
k wil de twee niet ontslaan,
ir stelt wel dat er sprake is
belangenverstrengeling.
raf voor
ilpverlener
teren Rijn voor
kening België'
Kamer dringt aan op debat voor meer openheid
den haag/anp - Het voorstel van
de PvdA en de WD om mensen
die verloederen en alle zorg mij
den drie weken gedwongen ter
observatie op te nemen, wordt
vooralsnog een experiment. Na
twee jaar volgt een evaluatie van
de maatregel, waarna die wordt
voortgezet ais het goed loopt en
stopgezet als het geen succes
blijkt.
De Tweede-Kamerleden Van der
Hoek (PvdA) en Passtoors (WD)
willen de gedwongen observatie
opnemen in de te wijzigen Wet
bijzondere opnemingen in psy
chiatrische ziekenhuizen
(BOPZ). Doel is te bekijken of de
betrokken zorgmijder een psy
chiatrische aandoening heeft,
zodat eerder hulp kan volgen.
De ministers Borst van volksge
zondheid en Korthals van justi
tie waren van meet af aan fel te
gen het voorstel.
Het heeft volgens hen een ave
rechts effect, onder meer omdat
niet duidelijk is voor wie het
gaat gelden en dat het betrokke
nen nog verder zou verwijderen
van hulp. Zij meenden ook dat
zo'n voorstel eerder als initia
tiefwetsvoorstel kon worden in
gebracht en niet als amende
ment.
Bovendien vreesde Borst dat de
hele BOPZ, waarin meerdere
wijzigingen zijn aangebracht,
door dit amendement zou sneu
velen in de Eerste Kamer. Daar
is geen meerderheid van PvdA
en WD zoals wel in de Tweede
Kamer het geval is.
Als compromis hebben Van der
Hoek en Passtoors gisteren ge
zegd dat zij de evaluatie in hun
wijzigingsvoorstel zullen opne
men. Borst hoopt dat zij zo
meer steun ervoor in de Eerste
Kamer kan krijgen.
Vandaag zou de Kamer verder
gaan met de behandeling van de
BOPZ, maar dag is uitgesteld.
door Erwin Tuil
den haag - De hbo-fraude lijkt
voor onderwijsminister Her
mans vlak voor de verkiezingen
nog een vervelend staartje te
krijgen. Een Kamermeerderheid
wil een spoeddebat over de
kwestie, nog voordat het onder
zoek van het ministerie is afge
rond. Initiatiefnemers en coali
tiegenoten PvdA en D66 kregen
steun van alle andere partijen,
inclusief Hermans eigen WD.
De affaire kwam vorig jaar no
vember aan het licht toen twee
klokkenluiders, De Jong en Van
Leeuwen, naar buiten kwamen
met beschuldigingen van fraude
door een aantal hogescholen.
De fraude volgt, zo stellen de
klokkenluiders, een vast pa
troon. Buitenlandse studenten
komen via allerlei programma's
naar Nederland om een studie
te volgen die niet gesubsidieerd
wordt door het ministerie van
onderwijs.
De hbo-opleiding schrijft ver
volgens deze studenten nog
maals in voor een studierichting
aan dezelfde hbo die wel geld
krijgt van Onderwijs. De student
weet van niets en de hbo strijkt
het geld op voor een student die
geen gebruik maakt van het on
derwijs.
Op die manier zouden hbo-op-
leidingen ten onrechte tussen
de 35 en 50 miljoen euro ont
vangen hebben. De Kamer ver
moedt dat dit niet de enige me
thode van frauderen is geweest.
Minister Hermans heeft al twee
keer kamervragen moeten be
antwoorden. De eerste keer be
loofde hij een accountantson
derzoek. De uitkomst daarvan
stemde somber. Hermans sprak
van vermoedens van creatief
boekhouden en speels oprekken
van de regels. Zelfs valsheid in
geschrifte werd niet uitgesloten.
Er zou een nader onderzoek
worden ingesteld.
De antwoorden op een tweede
reeks vragen laat volgens de Ka
mer te lang op zich laten wach
ten. Er kan op zijn minst een
tussenrapportage gegeven wor
den, zo vindt PvdA-kamerlid
Hamer.
Vooral bij PvdA en D66 leeft het
gevoel dat de minister informa
tie achterhoudt. Uit eigen on
derzoek trekken de fracties de
conclusie dat er ongerijmdhe
den zitten in de antwoorden van
het ministerie. Bovendien twij
felen de partijen aan het en
thousiasme van Hermans om
opening van zaken te geven.
Het ongemak voor de minister
wordt verder vergroot door de
ogenschijnlijke verstrengeling
van belangen. Een lid van de
Hbo-Raad is tevens voorzitter
van het college van bestuur van
de in opspraak geraakte Saxion
Hogescholen in Deventer en
Enschede. Het betreffende lid is
volgens de instelling al enige tijd
op vakantie en niet bereikbaar.
Op zich is Hermans niet verant
woordelijk voor de Raad. Maar
zijn ministerie heeft dit advies
orgaan wel klakkeloos gevolgd
toen de raad zei dat er helemaal
geen sprake was van fraude. De
Hbo-Raad stelt dat de accoun
tantsrapporten altijd zijn geac
cepteerd door het ministerie.
Nooit is daaruit enig gesjoemel
gebleken. Dus is er is niet aan de
hand, zo luidt hun conclusie.
De Kamer wil snel een debat
omdat het parlement deze week
praat over hbo-opleidingen die
geld gaan krijgen voor zoge
noemde mastersopleidingen.
Vandaag wordt bekend of het
debat er komt.
i haag - WD en CDA willen
haanse asielzoekers in Ne
land naar huis terugsturen,
pituatie in hun land is nu
j genoeg, stellen beide frac-
Zij wijzen erop dat Groot-
nnië eerder deze week al
oot Afghaanse asielzoekers
gaan wijzen. Staatssecre-
Kalsbeek (asielzaken) moet
1 beleid nu ook aanpassen.
A-bestuurders
oeten kiezen
den haag/anp - Met een nipte
meerderheid heeft de Tweede
Kamer gisteren een motie van
het CDA aangenomen om het
testen van xtc-pillen op party's
te verbieden. Minister Borst van
volksgezondheid wil wel graag
laten testen op lokatie om in
zicht te krijgen in trends en de
gebruikers in te lichten over de
gevaren. Desondanks zet het
Trimbos Instituut het testen van
de drugs op feesten voort.
CDA, WD, SGP en Christen-
Unie, met 75 zetels precies de
helft van de Kamer, vinden dat
met het testen een verkeerd sig
naal wordt afgegeven over hard
drugs. De rest van de Kamer,
PvdA, D66, GroenLinks en SP,
steunt wel het idee voor een
proef van het kabinet. Nu wor
den pillen vooral op bureaus ge
test.
Een hoofdelijke stemming
bracht gisteren uitkomst. Door
afwezigheid van meerdere Ka
merleden van de linkse partijen,
stemden 70 parlementariërs
voor het verbod en 66 tegen.
Borst beraadt zich nog of zij de
motie gaat uitvoeren of naast
zich neerlegt.
Het Trimbos Instituut gaat voor
lopig door met het testen van
xtc-pillen in diverse uitgaansge
legenheden in ons land. Alleen
als de minister besluit de motie
uit te voeren, zal het instituut
stoppen met de xtc-testen.
utrecht - Scholieren kijken onthutst toe hoe een grijparm een bromscooter vermorzelt die bij een snelheidscontrole in beslag is genomen. Dit vormt een onderdeel van een preven
tieve bromfietscontrole in Utrecht. Foto: GPD/Marnix Schmidt
door Fokke Zaagsma
ijMuiDEN - De lokale partijen in
Nederland willen tot het Euro
pees Hof doorvechten om sub
sidie te krijgen. Het is volgens de
overkoepelende Vereniging van
Plaatselijke Politieke Groeperin
gen (VPPG) oneerlijk dat lande
lijke partijen geld krijgen uit
Den Haag en lokale partijen
niet. Na diverse afwijzingen van
het ministerie van binnenlandse
zaken loopt er nu een zaak bij
de bestuursrechter.
„Het druist in tegen het gelijk
heidsbeginsel zoals is vastgelegd
in de grondwet. Als de bestuurs
rechter negatief beslist, stappen
we naar de Raad van State. Die
zal het verzoek zeker afwijzen,
want de staatsraden daar zijn
vaak ook adviseur van de rege
ring", aldus VPPG-bestuurslid J.
Klugkist. Vervolgens zal de
VPPG naar "Europese rechters
stappen.
Het gebrek aan financiën was de
grote klacht van de vele lokale
partijen die zaterdag aanwezig
waren op het VPPG-congres in
IJmuiden. Zij moeten de dub
beltjes omdraaien om hun ver
kiezingscampagnes te kunnen
betalen. Als de rechter de loka
len gelijk geeft, wil de VPPG het
geld verdelen over de talrijke
partijtjes in het land. Een ver
deelsleutel moet nog worden
bedacht.
De VPPG heeft recent een ge
schillencommissie in het leven
geroepen voor haar ruim twee
honderd leden. Een ruzie bin
nen een lokale partij of tussen
twee lokale partijen in één ge
meente kan aan de commissie
worden voorgelegd. Het advies
is bindend.
terdam - Een 44-jarige am-
incechauffeur uit Zaandam
steren door de rechtbank in
sterdam veroordeeld tot een
ind voorwaardelijke celstraf,
veroorzaakte in september
een dodelijk ongeval toen
ip weg was naar een spoed-
racht. Volgens de rechtbank
de verkeersveiligheid bo-
het belang om snel bij een
htoffer of patiënt te zijn.
amsterdam/anp - Tijdens het koninklijk hu
welijk in Amsterdam geldt een noodveror
dening voor een deel van de binnenstad. Dit
maakte burgemeester Cohen gisteren be
kend tijdens de commissievergadering Alge
mene Zaken. De verordening geldt in prin
cipe vanaf donderdag 12.00 uur tot en met
zondag middernacht.
Cohen zal de noodverordening mogelijk
eerder intrekken of als het nodig is verlen
gen. De verordening geeft onder meer aan
dat niemand in de eerste veiligheidsring
rond het Paleis op de Dam, De Nieuwe Kerk
en de Beurs van Berlage mag komen. Alleen
genodigden, bewoners in het bezit van spe
ciale papieren en mensen die voor hun werk
in het gebied moeten zijn worden in de eer
ste ring toegelaten.
Eenzelfde regime geldt voor het gebied rond
de ArenA en het Concertgebouw als daar de
festiviteiten voor het huwelijk plaatshebben.
Op gebouwen rondom de huwelijkslocaties
en langs de route van de Gouden Koets mag
niemand op de daken. De politie zal wel
toezicht houden vanaf daken, maar politie
commissaris Van Riessen ontkende dat daar
scherpschutters klaarzitten. Ze zijn echter
wel paraat.
Bewoners in de veiligheidsgebieden mogen
geen voorwerpen aannemen die een gevaar
voor de veiligheid kunnen opleveren. De
politie kan hier op controleren en ook
'bomcontroleurs' zijn bevoegd het hele ge
bied uit te kammen. In de veiligheidsgebie
den mag verder niet worden gefietst en er
mag niet op straatmeubilair worden ge
klommen. Op sommige plaatsen geldt een
vaar- en afrneerverbod.
Cohen zei tijdens de vergadering niet van
plan te zijn bestuurlijke ophouding toe te
passen, hoewel hij het ook niet uitsloot. Het
middel werd ingevoerd voor Euro 2000 om
relschoppers uit voorzorg twaalf uur te kun
nen opsluiten. Het is nadien in Amsterdam
uit de Algemene Plaatselijke Verordening
gehaald. Cohen legde zich destijds bij dit
besluit neer. De burgemeester liet toen al
weten dat hij herinvoering van de bestuur
lijke ophouding aan de gemeenteraad zou
voorleggen als bij grote evenementen signa
len opduiken die dit rechtvaardigen.
Signalen dat de kosten de pan uitrijzen, zijn
er niet, volgens de burgemeester. Wel lopen
de kosten voor de veiligheidsmaatregelen
op, omdat deze na de aanslagen van 11 sep
tember in de Verenigde Staten zijn aange
scherpt.
den haag/anp - Het gerechtshof
in Den Haag heeft gisteren toch
tbs opgelegd aan een van de
twee daders van de geruchtma
kende moord op drie Ieren in
april 2000 in een appartement
in Scheveningen. In hoger be
roep kreeg 24-jarige hoofddader
zestien jaar cel en tbs met
dwangverpleging. De medeple
ger (21) werd twaalf jaar cel op-
gelegd.
De rechtbank oordeelde in no
vember 2000 nog dat de man
nen allebei volledig toereke
ningsvatbaar waren tijdens de
moordpartij. Destijds kreeg de
hoofddader achttien jaar celstraf
en zijn compaan tien jaar. Het
gerechtshof baseert haar afwij
kende vonnis op het rapport dat
het Pieter Baan Centrum (PBC)
over hem opstelde.
De man schoot onder invloed
van drank en drugs de broers
Vincent en Morgan Costello en
Damien Monahan dood. Hij
zegt dat hij zich door hen be
dreigd voelde.
Zijn compaan zou Vincent nog
met een mes hebben gestoken
om er zeker van te zijn dat hij
dood was. Nadat de daders twee
dagen tussen de lijken in het ap
partement hadden gezeten, pro
beerden ze de stoffelijke over
schotten in stukken te zagen en
te verbranden. Later werden de
verminkte lijken gevonden.
Het gerechtshof wil dat de
hoofddader vanaf mei 2004 on
der behandeling komt te staan.
Volgens de rechtbankpresident
zal deze behandeling zeer inten
sief en langdurig zijn. Het ge
rechtshof onderschrijft de con
clusies van het PBC. De man
kan bij verkeerde omstandighe
den opnieuw paranoïde com
plotscenario's bedenken, stelt
het hof.
Zijn gestoorde persoonlijkheid
kan in combinatie met versla
vingsgedrag leiden tot soortge
lijke zware delicten als in Sche
veningen.
'Berichtgeving over rampen leidt tot paradox bij traumaverwerking'
1 haag - Minister Netelenbos
rkeer) geeft voorlopig geen
tnbreed toe in het conflict
is ontstaan met België over
Jzeren Rijn. De kosten van
in ere herstellen van de goe-
enspoorlijn tussen de Ant-
pse haven en Duitsland, die
eeltelijk over Nederlands
ndgebied gaat, komen in
icipe ten laste van België, zo
ft de minister de Tweede
ner gisteren laten weten.
;ië wil dat Nederland ook de
temonnee trekt. Behalve
r de kosten en de verdeling
i die kosten is er ook onenig-
1 over maatregelen die
idzakelijk zijn om het milieu
paren.
den bosch/gpd - Het gerechts
hof in Den Bosch heeft gisteren
laten merken dat het zwaar tilt
aan geweld tegen de politie. Het
hof deed uitspraak in de zaken
van twee vrienden van Pierre
Bouleij uit Den Bosch, die eind
1999 door een politieman werd
doodgeschoten.
Een groep vrienden van Bouleij
raakte, nadat diens dood be
kend was geworden, in gevecht
met politieagenten. De agenten
bewaakten de woning van het
slachtoffer, waar rechercheurs
begonnen waren aan hun on
derzoek.
De politierechter in Den Bosch
veroordeelde de vrienden van
Bouleij voor het openlijke ge
weld tegen de politie en later in
de Bossche binnenstad tot
werkstraffen van 140 uur of drie
maanden gevangenisstraf. Bo
vendien moesten ze de agenten
die zich het meest in het nauw
gedreven voelden een schade
vergoeding van duizend gulden
betalen.
De meeste vrienden van Bouleij
gingen daartegen in beroep,
maar trokken dat ijlings in toen
een van hen in hoger beroep
een zwaardere straf kreeg. Een
van de vrienden zette het hoger
beroep echter door en ook hij
heeft nu een hogere straf gekre
gen. Het gerechtshof legde hem
gisteren tien maanden gevange
nisstraf op waarvan vier voor
waardelijk De schadevergoe
ding werd ook verhoogd
Een andere vriend van Bouleij
die wel bij de rellen in de Bos
sche binnenstad maar niet bij
het geweld tegen de agenten be
trokken was, hield in hoger be
roep dezelfde straf als de politie
rechter hem oplegde: vier
maanden gevangenisstraf, te
vervangen door drie maanden
werkstraf.
door John van Oppen
Nijmegen - Als een arts mensen
plompverloren vertelt dat hun lichamelij
ke klachten psychisch van aard zijn, voe
len zij zich in hun hemd gezet. Zeker bij
slachtoffers van rampen is het onverstan
dig een bikkelhard onderscheid te maken
tussen psychische en fysieke factoren.
Slachtoffers voelen zich dan beschuldigd
van 'aanstelleritis'. Ze proberen dan op
alle mogelijke manieren proberen hun
'gelijk' binnen te halen. Dat leidt alleen
maar tot groeiend onbegrip, wederzijds
wantrouwen, verwijdering en frustraties.
Dr. Joost van der Gulden, bedrijfsarts
voor de Nijmeegse Universiteit en docent
aan het Universitair Medisch Centrum
St. Radboud, betoogde dat gistermiddag
op het symposium Gezondheidsbeleving
in relatie tot (milieu)rampen. Hulpverle
ners van GGD's, Riaggs, arbodiensten,
brandweer en gemeenten bespraken er
de beste manier van nazorg aan slachtof
fers van rampen.
„Het is gekunsteld om meteen onder
scheid te maken tussen de psychische en
fysieke aard van klachten", aldus Van der
Gulden. „Beter is het om in een gesprek
uit te leggen dat je klachten kunt begrij
pen vanuit een dubbele verklaring, waar
mee rekening wordt gehouden met zo
wel lichamelijke als geestelijke aspecten.
Wie begrijpt dat een alledaagse emotie
zoals 'boosheid' zich lichamelijk kan ui
ten, vindt het niet meer dan logisch dat
een buitengewone emotie zoals ram
penstress óók lichamelijke consequenties
kan hebben. Die benadering opent de
weg naar adequate hulpverlening."
Van der Gulden wees op het verschil in
nazorg tussen Bijlmerramp en vuur
werkramp. „In Enschede ontstond een
vertrouwensbasis met slachtoffers door
dat er meteen onderzoek was gedaan. In
het rampgebied waren vrij gekomen gifti
ge stoffen gemeten, bij bewoners bloed
en urinemonsters afgenomen. Al die ge
gevens waren met ellcaar vergeleken.
Mensen accepteerden de uitleg. Na de
Bijlmerramp was dat allemaal niet of te
laat gebeurd en daar voelde men zich
niet serieus genomen."
Van der Gulden hekelde de rol van mas
samedia bij rampen. Zo kan het steeds
weer laten zien van de dramatische beel
den van de WTC-torens in New York de
sastreuze gevolgen hebben voor slachtof
fers van de Bijlmerramp. „Televisie
maakt zo veel meer in je los dan een
krant. Op krantenpapier overheerst de
rationele toon en de afstandelijkheid.
Wat je leest, kun je bovendien zelf relati
veren en van een context voorzien. Je be
paalt voor een groot gedeelte ook zelf wat
je wilt weten en wat je wilt overslaan. Bij
tv-beelden ontbreekt die filter. Angst en
verdriet van mensen komen ongeremd in
beeld. Dan kan een traumatisch ervaring
die je zelf nog niet volledig hebt verweria,
weer levensecht bovenkomen." Van der
Gulden zou wensen dat programmama
kers zich bewust waren van dat effect.
„Maar uit het oogpunt van kijkcijfers is
voor hen het dramatische effect juist in
teressant."
De manier waar op massamedia berich
ten over rampen, leidt volgens Van der
Gulden sowieso tot paradoxale situaties.
„Vroeger, na het zinken van de Titanic,
duurde het vijf weken yjordat het nieuws
bij de dorpspomp lag. Bij de aanslag in
New York duurde dat vijf seconden. Zo
krijgen mensen het gevoel dat hun leef
wereld gevaarlijker wordt, terwijl er in
werkelijkheid steeds minder fout gaat in
hun alledaagse bestaan, al kun je rampen
nooit uitsluiten."
Van der Gulden vindt trouwens dat bur
gers best meer werk mogen maken van
de veiligheid in hun leef- en werkomge
ving. „Mensen hebben, als het gaat om
rampenbestrijding, vaak hun mond vol
van goede regelgeving. Maar als je als ar-
bodienst een ontruimingsoefening
houdt, roept iedereen 'flauwekul'. En als
je op een afdeling probeert uit te leggen
hoe een brandblusser werkt, let niemand
op en doen ze lacherig. Mensen wijzen
snel met het vingertje naar abstracte in
stituties zoals de overheid, maar het ei
gen veiligheidsgedrag ligt meestal be
droevend laag."
