Paniek over luchtvervuiling
GESPREK VAN DE DAG
Baud bedankt voor uitnodiging
Victoria van Zweden: De enige vrouw
'Dit is geen terrein
voor designrevolutie'
Italianen moeten auto laten staan
QZ-
09-
Brievenbus
MENSELIJK
De inwoners van het eiland Yap in de Federale Staten van
Micronesië in de Stille Zuidzee zijn doodsbenauwd. Op
de kust van het eiland zijn dertien onbemande bamboe-
vlotten aangespoeld. Op sommige daarvan lagen MEN
SELIJKE RESTEN. De gebruikte bamboesoort is nergens
in verre omtrek te vinden en niemand weet waar de vlot
ten vandaan komen. Veel Yappen denken aan de toorn
van de zeegeesten. De eerste vlotten werden eind vorig
jaar op het strand aangetroffen. Op de laatste twee die
zijn ontdekt, lagen schedels en menselijke botten. In een
van de schedels zit een gat in het voorhoofd. De politie
van Micronesië denkt echter dat het geen kogelgat is. Mi
chael Field, een journalist uit Nieuw-Zeeland, heeft de
vondst van de mysterieuze vlotten wereldkundig ge
maakt. Hij denkt dat de vlotten mogelijk afkomstig zijn
uit Indonesië. Het is echter volstrekt onduidelijk waarom
alleen op de laatste twee aangespoelde vlotten botten en
schedels zijn aangetroffen en de andere leeg waren.
Niet alleen schaatsers wor
den door Nederland naar
de Olympische Winterspe
len in Salt Lake City uitge
zonden, ook twee Friese
IJSHAKKERS gaan daar
hun kunsten vertonen.
Hans de Zwaan uit Drach
ten en Rolf Dderlein de
Win uit Boornbergum doen
mee aan een wedstrijd voor
ijssculpturen. Tijdens de
spelen maken de ijshak-
kers twee balletdansers.
Een jury beoordeelt de
soms wel 6 meter hoge
beelden op orginaliteit en
vakkundigheid. De twee
Friese ijshakkers verdien
den hun uitnodiging voor
de Olympische Spelen met
de tweede plaats die ze vo
rig jaar behaalden tijdens
de wereldkampioenschap
pen in Alaska. Momenteel
doen zij mee aan de we
reldkampioenschappen ijs-
hakken in Oostenrijk. De
mannen hebben de afgelo
pen periode geoefend door
beelden in een koelcel van
een bedrijf in Drachten te
hakken. In de koelcel is
het moeilijk werken bij on
geveer 20 graden onder
nul.
Een topspeler van het ruige Australische rules football
heeft voor een wel zeer rigoureuze ingreep gekozen om
zijn sportcarrière te redden. Omdat zijn RINGVINGER tij
dens wedstrijden voortdurend uit de kom schoot, besloot
Daniel Chick, middenvelder van Hawthorn, het vermale
dijde lichaamsdeel maarte laten AMPUTEREN. Opera
ties hielpen nauwelijks en op natuurlijke wijze genas de
vinger niet. Chick moest elke keer weer met een scheve
vinger het veld verlaten. Hij had nog wel een andere op
tie: de kootjes aan elkaar vast laten zetten. De 25-jarige
speler van 'aussie rules', een in Australië zeer populaire
sport, vreesde dat hij dan de bal minder goed zou kunnen
vangen en gooien.
Het koninklijke bruidspaar
heeft ogenschijnlijk geen last
gehad van wraakgevoelens bij
het opstellen van de gasten
lijst voor 02-02. Zelfs prof. dr.
Baud, wiens rapport leidde tot
het uitsluiten van Maxima's
vader bij de plechtigheid,
heeft een uitnodiging ontvan
gen. Maar hij heeft voor de eer
bedankt, zei hij maandag in
het tv-programma B&W.
Baud onderzocht in opdracht
van de Nederlandse regering
de rol van Jorge Zorreguieta
tijdens de militaire dictatuur
in Argentinië. Daaruit kwam
naar voren dat het ondenk
baar is dat de toenmalige
staatssecretaris van landbouw
niets wist van de praktijk van
de repressie en de schending
van de mensenrechten tijdens
het Videla-bewind. Hoewel
het rapport onlangs door het
bruidspaar werd afgedaan als
'een mening', had Baud al
eerder als 'onafhankelijk on
derzoeker' besloten niet naar
de trouwerij te gaan. „Het zou
wat raar zijn geweest als de
vader van Maxima niet komt
en degene die het rapport had
geschreven er wel had geze
ten", zo lichtte hij toe.
Willem-Alexander heeft negen collega's in
Europa. Wie zijn ze en wat doen ze? Een serie
portretten van de troonopvolgers. Vandaag
de derde aflevering: Victoria van Zweden
Als enige en bovendien knappe vrouw on
der de troonopvolgers is de Zweedse kroon
prinses Victoria de afgelopen jaren te pas en
te onpas gekoppeld aan haar collega's. Wil
lem-Alexander bijvoorbeeld werd vaak in
haar gezelschap gezien en dan ging het er
altijd hartelijk en ontspannen aim toe. Nu
kan het best dat Victoria (14 juli 1977) een
oogje laat vallen op haar lotgenoten, maar
uit praktisch oogpunt is het beter wanneer
ze elders rondkijkt. De ontmoetingen met
Willem-Alexander waren ook door het pro
tocol bepaald, en niet door liefde.
Bij haar geboorte was het overigens nog
geen uitgemaakte zaak dat Victoria kroon
prinses zou blijven. De Zweedse grondwet is
namelijk pas in 1980 veranderd, waardoor
jongens niet langer voorrang hebben boven
meisjes. Zweden krijgt daarom in Victoria
voor het eerst sinds 1644 weer een vrouw op
de troon - de éénjarige regering van konin
gin Ulrika (1719) niet meegeteld.
Anderhalf jaar geleden is Victoria serieus be
gonnen met haar werk als kroonprinses. Dat
wil zeggen zelfstandig buitenlandse visites
afleggen, fabrieken en ziekenhuizen bezoe
ken, de familie vertegenwoordigen op brui
loften en partijen en haar vader vervangen
als regentes wanneer hij buiten het land is.
„Mijn ouders zijn een goed voorbeeld. Ik
ben blij dat ik van hen kan leren", aldus de
prinses.
Voor die tijd studeerde Victoria in de Ver
enigde Staten, waar ze ook heen ging om
aan de media-aandacht te ontsnappen. Aan
het einde van haar tienerjaren had Victoria
het moeilijk met alle belangstelling, hetgeen
bij haar leidde tot anorexia. Pas in de VS
kwam ze weer tot zichzelf. „Het leven is hier
vrijer en anoniemer. Niemand kent mij
hier", aldus Victoria.
In Amerika kreeg Victoria een relatie met de
drie jaar oudere Daniel Persson Collert, een
landgenoot die ze al in 1993 op school heeft
leren kennen. Victoria geeft toe dat hij haar
'vriendje' is. De twee worden ook in Stock
holm regelmatig samen gezien en Collert
woont verschillende koninklijke feesten bij,
maar in september 2000 ontkent koning
Carl Gustaf dat er een verloving aan zit te
komen.
Dat klopt ook. Daniel Collert laat augustus
vorig jaar vanuit New York weten dat het uit
is. „We blijven echter goede vrienden", al
dus Collert, die volgens een homoblad tot
de aantrekkelijkste Zweden behoort. In een
interview vertelde Victoria aan welke eis
haar partner in ieder geval moet voldoen: hij
moet humor hebben. Zweden kan straks la
chen.
Hans Jacobs
De nieuwe brievenbus. Foto: ANP/Ed Oudenaarden
Het Leidse ontwerpbureau NPK
Industrial Design maakte de
nieuwe brievenbussen van PTT
Post. De bussen zijn steviger,
groter en zijn volgens ontwerper
en projectleider Jos Oberdorf
zijn het de eerste brievenbussen
ter wereld met een elektronica
erin verwerkt.
NPK en PTT Post werkten al eer
der samen. De kleine brieven
bussen, die vooral in landelijke
gebieden worden gebruikt, zijn
ook van de hand van de ontwer
pers. Oberdorf: „De oude brie
venbussen zijn van gegoten
kunststof. De mallen die nodig
zijn om ze te maken, waren ver
sleten, dus toen heeft PTT Post
besloten meteen maar nieuwe
bussen te laten ontwerpen."
Niet dat het postbedrijf erg on
tevreden was over de oude ver
trouwde brievenbussen. „Maar
er kon nog wel wat aan verbe
terd wordenzegt Oberdorf.
.Allereerst wilde de PTT grotere
brievenbussen hebben. De
nieuwe bussen zijn anderhalf
keer groter." „Verder is de com
municatie met de brievenposter
niet goed", gaat Oberdorf ver
der. Als je een brief wilt posten
en je wilt weten of de bus niet al
is gelicht, moet je een soort re
bus oplossen door aan de on
derkant een cijfertje te bekijken
en dan helemaal aan de andere
kant van de kast te kijken met
welke dag van de week dat
nummertje correspondeert. We
hebben dit opgelost door een
digitale display centraal op de
brievenbus te plaatsen waarop
gewoon te lezen is wanneer de
volgende lichting is."
De digitale display zorgt voor
een internationale noviteit: een
brievenbus met ingebouwde
elektronica. Oberdorf: „Hiervoor
is geen aansluiting op het licht-
net nodig. De display wordt ge
voed door batterijen, die alleen
bij verandering van de dag wor
den aangesproken. De rest van
de dag komt er geen stroom aan
te pas. De batterijen gaan dus
lang mee."
De echte test voor de nieuwe
brievenbussen komt natuurlijk
tijdens oud en nieuw. Want je
kunt nog zolang bezig zijn met
ontwerpen: een opzettelijk ver
keerd geplaatst rotje en de brie
venbus is kapot. „Deze bussen
zijn sterker dan de oude", zegt
Oberdorf.
Volgens Oberdorf moet je bij het
ontwerp van brievenbussen te
rughoudend zijn met het veran
deren van de uiterlijke kenmer
ken van het ding. „Je kunt met
het uiterlijk niet zoveel kanten
op. Sommige rondingen en
schuine lijnen kun je gebruiken
om de post binnenin wat beter
te laten stapelen, maar dan heb
je het wel gehad. De mensen
moeten zo'n ding wel blijven
herkennen als een brievenbus.
Dit is geen terrein voor design
revolutie."
Coen Polack
Huwelijk legt
vliegverkeer lam
Het luchtverkeer boven
Amsterdam wordt op 2 fe
bruari uit veiligheidsrede
nen drastisch beperkt, aldus
het ministerie van verkeer
en waterstaat. Tijdens de
kerkelijke inzegening mag
er, ook al vanwege het la
waai, niet boven de stad
worden gevlogen. Een aan
tal uren voor en na alle
plechtigheden mogen de
toestellen niet lager komen
dan 3000 voet (1 kilometer).
Uitzonderingen zijn ervoor
politie, hulpdiensten en
NOS.
Prinses Victoria met op de achtergrond I
zus Madeleine en broer Carl Philip. Foto
ters/ Christian Charisius w
ie
Nederlandse postzegel. Sindsdien volgde
een assortiment aan bussen elkaar gere
geld op. Sommige van prachtig gietijzer
met koperbeslag. andere ware hoog
standjes van design en art déco. Ze kwa
men en ze gingen. Er hing een waas van
romantiek rond met name de vroege
bussen op een ouderwets betegeld trot
toir. Geliefden talmden voor die ene
gleuf, alvorens hun minnebrief naar
binnen te laten glijden. Het had iets on
omkeerbaars als de boodschap van hoop
of liefdespijn voorgoed in het voorge
borchte van zo'n brievenbus verdween.
Dat werd met die bussen van hardplas-
tic halverwege de 20ste eeuw natuurlijk
anders. De postiljon d'amour werd
nieuwsgierig. Hij stelde de correcte gleuf
afhankelijk van de postcode van de ge
adresseerde geliefde. Minnaars moesten
nadenken, voordat zij scheidden van
hun brieven en nadenken is altijd slecht
voor de liefde. Veranderen zit in de mens
ingebakken en trouwens ook het verzet
ertegen. Of straatmeubilair een uiterste
houdbaarheidsdatum heeft, is de vraag.
Het is bij mijn iveten nog nooit onder
zocht. Mij storen die oude rode bakken
niet. Het is meer andersom. Als ze dun
gezaaid zijn of in het kader van een effi
ciënte bedrijfsvoering plotseling van een
vertrouwde plaats zijn weggehaald, dan
pas heb ik de pest in. Mensen willen een
nieuw behang, omdat ze denken op het
bestaande te zijn uitgekeken. Ze breken
een muur uit hun huis en betreuren het
eigenlijk al du moment de zwartklus-
sende metselaar op de vrije zaterdag de
moker heft. Hoeveel erg verkeerde dak
kapellen klitten niet als achteraf onge
wenste moetjes aan gevels die van zich
zelf zo mooi hadden kunnen zijn? Ver
anderen is een corvee net als vakantie.
Hoeveel mensen namen in het kader
van verandering afscheid van hun d<
liefde voor een ander om er ras ad "a
komen dat een nieuw geluid zelde
staat vooreen nieuwe lente. Ik ven
dat de tweelingbus als draagmoeA |l
veel van dat leed een dik boek zou
nen schrijven.
Pikant is dat zijn even rode opvolg
teren ten doop is gehouden aan de lC
Haagse Hofvijver. Uitgerekend del ei
vijver, een waterpartij die in alle a h
eeuwen van zijn bestaan nauwelif jn
veranderd en waarvan zelfs de ooi
spronkelijke Middeleeuwse afineti
van 250 bij 100 meter tot nu toe ut er
in stand zijn gebleven. Alweer een:n
venu aan mijn oevers, peinst de H m
ver. De aloude plas blijft onbewoi
zelfs al is hij tijdelijk voor een deel ec
kunstmatig bevrorenHet zal zijn
wel duren. oc
Hl
ini
as
Na 57 droge dagen regende het
gisteren even in Milaan. Er viel
echter onvoldoende water om de
paniek te bezweren die de combi
natie droogte, windstilheid en
luchtverontreiniging heeft ver
oorzaakt. In het noorden van Ita
lië zijn voor lokale begrippen dra
conische maatregelen genomen:
na twee autoloze zondagen was
gisteren de eerste dag van alter
nerende rijverboden. In Turijn en
Milaan mochten overdag alleen
auto's met even nummerborden
de straat op, vandaag zijn de be
zitters van kentekens eindigend
op een oneven cijfer aan de
beurt.
Door de weersomstandigheden
blijven loodhoudende deeltjes
en benzeen boven Noord-Itali
aanse steden hangen. Volgens
minister van gezondheidszorg
Girolamo Sirchia is de situatie
bijzonder gevaarlijk omdat de
vervuiling ook de huizen bin
nendringt. Sirchia heeft opge
roepen om in alle grote steden
stop- en parkeerverboden af te
kondigen. „We moeten eindelijk
eens naar voorbeelden elders ter
wereld kijken. Naar de stad rij
den met de auto, prima, maar
net zoals bijvoorbeeld in New
York en Lugano moet met totale
verkeersverboden het autoge
bruik in het centrum worden
ontmoedigd."
Dat zijn revolutionaire geluiden
voor een land waar tachtig pro
cent van de bevolking voorkeur
geeft aan vervoer per auto. Er
zijn op ruim 57 miljoen mensen
meer dan 32 miljoen auto's; per
jaar worden er vier keer meer
auto's gekocht dan het aantal
nieuw geborenen. De gevolgen
voor gezondheid en milieu zijn
navenant: in de grote steden
overschreed de luchtverontrei
niging de afgelopen dagen vier
tot vijfmaal de toegestane norm.
Volgens officiële statistieken is
Italië het meest vervuilde land
van Europa. In een regerings
rapport van twee jaar terug
wordt gemeld dat er dagelijks
tien mensen sterven aan door
luchtverontreiniging veroor
zaakte leukemie. Het totaal aan
tal sterfgevallen door aan ver
vuiling gerelateerde ziekten is
jaarlijks 15.000, op een totaal
van 80.000 voor de hele Europe-
Een politie controleert een auto voor de kathedraal van Milaan. Gisteren mochten alleen auto's met een even nummerbord de straat op, vandaag is het de beurt aan de auto nc
met een oneven nummerbord. Foto: AP/Luca Bruno
se Unie. De verkeerscongestie
op de snelwegen is in Italië veer
tig procent groter dan in Duits
land en zelfs 60 procent in ver
gelijking met Frankrijk. Er rijden
in Italië nog altijd zo'n zes mil
joen auto's op loodhoudende
benzine.
Dat geeft al aan hoe laks Itali
aanse regeringen zijn geweest
met maatregelen om het auto
gebruik terug te dringen. Met de
huidige alarmfase overtroeven
politici elkaar in het voorstellen
van radicale veranderingen. Pre
sident Formigoni van de regio
Emilia-Romagna wilde zelfs drie
dagen achtereen al het gemoto
riseerde verkeer van de straat
bannen. Uiteindelijk bleef de
autoloze zondag over voor
plaatsen met meer dan 50.000
inwoners.
Bij de laksheid hoort ook dat het
openbaar vervoer op die autolo
ze dagen (vastgesteld is dat die
35 procent minder luchtveront
reiniging opleveren) op een
minder frequent zondagsrooster
blijft rijden. De regering ziet al
die lokale maatregelen met lede
ogen aan. „We moeten wel stre
ven naar een zo uniform moge
lijk beleid, dat de gezondheid
van alle burgers in dit land ten
goede komt", zei Sirchia giste
ren. Zijn collega van industrie
studeert nu op plannen om be
drijven en scholen op verschil
lende tijdstippen te openen, zo
dat de ochtend- en avondspit-
sen worden gespreid.
De verwachting is echter dat zo
dra de weersomstandigheden
veranderen de plannen en goe
de voornemens weer in bureau
laden verdwijnen. De auto is
hier een meer dan heilige koe.
„De overheid had al lang raL
ten investeren in de aanleg 1
fietspaden", zegt Luigi Ricc j
van de Federatie Vrienden i
de Fiets. „Nu durven mens
leen op autoloze zondagen )u
fiets te pakken, doordeweel jj(
fietsen in de stad levensgev n
lijk."
Hans Geleijnse
RUDI CARRELL (66) lijkt zijn stre
ken maar niet te verleren. De tv-vete-
raan heeft in Duitsland vooreen
schandaal gezorgd. Carrell was zon
dag te gast in de Grips-Show van
Günther Jauch. Hij verraste de pre
sentator en het publiek door plots
klaps een grap te vertellen over de
Berlijnse burgemeester Klaus Wowe-
reit. Die gaf tijdens de laatste verkie
zingen in de Duitse hoofdstad toe
homoseksueel te zijn. „Waarom zijn
moslims bang dat Wowereit in een
moskee komt?", vroeg Carrell. die
vervolgens de islamitische gebeds
houding aannam. „Omdat daar dui
zend Arabieren zo knielen", was het
antwoord. Die grap heeft voor felle
reacties in de Duitse media gezorgd.
Daarin wordt meteen een vergelijking getrokken met het
schandaal rond in Carrell in 1987. Carrell liet toen in zijn
Tagesshow een film zien waarin de toenmalige Iraanse
leider Khomeini damesondergoed krijgt toegeworpen. Uit
protest zette Iran Duitse diplomaten het land uit en Car
rell had na bedreigingen politiebescherming nodig. Car
rell heeft zich inmiddels verontschuldigd.
Gisteren hebben ze bij de PTT de nieuwe
brievenbus geïntroduceerd. Daaraan
ging de nodige geheimzinnigheid voor
af, want hoe meer die oude nutsbedrij
ven privatiseren, hoe meer zede deur
voor pottenkijkers sluiten. Maargoed,
de nieuwe lijkt erg op de oude, is weer
rood en heet bestand tegen vandalisme.
Waarom die vertrouwde tiveelingbus er
zonodig uit moest bleef gissen. Mooi
waren ze niet. maar twee gleuven had
den ze al. Het waren geen eendagsvlie
gen. Ze verschenen voor het eerst in 1963
in Amsterdam. Den Haag en Rotterdam
toen niemand nog van de Beatles had
gehoord en er zegge één televisiekanaal
bestond in zwart en wit. Dat was dus de
prehistorie, leren ze bij Adelmund op het
studiehuis.
Je kunt het ook anders bekijken. De al
lereerste brievenbus werd in 1850 ont
worpen, nog voorde komst van de eerste
