NOS voorbereid op
aanslagen in VS
MEDIA
Aanbod tv-programma's
in breedbeeld erg mager
Oprecht eerbetoon aan de vrouw
'Ondertitelen is als puzzelen'
Nederland 3 snijd
in late avondshow
Dierentuindirecteur
belaagd door columnist
Huur van extra studio in geval van calamiteiten
Tv-rechten Dröge naar
NBA ruim vijf Argentinië
miljard waard voor huwelijk
Duo kraakt TMF-site
en wijzigt DagTop 5
arnhem/numegen/anp - Die-
rentuindirecteur Antoon van
Hooff uit Arnhem heeft in zijn
dagelijks leven last van de
scherpe uitlatingen van Anton
van Hooff uit Nijmegen, ver
bonden aan de faculteit Ge
schiedenis van de Katholieke
Universiteit Nijmegen en co
lumnist bij onder meer dag
blad De Gelderlander. De die
rentuindirecteur moet zich
steeds vaker bedreigingen, be
ledigingen en scheldpartijen
laten welgevallen die bedoeld
zijn voor de columnist
Columnist Van Hooff ventileert
in zijn artikelen regelmatig zijn
eigen mening. Zo heeft hij bij
voorbeeld op historische gron
den begrip voor de islamiti
sche afkeer van het kapitalisti
sche Westen en is hij een fer
vent tegenstander van het hu
welijk van kroonprins Willem-
Alexander met Maxima Zorre-
guieta vanwege het omstreden
politieke verleden van Maxi
ma's vader.
Directeur Van Hooff, die door
zijn televisieoptredens een be
kend uiterlijk heeft, schrijft in
het huisorgaan van de Arn
hemse dierentuin Burgers' Zoo
dat voorbijgangers op straat
hem uitschelden voor „advo
caat van Bin Laden" en „anti
semiet." Hij is, zegt hij, ook
meermalen bedreigd. Van
Hooff kreeg recentelijk zelfs
een brief waarin onder andere
stond dat „zijn ouders zeker
NSB-ers waren" toegezonden
via De Gelderlander. „Dat men
zelfs daar niet weet wie de
schrijvers van de eigen artike
len zijn vind ik bijzonder on
plezierig en hoogst ongepast",
aldus de dierentuindirecteur.
Lezersredacteur A. Meijerman
van De Gelderlander zegt dat
de schrijver van de doorgezon
den brief „een duidelijke rela
tie legde met het oorlogsverle
den in Arnhem. Of die brief
bedoeld was voor de andere
Van Hooff weet ik niet." De
Gelderlander heeft daarna in
de lezersrubriek gewezen op
de onterechte persoonsverwis
seling. „Verder kunnen we
niets doen", aldus Meijerman.
hilversum/mediared actie - NOS
Studio Sport heeft extra voorbe
reidingen getroffen om goed ver
slag te kunnen doen, mocht er
een aanslag of een andere cala
miteit plaatsvinden tijdens ko
mende de Olympische Winter
spelen in Salt Lake City in de Ver
enigde Staten.
Dat heeft Martijn Lindenberg,
hoofd sport NOS. gezegd. De
Winterspelen zijn van 8 tot en
met 24 februari. Lindenberg ver
moedt dat na een calamiteit het
werk voor journalisten in het
olympisch gebied aan banden
wordt gelegd en heeft daarom
voorbereidingen getroffen om
toch te kunnen uitzenden van
uit Salt Lake City.
Zo heeft de NOS een kleine stu
dio extra gehuurd in het broad
cast-center in Salt Lake City,
waar alle omroepen hun facili
teiten hebben ondergebracht.
Tevens is er een 24-uursdienst
ingesteld voor journalisten en
technici en is er extra bewaking
geregeld voor de NOS-werk-
niimten. Op die manier kan de
NOS-redactieteam binnen de
kortste keren vanuit Salt Lake
City bijzondere berichtgeving
starten.
Lindenberg; „Natuurlijk hopen
we dat er niets gebeurd, maar
ook wij weten dat het 11 sep-
24 Uurs verbinding met
De NOS kan tijdens de Spelen
beschikken over een 24-uurs
verbinding tussen Hilversum
en Salt Lake City. Op die ma
nier kan de omroep de belang
rijkste Nederlandse sportver
richtingen rechtstreeks in ons
land op de buis brengen. Vol
gens NOS Hoofd Sport Lin
denberg is het de eerste keer
dat de u -makers tijdens Olym-
tember is geweest. We gaan pri
mair als sportjournalisten, maar
laten andere gebeurtenissen na
tuurlijk niet liggen."
In het broadcast-center huurt
de NOS verder een kantoor en
productieruimten voor onder
meer de montagesets. De facili
teiten worden gedeeld met het
NOS Journaal en de Vlaamse
omroep VRT.
pische Spelen over zo n per
manente lijn beschikken. Tij
dens het schaatsen is het daar
door bijvoorbeeld mogelijk om
drie Nederlandse camera's
rechtstreeks toe te voegen aan
het beeldaanbod van de Ame
rikanen.
De voor Nederland interessan
te sporten zendt de NOS in ie
der geval live uit.
Salt Lake City
rotterdam/gpd - Terwijl de ver
koop van breedbeeld-televisies
de laatste tijd explosief is geste
gen, blijft het aanbod program
ma's in dit beeldformaat op de
Nederlandse televisie nog ver
achter. Volgens zegsman Kees
Noort van de NOS wordt nu nog
maar vijftien procent van de
programma's van de publieke
omroepen in breedbeeld ver
toond. Zeventig procent van de
huiskamertoestellen die nu wor
den verkocht, is een breed-
beeld-tv.
Het zal volgens hem nog jaren
duren voordat de hoeveelheid
breedbeeld-uitzendingen tot de
helft van het totaal zal zijn ge
stegen. Tweederde van de
breedbeeld-uitzendingen in Ne
derland is te zien op Nederland
1. Onder meer België is al veel
verder met de programmering
van breedbeeld-programma's.
„Het ligt vooral aan de omroe
pen zelf. Of ze in breedbeeld ge
loven," stelt Noort. „De redene
ring is dat in Nederland 1,2 mil
joen breedbeeld-televisies zijn
verkocht. Dat is ongeveer gelijk
aan twintig procent van de huis
houdens. Vier op de vijf gezin
nen heeft er dus nog niet één.
De omroepen vinden dat een
belangrijk gegeven."
De AVRO is koploper wat betreft
het uitzenden in breedbeeld.
Accountmanager H. Meijer van
de stichting AKN
(AVRO/KRO/NCRV) stelt dat die
omroep al in 1996 heeft beslo
ten om dit beeldformaat te om
armen. „Op dit moment zenden
we zeventig procent van de pro
gramma's in breedbeeld uit,"
legt hij uit. „Bij andere omroe
pen zie je dat langzaam aan ook
meer worden. De extra kosten
voor het maken van een pro
gramma zijn marginaal. Als je
digitaal werkt, kun je eenvoudig
omschakelen van breedbeeld
naar het oude formaat.
„Ik had wel verwacht dat het
sneller zou gaan. De omroepen
kijken heel erg om zich heen.
Saillant detail is dat de BBC al
heel veel in breedbeeld produ
ceert. Bij de NOS zie je echter
nog bijna niets in breedbeeld.
Het Journaal is nog niet omge
schakeld, en ook een rubriek als
Netwerk niet"
Dat er uiteindelijk wel veel in
breedbeeld zal worden aange
boden heeft onder andere te
maken met de televisie van de
toekomst de nu ook al veel ver
kochte maar peperdure plasma
schermen. Die zullen op termijn
de 'ouderwetse loodzware tele-
visie-met-beeldbuis uit de huis
kamer verdringen. Zo'n scherm
is plat, en kun je als een schilde
rij aan de muur hangen. In het
formaat 4:3 zou dat dan veel te
veel ruimte gaan innemen. Bo
vendien sluit breedbeeld beter
aan op het menselijk blikveld.
De NCRV constateert een lichte
stijging in het aantal breed-
beeldprogramma's. Onder an
dere de serie De 9 dagen van de
Gier en het Rondom 10 worden
in dit formaat uitgezonden. Van
BNN is de serie Costa' in breed
beeld, Tóp of the Pops wordt
dat binnenkort. De Holland Me
dia Groepvolgt de ontwikkelin
gen met breedbeeld op de voet,
maar is nog niet overgeschakeld
op dit formaat. Abonnee-zender
Canal+ richt zich al wel steeds
meer op het vertonen van films
in breedbeeld-formaat.
new york/reuter - Het Ameri
kaanse profbasketbal (NBA)
heeft in New York een zesjarig
televisiecontract afgesloten met
ABC, ESPN en TNT voor het be
drag van 4,6 miljard dollar, 5,15
miljard euro. Door de deal gaan
alle wedstrijden achter de deco
der. Het nieuwe contract dat
aan het begin van het komende
seizoen in november 2002 in
gaat, brengt 25 procent meer op
dan het huidige. NBC kocht in
1997 de rechten voor vijf jaar
voor 2,46 miljard dollar. De zen
der nam na 12 jaar afscheid van
de NBA. De kijkcijfers liepen
sinds 1997 met 35 procent terug
en de zender leed elk jaar een
verlies van ongeveer 100 miljoen
dollar.
Hilversum - Aan de vooravond
van het huwelijk van Willem-
-Alexander en Maxima zendt
NET 5 zondag 27 januari en 3
februari twee speciale afleverin
gen van 'Gaat 't weer een beetje
meneer Dröge?' uit (20.30 uur).
Gert-Jan Dröge reisde voor deze
afleveringen af naar Argentinië
om het leven in Buenos Aires in
beeld te brengen. Zijn aandacht
is gefocust op de vijf procent
van de bevolking die al het geld
bezit Hij peilt de reacties van de
Argentijnen op de afwezigheid
van Zorreguieta bij het huwelijk.
Hij bezoekt de rijkste en in
vloedrijkste vrouw van Buenos
Aires en laat zien wat de Hol
landse club op de huwelijksdag
doet
haarlem - Versatel-dochter
Vuurwerk Internet in Haarlem
heeft gisteren in allerijl de be
veiliging van internetsites aan
gepast. De veiligheid van de
grootste hosting provider van
Nederland was zo lek als een
mandje. Klanten van het be
drijf konden de pagina's
(homepages) van de 25.000
medegebruikers bewerken.
Zo hebben twee studenten uit
Den Haag de site van muziek
zender TMF gekraakt. Het duo
zette het inmiddels niet meer
bestaande bandje Out of our
Heads enkele keren op num
mer 1 in de populaire rubriek
Dag Top 5.
De Dag Top 5 is een dagelijks
programma van de muziek
zender waarin de populairste
videoclips van die dag wordei f
getoond. „Naderhand had eei
van hen netjes een e-mail ge
stuurd om zijn excuses aan te
bieden en het gat in de beveiü
ging aan te tonen", aldus een
woordvoerster van TMF.
De muziekzender vroeg Vuur
werk begin januari om ophel
dering. Het bedrijf is daarop
gaan zoeken naar de gaten.
Vuurwerk Internet was al en
kele weken op de hoogte van
het beveiligingsprobleem. Vol
gens directeur R. Lelieveld wa
het niet mogelijk het lek te
dichten. „Maar nu is het abso
luut niet meer mogelijk om di
sites te kraken." Lelieveld pri
zichzelf gelukkig dat niet mei
mensen op de hoogte waren
van de gaten.
hilversum/mediaredactie - Ne
derland 3 zet gedeeltelijk een
punt achter de late avondshows,
die nu nog vijf keer per week
worden uitgezonden. De publie
ke omroep acht het experiment,
waarbij enig weerwerk tegen het
RTL 4-programma Barend
Van Dorp moest worden gebo
den, deels mislukt.
Vanaf het volgende seizoen -
dat over een half jaar begint - zal
de frequentie van de program
ma's op de late avond, vermoe
delijk worden teruggebracht van
vijf naar twee a drie program
ma's per week. „Het heeft niet
opgeleverd wat we ervan had
den verwacht", aldus netcoördi
nator van Nederland 3 Tom
Kamlag in een reactie.
Volgens Kamlag waren de late
avondshows puur opgezet om
te kunnen lachen. Dat is er vol
gens hem bij sommige pro
gramma's maar nauwelijks van
gekomen. „Ik had het inderdaad
wel prettig gevonden, als er wat
meer te lachen zou zijn
weest", aldus Kamlag. Volg
Kamlag is het ook een p
bleem, dat de meeste kijkers'1
niet of nauwelijks op de hoc
waren van het bestaan van
late nightshows, zoals dat
geldt voor het programma
Barend Van Dorp, dat da„
klijks op hetzelfde tijdstip wc
uitgezonden.
Cabaretiers
Kamlag is nu met de omroej
in gesprek om het volgende
zoen cabaretiers in de I
avond te programmeren. In
geval drie keer per week. I jj
Jansen zal daar deel van uiti|
ken.
Overigens trekt Jansen
365.000 kijkers en hij vol
daarmee de top. Maar ook
kan niet tippen aan Barem g
Van Dorp, die dik een half te
joen kijkers aan zich weten
binden.
Hartveroverend portret kunstenaar Aat Veldhoen in Het uur van de wolf
Amsterdam - Charmant, goud
eerlijk, kwetsbaar, humoristisch
en gedreven. Het hartveroveren-
de portret dat regisseur Ruud
van Gessel van de etser, teke
naar, schilder en beeldhouwer
Aat Veldhoen maakte voor het
NPS-programma Het uur van de
wolf toont een verrassend aantal
facetten van zijn veelzijdige per
soonlijkheid. Dat gebeurt in in
terviewfragmenten die worden
afgewisseld met shots van zijn
werk. De mix is voorbeeldig:
Veldhoen blijkt een man om on
voorwaardelijk van te houden,
zelfs ergernis over zijn provoca
tieve neigingen weet hij als
sneeuw voor de zon te doen ver
dwijnen.
In Het Rembrandthuis is nog tot
en met 3 februari de tentoon
stelling te zien waarin Veld-
hoens uitzonderlijke vakman
schap als etser volop in de
schijnwerpers staat. Van Gessel
selecteerde voor Het uur van de
wolf niet voor niets veel shots
van etsen uit de jaren vijftig en
zestig op deze expositie: ze vor
men het hoogtepunt van zijn
oeuvre. Zijn thema's in die jaren
waren vrijende paren, verkeers
slachtoffers, naakte of barende
vrouwen en patiënten op de
operatietafel en dat kon preuts
Nederland indertijd niet waar
deren. Dat Veldhoen in 1964
werd veroordeeld voor het ver
spreiden van pornografisch ma
teriaal is nu onvoorstelbaar: zijn
vrijende paren ogen louter mooi
en verre van zinnenprikkelend.
Daarnaast was en is hij als etser
ook een ongeëvenaard knap
portrettist, met een voorkeur
voor mensen uit 'het gewone
volk', al wist hij ook de 'kem'
van bijvoorbeeld de dichter A.
Roland Holst knap in lijnen te
vangen. Directeur Ed de Heer
van Het Rembrandthuis. een
van de kunstkenners die in het
portret aan het woord komen,
noemt hem 'een van Neder
lands grootste grafici' en prijst
vooral zijn uitzonderlijke vaar
digheid in het uitdrukken van
universele menselijke emoties.
Een van de meest aandoenlijke
kanten aan Veldhoen is zijn op
rechte eerbetoon aan de vrouw,
ongeacht haar leeftijd. Van Ges
sel filmde de kunstenaar in zijn
atelier voor een schilderij waar
op een oudere vrouw fier haar
vervallen naaktheid toont: Veld
hoen prijst haar schoonheid
bloemrijk. Bij een (gekleed) por
tret van zijn moeder ('Als ik er
langs wandel, kijkt ze haar lasti
ge zoon nog steeds vorsend
aan'), noemt hij het dan ook
jammer dat zij niet naakt voor
hem wilde poseren zoals ze ooit
wel voor zijn vader had gedaan.
,A1 begreep ik dat wel hoor",
voegt hij er mild aan toe.
Angsten
Ontroerend is Veldhoen als hij
vertelt over de angsten die hem
beheersen: „Ik ben een ontzet
tende angsthaas, het leven is zó
griezelig, de dood is mijn hoofd
angst, maar ook het dagelijks le
ven zit er vol mee, niets is ze
ker". Van Gessel laat Veldhoen
tenslotte zeggen: „Ik hoop nog
veel langer te kunnen schilde
ren, dat is heerlijk om te doen
en helpt tegen veel angst. Kunst
mogen maken is een verrukke
lijke levensbestemming ge
weest". Door hem deze uit
spraak te ontlokken raakt Van
Gessel in dit Uur van de wolf de
kem van zijn gedrevenheid en
dat maakt dit portret tot een bij
zonder document.
De regisseur nam ook het initi
tief tot de internetsite www.aa
veldhoen.com, voor de kunsti
naar de contemporaine meta
foor van de spotgoedkope
rotaprenten waarmee hij in d<
jaren zestig zijn markt verpest
Veldhoen blikt daar vol humtx
op terug: „Mijn werk was zo
hartstikke goedkoop dat het n
jaren heeft gekost uit het finaii
ciële dal te klimmen. Maar isl
niet adembenemend dat mijn
werk nu ook in Saoedi-Arabië
te downloaden? Alleen zullen
mijn site daarna wel meteen
sluiten".
Franfoise Ledeboer
Het Uur van de Wolf wordt va
avond door de NPS om 20.30
uur op Nederland 3 uitgezon
den.
Aat Veldhoen (m.) met Jan Sierhuis (I.) en Maya Post (r.) tijdens een masterclass in Noordwijk Foto: Mark Lamers
Wat een regisseur en een came
raman doen bij een televisiepro
gramma ligt voor de hand, maar
wat is de rol van al die andere
personen op de aftiteling? In een
serie verhalen vertellen televisie
medewerkers over hun werk.
Vandaag: ondertiteling voor do
ven
Hilversum - „Wie gek is op
woordspelletjes en cryptogram
men. vindt ondertitelen ook
leuk. Het is een soort puzzelen.
Een groot gevoel voor taal, dat is
wat je voor dit vak nodig hebt.
Sjokean Oosterbaan (39) is sinds
1996 chef ondertiteling bij NOS
Teletekst. Haar redactie, be
staande uit bijna zestig mensen,
verzorgt de ondertiteling van
een groot aantal Nederlandstali
ge televisieprogramma's van de
publieke omroep voor doven en
slechthorenden.
„Kijk maar eens naar een Ne
derlands programma zonder ge
luid. Daar is weinig van te be
grijpen. Ondertiteling is dus heel
belangrijk. Wij moeten ervoor
zorgen dat doven en slechtho
renden net zoveel informatie
krijgen als horenden," vertelt
Sjokean. „Nu wordt vijftig pro
cent van de Nederlandstalige
programma's ondertiteld. Maar
we streven ernaar om ooit alles
te doen."
Het doel van de ondertiteling is
het 'toegankelijk maken van tv-
programma's voor doven en
slechthorenden'. Dat houdt
meer in dan alleen het omzetten
van gesproken woord in tekst.
Ook verschilt het in een aantal
opzichten nog steeds van de ge
wone ondertiteling van buiten
landse programma's. Er wordt
namelijk gebruik gemaakt van
kleuren om de verschillende
sprekers te onderscheiden en er
worden regieaanwijzingen mee
genomen om de kijker te infor
meren over geluiden die zich
buiten beeld afspelen. Zoals 'de
deur slaat dicht' of 'de telefoon
rinkelt'. Ook muziek wordt zo
veel mogelijk omschreven. Sinds
Sjokean Oosterbaan, chef ondertiteling bij NOS Teletekst. FotoTon Kastermans
1997 hanteert de ondertiteling
voor doven en slechthorenden
dezelfde richtlijnen voor snel
heid en woordgebruik als de ge
wone ondertiteling.
De redacteuren doen zowel live
ondertiteling als niet-live onder
titeling. Het ondertitelen van li
ve programma's zoals sport
wedstrijden, journaals en actua
liteitenrubrieken is een lastige
klus. „We weten van tevoren
niet wat er precies gezegd gaat
worden. Dat is heel erg span
nend", vindt Sjokean. „Dan voel
je de adrenaline door je lijf stro
men."
De ondertiteling van deze pro
gramma's wordt verzorgd door
een team van twee a drie redac
teuren. Dit is afhankelijk van de
lengte van het programma. Een
redacteur luistert, vat samen en
roept de titels ter plekke naar de
velotypist. De velotypist kan ra
zendsnel teksten inbrengen.
Met een bijzondere tekstverwer
ker kan hij lettergrepen tegelijk
aanslaan. Hierdoor kan hij soms
wel duizend aanslagen per mi
nuut halen.
„Mensen vragen ons wel eens
waarom sommige items zo ach
terlopen. Bij het journaal bij
voorbeeld weet je niet precies
wat er gezegd gaat worden. En
je kunt pas gaan samenvatten
als je hebt geluisterd. Het is on
mogelijk om niet achter te lo
pen. Dat beseft niet iedereen,"
zegt ze.
Programma's die op de band
zijn opgenomen kunnen vooraf
van ondertiteling worden voor
zien. De redacteur werkt hier
voor met een videorecorder en
een speciale ondertitelcompu
ter. Hij kan precies zien hoelang
een fragment duurt en hoelang
de titel in beeld kan blijven
staan.
„Het kost acht uur om een pro
gramma van 25 minuten te on
dertitelen", legt Sjokean uit.
„Ondertitelen is dus ontzettend
arbeidsintensief werk."
Soms gaat er ook wel eens iets
mis. .Alles moet snel en op tijd.
Dan kunnen er wel eens gekke
vertypingen in beeld komen te
staan. Paul Hoerhuis bijvoor
beeld, of 'voor de kust van Athe
ne' zonder s. Dat is op het mo
ment zelf verschrikkelijk balen,
maar later kun je er wel om la
chen."
Volgens Sjokean is comedy
moeilijk om te ondertitelen.
„Maar ook erg leuk. Je moet de
grappen er goed onder krijgen.
Je moet het zo doen, dat er niets
van verloren gaat Dat is echt
een uitdaging. Oppassen is heel
erg leuk om te doen, maar wel
eens moeilijk. Soms zitten de
opa's en de anderen om de tafel
en gaat iedereen door elkaar
praten. We moeten dan dus met
heel veel kleurtjes werken. Zoals
ik al zei, ondertitelen is puzze
len."
Jolanda Dorresteijn
