GELOOF SAMENLEVING
Falun Gong is niets voor Nederlanders
Voorspellen
Filo-sofa en wisselbeker in Maand van de Filosofie
Punt naar Assisi
Mogelijk 5.000 radicale
satanisten in Duitsland
'Het joodse geloof behandelt de
vrouw als tweederangsburger'
Trein is vol
Piraten verpesten de maatschappij
dinsdag 22 JANUARI 2002
Amsterdam - April wordt voortaan de Maand van de Fi
losofie, als het aan de gelijknamige stichting ligt. Dit jaar
heeft het evenement voor het eerst plaats, met onder
meer de Nacht van de filosofie op 6 april. Op het pro
gramma staan die nacht wijsgerige debatten, 'stand-up
philosophy' en de uitreiking \-an de Socrates Wisselbe
ker.
Verder kunnen bezoekers door praktisch filosoof Eite
Veening htm denken laten analyseren op de zogeheten
filo-sofa. kondigt de Stichting Maand van de Filosofie
op haar website aan. De stichting ziet een aan de wijs
begeerte gewijde maand als bekroning van de steeds
bredere verspreiding die de filosofie de laatste jaren via
boeken, tijdschriften, cursussen en cafés krijgt.
De Socrates Wisselbeker is bestemd voor de auteur van
het meest prikkelende Nederlandstalige filosofieboek
dat in 2001 is verschenen. De stichting geeft verder een
speciaal voor de Maand van de Filosofie geschreven es
say uit, de eerste keer van de Vlaamse filosofe Patricia
de Martelaere. Daarin gaat De Martelaere in op de vraag
of er temidden van alle verandering iets diepers is dat
blijft.
De stichting is een samenwerkingsverband van Boek
handels Groep Nederland, Libris, De Bijenkorf, Filosofie
Magazine, de Internationale School voor Wijsbegeerte
en de uitgeverijen Lemniscaat, Boom en Kok.
De Socrates Wisselbeker wordt toegekend door een jury
van vier filosofen. Ook het publiek heeft een stem. Het
kan per e-mail boeken nomineren en vervolgens stem
men op een favoriet boek op een longlist van vijf au
teurs. Tot op heden zijn 31 boeken genomineerd, waar
onder werken van de filosofen Paul Cliteur, Douwe
Draaisma, Lolle Nauta en de vorig jaar overleden Cor
nells Verhoeven. Ook Anion Grunberg is getipt voor zijn
versie van de Lof der zotheid van Erasmus.
Tijdens de Nacht van de filosofie in Felix Meritis in Am
sterdam spreken en debatteren denkers uit binnen- en
buitenland in vijf zalen. Tot de gasten behoren Hans
Achterhuis, Paul Cliteur, Bert Keizer en uit het buiten
land (onder voorbehoud) de Noorse romancier Jostein
Gaarder, auteur van De wereld van Sofie, en de Franse
politieke denker Alain Finkielkraut.
Rijswijk/ANP - Bisschop Punt
van Haarlem woont op 24 janu
ari de interreligieuze gebedsdag
voor de vrede in het Italiaanse
Assisi bij. De gebedsdag is een
initiatief van paus Johannes
Paulus n. Er komen ongeveer
tweehonderd religieuze leiders
uit de hele wereld bijeen. Punt is
volgens een woordvoerder in
zijn bisdom al een tijd bezig een
dialoog met de islam op gang te
brengen. Of hij zijn bezoek aan
Italië wil aangrijpen om met
moslimleiders te spreken, is niet
bekend.
hamburg/AP - Duitsland telt
naar schatting van deskundigen
tussen de drie- en vijfduizend
radicale satanisten. duivelver-
eerders die bereid zijn tijdens ri
tuelen mensen te offeren'. Dat
zegt Ingolf Christiansen, die
voor de Duitse lutherse kerk on
derzoek heeft verricht naar het
satanisme.
De kwestie is actueel geworden
door een proces in Bochum te
gen een satanistenechtpaar. Het
paar heeft bekend tijdens een ri
tuele sessie 'op bevel van de
duivel' een kennis te hebben ge
dood. Volgens Christiansen
moeten er in Duitsland nog veel
meer satanisten zijn die net zo
extreem zijn, maar een aantal is
moeilijk te noemen omdat de
duivelsbijeenkomsten in beslo
ten kring plaatsvinden. Ook is
het satanisme niet één bewe
ging, maar bestaan er vele geïso
leerde groepen naast elkaar.
Het ministerie van binnenland
se zaken van Hamburg bracht
gisteren een brochure uit die le
raren en ouders moet helpen bij
het onderkennen van satanisme
onder de jeugd. De folder gaat
ook in op occultisme, het geloof
in bovennatuurlijke krachten,
dat losstaat van satanisme, maar
wel rituelen kent zoals kaartleg-
gen.
Wel vaker hebben christelijke
organisaties beweringen gedaan
over satanistische netwerken.
Concrete bewijzen hiervoor zijn
nooit gevonden.
ionden - Het joodse geloof be
handelt vrouwen als tweede
rangsburgers. Dat is de conclu
sie van een onderzoek in op
dracht van de organisatie Vrou
wen in de joodse gemeenschap,
zo meldt de Britse krant The In
dependent. Aan het rapport ging
een twee jaar durend onderzoek
in Londen vooraf.
Zeven jaar geleden constateerde
de Britse opperrabbijn Jonathan
Sacks dat ingrijpende verande
ringen nodig zijn om de positie
van vrouwen binnen de joodse
gemeenschap te verbeteren. De
ze veranderingen moesten ertoe
leiden dat vrouwen zich meer
betrokken voelen bij het leven in
de synagoge.
Volgens onderzoekster Diane
Webber is sindsdien weinig ver
anderd. Orthodox-joodse man
nen kunnen hun vrouwen nog
steeds een echtscheiding vol
gens de joodse wetten weigeren,
wat ook veelvuldig gebeurt.
Zonder zo'n echtscheiding mo
gen vrouwen niet in de synago
ge hertrouwen. Bovendien wor
den eventuele nakomelingen uit
een tweede huwelijk tien gene
raties lang als onecht be
schouwd.
Door deze strenge regels voelen
veel joodse vrouwen zich bui
tengesloten. Rabbijnen hebben
wel geprobeerd veranderingen
door te voeren, maar hebben
daarbij veel te weinig geluisterd
naar de vrouwen. Ze zijn uitge
gaan van wat zij zelf denken dat
vrouwen willen, zo stelt het rap
port.
dhaka - Duizenden moslimpelgrims reizen per trein terug naar huis.
Bijna twee miljoen moslims uit de hele wereld hebben gisteren bij de
Bengaalse hoofdstad Dhaka gebeden voor de wereldvrede. Zij deden
dat aan het einde van een grootschalige islamitische bijeenkomst aan
de oever van de rivier de Turag. Schriftgeleerden en gelovigen uit 75
landen woonden de bijeenkomst bij. Het is na de de jaarlijkse pel
grimage naar Mekka de grootste moslimbijeenkomst ter wereld. Vol
gens de organisatie hebben de schriftgeleerden tijdens hun diensten
de islam aangeprezen als een vredelievende godsdienst die geweld
verafschuwt. Zij riepen alle moslims op de profeet Mohammed te vol
gen en iedere vorm van geweld af te zweren.
Foto: AP/Pavel Rahman
De toekomst voorspellen is
een hachelijke onderneming.
Voorspellingen komen maar
zelden uit. Maar je kunt wel
iets over de toekomst zeggen.
Wanneer er in een land veel
kleine kinderen zijn, is het bij
na zeker dat er dertig jaar later
nog meer kleine kinderen zul
len zijn. Tenzij er iets bijzon
ders gebeurt dat de geboorte
cijfers beïnvloedt, zoals de uit
vinding van de pil in de zesti
ger jaren.
Wanneer je naar de aantallen
christenen in de wereld kijkt,
zie je dat te
genwoordig
ongeveer een
derde van de
wereldbevol
king christelijk
is. In Europa
zo'n 560 mil
joen, in Zuid-
Amerika zo'n
480 miljoen,
in Afrika 360
miljoen, in
Azië 313 mil
joen, en in
Noord-Ameri-
ka zo'n 260
miljoen. Euro
pa op de eer
ste plaats! Het
christendom
een blanke
godsdienst!
Maar dat gaat veranderen, als
er tenminste aan de geboorte-
en sterftecijfers niet te veel ver
andert, en als er niet te veel be
keringen van christenen tot
andere godsdienstige bewegin
gen plaats vinden. Al in 2005-
2010 zou meer dan de helft
van alle christenen in Afrika en
Zuid-Amerika kunnen wonen.
In 2050 zouden volgens bere
keningen van geleerde demo
grafen de blanke westerlingen,
die nu nog de meerderheid
van alle christenen vormen,
kunnen zijn teruggelopen tot
slechts zo'n 20% van het totale
aantal christenen. Dat gebeurt
vooral omdat de geboortecij
fers in Afrika en Zuid-Amerika
hoger liggen dan in Europa.
Een conflict met die andere
grote godsdienst, de islam, ligt
wat de 21ste eeuw betreft bo
vendien voor de hand. Islam
en christendom zijn op deze
planeet de enige godsdiensten
waar nog flink wat groei in zit,
zij het dat er ook gebieden zijn
waar plaatselijk krimp op
treedt. Weegt de groei op tegen
de krimp elders? Zullen groei
ende moslimse minderheden
bereid zijn rustig de overmacht
van christelijke meerderheden
te accepteren? Zullen christe
lijke minderheden in staat zijn
zich te handhaven onder isla
mitische meerderheden? De
ervaringen van de laatste twin
tig jaar stemmen niet hoopvol.
Zonder bloedvergieten zal dat
waarschijnlijk allemaal niet
gaan. Welke staten gaan er aan
zulke oorlogen meedoen? Ko
men de middeleeuwen terug?
De acties van Amerika tegen
Al-Qa'ida konden in dit ver
band wel eens belangrijker zijn
dan wij nu
nog denken.
Amerikaanse
propaganda
suggereert op
het ogenblik
krachtig dat
de islam een
godsdienst
van losers is.
Zwaargewicht
bullebakken
met knuppel
in de aanslag
verwelkomen
op Cuba een
vermagerde,
geblinddoek
te strijder
voor de islam
die net uit Af
ghanistan is
komen over
vliegen. Het was een mooie fo
to, haast alle kranten ter we
reld hadden 'm, maar het was
niet goed voor het prestige van
terroristen die zich op de islam
beroepen. De jihad-strijderzag
er gewoon uit als een sukkel
die niet goed voor zichzelf had
gezorgd, en erger nog: voor
wie God niet goed had ge
zorgd. Dat is niet zo wervend.
Wie. zoals veel moslims, ge
looft dat alle macht en kracht
van God komt, heeft wat uit te
leggen na de verpletterende
militaire nederlagen die de is
lam de laatste tijd geleden
heeft. Moslims zijn er, wat het
Westen ook tegenwerpt, van
overtuigd dat er wel degelijk
een oorlog tegen de islam
wordt gevoerd. Goed; maar
waarom helpt God de moslims
dan niet wat meer?
Voor de Westerse christenen
zit er nog iets heel anders in
het vat. Wanneer zij binnen
het christendom een kleine
minderheid gaan vormen, is
het niet raar wanneer de nieu
we paus niet uit Europa of
Amerika komt, maar uit Afrika,
Azië of Zuid-Amerika.
EEN KWESTIE VAN
MORAAL
De term 'normen en waarden' rook tot voor enkele jaren terug sterk naar
burgerlijke bevoogding. Maar de tijdgeest is veranderd. Politici, geestelijken
en publicisten schuwen niet langer het openbare debat. In deze rubriek
mensen die in hun werk tegen morele dilemma's aanlopen. Vandaag Tim Kuik,
hoofd opsporingsdienst bij de Buma Stemra.
„Die rijke platenmaatschappijen en artiesten
kunnen het geld dat ze mislopen met de verkoop
van illegale films, CD's en interactieve software
(onder meer videospelletjes) wel missen. Ik weet
dat velen zo denken. Ze vergeten dat ontzettend
veel mensen op eerlijke wijze hun brood verdie
nen met zaken waarop auteursrecht zit. Van de
artiesten en platen
maatschappijen tot
mensen die plastic
doosjes maken, druk
kers, schrijvers, win
keliers. Kortom een
heel scala aan kleine
zelfstandigen en mid
delgrote bedrijven. In
Nederland praat je al
snel over 400.000
mensen die samen
5,5 procent van het
bruto nationaal pro
duct vertegenwoordi
gen. Dat is bijvoor
beeld meer dan in
het verkeringswezen
omgaat. Nee, wie ille
gale CD's, films en
software verhandelt,
is bezig de maat
schappij te verpes
ten."
Tim Kuik, hoofd op
sporingsdienst van
Buma Stemra, direc
teur van de Stichting Brein, en al twintig jaar ac
tief in de bestrijding van 'piraterij', wil het liefst
zo veel mogelijk mensen bewust maken van de
ethische ontoelaatbaarheid van het illegaal kopi
ëren. „Ik word regelmatig gevraagd voorlichting
op scholen te geven. Daar krijg ik ook vaak de
vraag wat er nu zo erg is aan het illegaal verhan
delen van bijvoorbeeld CD's. Ik vraag de leerlin
gen dan: zou jij een vriendje 5 euro geven om
voor jou illegaal een CD te branden. De meesten
zeggen daarop 'ja'. Zou je dan, vraag ik vervol
gens, dat vriendje opdracht geven voor vijf euro
naar de winkel te gaan om dat CD'tje voor jou te
stelen? Als er bij toeval iemand in de klas zit
wiéns ouders een winkel hebben, wordt nog dui
delijker wat ik bedoel. Het antwoord luidt meest
al 'nee'. Dat is het verschil."
„Het lijkt zo oneerlijk. Via radio, televisie en in
ternet zijn films, muzieknummers, teksten en
Tim Kuik, hoofd opsporing van Buma Stemra.
Foto: United Photo's de Boer/Rob Hendriks
spelletjes gratis. En wil je een specifiek CD'tje
hebben, dan moet je betalen. Wij gaan niet ach
ter mensen aan die van een kennis met een
brander een CD kopiëren. Wel achter degenen
die dergelijke CD's verhandelen. Het ziet er
meestal achenebbisj uit", omschrijft Kuik de
operatie van een typische kopiist, „een website
van niks, een prepaid
telefoonnummer,
kleine advertenties,
een klein plekje op
de markt, een paar
brandertjes op zol
der, enzovoort. Maar
iemand die op kleine
schaal handelt kan
toch jaarlijks zo'n
100.000 euro per jaar
omzetten. Aan inves
teringen kost het bij
na niks. Het kost de
samenleving des te
meer."
Kuik waarschuwt ie
dereen die denkt
makkelijk aan geld te
kunnen komen. „Cri
minele activiteiten
trekken criminelen
aan. Er zijn veel
voorbeelden van ko
piisten die door an
dere criminelen wer
den gemolesteerd,
gechanteerd en beroofd. De slachtoffers kunnen
niet naar de politie gaan, hebben geld in huis en
vormen dus een ideale doelgroep. Vorig jaar
werden in Dordrecht nog drie mensen omge
bracht, waarvan het vermoeden bestaat dat het
ging om geld van het illegaal ombouwen van
playstations. Ik ken ook een echtpaar dat illegale
kopieën verkocht: die werden en paar uur gemo
lesteerd. Bij de man werd z'n vinger afgesneden
om hem te laten vertellen waar hij z'n geld be
waarde."
Kuik vindt dat illegaal kopiëren en verhandelen
moreel niet te vergoelijken is. „Ik sta iedere dag
vrolijk op in de wetenschap dat ik die 400.000
mensen aan het werk hou. Daar doe ik het
Onno van 't Klooster
Leidse Chinakenner: Leer van Master Li bevat racisme en UFO-theorieën
door Silvan Schoonhoven
voorhout - Falun Gong, in China
verboden en genadeloos ver
volgd, staat nu ook in het westen
voor de deur. Maar Barend ter
Haar van de Universiteit Leiden
verwacht niet dat veel Nederlan
ders zullen warmlopen voor deze
'wetenschappelijke' godsdienst.
Falun Gong (de 'beoefening van
het wiel van de wet1) is voor Ne
derland niet langer ver van het
bed. Deze opmerkelijke religieu
ze club, een mix van Chinese
geneeskunde en boeddhisme,
begint inmiddels vaste voet op
Nederlandse bodem te krijgen.
Vrijdag hielden aanhangers een
protestwake bij de Chinese am
bassade. Morgen houdt de kers
verse Nederlandse Falun Gong
stichting een informatieavond
in Roosendaal.
Falun Gong kan in Nederland
zowel rekenen op sympathie als
op wantrouwen. Televisiebeel
den van geüniformeerde Chine
zen die Falun Gong-aanhangers
in politiebusjes sleuren, leveren
deze religie al snel het voordeel
van het slachtofferschap op.
Maar hoe zit het met de be
schuldiging van de Chinese
overheid dat Falun Gong een
gevaarlijke sekte is? Die is onzin
nig, meent Barend ter Haar, do
cent Chinese geschiedenis aan
de Leidse universiteit. De 43-ja-
rige Voorhouter beheert naar ei
gen zeggen 'dé wetenschappelij
ke website over Falun Gong',
een geloof dat volgens hem even
ongevaarlijk is als de traditione
le Chinese religies.
Ter Haar schat dat een hon
derdtal aanhangers inmiddels is
gesneuveld als gevolg van poli-
tiemishandeling. Duizenden zit
ten in de gevangenis. „Het is
niet zo dat de regering Falun
Gong-aanhangers rechtstreeks
vermoordt. Ze sneuvelen 'in het
proces', als de ondervragers ie
mand te hard aanpakken om
een bekentenis te krijgen, en
dan gefrustreerd doortimmeren
als die niet komt. Ook komt het
voor dat gevangenen worden
Westerse beoefenaren van Falung Gong in China. Foto: EPA
behandeld met psychiatrische
middelen."
Het Chinese rechtssysteem
werkt het martelen in de hand,
legt Ter Haar uit. In de eerste
plaats moet de politie aan een
bepaald arrestantenquotum vol
doen. Bovendien is in China een
veroordeling moeilijk zonder
bekentenis. Een veroordeling al
leen op grond van bewijs is on
gebruikelijk
China lijkt daarin op het Europa
ten tijde van de heksenvervol
gingen, legt Ter Haar uit. Hier is
het rechtssysteem na de Mid
deleeuwen een andere kant op
gegaan. „Op het moment dat
een bekentenis niet meer nood
zakelijk was in ons recht, kon
een heks blijven ontkennen en
hoefden de vervolgers ook niet
meer te martelen. Pas vanaf dat
moment gingen rechters naden
ken over echt bewijs."
Helaas is binnen Falun Gong
een pro forma berouwverkla-
ring, al was het maar om van het
gezeur af te zijn, not done. De
leer belooft juist een zuiverder
chi (energie) aan wie niet zwicht
onder druk Vasthouden aan het
geloof belooft geestelijke groei,
menen de aanhangers. „Eigen
lijk gaat het om een vorm van
martelaarschap."
Schieten de communistische
leiders iets op met de vervolgin
gen? Ter Haar betwijfelt het.
„Kijk naar de Rooms-Katholieke
Kerk in China. Die is na 1940
behoorlijk vervolgd, met doden
en al. Pas in '76 kon de kerk
weer bovengronds komen. Wat
bleek? De aanhang was licht ge-
ondanks de heftige ver
volging."
In China, waar Falun Gong vol
ledig ondergronds moet opere
ren, spreekt de groep vooral in
tellectuelen aan. „Die willen van
zichzelf geloven dat ze modem
zijn. Modem betekent weten
schappelijk, in elk geval niet
godsdienstig. Falun Gong draagt
de pretentie dat het weten
schappelijk is. Die deel ik trou
wens niet."
Wetenschap, legt Ter Haar uit, is
in China heel wat vager dan in
het westen. „Het Marxisme
geldt in China ook als 'objectief
waar'." Geamuseerd vertelt hij
hoe Falun Gong-leider Li Hong
zhi in het boek waarin hij zijn
leer ontvouwt, goochelt met
atomen, moleculen en fossielen.
„Hij schrijft dat hij op grond van
feiten uit kosmologie en zelfs
scheikunde heeft vastgesteld d<
er het onzichtbare wiel van
dharma (wet) bestaat."
Falun Gong kan bij Nederlan
ders belangstelling opwekken,
omdat er bewegingsoefeningen
worden uitgevoerd die lijken op
het populaire t'ai chi. Toch be
twijfelt Ter Haar of de religie
voor hen wel zo interessant is.
„Geïnteresseerden die meer wil
len doen dan alleen de oefenin
gen, kunnen Li Hongzhu's boel
lezen. Zij komen dan snel din
gen tegen waarvan zij zeggen:
die hoef ik niet. Rassenleer bij
voorbeeld. De blanke en Chine
se rassen zijn superieur." Ook
wat potsierlijk doen de gedach
ten aan over superieure bescha
vingen, die met UFO's de mens
op aarde brachten. „Falun Gon
is daarin wel te vergelijken met
Scientology. Beide religies pro
beren in de moderne tijd met dl
wetenschap uit de voeten teko
men."
Ook van Li Hongzhi zelf hoeft
het westen het grote charmeof
fensief niet te verwachten. 'Mas
ter Li' verblijft in New York,
op het oog een uitstekende plek
om de westerse publieke opinie
te bespelen. Maar wat blijkt? De
mensenschuwe Li, constateert
Ter Haar. is 'niet bepaald een
charismatisch figuur',. „Heel
anders dan bijvoorbeeld de Ti
betaanse Dalai Lama in balling
schap."
Uiteindelijk houdt Falun Gong
waarschijnlijk de beste papierei
in China zelf. Ter Haar verwad
dat de sterren er voor de groep
beter voorstaan zodra de oude
communistische garde is uitge
storven. In gesprekken met Chi
nese officials proeft hij nu al eei
houding van 'what's the bigdea
„Die vervolging kost een hoop
tijd en geld." De oude leiders
vrezen de Falun Gong als een
massabeweging die zich aan de
staatsinvloed onttrekt. „Ze be
strijden domweg waarvoor ze
bang zijn. Als de oude garde
straks is verdwenen, kan het
snel gaan met de acceptatie van
Falun Gong."
www.let.leidenuniv.nl/bth