s
Israël bezet
Palestijnse
stad geheel
BUITENLAND
Tienduizenden keren terug naar verwoest Goma
Ophef over foto's van gevangenen Guantanamo
Bomschoenenman had
hulp Osama bin Laden
China en VS mijden rel over spionage in Boeing Jiang
Vredesproces Colombia
op het nippertje gered
België boos na
bezoek senator
aan Dutroux
Sharon wil openstelling Tempelberg
FARC tekent akkoord met regering
«rzorgslanding
bommelding
IVIK - Een Boeing 747 van
ritse luchtvaartmaatschap-
Irgin Atlantic met 350 men-
aan boord heeft zaterdag-
een voorzorgslanding
aakt op de luchthaven van
avik IJsland. Aanleiding
een dreigement met een
laanslag, dat op de spiegel
een van de wc's in het toe-
was geschreven. De bood-
ip, die in het Engels was op-
hreven. luidde: 'Er is een
lAmerika moet dood en
Laden is een held'. Het
kuiteindelijk te gaan om
-rap, zei de woordvoerder
ie luchthavenpolitie.
liaanse steden
[ht door smog
E - Bijna honderd steden in
rd-Italië zijn gisteren geslo-
roor auto's. De burgemees-
namen de maatregel we
ide zware luchtvervuiling
Ie gezondheid van de bur-
bedreigt. In onder meer
gn, Bologna. Bergamo, Pa-
Turijn, Parma en Novara
i het verkeer stilgelegd. De
tvervuiling is het gevolg
een combinatie van koude
Iroogte waaronder Noord-
al weken gebukt gaat. In
atsen is de luchtvervui-
ir schadelijke stoffen vijf
zo groot als toegestaan.
usselse man
dt kinderen
ii - De 50-jarige man uit
isselse deelgemeente
oren die vrijdagnacht
ijjf kinderen en de nieuwe
ld van zijn vrouw heeft ver-
ird, had eerder gedreigd le-
ian zijn gezin om te bren-
Volgens de krant La Der-
iHeure had de moeder on-
inog bij de politie aangifte
an van bedreiging door
ex-echtgenoot. In septem-
D00, vlak na de scheiding,
de vrouw ook al aangifte
loodsbedreigingen door
ex-man. De politie heeft
iets gedaan met die infor-
De man handelde uit ja-
je. Hij kon niet verkroppen
ijn ex-vrouw er met een
k vandoor was gegaan.
«taan door
ina vrijgelaten
|N - De Chinese autoritei-
abben gisteren de voor
taande Tibetaanse musico-
gawang Choephei vrijla-
Dat meldt de BBC. De 34-
zat een celstraf uit van 18
regens vermeende spiona-
Inder anderen artiesten als
McCartney en Annie Len-
tebben geregeld aandacht
_i voor de detentie van
betaan. Ngawang Choep-
af les aan een school in de
lij verdween in 1995 in het
China bezette Tibet. Hij
kte er een film over tradi-
ele dans en muziek. Een
later bleek dat hij was ver-
Beid wegens spionage. Chi-
Ezet Tibet al ruim-een halve
uzenrad Parijs
rdt gesloopt
I - Het zestig meter hoge
reden reuzenrad op de
t de la Concorde in Parijs
stil. Gisteren mochten Pa-
ïaars en toeristen gratis de
te rondjes draaien. Ko-
de week begint de afbraak,
derdag schikte eigenaar
eel Campion zich in een
terlij ke uitspraak in de zaak
e gemeente tegen hem had
espannen om een einde te
en aan het onrechtmatig
uik van het prestigieuze
maandag 21 JANUARI 2002
staties na
Russen
Brits spoorsein
werkt vaak nog
met olielampen
londen/anp - Hoe hard de Brit
se spoorwegen aan modernise
ring toe zijn, blijkt uit het feit dat
aan sommige voorzieningen
voor het üeinverkeer in geen
170 jaar iets is veranderd. In de
len van Engeland en Wales ge
bruikt Railtrack, de beheerder
van het railnetwerk, nog 19de-
eeuwse olielampen voor de sei
nen. Dit onthulde The Sunday
Telegraph gisteren.
Een woordvoerder van Railtrack
zei tegen de krant dat de olie
lampen het nog steeds goed
doen, maar wel veel werk ople
veren: ze moeten elke week
door een 'lampenman' worden
bijgevuld, en er is voortdurend
controle nodig. Zodra de wind
een lamp uitblaast, komt het
treinverkeer op het traject stil te
liggen. Dan moet er een mede
werker op pad, die na het be
klimmen van een ladder het
licht weer aansteekt.
Groot-Brittannië is overigens
niet het enige land met zulke
ouderwetse voorzieningen. In
het straatarme Albanië en in af
gelegen delen van India behel
pen de spoorwegen zich ook
met olie en lucifers.
brussel/anp - De Vlaapise libe
rale senator Jean-Marie Dedec-
ker ligt zwaar onder zijn vuur na
zijn bezoek aan Mare Dutroux,
's lands beruchtste gevangene,
samen met een journalist. Vol
gens premier Verhofstadt, een
partijgenoot, kan Dedeckers ge
drag niet door de beugel.
Dutroux zit al vijfenhalf jaar in
voorarrest in Aarlen. Hij wordt
verdacht van het verkrachten en
vermoorden van zes meisjes. In
het gesprek met Dedecker dat
de journalist opnam, houdt
Dutroux vol dat er destijds een
netwerk van pedofielen was,
waarmee hij geregeld contact
had. Hij klaagt erover dat justitie
dit spoor niet wil onderzoeken.
Verhofstadt vindt dat Dedecker
misbruik heeft gemaakt van zijn
voorrechten. De senator weigert
op te stappen. Hij acht zich niet
verantwoordelijk voor het bin
nensmokkelen van de journalist.
Die werd niet gefouilleerd. Zijn
cassetterecorder kon hij meene
men, ook al passeerde hij een
metaaldetector. Eenmaal bin
nen kon de journalist het ge
sprek daarom opnemen, on
danks geregeld controles.
Een van de spraakmakende foto's van de Afghaanse gedetineerden in Guantanamo. De opname is gemaakt op 11 januari, kort na de aan
komst van de gevangenen, en werd afgelopen weekeinde vrijgegeven door het Pentagon. Foto: AP/US Navy
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Voor het eerst sinds het
uitbreken van de Aksa-intifada
heeft het Israëlische leger een he
le Palestijnse stad ingenomen.
Tientallen tanks en gepantserde
personeelsvoertuigen trokken
vanochtend vroeg Tulkarem op
de Westelijke Jordaanoever bin-
Voor de hele stad geldt een uit
gaansverbod en speciale eenhe
den halen Palestijnen van huis,
die worden verdacht van be
trokkenheid bij anti-Israëlische
activiteiten. De Israëlische radio
meldde vanochtend schoten
wisselingen tussen soldaten en
inwoners van het bij Tulkarem
gelegen vluchtelingenkamp,
maar daarbij zouden geen ge
wonden zijn gevallen.
Israël heeft herhaaldelijk laten
weten dat het zelf zal afrekenen
met 'terroristen' als Arafat en
diens bestuur dat nalaten. De
gouverneur van Tulkarem meld
de vanochtend dat het leger
straat voor straat afzoekt naar
verdachten. De bewoners moe
ten voor hun huis gaan staan,
waarnaar soldaten binnen zoe
ken naar wapens en ander be
lastend materiaal. Twee vluchte
lingenkampen in de omgeving
van de stad zijn omsingeld.
Premier Ariel Sharon van Israël
streeft ernaar de Tempelberg in
Jeruzalem 'zo snel mogelijk'
weer open te stellen voor joodse
en christelijke bezoekers. De
berg, met de Aksa-moskee en
andere islamitische heiligdom
men, is voor niet-moslims ge
sloten sinds de uitbarsting van
de Aksa-intifada, in september
2000. Het startschot voor die
nog steeds woedende, tweede
Palestijnse opstand werd gege
ven na een bezoek aan het ge
bied door Sharon, destijds leider
van de oppositie. Sharon wilde
met zijn actie demonstreren dat
joden ten alle tijde toegang
moeten hebben tot de berg,
waar ooit de joodse tempel
moet hebben gestaan.
Zaterdagochtend heeft het leger
in Ramallah, op de Westelijke
Jordaanoever, het gebouw van
de 'De Stem van Palestina', het
officiële Palestijnse radiostation,
opgeblazen. Een paar honderd
journalisten en sympathisanten
betoogden gisteren bij de gebla
kerde resten tegen wat ze be
schouwen als een Israëlische
aanslag op de vrije meningsui
ting. Maar volgens de Israëlische
regering was de Stem van Pales
tina niet meer dan een bron van
opruiing en anti-Israëlische pro
paganda.
washington-londen/gpd-anp - Foto's Van
Afghaanse gevangenen bij hun Amerikaanse
cellen in Guantanamo op Cuba hebben in
Groot-Brittannië voor hernieuwd protest ge
zorgd. De Britse minister van buitenlandse
zaken Jack Straw heeft Washington om op
heldering gevraagd. Op de foto's dragen de
gevangenen oorbeschermers, oogkleppen,
maskers en handschoenen. Ze zijn geboeid
aan handen en voeten.
Ondanks de aanzwellende internationale
kritiek blijft de Amerikaanse regering de be
handeling van de verdachte Taliban- en al-
Qaedastrijders verdedigen. Volgens de VS
worden de gevangenen goed behandeld,
ook al hebben ze niet de officiële status van
krijgsgevangene.
Minister Rumsfeld van defensie wees giste
ren alle kritiek van de hand. Hij vindt de
klacht dat deze 'geharde terroristen' inhu
maan behandeld kunnen worden 'unfair'.
„Ik twijfel er niet aan dat ze humaan, pas
send en voor het grootste deel overeenkom
stig met de Geneefse Conventies worden
behandeld", aldus Rumsfeld.
Groot-Brittannië heeft vorige enkele afge
vaardigden naar Guantanamo Bay gestuurd,
omdat er zich drie Engelsen onder de ge
vangenen zouden bevinden. De Britse rege
ring heeft de handelwijze van de VS vorige
week verdedigd, na protesten van Britse po
litici en mensenrechtenorganisaties.
Straw wil nu weten in welke omstandighe
den de foto's zijn gemaakt. Volgens de mili
taire leiding van de marinebasis was de ge
fotografeerde groep net geland, en geven de
foto's geen reëel beeld van het dagelijks le
ven in het kamp. De gevangenen kunnen
zich vrij in hun cel bewegen, en worden dan
ook niet geblinddoekt. Ze worden alleen ge
boeid op weg naar medische controles of de
douches, zo werd gezegd.
In Engeland zelf is beroering ontstaan over
de manier waarop van terrorisme verdachte
personen in de Belmarsh-gevangenis in
Londen worden vastgehouden. Advocaten
die er bij cliënten op bezoek zijn geweest,
spreken over 'betonnen doodskisten', waar
de mensenrechten van gedetineerden wor
den geschonden, schreef de Britse zondags
krant The Observer.
In Belmarsh zitten zeven verdachten al bij
na een maand vast zonder dat. er een, aan
klacht is ingediend. Zij zijn opgepakt op
grond van de nieuwe terreurwetgeving, die
tot stand kwam na de aanslagen in de VS.
De gevangenen zitten 22 uur per dag in hun
cel en krijgen het daglicht niet te zien. Vol
gens de krant mochten zij tot voor kort hun
advocaten niet ontvangen. Met hun familie
mogen ze alleen in het Arabisch spreken als
er een tolk bij is.
door onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking - De gevoelige relatie tus
sen China én de Verenigde Sta
ten heeft er door een nieuw spi-
onageschandaal een deuk bij
gekregen, maar zal geen blijven
de schade oplopen, zeggen poli
tici in Peking en Washington.
Beide landen zitten echter wel
met de affaire in hun maag.
Het nieuwe presidentiële vlieg
tuig van president Jiang Zemin,
gekocht bij het Amerikaanse
Boeing, bleek bij te zijn voorzien
van 27 zeer geavanceerde afluis
terapparaatjes. De Boeing 767 is
na de ontdekking niet meer ge
bruikt, en staat half gestript op
een militair vliegveld bij Peking.
Analisten nemen aan dat het
schandaal nauwelijks invloed op
de onderlinge verhoudingen zal
hebben, omdat de apparatuur al
vorig jaar oktober door een spe
ciale divisie van het Chinese le
ger werd ontdekt. Hoewel alle
partijen het zwijgen er toe doen,
meldde de Washington Post dat
China de zaak niet aanhangig
heeft gemaakt bij de Amerikaan
se autoriteiten.
China heeft ook geen echte
schade geleden door het voor
val, omdat de apparaatjes zijn
ontdekt voordat Jiang Zemin het
toestel officieel in gebruik zou
nemen. „Spionage is nu een
maal iets dat je kunt verwach
ten", aldus een Chinese veilig
heidsspecialist in de Washing
ton Post.
Toch schijnt Jiang woedend te
zijn geweest toen hij op de
hoogte werd gesteld van de
vondst. Maar het is goed moge
lijk dat de woede meer gericht
was op de Chinese bewakings
troepen, die juist hadden moe
ten voorkomen dat Amerikaanse
inlichtingendiensten in de buurt
van het toestel konden komen.
Volgens de krant zijn naar aan
leiding van de ontdekking twin
tig luchtmachtofficieren en twee
ambtenaren aangehouden en
ondervraagd, in verband met
nalatigheid en corruptie. Een
hoge luchtmachtofficier zou
voor zijn betrokkenheid onder
huisarrest zijn geplaatst.
China kocht de Boeing 767 in
juni 2000 voor 120 miljoen dol
lar. Na de assemblage in Seattle
is het toestel overgebracht naar
San Antonio in Texas voor het
aanbrengen van een luxueus in
terieur door drie Amerikaanse
bedrijven en een Singaporese
maatschappij. Gedurende dat
werk werd het toestel 24 uur per
dag bewaakt door Chinees mili
tair personeel.
Het spionageschandaal komt na
een aanzienlijke verbetering van
de relatie tussen China en de VS.
Die warmere betrekkingen moe
ten beklonken worden als presi
dent Bush over een maand een
staatsbezoek brengt aan Peking.
Het begin van het president
schap van Bush werd vooral ge
kenmerkt door een ijzige ver
houding met China, nadat de
bemanning van een Amerikaan
se spionagevliegtuig na een bot
sing met een Chinees jachtvlieg
tuig 11 dagen op het eiland Hai
nan werd vastgehouden.
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Volgens de Franse ge
heime dienst DST heeft Richard
Reid, de Brit die in december
vorig jaar met een bom in de
hak van zijn sportschoen een
Boeing wilde opblazen, hulp ge
had van een netwerk van Osama
bin Laden. De dienst heeft via
een anonieme woordvoerder la
ten weten 'zeer bezorgd' te zijn
over deze ontdekking, omdat
het rietwerk tot dusver niet in
kaart was gebracht.
Ondanks weken van speurwerk
in de buurt van het Parijse Gare
du Nord is de DST er niet in ge
slaagd te achterhalen waar Reid
van 17 tot 22 december heeft ge
slapen. Het enige wat men van
hem te weten is gekomen, is dat
hij via het internet allerlei bood
schappen heeft uitgewisseld,
met name vanuit het internetca
fé Happy Call in de wijk Goutte-
d'Or in Montmartre, en via een
informatiepaal in de Parijse me
tro.
De meest brisante boodschap
was een e-mailcontact met Pa
kistan. Reid had zijn contact in
Pakistan om raad gevraagd na
dat hij bij een eerste controle op
het Parijse vliegveld Charles de
Gaulle door een particuliere be
wakingsdienst was tegengehou
den. Wat moet ik doen?', had
Reid geschreven. 'Doorgaan met
waar je mee bezig bent', luidde
het antwoord.
Reid werd tijdens de vlucht door
medepassagiers overmeesterd
toen duidelijk werd dat hij zijn
schoen in brand wilde steken. In
de hak zat een explosief meng
sel waarmee hij, zoals later
bleek, het toestel had kunnen
laten ontploffen. Essentieel on
derdeel in het explosieve meng
sel was het zogeheten TATP
(triaceton triperoxide), dat ui
terst brandbaar is. De enige ma
nier om TATP te vervoeren is
door het te 'kristalliseren'. In die
vaste vorm kan het hooguit 48
uur bewaard blijven.
Het mengsel is al eerder door
Bin Laden-handlangers ge
bruikt. De Algerijn Ahmed Res-
sam, die in december 1999 aan
de Amerikaans-Canadese grens
werd gearresteerd, had precies
hetzelfde mengsel bij zich. Zijn
opdracht was het vliegveld van
Los Angeles in de lucht te laten
vliegen, zo verklaarde hij bij zijn
verhoor. TATP werd ook aange
troffen bij de terroristen uit
Frankfurt die in december 2000
een aanslag op de binnenstad
van Straatsburg wilden plegen
en bij de in Brussel wonende
Tunesische voetballer Nizar Tra-
belsi die een kamikaze-aanval
wilde plegen op de Amerikaanse
ambassade in Parijs.
iikavkaz - In Dagestan, een
iische republiek die grenst
het opstandige Tsjetsjenië,
de afgelopen dagen ruim
g personen opgepakt die
lacht worden van betrok-
{eid bij een dodelijke explo-
e zeven Russische militai-
et leven heeft gekost. Het
staanse ministerie van
lenlandse zaken heeft dit
'ren bekendgemaakt. De
tairen zaten in een vracht
en die vrijdag op een land-
reed.
;hanen boos op
a nister Australië
ney - De Australische minis-
"an immigratie Philip Rud-
is heeft het flink aan de stok
ie1. egen met vele tientallen Af-
inse vluchtelingen in een
ingkamp in Woomera. Bij-
90 Afghanen zijn er in hon-
taking gegaan als protest
n de uitgestelde procedures
>|ji r asielaanvraag en tegen de
'n tandigheden waaronder ze
den vastgehouden. Tiental-
13 isielzoekers hebben naar
ridt hun lippen aan elkaar
4111 naaien. Ruddock heeft de
tandige Afghanen toegebe-
1 dat ze maar moeten weg-
0' in als het niet bevalt in Au-
J lië.
bogota/afp-rtr-ap - De Colom
biaanse verzetsbeweging FARC
en de regering hebben gister
avond overeenstemming bereikt
over het voortzetten van het vre
desproces. Beide partijen kwa
men overeen om te gaan praten
over een staakt-het-vuren in de
al 38 jaar durende burgeroorlog
tussen regering en de linkse re
bellen in het land. Dat bestand
zou op 7 april moeten ingaan.
Het akkoord kwam enkele uren
voor het aflopen van een ulti
matum dat de regering had ge
steld. Het leger stond klaar om
het gebied dat nu in handen is
van het FARC om middernacht
binnen te trekken. Het trok zich
drie jaar geleden juist terug uit
het 42.000 vierkante kilometer
grote gebied, nadat dat door
president Pastrana aan de rebel
len was overgedragen.
Gefrustreerd door het gebrek
aan vooruitgang in de gesprek
ken met het verzet, kondigde
Pastrana onlangs aan de streek
weer te zullen innemen. Naar
aanleiding van het akkoord kon
digde Pastrana gisteren aan dat
de FARC tot uiterlijk 10 april de
zeggenschap blijft behouden in
de zone. Daarmee zet hij de re
bellen onder druk om serieus te
onderhandelen over een be
stand.
De vredesonderhandelaar van
de regering, Camilo Gomez, en
FARC-commandant Raul Reyes
ondertekenden het akkoord in
Los Pozos, dat in handen is van
het verzet. Zij kondigden aan
dat de gesprekken over een be
stand 'onmiddellijk' zullen be
ginnen. De onderhandelaars
kwamen ook overeen te gaan
praten over een einde aan de
vele ontvoeringen. Aan die vaak
wrede praktijk maakt zowel de
FARC als een rechtse, paramili
taire groepering die aan de kant
van de regering staat zich schul
dig. De diplomaat James Le-
Moyne, die namens de Verenig
de Naties bij de onderhandelin
gen tussen de regering en de re
bellen aanwezig was, noemde
de overeenkomst 'goed nieuws
voor Colombia'. De rebellen
hebben naar schatting 17.000
strijders. Bij de strijd van het
linkse verzet tegen het rege
ringsleger en de rechtse milities
zijn alleen al in de afgelopen
tien jaar naar schatting 40.000
mensen om het lever gekomen,
voor het merendeel burgers.
Een Congolese rent met haar kind en haar schamele bezittingen op
haar rug over de nog hete lava in de straten van Goma. Foto: Reuter-
s/Jacky Nae^elen
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - Inwoners van de deels
door lava vernietigde stad Goma
in Oost-Congo keren massaal te
rug. Ze doen dat tegen het advies
van hulpverleners, die het uitbre
ken van ziekten als cholera vre
zen en moeilijkheden voorzien
met de distributie van schoon
water en hulpgoederen. De sinds
donderdag actieve Nyiragongo-
vulkaan zou volgens deskundigen
zijn ergste woede hebben ge
koeld.
De terugkerende inwoners tref
fen een bizarre situatie ^n. Go
ma ligt onder een sluier van gif
tige dampen. Zeker de helft van
de stad is vernield door lavastro
men van vijftig meter breed en
twee tot drie meter hoog. De
grond schudt van tijd tot tijd
nog met een intensiteit van
ruim vier op de schaal van Rich
ter. Zeker 10.000 huizen zijn ver
brand. De grootste schade is
aangericht in het centrum, waar
het bedrijfsleven zich concen
treerde. In het goeddeels ge
spaarde westelijk deel van de
stad keerde het normale leven
enigszins te^jg.
Naar schatting 300.000 van de
500.000 inwoners ontvluchtten
donderdag en vrijdag de stad,
staken de grens met Rwanda
over en vonden onderdak in en
rond de stad Gisenyi. De Rwan
dese regering heeft samen met
de VN en andere hulporganisa
ties drie kampen ingericht, maar
echte voedselhulp liet relatief
lang op zich wachten. Dit kwam
deels doordat het vliegveld van
Goma onbruikbaar was gewor
den door de lava.
De eerste hulpgoederen werden
gisteren afgeleverd op het vlieg
veld van Rwanda's hoofdstad
Kigali, waarna ze met vrachtwa
gens naar het 120 kilometer ver
derop liggende rampgebied
moesten worden gebracht. Gis
teravond konden hulporganisa
ties beginnen met het uitdelen
van maïs, bonen en olie, en het
opzetten van plastic onderko
mens. Waterzuiveringsinstalla
ties zijn het hardst nodig, te
meer daar het water van het Ki-
vu-meer ondrinkbaar is gewor
den sinds de lava erin is ge
stroomd.
Groot-Brittannië, België, Duits
land en de VS hebben tot nu
hulp geboden voor een kleine
vijf miljoen dollar. De Europese
Commissie maakte gisteren be
kend dat ze vijf miljoen euro
voor noodhulp beschikbaar
heeft gesteld. Het geld zal gaan
naar de VN, het Rode Kruis en
ander hulporganisaties.
Hoewel de hulp aan de Rwan
dese kant op gang is gekomen,
blijken veel Congolezen er de
voorkeur te geven terug te keren
naar Congo. Ze doen dat in de
hoop nog iets van hun bezittin
gen aan te treffen, maar ook
omdat het leven in een vluchte
lingenkamp, zeker m Rwanda,
weinig perspectievCT! biedt.
Veel Congolezen vrezen dat de
vulkaanuitbarsting en de exodus
de chronische politieke instabi
liteit in het grensgebied zullen
verergeren. Daarbij is er fors
wantrouwen ten opzichte van
de Rwandese regering, die de
rebellenbeweging RCD steunt.
De RCD bestrijdt sinds het uit
breken van de burgeroorlog in
1998 de centrale regering in Kin
shasa en controleert het gebied
rond Goma en de stad zelf.
Na de moord op Laurent Kabila,
precies een jaar geleden, heeft
vrede onder diens zoon Joseph
meer kans gekregen. De jonge
Congolese president heeft overi
gens aangekondigd dat een re
geringsdelegatie het rampgebied
zal bezoeken. Het zou voor het
eerst zijn sinds het gebied in
1998 in handen van de rebellen
viel dat een vertegenwoordiger
van Kinshasa er komt.
