GELOOF SAMENLEVING
I
Hercules in de prentkunst: van stoere bink tot softie
Kerken beloven meer samen te werken
Gesprek over vrede
Israël en Palestijnen
Gaaf dat je er bent
Kardinaal Simonis: stichter Opus Dei was tijd ver vooruit
Spectaculair feestelijke avond met Tony Maya en metgezellen
Kidman en Mouli
Rouge in de prijzc
Bestuurslid VBOK onderscheid!
KUNST CULTUUR
Filmfestival Rotterdan
en Berlijn werken sam
Zes eeuwen
Joodse cultuur
leiden - Professor I.E. Zwiep
spreekt woensdag op verzoek
van het Genootschap Neder-
land-Israël over 'Zonen van Ja-
kob, zonen van Ismaëi. zonen
van Edom, zes eeuwen Joodse
cultuur op het Iberische schier
eiland'. De lezing in de synago
ge aan het Levendaal 14 begint
om 20.00 uur. Toegang voor
niet leden: 2,50 euro. Informa
tie: 071 5210484.
Meditatieviering
in zorgcentrum
leiden - Pater dr. J. Bots ver
zorgt woensdagavond in de ka
pel van Zorgcentrum Room-
burgh van 19.30 tot 21.00 uur
een meditatieviering. Bots wil
bezoekers, van binnen en bui
ten het zorgcentrum, 'met de
neus op de verschillen in de
wereld drukken'. De bijeen
komst wordt afgesloten met
een eucharistieviering. Infor
matie: 5680142.
maandag 21 JANUARI 200?
Vertegenwoordigers tekenen Europees handvest voor de oecumene
utrecht - De belangrijkste kerken in Neder
land hebben zich dit weekeinde gezamenlijk
verplicht tot meer samenwerking en dia
loog. Ook beloofden ze alle vormen van an
tisemitisme in kerk en samenleving te be
strijden, moslims met respect tegemoet te
treden en in zaken van gemeenschappelijk
belang met hen samen te werken.
Vertegenwoordigers van veertien kerken,
verenigd in de Raad van Kerken, zetten
daartoe in de Geertekerk in Utrecht hun
handtekening onder de Charta Oecumeni-
ca. een Europees handvest voor de oecume
ne. Volgens algemeen secretaris ds. I. Bak
ker van de raad is daarmee weer een stap
vooruit gezet in de geschiedenis van de oe
cumene. De Konferentie van Europese Ker
ken en de Raad van Europese Bisschoppen
conferenties. die het document opstelden,
namen het handvest april vorig jaar al aan.
Het is de bedoeling dat er uiteindelijk een
Nederlandse versie van de Charta Oecume-
nica komt, zei voorzitter dr. A. van Eijk van
de raad. Tot de ondertekenaars van het
handvest behoorden onder anderen kardi
naal Simonis, voorzitter van de Nederlandse
bisschoppenconferentie, dr. B. Plaisier, al
gemeen secretaris van de drie Samen-op-
YVegkerken. dr. J. Vercammen, de oud-ka-
thofieke aartsbisschop van Utrecht, en
aartsbisschop J. Cicek van de Syrisch-Ortho-
doxe Kerk in Nederland.
De kerken spreken in de Charta Oecumeni-
ca om vooroordelen over andere kerken uit
te bannen en de oecumenische openheid in
de theologische opleiding te bevorderen.
Verder moeten evangelisatieactiviteiten op
elkaar worden afgestemd. Niemand mag
bovendien onder morele druk of door fi
nanciële lokkertjes worden aangezet om tot
een ander kerkgenootschap over te gaan.
Wel heeft ieder mens het recht zelf zijn ge
loof of kerk te kiezen. De kerken beloven
verder de positie van vrouwen te versterken.
Kardinaal Simonis kondigde aan dat hij van
wege het handvest volgende week opnieuw
in gesprek gaat met zijn oud-katholieke
ambtsgenoot Vercammen over de vrouw in
het ambt. De verhouding tussen de RK Kerk
en de Oud-Katholieke Kerk in ons land staat
onder meer onder druk, omdat de oud-ka
tholieken in 1998 besloten het priesterambt
voor vrouwen open te stellen.
Met een ander voorbeeld gaf Simonis ook
aan dat het nogal wat betekent als kerken
zich tot meer samenwerking en dialoog ver
plichten. Zo heeft hij een brief ontvangen
van een lid van de behoudende Gerefor
meerde Bond in de Nederlandse Hervorm
de Kerk. De schrijver vraagt de kardinaal
druk uit te oefenen op de SoW-kerken om
hun standpunt over het huwelijk, waaron
der de zegening van homoseksuele relaties,
ongedaan te krijgen. ..De Roomse kerk is in
ieder geval nog schriftgetrouw". staat vol
gens Simonis in de brief.
alexandrië/ap - Hooggeplaatste
joodse, islamitische en christe
lijke geestelijken zijn gisteren in
de Egyptische stad Alexandrië
besprekingen begonnen over
mogelijke oplossingen voor het
Israëlisch-Palestijnse conflict.
Verslaggevers worden uit be
zorgdheid over de veiligheidssi
tuatie niet toegelaten tot de con
ferentie. die volgens de plannen
morgen wordt afgerond.
Vijf jaar geleden ontstond in
Egypte en elders in de Arabische
wereld grote opschudding, toen
bekend werd dat de grootmufü
van de prestigieuze Al-Azhar-
Universiteit, Sayed Tantawi, een
ontmoeting had gehad met een
hoge Israëlische rabbijn. De
commotie over de ontmoeting
kostte Tantawi. die nu als gast
heer optreedt, destijds bijna zijn
baan.
Er zijn hoge Israëlische geestelij
ken aanwezig op de conferentie,
zoals rabbijn Michael Melchiar.
onderminister van buitenlandse
zaken en de leider van de Israë
lische delegatie, en de ortho
doxe rabbijn Menachem Fro-
man. Andere aanwezigen zijn de
Latijnse patriarch Michel Sab-
bah van Jeruzalem en minister
van de Palestijnse Autoriteit
sjeik Talal Sidr.
Een medewerker van Tantawi.
Ali el-Samman, zei dat het doel
is 'te proberen een gezamenlijke
verklaring op te stellen' over be
ëindiging van het Israëlisch-Pa
lestijnse geweld. In Jeruzalem
zei het Israëlische ministerie van
buitenlandse zaken dat de top
de zegen heeft van de Israëli
sche president Moshe Katsav,
de Israëlische premier Ariel Sha
ron, de Palestijnse leider Yasser
Arafat, de Egyptische president
Hosni Mubarak en de Britse
premier Tony Blair.
Het is de verwachting dat de
De orthodoxe
rabbi Mena
chem Froman
voor zijn hotel
in Alexandrië.
Froman is een
van de deelne
mers aan deze
zeldzame vre
desconferentie.
Foto: AP/Hasan
Jamali
conferentie, die mede is voorbe
reid door de aartsbisschop van
Canterbury, George Carey, mor
gen een slotverklaring zal ople-
preek recensie
Ilse Keuenhof
Evangelische Gemeenschap De Stek, zondag 20 januari. 11.00 uur
Plastic wijnranken sieren het plafond. Op het
podium staat een jonge muziekgroep, die er alles
aan doet om de jonge
evangelische gemeen
schap De Stek uit Kat
wijk aan Zee enthousi
ast mee te laten klap
pen en zingen. Voor
ganger Bram Meulen
berg loopt nog even
langs een nieuw ge
zicht: 'welkom, leuk dat
je er bent!'. Dan springt
hij op het podium.
Meulenberg onthult
vandaag de geheimen
van een stressvrij leven,
want 'Jezus had ook
stress'. Dit stappenplan
tegen stress belooft
geen gewone kerk
dienst te worden. Bo
ven het podium ver
schijnen via een be-
amer de woorden "Weet
wie je bent'. „Je weet
wie je bent als je weet
van wie je bent." Meu-
lenberg kijkt de zaal
eens goed rond. „Van
wie ben je er een? Een
veel gehoorde uitspraak
in Katwijk, niet waar?
Onthoud dat God je
heeft gemaakt."
De volgende worden verschijnen. 'Weet wie je
een plezier wilt doen'. „Als God op je neerkijkt
uit de hemel, wordt hij dan blij van wat hij ziet?!"
Meulenberg knijpt zijn handen samen wanneer
hij zegt dat je niet iedereen een plezier kan doen.
„Zelfs God kan dit niet. De een wil dat Ajax wint,
de andere..?" De zaal schreeuwt de namen van
verschillende andere voetbalclubs. Meulenberg
kent duidelijk de hobby's van zijn publiek.
Weet wat je wilt bereiken.' Met een flits tovert
PREEKTIJGERS
de beamer de volgende woorden tevoorsd
„Je leeft of met een doel of met een druk.
duim van Meulenl
wijst naar beneden
moet je organise
Een vies gezicht
kend gaat de vooi
ger in spijkerbroek
der. „Ik heb er een
kei aan. Ik ben heei
pulsief, ongeordei
doe graag di
spontaan. Gelukkig!
ik goede mensen
mij heen." Meulet
heeft de zaal met
persoonlijke onthi
gen aan zijn
hangen.
Zap. 'Richt je op
ding tegelijka
„Vrouwen ku
meerdere dingen
lijkertijd doen,
jullie dat? Mannen
Daarom hebben i
wen mannen nodi
ze een beetje ric
te geven. Niet
mannen?!" Een
klinkt op uit de
Het enige consen
ve geluid van de p
is eruit.
„Wanneer zat je voor het laatst stil? Niet
pend voor de tv, niet bladerend in een mag
of met de walkman op het hoofd." Het sa
lichaam van Meulenberg maakt een dans)
het podium. „Heb je daar geen tijd voor?
ben je te druk!"
De preek is voorbij. Het was de moeite vu
Ieder woord raakte doel. Na een swingen
opzwepend optreden sluit de leider van de I
af met de alom bekende Stek-kreet 'Gaaf d
utrecht - De stichter van het Opus Dei was zijn
tijd ver vooruit. Hij is een ware pionier van de le
kenspiritualiteit, zei kardinaal Simonis zaterdag in
Utrecht bij de viering van de 100e geboortedag
van Josemaria Escriva.
Eenheid van geloof en leven, samenhang tussen
de zondagse eredienst en ons doen en laten op de
andere dagen van de week, dat is het ideaal waar
veel christenen, met name na het Tweede Vati
caans Concilie, naar verlangen, aldus de aartsbis
schop van Utrecht.
De Spanjaard Escriva stichtte in 1928 het Opus
Dei (Werk Gods), een instelling binnen de Rooms-
Katholieke Kerk die streeft naar de heiliging van
het leven. Opus Dei probeert, trouw aan de geest
van de stichter, mensen uit alle lagen van de
maatschappij een vorming te geven die hen in
staat stelt in hun eigen omgeving 'zaaiers van vre
de en vreugde te zijn', citeerde Simonis de stichter
van het Opus Dei.
Escriva, die in 1975 overleed, werd in 1992 zalig
verklaard door paus Johannes Paulus n. Die
maakte vorige maand bekend dat de RK Kerk een
wonder dat op voorspraak van Escriva is geschied,
heeft erkend. Daarmee is de weg vrij voor de hei
ligverklaring.
Tijdens het feestprogramma in de Utrechtse Jaar
beurs werd een video over leven en werken van
Escriva vertoond en vertelden Opus Dei-leden
over hun dagelijks leven en hun initiatieven. Op
zoek naar 'iets goeds voor hun kinderen' was een
Amsterdams gezin bij het Opus Dei terechtgeko
men. De kinderen leerden daar dat biechten, bid
den en naar de eucharistie gaan normaal is. „Het
clubgebeuren was zo'n steun bij de opvoeding
zei mevrouw Bouw.
De Twentse oud-hoogleraar dr. J. Witteman legde
uit op welke wijze hij in contacten met collega's
en in verenigingen probeert de boodschap van
het evangelie te verspreiden. Verder kwamen aan
de orde de Cure and Care-activiteiten, waarin de
waardigheid van het leven centraal staan, de Am
sterdamse organisatie Burenhulp en de horecaop-
leiding Europrof in Moergestel.
Het Opus Dei is niet onomstreden. Tegenstanders
verwijten Escrivé sympathieën met Franco en Hit-
Ier en de organisatie een ondemocratische struc
tuur. Bij het Opus Dei zijn wereldwijd ongeveer
85.000 leden aangesloten, van wie ruim 1600
priester zijn. In Nederland zijn er enkele honder
den leden met een iets grotere groep belangstel
lenden.
Amersfoort - Bestuurslid I. Fau-
re-Brenninkmeijer van de Ver
eniging ter bescherming van het
ongeboren kind (VBOK) is be
noemd tot commandeur in de
orde van paus Sylvester. Kardi
naal Simonis overhandigde de
kerkelijke onderscheiding en
bijbehorende versierselen tij
dens een bijeenkomst bij de
VBOK in Amersfoort.
De VBOK, een algemene hulp
verleningsinstelling voor onge
wenst zwangere vrouwen
in 1971 opgericht. Faurei
1975 toe tot het bestuur.
1980 is ze penningmees te
re heeft vanaf het eerste
VBOK mede vorm gegev
dus directeur externe beo
gen M. den Boer-Neele. i
De orde van paus Sylvest
in 1841 werd ingesteld
paus Gregorius XVI, is in
ven geroepen om leken l
die actief zijn in het aposti
door Coen Polack
leiden - Zelfs al heb je nog nooit
een boek over Griekse mythen
ingekeken, de mythe van Hercu
les doet bij iedereen wel een
belletje rinkelen. Hercules' le
vensverhaal is voor filmmakers,
schrijvers en kunstenaars een
dankbare bron van inspiratie
gebleken. Disney maakte een
paar jaar geleden nog een te
kenfilm over de Griekse held en
schrijfster J. K. Rowling gebruik
te in haar Harry Potter-reeks de
driekoppige hond die Hercules
moest overwinnen. Vroeger was
Hercules vooral aanwezig in de
beeldende kunst.
In het Prentenkabinet van de
universiteit is nu de expositie
'Hercules in de prentkunst
1500-1800' te zien. Hercules of
Heracles, zoals zijn Griekse
naam luidde, was de zoon van
de oppergod Zeus en Alcmene,
een gewone sterveling. Hercules
werd door zijn jaloerse stief
moeder, de godin Hera tot
waanzin gedreven en vermoord
de zijn eigen kinderen. Om deze
misdaad recht te zetten moest
hij van de koning twaalf op
drachten vervullen.
De verbeelding van die twaalf
werken is in verschillende ver
sies in het Prentenkabinet te
zien. Daarbij valt op hoe vrij de
kunstenaars zijn omgesprongen
met de informatie uit de ge
schreven versies van de mythe.
De mythische monsters die Her
cules op zijn tocht tegenkomt
lijken er op iedere prent een
hoofd of een klauw bij te krij
gen. Vooral de scènes, waarin
Hercules met leeuwen, honden,
draken en slangen vecht, waren
voor veel kunstenaars inspire
rend materiaaL
In de expositie komen ook latere
interpretaties van Hercules en
zijn geschiedenis aan de orde.
Zo staat het standbeeld dat be
kend werd als de Hercules Far-
nese afgebeeld op zeven pren
ten. Dit Griekse standbeeld dat
in de jaren '40 van de zestiende
eeuw werd opgegraven stond
tentoongesteld in het Palazzo
Famese. De buitensporig zwaar
aangezette spierpartijen van het
beeld waren voor de kunste
naars een mooie vingeroefening
in het werken met ronde vor
men en schaduwen.
In de christelijke kunst is ook
een plaats voor Hercules wegge
legd. Hij geldt als voorbeeld van
een mens die volmaaktheid na
streefde en na een leven van be
proevingen als beloning in de
hemel werd toegelaten. In chris
telijke prenten staat Hercules
vaak op een tweesprong. Hij
moet kiezen tussen het goede
en het kwade pad en van beide
kanten wordt hij gelokt door
vrouwen. Aan de ene kant staat
op een grazige berg een een
hoorn met het hoofd richting
hemel, terwijl aan de andere
kant een tuin der verlokkingen
wacht, waar de bacchanalen en
orgieën nooit ophouden.
Het laatste thema in de exposi
tie is 'Hercules als voorbeeld
voor de vorst'. Heersers in het
Europa van de renaissance lie
ten zich nogal eens vastleggen
als een eigentijdse Hercules:
met de knots in de hand, klaar
voor de twaalf opdrachten die
vervuld moeten worden. Wat
deze prenten minder stoer
maakt, is het toen heersende
schoonheidsideaal. Zo doet het
portret van Lodewijk XIII als
Hercules, van Abraham Bosse,
een beetje soft aan door het
zachte krullenkapsel en de goed
gecultiveerde snor van de ko
ning. De omgeving suggereert
dat de koning de twaalf werken
voltooid heeft. Maar daarvoor
zit zijn haar te goed.
'Hercules in de prentkunst
1500-1800'. Prentenkabinet
van de universiteit, Rapenburg
65, Leiden. De expositie is te
zien tot en met 22 maart.
Een portret van Lodewijk XIII als Hercules door Abraham Bosse. De schoonheidsidealen tijdens de Renais
sance, het zachte krullenkapsel en de goed gecultiveerde snor, maken hem tot een softe versie van Her
cules. Foto: PR
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Gitanos de Granada, Tony Maya en metgezellen.
Gehoord: i8/i, Stadsschouwburg, Leiden
Een decor heeft 'Gitanos de Granada' niet nodig:
een rijtje stoelen en hun eigen persoonlijkheid is
ruimschoots voldoende voor een spectaculair
feestelijke avond. Niet alleen door aanstekelijke
vrolijkheid en exotische uitstraling, maar vooral
door de fabelachtige beheersing van de flamenco-
dans doortrokken van authentiek snarenspel en
hartstochtelijke zang.
'Gitanos de Granada' bestaat in hoofdzaak uit het
geslacht Maya, op- en doorgegroeid in de zigeu
nertraditie. Hun muzikale wortels worden al eeu
wen lang gelaafd door de oorspronkelijke flamen
cobron. Zo zijn de genen van Juan Andrés, een
van de jongste Maya's, doordrenkt van muzikali
teit en passie. 'Oom' Tony zet Andrés in dit optre
den in de zuidelijke zomerzon, zonder iets van
zijn eigen waardigheid en talent prijs te geven. Dat
doet overigens niemand van het gezelschap: ie
dereen is op zijn tijd de koning(in) van het bal.
Voor de pauze is de voorstelling helemaal gericht
op kunst met een grote K, na de pauze op de klas
siek improviserende, wervelende show.
Die 'Kunst' neemt ruim anderhalf uur in beslag
zonder een moment te vervelen. De combinatie
van schoonheid, trots en fabelachtige techniek
grijpt je bij de keel. Voor de pauze valt er eigenlijk
niets te lachen. De enorme concentratie, in elke
dans tentoongespreid, schrijft stilte voor. Er wordt
geklapt wanneer de sofist daar ruimte voor geeft.
Je wordt een en al oog en oor door dit magistrale
spel van zang en dans en het niet aflatend rit
misch geklap en voetgeklak (zapateado). Voordat
Juan Andrés soleert, zijn er drie danseressen die
stuk voor stuk boeien. Maar één 'bailaora' over
troeft door felheid, bijkans woede, slangachtige li
chaamstaal en ongelooflijk uithoudingsvermogen.
Als Juan Andrés optreedt met achter zich de be
zwerende gitaarmuziek, het afwisselend gezang
van de heilig hoge, de woest brullende, en als der
de de hartstochtelijk kleurrijke stem van oom To
ny, net zo innemend met als zonder microfoon,
dan zakt de grond onder je voeten. Deze danser
wordt terecht vergeleken met de befaamde ballet
danser Nourejev. In alle gemoedstoestanden ele
gant en totaal beheerst, met een 'hakkentechniek'
die grenst aan het onwaarschijnlijke, en een inge
worteld gevoel voor drama houdt hij de zaal in de
ban. Zijn performance verrast ieder moment met
wisselende ritmen en strak uitgevoerde lichaams
bewegingen, in spanning en ontspanning. Steeds
lokken de zangers en gitaristen hem uit tot duize
lingwekkend vertoon, en laten hem vervolgens
aan zijn lot over. Het is spel en tegenspel. Juan
Andrés spot met de groep, tart de klappers en tok
kelaars en verheft zichzelf tot het middelpunt van
de kosmos.
Na de pauze is alles kleur en geur, in folkloristi
sche overdaad, hartelijkheid en geïmproviseerd
plezier op hoog niveau. Oom Tony en zijn weel
derige gade als een Andalusische 'Zangeres zon
der Naam' zijn het middelpunt van een spette
rend dorpsgebeuren, waar elke omstander een
uitbundig steentje aan bijdraagt. Het publiek mag
schreeuwen, klappen en meedoen naar hartelust.
Rotterdam - Het International
Film Festival Rotterdam gaat sa
menwerken met het filmfestival
van Berlijn. Onder de naam
'Rotterdam-Berfinale Express'
worden gezamenlijk filmpro
ducties gesteund die tot stand
komen op de Cinemart, de za
kelijke markt van het Rotter
dams filmfestival. Door de coali
tie komen niet alleen twee van
de grootste filmfestivals samen
(met Cannes en Venetië beho
ren Rotterdam en Berlijn tot de
top vier van de wereld), maar
ook twee oude rivalen.
De samenwerking tussen Berlijn
en Rotterdam is revolutionair te
noemen. Voorheen was het on
denkbaar dat de twee festivals -
die elk jaar vlak na elkaar]
vinden - zich met elkaar z
associëren. Wie een film i
mière wilde laten gaan,
kiezen: wat in Rotterdam
vertoond, haalde Berlijn
Dit jaar is Berlijn medegi
van het slotfeest van i
nemart. Vervolgens word
het Berlin International
Festival de nieuwste Cin
projecten gepresenteert
unieke samenwerking tus
festivals is niet in de
plaats te danken aan het i
den vorig jaar van Dietet
lick als directeur van het i
filmfestival. Hij is meer
rest van Europa gericht d
voorganger.
beverly hills - Nicole Kidman
heeft vandaag een Golden Globe
gekregen voor haar hoofdrol in
'Moufin Rouge'. De film zelf
werd tot beste uitgeroepen in de
categorie comedy/musical. In
de categorie drama werd dat 'A
beautiful mind', een rolprent
over een schizofrene nobelprijs-
winnaar.
Kidman zei verrast te zijn. „Ik
had nooit verwacht een rol te
spelen in een musical, laat staan
c^t ik er een prijs voor zou win
nen." 'A beautiful mind' van re
gisseur Ron Howard kreeg nog
drie onderscheidingen. Russel
Crowe werd beste acteur in de
categorie drama, Jennifer Con
nelly kreeg de prijs voor beste
vrouwelijke bijrol en Akiva
Goldsman voor het beste script.
Beste regisseur was Robert Alt
man, met de film 'Gosford Park'.
Het is de 59ste keer dat de bui
tenlandse pers in Hollywood de
Golden Globes uitdeelt. De uit
reiking wordt gezien als een
graadmeter voor de Oscars in
maart. Er werden maandag der
tien film- en elf televisieprijzen
uitgereikt.
Gene Hackman kreeg in
tegorie comedymusical
voor beste acteur voor zijl
'The Royal Tenenbaums'
Spacek was de beste dr;
trice in de film 'In the be
De Brit Jim Broadbent gi
de haal met de Globe
beste mannelijke bijrol,
speelde in 'Iris'.
De prijs voor beste acteur
comedyserie op televisi
naar Charlie Sheen, voor
in 'Spin City'. Beste act
een comedy werd Sarah
Parker, die in het evenet
kroonde Sex and the
speelt. Beste acteur in di
gorie televisiedrama werd
Sutherland.
Tom Hanks nam de prij
beste tv-film of miniserie
vangst. Hij werd onderst
voor de veelgeprezen
'Band of Brothers', die
men met Steven Spielba
duceerde.
De 60-jarige Harrison Fofl
geëerd met de Cecil B. D
prijs voor zijn gehele oeifl
