Reces van Kamerleden ruw onderbroken door 06 BIN N EN-BUITENLAND Euro-effect: echt of alleen een gevoel? Lastpak is in Rusland al snel een spion Mediabelangen Berlusconi beïnvloeden kwaliteit tv-programma's 'Collega's maken toch opmerkingen als je je winkel niet goed genoeg verkoopt' Herstel maagdenvlies in China booming business zaterdag ig JANUARI 2002 lei h'i onze correspondent st Geleijnse 1 «„Onze tv wordt gemaakt 'Spoten. Lees liever een Franca Ciampi, echtgenote Italiaanse president, t het hart op de tong. Haar kritiek op het domme en tische amusement dat da- de Italiaanse beeldbuis be leeft tot een lawine van re- geleid. De discussie is zo ,01 Is de tv zelf, maar raakt nu nti «voelig punt: de belangen- mgeling van mediakeizer e eringsleider Silvio Berlusco- Italië totaal veranderen. ?le iet de rode bureaucratie, lat die zich overal mee be- Met dit Messiaanse stre- ^obeert premier Silvio Ber- eb li zich net als zijn lichten- ^s' irbeeld Margaret Thatcher aats in de geschiedenis- r k te verwerven. Wat belet 1S< an om de bezem te halen Pr{ Ie loodzware staatsom- lai? Waarom wordt deze met tienduizend ambte voor drie landelijke tv- en etten en een aantal satel- ;V i kabelzenders, niet ge- 'e fgedeeltelijk geprivati- Tweede Kamerlid Gerrit Jan van Oven (PvdA) is het niet eenvoudig 'nee' te zeggen tegen journa- ook niet tijdens de vakantie. Gerhard van Roon/WFA den haag/gpd - Onbereikbaar zijn is niet meer weggelegd voor politici. Hun vakanties verwate ren door het mobieltje. Officieel was het de afgelopen vier weken kerstreces, maar Tweede Kamer leden vielen in de media over el kaar heen om commentaar te ge ven. Op de skipiste in Frankrijk, een terrasje in Lissabon of een ri vierbedding in Scandinavië: vanaf hun vakantieadressen rea geerden Tweede-Kamerleden de afgelopen weken volop. Op bol letjesslikkers die vrijuit gaan en anders wel op de NS-top die op de keien staat. Een reces is geen reces meer sinds iedereen een gsm op zak heeft en zelfs in de rimboe ont vangst mogelijk is. En dan wil de ene parlementariër verbaal niet onderdoen voor die andere van de concurrentie. Met kans op een hype bij gebrek aan ander nieuws. „Volkomen mee eens", zegt PvdA-justitiespecialist Gerrit-Jan van Oven. Hij is de laatste we ken overstelpt met verzoeken om te reageren op de loslopen de cocaïnesmokkelaars. Tus sen zijn museumbezoeken in Gent door kwam het RTL- Nieuws, die de primeur had, in zijn hotel langs voor een televi sie-opname. Daarna heeft Van Ovens telefoon niet meer stil gestaan. De ene reactie lokt de andere uit en uiteindelijk wordt de zaak hoger opgespeeld dan no dig, meent Van Oven. „Ik zeg nog weieens nee als ik om een reactie wordt verzocht. Zeker toen ik in de Kamer begon, dat was ik gewend." Van Oven is advocaat-generaal geweest. „Maar mijn collega's maakten wel allerlei opmerkingen en door mijn terughoudendheid ontbrak het standpunt van de PvdA-fractie. In mijn fractie werden daar weer opmerkin gen over gemaakt. Inderdaad, je moet je winkeltje verkopen." Als Kamerleden gewoon aan wezig zijn op het Binnenhof, kan men elkaar even aanschie ten. „Het is niet ondenkbaar dat die aanwezigheid dempend werkt. Je ziet dat ook in de weekenddagen. Dan lopen ge moederen gemakkelijker op dan wanneer men hier is", oor deelt Van Oven. „Ik ben nooit te beroerd om mijn mening te geven", zegt D66-Tweede-Kamerlid Jan van Walsem. „Maar als ik het echt niet weet, reageer ik niet hoor." Van Walsem kon tijdens zijn re cente skivakantie aan de slag vanwege het vertrek van de NS- top. „Een mobiele telefoon jaagt je wel iets meer op. Maar het Verschil met vroeger is niet zo heel erg groot. Het is toch vooral de drang om bereikbaar te zijn." Een volksvertegenwoordiger be hoort immers verantwoording af te leggen. Maar Van Walsem zit niet vastgeklonken aan zijn mobieltje. „Ik schakel alles, ook de telefoon thuis, door naar de voice-mail. Die luister ik 's avonds af. En als het mijn on derwerp is of ik vind de stem aardig, dan bel ik terug. In die week van de NS ben ik vaker door de media gebeld, maar over andere onderwerpen. Dan bel ik dus niet terug." Bellen is nog tot daar aan toe maar soms komt de Kamer zelfs terug van reces om te vergade ren. Deze vakantie riep het CDA luidkeels om een spoeddebat met justitieminister Korthals over de bolletjesslikkers, maar zover is het uiteindelijk niet ge komen. Vorig jaar heeft de Tweede Kamer zes keer verga derd in vakantieperiodes. Drie keer ging het over mond- en klauwzeer, een keer om gewas beschermingsmiddelen en twee keer om troepenzendin gen: naar Macedonië en naar Afghanistan. In 2000 kwam de Kamer een keer terug om te vergaderen, in 1999, 1998 en 1997 telkens twee keer. „Ik heb tot nog toe altijd in de recesperiodes gewerkt", zegt buitenlandspecialist Maxime Verhagen van het CDA. „Mo biele telefoon mee of niet. Met mijn onderwerpen, buitenland en asielzoekers, is altijd wel stront aan de knikker. Ik heb deze periode al ik weet niet hoeveel schriftelijke vragen ge steld. Want je hebt geen debat waarin je een minister direct om verduidelijking kunt vra gen. In het reces zit er elke keer een dag tussen jouw reactie en die van de minister. Het kan iets meer uit de hand lopen doordat je geen debat hebt. Puur reageren op iets wat je in de krant leest op of tv ziet. Is dat dan een hype?", vraagt Ver hagen zich af. Och, reces of niet, het maakt niet veel uit, meent Groenlink ser Ab Harrewijn. Kamerleden zijn altijd gretig om te reage ren. „We brachten met de commissie defensie een werk bezoek in Bosnië. Op een gege ven moment gingen om de beurt de mobiele telefoons af. Dan gaat men in een hoekje staan om commentaar te leve ren op iets wat in een krant heeft gestaan, zonder dat men het zelf heeft gelezen. Ik pro beer het niet zo erg te doen, ik wil eerst stukken gefaxt hebben voor ik reageer. Maar het wordt een ratrace waar je niet onder uit komt. Probeer je dat wel, dan wordt je dat soms kwalijk genomen door je eigen fractie. De verkiezingen komen er im mers aan, dus de partij moet in de krant. Plus de kandidatenlijsten wor den vastgesteld, dus je moet zo zichtbaar mogelijk zijn. Zo gaat dat in een mediacratie. Volgens mij is het sowieso nogal hijge rig in Den Haag, niet alleen in recessen." Premier kijkt wel uit om de Italiaanse staatszender te hervormen t regelmaat van de klok n 1 conflicten tussen Berlus- °P ministers uit zijn kabinet H t meest recente is f santé clash tussen Rai- r Roberto Zaccaria en Maurizio Gasparri, die de omroep in zijn portefeuille heeft. Aanleiding was een grap ten koste van Gasparri in een veel bekeken live voetbalpro gramma; gesuggereerd werd dat hij zijn nichtje een baan bij het programma had bezorgd. De woedende minister ontkende heftig en kondigde meteen een zwartboek aan over de wanda den van de 'rooie Rai'. Berlusconi zal dat zijn lichtge raakte minister niet in dank af nemen. De media sloegen met een alarm. Volgende maand loopt het mandaat van het hui dige vijfkoppige Rai-bestuur - inclusief dat van Zaccaria - af. Berlusconi grijpt dat aan om on ze Rai in handen van zijn mario netten te brengen, waarschuw de het linkse dagblad La Repub- blica. Daarmee zou Berlusconi vrijwel totale controle over het Italiaanse medialandschap ver werven. Hij is immers al eige naar van Mediaset, dat de drie nationale commerciële tv-zen- ders exploiteert. Berlusconi heeft dat al eens ge probeerd. In 1994, toen hij zijn debuut als premier maakte, werd de hele Rai-top vervangen, terwijl hij tijdens de verkiezings campagne nog plechtig had be loofd geen plantje in de Rai-bu- relen te zullen verplaatsen. De voormalige communistische op positieleider d'Alema vergeleek hem zelfs met de Roemeense dictator Ceaucescu: „De om roep wordt een groot propagan- da-apparaat." Opvallend genoeg kwam ook gedurende de vijfjaar dat cen trum-links regeerde geen wetge ving tot stand die belangenver strengeling zoals die van media- keizer en politicus Berlusconi verbiedt. Sterker nog, pas deze week is het parlement begon nen met de voorbereidingen van een wet op 'conflitti d'inte- ressi', notabene op basis van een voorstel uit het regerings kamp. Dat wordt een hele klus. De Rai draagt nog steeds de sporen van Tottizazione', een systeem uit het tijdperk dat de christen-de mocratie de dienst uitmaakte. Lottizazione verzekerde de drie grote partijen (naast de chris ten-democraten de communis tische en de socialistische) van 'eigen' tv-kanalen: Rai Uno voor de CD, Rai Due voor de socialis ten en in de jaren zeventig werd fcéi T?ië alt de grond gestampt om de communisten een uit laatklep te geven. Dat evenwicht werd grondig verstoord toen het politieke stel sel in 1993 door corruptieschan dalen uiteenspatte. Een groot aantal linkse en rechtse splinter partijen eisten ook invloed bij de Rai, maar er veranderde niets. En waarom ook? De Rai, inmiddels uitgegroeid tot een autonome omroep en gefinan cierd uit kijkgelden en reclame- inkomsten, was een prachtige Kop van Jut voor alle partijen. Wie negatief in het nieuws kwam schreef dat onmiddellijk toe aan partijdigheid van de be treffende Rai-redactie. Zo noemt Berlusconi het 'linkse' Rai-3 spottend TeleKabul. Maar zijn echte probleem zit ergens anders. In de strijd om de gunst van de kijker tegen Berlusconi's Mediaset gingen vooral Rai-1 en Rai-2 steeds meer op de com merciële concurrentie lijken. De Italiaanse premier Berlusconi krijgt van alle kanten kritiek op de domme en seksistische programmering op de Rai-zenders die hij me de uit eigen belang in stand houdt. Foto: AP/Virginia Mayo Vandaar de klachten van me vrouw Ciampi, de vrouw van de president, over de glitter, platte ongein en seksisme van het tv- amusement, waaraan op alle zenders niet meer te ontkomen is. Terwijl de publieke omroep volgens de wet toch tot taak heeft het volk te verheffen met culturele, informatieve en edu catieve programma's. Maar wie dat zoekt moet nachtrust opof feren. Vóór de late uurtjes wordt het menu bepaald door shows, quizzes, films en voetbal. De grens lijkt echter bereikt. De Rai raakt door de concurrentie met Mediaset steeds dieper in de rode cijfers (de schuld wordt geraamd op 1,4 miljard euro). Bovendien dalen de kijkcijfers. Toppers als Domenica In en Tomo Sabato trekken nog altijd tussen 10 en 12 miljoen kijkers, maar ruim een miljoen - en dat zijn volgens kijkonderzoek voor al jongeren - haakt al vroeg in de avond af. Berlusconi zou dus wat moeten doen. Maar als de omstreden premier ergens kans loopt zijn vingers te branden is het bij om- roepzaken. Niet voor niets heb- b<?ode Bejluscqni-ggftpuvyg voorzitters van beide parle- mentskamers - die het nieuwe Rai-bestuur moeten benoemen - gezegd dat wijziging van de Rai-top pas zal plaatsvinden als de wet op het tegengaan van be langenconflicten er is. Ook de zakenman Berlusconi is niet gebaat bij opheffing van de status quo. Zo zouden twee van de drie Rai-zenders kunnen worden geprivatiseerd. Maar dat betekent pas echt concurrentie voor Berlusconi's media-imperi um. Dat hij daar weinig voor voelt bewijst het recente verbod van de regering op verkoop van het facilitair bedrijf van de Rai. Nee, bij de Rai zal door de be langen van Berlusconi voorlopig weinig veranderen. En dus mag mevrouw Ciampi blijven klagen over 'la TV dei deficienti' (de tv van de idioten), waar de komiek die zijn neus in het uitbundige borstwerk van een showgirl steekt het summum van grap pigheid is. Machthebbers: Nationale schande door onze correspondent Gert-Jan Broere Peking - De Chinese samen leving is volop in beweging. Oude zeden verwateren of gebruiken die door het communisme praktisch wa ren uitgeroeid steken juist weer de kop op. Maar som mige gewoonten houden hardnekkig stand. Eén daar van bezorgt het vrouwelijke deel van de tegenwoordige jeugd veel kopzorgen: eea vrouw moet als maagd het huwelijk in. 7 Vroeger was dat niet zo'n probleem. De gelegenheid voor seks voor het huwelijk was er in China nauwelijks. Voor de stichting van de Volksrepubliek werden jon gens en meisjes door hun ouders aan elkaar gekop peld. Maar ook na 1949 werd het vasthouden van eikaars hand door jonge paartjes al als obsceen be schouwd. De strakke sociale controle zorgde ervoor dat bijna iedereen zich aan de 'regels' hield. Maar wie het raam openzet, haalt behalve frisse wind ook insecten naar binnen, memoreerde Deng Xiao ping al. Met insecten be doelde hij lossere, uit het Westen overgewaaide, ze den. De jeugd van nu neemt het niet meer zo nauw met de kuise traditie van hun (voor) ouders en 'experimenteert' er op los. Het heeft niet alleen geleid tot veel abortussen (seksu ele voorlichting bestaat vrijwel niet), maar ook tot een andere opvallende uit was: operaties om het maagdenvlies te herstellen. Het Volksdagblad, nota be ne het orgaan van de Communistische Partij, drukte een interview af met een chirurg uit Kanton die een dik belegde boter ham verdient aan dergelij ke 'hersteloperaties'. Zelfs zonder te adverteren krijgt hij dagelijks een paar tele foontjes voor informatie. De meeste vrouwen die een dergelijke operaties ondergaan zijn in de twin tig, maar een enkeling is niet ouder dan 16 jaar. Vrijwel iedereen, aldus de arts, zwicht voor de sociale druk. „Ze laten zich opere ren om te voldoen aan de obsessie van mannen als het om de maagdelijkheid van wouwen gaat." Het Volksdagblad noemde het een nationale schande dat de enige factor die be paalt of een vrouw 'puur' is, afhangt van een maag denvlies dat al dan niet in tact is •or Maurice Wilbrink n haag - Maakt de euro het se. ren duurder? Voor veel '?s ijsbewuste consumenten e. iat dit inmiddels vast. Dui- nden mensen hebben in de jelopen weken de media en 1 Consumentenbond bena rd met klachten over soms lrse prijsverhogingen. Ze :n hun vrees bevestigd dat idememers hun winst extra 'e bben opgevoerd met de imst van de nieuwe munt. lar statistici zijn voorzich- e Ze wachten op cijfermate- lal dat voldoende represen- n.. ief is om conclusies te trek- s n. Het Centraal Bureau voor e Statistiek komt begin fe- 0 uari met de januari-inflatie- fers. De verwachting is dat i uitkomen rond 3,25 pro- nt. Op zich geeft dat per- j ntage geen euro-effect ?er: inflatie wordt bijvoor- f feld ook veroorzaakt door Jgere lonen die hogere prij- fn uitlokken, of door stijgen energieheffingen om auto- ien anders te belasten, lt het CBS-percentage ho- uit, dan kan verondersteld ^rden dat er wellicht toch extra euro-effect is. Maar ordat het gemiddelde prijs- in ons land gaat oplopen 1 lor extra verhoogde eu- 111 prijzen, moeten ondeme- :rs op grote schaal misbruik rdt hebben gemaakt van de situa tie. Dat lijkt er tot nu toe niet op. Een eerste indicatie hiervoor hoopt de Consumentenbond eind januari te leveren. Deze organisatie meet sinds de cember 2000 de prijzen van een vast pakket, bestaande uit 2.500 goederen en diensten. Dit gebeurt steekproefsgewijs en geeft de prijsontwikkeling over een periode waarin niet alleen een nieuwe munteen heid werd ingevoerd, maar ook een btw-verho- ging werd doorge voerd (op 1 DE januari 2001). In dit pak ket, een dwarsdoor- snee van zaken waar consu menten hun geld aan uitge ven (uitgezonderd bijvoor beeld huur- of hypotheeklas- ten), komen voedingsmidde len voor, openbaar vervoerta- rieven, energienota's, parkeer- gelden, elektronica, enzo voort. Volgens woordvoerder Louw van de Consumenten bond is er zeker sprake van prijsstijgingen. Louw: „Maar zijn die te verklaren op basis van CBS-inflatiecijfers? Als er meer aan de hand is, dan is het vervolgens lastig om te be- U RO wijzen dat er sprake is van een extra euro-effect." Uit de klachten van consu menten komt naar voren dat er vooral sprake lijkt te zijn van incidentele gevallen van prijsverhogingen die zijn te rug te voeren op de komst van de euro. De klachten richten zich bijvoorbeeld nauwelijks op supermarkten; waar ver houdingsgewijs veel consu mentenbestedingen worden gedaan. De Consumentenbond telt nu 2.500 klach ten, waar van dertig procent be trekking heeft op de horeca. Ook parkeerta rieven wor den veel ge noemd. Louw wijst erop dat al in het najaar van 2001 werd geklaagd over prijsverhogin gen in de horeca, waar onder nemers guldenprijzen zoch ten die op mooie ronde euro bedragen uitkwamen. De ho gere parkeertarieven hebben hoogstwaarschijnlijk niets met de komst van de euro te ma ken, maar met gemeentelijk beleid om meer belastingin komsten te genereren en vrij parkeren verder aan banden te leggen. Prijsveranderingen in verband met de euro zijn verder ook mogelijk in grensstreken. On dernemers zien daar nu veel gemakkelijker hoe hun prijzen zich verhouden tot die van buitenlandse concurrenten in hun nabijheid. Dat kan leiden tot zowel verhogingen als ver lagingen. Maar hoe dat saldo zal uitvallen, is giswerk. Duidelijk is dat Nederland enige last kan ondervinden van de koers waarmee de gul den in de euro is opgegaan. Met 2,20 gulden voor een eu ro is een prijsverhoging snel doorgevoerd: bij contante be taling waar wordt gestreefd naar zo weinig mogelijk wis selgeld, is een tientje (in gul dens) al snel vijf euro (ruim elf gulden). In Duitsland ligt dit omgekeerd. Daar staat 1,95 D- mark gelijk aan een euro en dat zou hier en daar kunnen leiden tot prijsverlagingen. Wie het meeste last krijgt van euro-inflatie is onduidelijk. Mensen met lage inkomens zijn in het algemeen nogal ge voelig voor inflatie, omdat ze niet zoveel te besteden heb ben. Wie in zijn inkomen niet wordt gecompenseerd voor prijsstijgingen, voelt de infla tie ook extra. En stel dat de hoogste euro-inflatie zich in derdaad vooral voor doet in de horeca, dan hebben de no toire thuisblijvers daar weinig last van. door onze correspondent Frank Hendrickx moskou - De Russische geheime dienst FSB timmert weer aan de weg. De laatste twee jaar zijn journalisten, milieuactivisten, di plomaten en wetenschappers plotseling als spionnen en verra ders ontmaskerd. Mensenrech tenactivisten spreken van een doelbewuste campagne tegen dissidenten. Grigori Pasko is de meest recen te 'spion' die ontmaskerd is. De defensiejoumalist uit Vladivo stok kreeg op kerstdag te horen dat hij voor vier jaar de gevange nis in mag. Pasko zou volgens de FSB - de opvolger van de KGB - van plan zijn geweest in formatie over de Stille-Oceaan vloot aan een Japanse journalist door te geven. Bovendien speel de hij een compromitterende vi deoband door aan de Japanse televisie. Te zien was hoe de Noordelijke Vloot nucleair afval dumpte in de Japanse Zee. De militaire rechtbank in Vladivo stok vond het voldoende om Pasko, die al anderhalf jaar in voorarrest zat, nog eens 2,5 jaar achter slot en grendel te hou den. „De hele zaak Pasko is schanda lig en absurd", zegt Ljoedmila Aleksejeva van de Moskou-Hel- sinki Groep. De 'grand old lady' onder de Russische mensen Militante leden van de organisatie 'Reporters zonder grenzen' pro testeren met rookbommetjes en posters tegen de gevangenneming van de journalist Grigori Pasko. Foto: AP/Remy de la Mauviniere rechtenactivisten staat niet al leen in haar oordeel. Amnesty International en Reporters zon der Grenzen veroordeelden de uitspraak, in alle grote steden van Rusland vonden kleine de monstraties plaats en de Franse president Jacques Chirac sprak dinsdag tegen president Vladi mir Poetin zijn bezorgdheid uit over de curieuze veroordeling van Pasko. De Russische presi dent houdt zich zoals altijd afzij dig: „De rechterlijke macht is onafhankelijk." De voormalige werkgever van Poetin, de FSB, is de laatste twee jaar volop op spionnenjacht. Zo werd de ondernemer Viktor Kal- jadin in oktober tot veertien jaar veroordeeld omdat hij docu menten uit een militaire fabriek zou hebben gestolen. Hoogver raad en spionage, luidde het oordeel. De wetenschapper Va lentin Danilov zit in voorarrest, omdat hij informatie over Russi sche rakettechniek zou hebben doorgesluisd naar China. De di plomaat Valentin Moisejev kreeg afgelopen zomer 4,5 jaar gevangenisstraf. Hij had weten schappelijke publicaties aan een Zuid-Koreaan gegeven. Hoog verraad en spionage, was we derom het oordeel. Er lopen nog drie vergelijkbare zaken. Over eenkomst: alles vindt achter ge sloten deuren plaats en de ver dachten zitten langdurig in voorarrest. „De zaken slepen zich jaren voort en ik heb de indruk dat dit bewust gebeurt", zegt advocate Karina Moskalenko, die onder meer diplomaat Moisejev verde digde. „De aangeklaagden wor den uitgeput. Bovendien is er het praktische proUeem dat niemand jarenlan^en advo caat kan betalen." Aleksej Simonov van de Glas nost Stichting in Moskou vreest dat de rechtszaken tegen spion nen onderdeel uitmaken van een campagne. „De FSB wil la ten zien wie de baas is", zegt Si monov. .Alleen bepaalde lastige groepen uit de samenleving lig gen onder vuur: journalisten, wetenschappers en milieuacti visten. De angst is toegenomen. Geen journalist zal nog zo moe dig zijn als Pasko en weten schappers durven bijna geen militaire vraagstukken meer te onderzoeken. Van diplomaten hoorde ik dat ze er nu voor zor gen dat er altijd een ooggetuige aanwezig is als ze een buiten lander ontmoeten. Deze proces sen zijn pure intimidatie van de intellectuele elite."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 7