'Regeringen misbruiken
strijd tegen terrorisme'
BUITENLAND
Hoogleraar: VS gaan echt te ver
chard Reid beschuldigd van banden met al-Qaeda
VN uiten zorgen over behandeling Afghanen op Cuba
Ereloge
Gesjeesde student schiet
drie mensen dood in VS
NAVO stuurt
vliegtuigen naar
Winterspelen
Leden van linkse guerrillagroep in VS
voor moord uit 1975 aangeklaagd
Dode bij ongeluk met Garuda-toestel
estijn gedood
ordaanoever
jm - Een gewapende
n is vanochtend dood-
ten tijdens een schoten-
ng met Israëlische troe-
Nablus op de Westoe-
e man was volgens de Pa
ge veiligheidsdienst lid
'Al-Aqsa Martelaren Bri-
Deze militante groep
je afgelopen dagen diver-
slagen gepleegd, na de
an een van hun leiders
ien Israëlische actie.
mier Saksen
egtijdig weg
- Premier Kurt Bieden-
an de Duitse deelstaat
treedt in april af, twee
lor het verstrijken van
libtstermijn. Dat heeft de
i-democraat gisteren ge-
Een reeks schandalen
het gezag van 'Koning
langetast. De 71-jarige
ilcopfz.it al sinds 1990 in
Jel in Dresden, vanaf het
int dat de voormalige
lij de Bondsrepubliek
evoegd. Hij was vooral
nomisch gebied succes-
armige piloot
ht in Rusland
j iu - Een sportvliegtuigje
rd bestuurd door een
nige piloot, is gisteren in
sische regio Krasnodar
stort. Zowel de piloot als
utse passagier is daarbij
lieven gekomen. De pi-
163-jarige Anatoli Badoe-
seigenaar van een parti-
1 vliegbedrijf. Baloejev, die
jhterarm mist, had daar
ergunning voor.
tien doden
lanval Assam
Zwaarbewapende le-
het verboden Natio-
locratisch Front van
ld, dat strijdt voor de
leid van de Indiase
it Assam, hebben bij
ival op twee dorpen bij
is met Bhutan zeker der-
insen gedood en drie an-
irwond. Het gebied
dorpen liggen is dicht
en de aanvallers ont-
est tegen
dkope wijn
Ól Meer dan 5.000 wijn-
hebben gisteren in het
ranse Béziers geprotes-
(gen de import van
wijnen en voor meer
Idssteun. Daarbij kwam
tgeregeldheden. De
;tte waterkanonnen en
in om de betogers te
|den. De wijnbouwers
o zich tegen de groeien-
Hrt van wijnen uit nieu-
bieden als Australië
;a. Die heeft tot gevolg
iet hun goedkopere
steeds minder kunnen
mpenning
Pakistaanse
t> - De Pakistaanse ad-
mensenrechtenacti-
ma Jahangir heeft dit
prestigieuze Nederland
enpenning gewonnen,
r (45), die het al jaren
nt voor vrouwen in het
t moslimland Pakistan,
J van de belangrijkste
irechtencommissie in
id en sinds kort de spe-
rapporteur inzake exe-
Ze heeft in Pakistan gro-
gekregen als advocate
'en die werden mis-
door hun mannen of
len scheiden. Ze keert
fel tegen het onbestraft
zogenaamde ere-
De penning wordt 13
itgereikt.
DONDERDAG 17 JANUARI 2002
door Thomas Verfuss
champaign - De Verenigde Sta
ten schenden het internationale
oorlogsrecht door de manier
waarop vermeende leden van de
Taliban en al-Qaeda naar Cuba
zijn overgebracht en daar wor
den vastgehouden en mogelijk
berecht. De Nederlandse rege
ring zou daartegen een diplo
matiek protest moeten aanteke
nen in Washington.
Dit zegt de Amerikaanse hoogle
raar internationaal recht Francis
Boyle. Volgens hem wordt de
gevangenen op Cuba ten on
rechte de status van krijgsgevan
gene (POW) onthouden, worden
zij niet menselijk behandeld, en
zijn de speciale militaire tribu
nalen die president Bush wil in
stellen een zware schending van
de Conventies van Genève.
Het transport naar Cuba hoeft
op zich niet illegaal te zijn, want
tijdens een oorlog moeten par
tijen gevangenen zelfs uit de ge
varenzone halen. Boyle noemt
het echter een 'groot internatio
naal schandaal' dat de strijders
'als honden' in kooien zijn on
dergebracht.
Artikel 5 van de derde Conventie
van Genève uit 1949 bepaalt dat
een 'bevoegde rechtbank' moet
beslissen als er twijfels zijn over
de POW-status van iemand die
in handen van de vijand is ge
vallen. Tot die uitspraak er is,
moeten gevangenen altijd als
POW's worden behandeld. Ook
de speciale militaire rechtban
ken voor buitenlanders die van
terrorisme worden verdacht,
zijn een schending van de Con
venties van Genève. Die bepalen
dat POW's op dezelfde manier
moeten worden berecht als bur
gers van het land land dat hen
gevangen heeft genomen.
Volgens Boyle werken op het
Pentagon, het Amerikaanse mi
nisterie van defensie, goed ge
kwalificeerde juristen, die het
internationale oorlogsrecht
goed kennen. Als zij het lot van
de gevangenen hadden moeten
bepalen, 'was nooit gebeurd wat
zich nu op Cuba voordoet'. De
besluiten zijn volgens Boyle
echter in het Witte Huis geno
men, waar Bush zich heeft om
ringd met 'extreemrechtse, sterk
geïdeologiseerde, onervaren,
jonge juristen'.
Die hebben Bush zover gekre
gen dat hij feitelijk een oorlogs
misdaad heeft gepleegd waar
voor hij op een buitenlandse
reis gearresteerd zou kunnen
worden. Daardoor is volgens
Boyle een 'zeer ernstige situatie
ontstaan voor de Verenigde Sta
ten en voor Bush'. Boyle zegt
dat andere hoogleraren interna
tionaal recht in de VS het met
hem eens zijn, maar door het
heersende politieke klimaat krij
gen zij geen mogelijkheid om
zich te uiten in de media.
Daarom geeft hij interviews in
landen als Zuid-Afrika en Ne
derland. Dit land heeft volgens
Boyle een traditie hoog te hou
den inzake het internationaal
oorlogsrecht: Hier is immers in
1899 de vredesconferentie ge
houden die leidde tot het Haag
se Landoorlogsreglement. Daar
om zou de Nederlandse rege
ring in Washington een scherp
diplomatiek protest moeten
aantekenen tegen de toestand in
de kampen op Cuba.
Boyle is geen onbekende in Den
Haag. Hij vertegenwoordigde
Bosnië in de genocidezaak tegen
Joegoslavië voor het Internatio
naal Gerechtshof, en hij gaf juri
dische bijstand aan Srebrenica-
overlevenden.
genève/anp-afp - Veel regerin
gen gebruiken de internationale
strijd van de Verenigde Staten te
gen terrorisme om onderdruk
king van politieke tegenstanders
in eigen land goed te praten. Dat
heeft Human Rights Watch
(HRW) gisteren gezegd naar aan
leiding van het verschijnen van
zijn jaarlijkse rapport.
Volgens de internationale men
senrechtenorganisatie, die zetelt
in New York, bedreigen de
maatregelen tegen terrorisme in
de VS en in Europa de mensen
rechten. „De terroristen denken
dat voor hun zaak alles is ge
rechtvaardigd", zegt HRW-di-
recteur Kenneth Roth. „De strijd
tegen terrorisme mag niet ook
die kant op gaan."
In het persbericht over het jaar-
jellykat - Een kluwen van mensen kijkt op deze provisorische tribune
in het Indiase dorp Jellykat naar wedstrijden met stieren. In tegenstel
ling tot bij het Spaanse stierengevecht, wordt de Indiase stier niet ge
dood. Deelnemers moeten aan het beest hangen en zo een bepaalde
afstand afleggen. Wie daar in slaagt, en dat is blijkbaar niet makkelijk,
heeft gewonnen. Foto: AFP/Dibjangshu Sarkar
Verslaggevers kochten computers met belastende informatie over bomschoenterrorist
kton-new york/anp-rtr - Richard
Brit die 22 december in een Ameri-
liegtuig werd overmeesterd toen
eerde explosieven die in zijn schoe-
ren verborgen tot ontploffing te
is gisteren aangeklaagd wegens
tot moord en poging tot gebruik
massavernietigingswapen.
- nieuwe aanklachten wordt dui-
at de Amerikaanse regering meent
een bom aan boord van het toe-
ift gebracht en dat hij heeft gepro-
et vliegtuig op te blazen. Volgens
lacht heeft Osama bin Ladens
c al-Qaeda Reid opgeleid. De Brit
der al aangeklaagd wegens het
in van het personeel van de lucht-
aatschappij.
laar alle waarschijnlijkheid een
aer van het terreurnetwerk al-
Dit is volgens de Amerikaanse fi-
e krant Wall Street Journal op te
uit een rapport dat was opgesla-
«n computer die waarschijnlijk
)aeda was. Israëlische en Amen-
veiligheidsdiensten zijn er van
>d dat het gaat om een en dezelf
de persoon, schrijft de krant.
Verslaggevers van de krant hadden twee
computers gekocht van een Afghaan, die
de apparaten zou hebben meegenomen
uit een kantoor van al-Qaeda in de Af
ghaanse hoofdstad Kabul. Een van de
documenten die de verslaggevers op de
harde schijf aantroffen, was een rapport
voor de leiding van het terreurnetwerk.
Het is een gedetailleerd verslag van een
verkenningsmissie met als oogmerk doe
len te zoeken voor aanslagen. In de twee
de helft van augustus kreeg de leiding
van al-Qaeda het rapport, waarin 'uit
zonderlijke goede mogelijkheden' wor
den beschreven voor aanslagen in Israël.
De verkenner was vanuit Amsterdam met
de Israëlische luchtvaartmaatschappij El
Al naar Tel Aviv gereisd, daarvandaan per
bus naar Egypte en vervolgens per vlieg
tuig naar Turkije en Pakistan. De man,
die beschikte over een nieuw Brits pas
poort, wordt in het rapport aangeduid als
'broeder Abdul Ra'uffZijn reis vertoont
opvallend veel overeenkomsten met die
van de 'bomschoenterrorist', die enige
tijd in Amsterdam verbleef. Deze kocht
daar onder meer de explosieven die hij in
zijn schoenen had verborgen toen hij in
het vliegtuig naar Miami werd betrapt en
gepakt. De beschrijving die de verkenner
geeft van zijn wederwaardigheden komt
ook overeen met wat Reid meemaakte.
In Amsterdam probeerde de verkenner
zijn geloof te verbergen. Om het hotel
personeel niet achterdochtig te maken,
nam hij van de straat lege drankflessen
mee die hij in de prullenbak op zijn ka
mer gooide. Ook deponeerde hij uit an
dere kamers gepikte peuken in de hotel
asbak. Toen hem werd gevraagd waarom
hij Nederland bezocht, antwoordde hij:
„Hasj." Voor hij uit Amsterdam vertrok
wilde 'broeder Abdul Ra'uff een nieuw
paspoort, omdat zijn oude Pakistaanse
visa bevatte. Het Britse consulaat ver
schafte hem het nieuwe reisdocument,
nadat hij had verteld dat het oude in de
wasmachine was gekomen.
Over zijn bezoek aan Egypte was de ver
kenner minder enthousiast dan over dat
aan Isrsaël. Hij zou daar te weinig infor
matie hebben kunnen krijgen. Daarom
beval hij een nieuwe trip aan. Overigens
zou een herhaling van het bezoek aan Is
raël nuttig kunnen zijn om meer infor
matie te garen over veiligheidsmaatrege
len bij El Al. Die maatschappij had hem
op de vlucht naar Tel Aviv grondig on
derzocht en plaatste hem in het vliegtuig
lijkse verslag worden Rusland,
Oezbekistan en Egypte ge
noemd als landen die de strijd
tegen terrorisme naar believen
gebruiken om politieke tegen
standers te bestrijden. Ook de
Verenigde Staten komen aan de
beurt. „Door de nieuwe beper
kingen van de rechten van bur
gers zou Washington ongeloof
waardig kunnen worden als de
Amerikanen schendingen van
de mensenrechten in andere
landen veroordelen."
De Hoge Commissaris voor de
Mensenrechten Mary Robinson
uitte gisteren haar zorgen over
berichten dat de Verenigde Sta
ten gevangen Taliban- en al-
Qaedastrijders slecht zouden
behandelen. Robinson zei de
berichten goed te willen onder
zoeken. Ze wees Washington er
op dat de gedetineerden, die
deels op Cuba verblijven, vol
gens de conventies van Genève
dienen te worden behandeld.
De Amerikaanse minister van
defensie Rumsfeld zei vorige
week dat de gedetineerde strij
ders geen krijgsgevangenen zijn,
maar 'wettelozen' die niet onder
de conventies van het oorlogs
recht vallen. Robinson vindt dat
een apart tribunaal maar moet
uitmaken of de gevangenen for
meel krijgsgevangenen zijn of
niet.
Amnesty International vindt dat
een Amerikaanse rechtbank de
status van de gedetineerden kan
bepalen. Een gerechtelijk oor
deel door een 'competent tribu
naal' in geval van een dispuut
over de status is volgens Amnes
ty geregeld in de Geneefse con
venties. Ook andere mensen
rechtenorganisaties en een aan
tal Britse parlementariërs tonen
zich bezorgd over onder meer
de vermeende tekortschietende
huisvesting van gedetineerden
op de Amerikaanse basis Guant-
anamo op Cuba.
Een Amerikaanse journalist die
de basis dinsdag bezocht, sprak
van 'zeer, zeer minimale' voor
zieningen, meldde de BBC. De
cellen staan deels in de open
lucht en er liggen alleen
schuimrubber slaapmatjes op
betonnen vloeren. Onder meer
Amnesty heeft erop gewezen dat
op basis van persfoto's is geble
ken dat gevangenen mogelijk
geblindoekt of met een kap over
het hoofd worden verhoord.
Volgens het anti-folterverdrag
van de VN mag dit niet.
washington/dpa-rtr Een
schietpartij op een universiteit
in Grundy in de Amerikaanse
staat Virginia heeft gisteren drie
mensen het leven gekost. De
slachtoffers zijn de decaan van
de juridische faculteit, een do
cent en een student. Er zijn drie
zwaargewonden.
Volgens de politie is de schutter
een 43-jarige buitenlandse stu
dent, die gisterochtend te horen
had gekregen dat het faculteits
bestuur hem wegens zijn aan
houdende slechte prestaties niet
langer als student wilde hand
haven.
De man heeft de decaan en de
docent van zeer korte afstand
doodgeschoten in hun werkka
mer. „Het was net een execu
tie", zei een politiearts tegen de
nieuwszender CNN. Op de kle
ding van de slachtoffers waren
kruitsporen te zien, een bewijs
dat de schoten van zeer dichtbij
zijn afgevuurd.
Nadat hij de decaan en de do
cent had doodgeschoten, ging
de schutter de trap af. In de hal
van het gebouw schoot hij vier
studenten neer met een semi-
automatisch wapen. Een van de
vier overleed ter plaatse. De an
deren zijn zwaargewond in een
ziekenhuis opgenomen. Uitein
delijk slaagde een aantal stu
denten erin de dader te over
meesteren en hem aan de poli
tie over te dragen.
Een arts die de verdachte on
langs had behandeld wegens
stress, zei op de televisie dat hij
de man beschouwde als een 'le
vende tijdbom'. De student zou
in geestelijke problemen zijn ge
raakt toen hij voor de tweede
maal dreigde te mislukken in
het eerste studiejaar.
Bij de particuliere rechtenoplei
ding staan circa 170 studenten
ingeschreven. De school werd in
1997 opgericht om het tekort
aan juristen in Virginia op te los
sen. Na de schietpartij is de
school voor de rest van de week
gesloten.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Op verzoek van de
Verenigde Staten stuurt de
NAVO twee extra Awacs-radar -
vliegtuigen naar Amerika. De
toestellen worden ingezet bij de
beveiliging van de Olympische
Spelen in Salt Lake City, die op 8
februari beginnen.
Ze dienen als vervanging van de
Amerikaanse radarvliegtuigen
die momenteel actief zijn in en
rond Afghanistan. De toestellen
zijn uitgerust met speciale appa
ratuur om vijandige of vreemde
bewegingen in de lucht te signa
leren.
Sinds 11 september patrouille
ren Awacs- en jachtvliegtuigen
onophoudelijk om de grote
Amerikaanse steden te bescher
men tegen aanslagen door vij
andelijke of gekaapte toestellen.
De Winterspelen zullen op een
vergelijkbare manier vanuit de
lucht worden bewaakt.
Na getuigenis van miljonairsdochter Patty Hearst
sacramento/rtr-anp - Vijf voor
malige leden van een linkse
Amerikaanse stadsguerrilla-
groep zijn gisteren aangeklaagd
voor moord op een vrouw in
1975. Het gaat om aanhangers
van de Symbionese Liberation
Army (SLA). De groep werd in
1974 internationaal bekend
door de ontvoering op 2 februa
ri van Patty Hearst, de klein
dochter en erfgename van kran
tenmagnaat Randolph Hearst.
De 42-jarige Myrna Opsahl,
moeder van vier kinderen, werd
op 21 april 1975 doodgeschoten
toen leden van de SLA een bank
in Carmichael (Califomië) over
vielen. De vrouw was op het
ogenblik van de overval in de
bank om voor haar kerk collec
tegeld te storten.
De politie maakte de aanklach
ten bekend, nadat zij huizen in
Oregon en Califomië was bin
nengevallen. Daarbij arresteerde
zij drie verdachten: Emily Harris
en haar ex-echtgenoot Bill Har-
ris en Michael Bortin. Ook Sara
Jane Olson, geboren als Kath
leen Ann Soliah, die al eerder
werd opgepakt, en James Kilgo-
re zijn aangeklaagd.
De overval op de bank in Carmi
chael trok veel aandacht omdat
Patty Hearst erbij was betrok
ken. Na de dramatische ontvoe
ring stond de Amerikanen nog
een verrassing te wachten. De
miljonairsdochter bleek zich te
hebben aangesloten bij de SLA.
Zij werd tijdens de bankoverval
gefotografeerd met een wapen
in haar hand.
Patty Hearst werd in 1975 ge
pakt, waarna een van de meest
sensationele processen in de VS
van de jaren zeventig volgde.
Hearst zei gehersenspoeld te
zijn. Zij werd veroordeeld tot ze
ven jaar cel. Na twee jaar kwam
ze vrij op last van de toenmalige
president Carter. Een jaar gele
den kreeg zij definitief gratie van
de vertrekkende president Clin
ton.
Hearst is vrijgesteld van strafver
volging in ruil voor haar getuige
nis. Zij beschrijft de overval in
haar boek 'Every Secret Thing".
Volgens haar gingen Olson,
Emily Harris, Bortin en Kilgore
de bank binnen, terwijl zij en
andere SLA-leden buiten bleven
wachten. Hearst schrijft dat
Emily Harris, die tien jaar in de
gevangenis zat voor haar ont
voering, toegaf Ann Opsahl te
hebben doodgeschoten. Zij zou
de moord hebben afgedaan met
de opmerking: „Oh, ze is dood,
maar dat doet er echt niet toe.
Ze was sowieso een burger-
zwijn."
Olson en Emily Harris hebben
ontkend betrokken te zijn ge
weest bij de bankoverval en bij
de moord. Olson's broer Steven
Soliah stond in 1976 terecht
voor de overval en werd vrijge
sproken.
zo ver mogelijk van de cockpit met een -
naar zeggen van een Israëlische functio
naris - bewapende 'skymarshal' naast
hem.
Op de harde schijven van de twee com
puters, die de Afghaan voor 1.100 dollar
van de hand deed, vonden de journalis
ten van de Wall Street Journal meer dan
1.750 teksten en videobestanden. Ze
moesten daar veel moeite voor doen,
omdat veel berichten goed waren ver
sleuteld. Het kraken van de wachtwoor
den vergde vijf dagen. Van de periode na
11 september was weinig informatie te
vinden. Veel bestanden waren gewist.
Onder de documenten bevinden zich
onder meer een lijst met de namen van
170 leden van al-Qaeda, en een rapport
over een operatie die bedoeld was om in
formatie te krijgen over Amerikaanse mi
litairen die disco's bezochten in het
Amerikaans-Canadese grensgebied. Ook
vonden de verslaggevers een boodschap
aan Talibanleider Omar, waarin al-Qaeda
de verwoesting van de boeddhabeelden
van Bamiyan prijst. In dezelfde bood
schap staat dat het volgende doel de ver
nietiging van de Verenigde Naties zou
moeten zijn.
Jakarta - Omwonenden en reddingswerkers helpen
vliegtuigpersoneel en passagiers uit een Boeing 737-
300 van Caruda Indonesia, die gisteren met zestig
mensen aan boord tijdens een hevige regenstorm in
een rivier op het Indonesische eiland Java neerstort
te. Een lid van het cabinepersoneel kwam bij de
noodlanding om het leven, 23 personen raakten ge
wond. Het vliegtuig was van Lombok opgestegen,
en had als bestemming de stad Yogyakarta. Bij een
noodlanding op de rivier Bengawan Solo, ongeveer
500 kilometer ten oosten van Jakarta, verdween
een deel van het toestel onder water. Van de 23 ge
wonden waren zeven er ernstig aan toe. Over de
oorzaak van het ongeluk is nog niets bekend.
Foto: AFP
