GELOOF SAMENLEVING
'Beroepscode voor predikanten moet nauwkeuriger'
Kerk gunt de duivel niet langer al het lekkers
ft
if c=?fc> 1
c>Ai
Varen op de rivier van universele wijsheid
Jongeren met Muskens naar klooster Tak:
ISusar (flritria
Falun Gong richt zich
op Nederlands publiek
Geen huis zonder dod
Werelddag voor zieken
Tour des van het O o ster
Duitse moslims moge
weer ritueel slachten
utrecht/anp - De beroepscode voor predikanten
en andere ambtsdragers in de kerken moet nauw
keuriger uiteenzetten hoe zij moeten handelen bij
seksueel misbruik in een pastorale relatie in hun
gemeente. Dit betoogde R. Ganzevoort, hoofddo
cent praktische theologie aan de Theologische
Universiteit Kampen, gisteren in Utrecht op de
studiedag Openheid en ambtsgeheim.
„Er zou op papier kunnen komen wanneer en hoe
een predikant een externe deskundige moet con
sulteren als een gemeentelid hem vertelt dat een
ouderling haar seksueel heeft misbruikt", sugge
reerde Ganzevoort. Verder zou hij graag zien dat
de beroepscode uiteenzet hoe de ambtsdragers
op een verantwoorde manier hun geheimhou
dingsplicht kunnen doorbreken als zij het mis
bruik openbaar willen maken.
Aanleiding voor de studiedag over de spanning
tussen openheid en ambtsgeheim, vooral in het
geval van seksueel misbruik, was de opheffing van
de Interkerkelijke Stichting tegen Seksueel Mis
bruik in Pastorale Relaties (SMPR). Na een be
staan van drie jaar droeg deze stichting eind de
cember haar werkzaamheden over aan het Inter
kerkelijk Bestuurlijk Overleg inzake Seksueel Mis
bruik in Pastorale Relaties (IBO).
In het eindverslag van de SMPR benadrukt de
stichting dat ze niet ophoudt te bestaan omdat er
geen seksueel misbruik meer voorkomt in kerke
lijke gemeenschappen. De SMPR verdwijnt, om
dat de kerken hebben besloten de verantwoorde
lijkheid voor de strijd tegen seksueel misbruik in
pastorale relaties van haar over te nemen.
Behalve de Nederlandse Hervormde. Gerefor
meerde en Lutherse kerken zijn onder meer de
Remonstrantse Broederschap, de Bond van Vrije
Evangelische Gemeenten en de Algemene Doops
gezinde Sociëteit aangesloten bij het IBO. De
Rooms-Katholieke Kerk heeft een eigen instelling
tegen seksueel misbruik in pastorale relaties.
Protestantse flirt met Potter, Presley en andere populaire cultuur omstreden maar succesvol
door Silvan Schoonhoven
Het afgelopen weekeinde was er
veel belangstelling voor de Harry
Potterdienst en de Elvismis. Voor
gangers schromen blijkbaar niet
om naar populair cultuurgoed te
grijpen om hun kerken weer vol
te krijgen. Het lijkt wel of de al
oude beatmis terug is van weg
geweest. Hoe ver mag je gaan bij
het populariseren van de bood
schap?
Nog steeds spreken mensen
hem op straat aan. Nog steeds
sturen ze hem kaarten en brie
ven hoe de dienst hen ontroer
de. Dominee Fred Omvlee, pop
liefhebber. hield in Monnicken-
dam een dienst rond Elvis Pres
ley en kon de massa kerkgan
gers en journalisten nauwelijks
meer bergen in zijn Opstan-
dingskerk.
Gebruik van popmuziek in de
kerk is voor Omvlee 'volstrekt
acceptabel', ..Misschien is het
voor de kerk zelfs wel noodzake
lijk. Behalve Elvis is er nog veel
meer muziek die direct bruik
baar is in de dienst. Van Bob
Dylan tot U2, van Herman van
Veen tot Nick Cave."
Niet iedereen was even enthou
siast over een dienst rond de
man die van elke drug op aarde
snoepte. Omvlee: „Er was vooraf
wel enige argwaan bij de. zeg
maar. meer degelijke kerkgan
gers. Maar ook de criticasters
waren bij de dienst, en na af
loop was iedereen positief."
Toevallig wist in hetzelfde week
end een kerk in het Groningse
Haren de spotlichten op zich te
vestigen met een dienst rond
een ander element uit de popu
laire cultuur Harry Potter. En
ook hier klonken protesten uit
behoudende hoek. De bekend
ste van hen was de onvermoei
bare strijder tegen pomo en
abortus: Bert Dorenbos. Toch
was het paradoxaal genoeg juist
deze bekende ex-EO directeur,
die aan de wieg stond van het
populaire christendom in Ne
derland.
Helemaal toevallig is dat niet
niet. Want ook Dorenbos groei
de op 'in de schaduw van het
Lieverdje', zoals hij zegt. Het
was de tijd dat de kerk wat ge
forceerd probeerde aan te slui
ten bij de tijdgeest met de beat
missen. Onder het motto 'als er
een electrische gitaar is, dan zit
het goed' probeerden vooruit
strevende jonge dominees de te
gencultuur de wind uit de zeilen
te nemen. Een soms wat pot-
Christenjongeren gaan uit hun dak tijdens de Jongerendag in de Arena. „De discussies over muziek waren bij de EO altijd de felste."
Foto: CPD/Phil Nijhuis
sierlijke knieval voor de waan
van de dag, waar veel kerkgan
gers van toen nu meewarig aan
terugdenken.
Dorenbos ziet zichzelf als kind
van die tijd. Hij heeft ook anno
2002 'niets tegen lichteffecten'
en verklaart helemaal geen te
genstander te zijn van van 'een
beetje creativiteit, een beetje in
spelen op de actualiteit'. „Dat
deed de Here Jezus ook, die
pakte ook voorbeelden uit de
praktijk. Misschien zijn we dat
een beetje verleerd in de kerk,
zijn we wat te theologisch ge
worden."
Maar, zegt hij, de kerk moet het
niet hebben van een monster
verbond met de populaire cul
tuur. Want juist in het afeetten
daartegen zit de kracht. „De ker
ken zullen pas weer vollopen als
ze de confrontatie zoeken met
levensstijlen als Potter en Pres
ley, die naar de ondergang lei
den."
Hij vindt dominees die naar El-
vis, Potter of ander populair
strooigoed moeten grijpen om
de kerk vol te krijgen daarom
'een beetje zielig'. „In Elvis' mu
ziek hield de demonie op een
enorme manier huis. Kijk hoe
hij aan zijn eind is gekomen:
onthutsend. Als die Elvis-dienst
nou was gegaan over de onder
gang van die man, afgezet tegen
de verlossing van Christus, dan
had ik er nog begrip voor ge
had."
Toch geldt Bert Dorenbos als
vader van de ultramoderne pop
spektakels als het Flevo Totaal
festival en de EO-Jongerendag.
Als directeur van de Evangeli
sche Omroep organiseerde hij
in de zeventiger de eerste jonge
rendagen. Die waren toen een
stuk soberder dan anno 2002,
nu het stadion-tafereel niet on
derdoet voor elk ander wereld
lijk openlucht-popfestival. Flit
sende decors en lichteffecten
ontbreken niet. Er zijn dansers,
stevige ritmes en je telt niet
minder blote navels dan op
Lowlands.
God houdt van feesten, lichtte
EO-bestuurder Jan-"Willem Bos
man ooit in een interview de
marketing toe van Neerlands
grootste publieke omroep. Vol
gens Bosman was het helemaal
niet verkeerd om 'hartstikke veel
lol te hebben', want 'geloven is
te gek'.
Maar als hij het kabaal en het la
waai van een moderne Jonge
rendag ziet, heeft de geestelijk
vader van de Jongerendag het er
wel eens moeilijk mee. Niet voor
niets waren de discussies over
muziek tijdens zijn carrière bij
de EO altijd de felste', herinnert
hij zich. „Zelf heb ik het liefste
classic FM in de auto. Dat hoeft
echt niet iedereen te doen. Maar
ik gun de EO een groter onder
scheidingsvermogen in hun
muziekkeuze dan die ze nu ten
toonspreidt."
Christelijke rock is volgens hem
een onmogelijkheid. Want ner
gens anders ligt de kracht van
demonen zo verraderlijk op de
loer dan in pop en erotiek. En
geen betere drager van slechte
krachten dan de invalspoort van
het oor. Die jongens van de EO
zoeken veel teveel de rand op
van wat kan. Laat ze liever hun
eigen muziek ontginnen, advi
seert de ex-directeur. Zoals dat
in de VS gebeurt.
De kerk zal er bovendien baat
bij hebben als ze niet buigt voor
'demonen, zoals je die treft bij
Harry Potter en Elvis Presley'. In
plaats daarvan is de kerk nog
steeds bezig compromissen te
sluiten met de wereld. „Dat is
het paard achter de wagen
spannen."
Godsdienstsocioloog Gérard van
Tillo is dat niet met Doorenbos
hem eens. Integendeel, volgens
hem zijn kerkdiensten met een
populair thema of rond moder
ne muziek juist dé manier voor
kerken om weer de aansluiting
te krijgen bij het moderne le
vensgevoel.
Dit soort diensten zijn een op
komend fenomeen, stelt de so
cioloog vast. Ze zijn het belang
rijkste wapen van de kerk om
jongeren na hun veertiende vast
te houden. „Het dilemma van
de kerken is de keus tussen aan
passen aan de moderne tijd of
consequent de oude tradities
benadrukken." Meer en meer
kerken kiezen volgens Tillo voor
het eerste. Juist daarin ligt vol
gens hem het succes van de EO
met zijn spetterende Jongeren
dagen. Die regelrecht in het ver
lengde liggen van de oude beat
missen.
De keuze voor omstreden the
ma's is volgens Tillo geen toeval.
„Wat de aandacht trekt, zijn za
ken die inspelen op bestaande
behoeften. En die zijn nou net
mijlenver verwijderd van de
boodschap van de kerken. De
cultuur van nu is erg gericht op
mensen en hun gevoelens, zoals
seks. Populaire themadiensten
zijn pogingen van de kerk om de
kloof te dichten, die is ontstaan
doordat het geloof voor dit soort
zaken altijd huiverig is geweest."
Why should the devil have all
the good music, zong Larry Nor
man in de jaren tachtig. De ge
neratie die opgroeide met Johan
de Heer sterft langzaam uit, stelt
dominee Omvlee vast. Waarom
zou je zes dagen popmuziek ho
ren en je op zondag onderdom
pelen in een 'monocultuur van
orgelmuziek?'
Fred Omvlee zit er niet mee of
de vorm acceptabel is of niet.
„De vorm té niet heilig. Het or
gel ook niet." De boodschap
bleef tijdens zijn Elvisdienst
centraal staan, weet hij. Elvis
Presley zong, zoals Omvlee zegt,
'klinkende geloofsteksten'. „Ik
heb willen tonen dat Gods liefde
uitgaat juist naar de gebroken
mens, die zich een weg omhoog
probeert te zingen." Popmuziek
geeft volgens hem toegang tot
'zingeving en hogere gedach
ten'. „Dat zie je aan moderne
begrafenissen, waar je steeds va
ker eigen nummers hoort en
steeds minder psalmen. Dat zijn
blijkbaar de nummers waar
mensen hun ziel in kunnen leg
gen."
BOEKBESPREKING
De titel van het boek 'Als een
bovenaardse rivier' geeft al aar
dige weer met welke denkbeel
den leden van het 'Lectorium
Rosicrucianum' de wereld be
kijken. De ongeveer 10.000 le
den van deze gnostieke broe
derschap (waarvan er circa
2000 in Nederland wonen)
gaan er van uit dat in ieder
mens een goddelijk vonk slui
mert. De zin van het leven is
die vonk aan te wakkeren met
behulp van innerlijke kennis,
ook wel 'gnosis' genoemd. En
die gnosis is als een bovenaard
se rivier die door het landschap
van de geest stroomt In de
loop van de menselijke geschie
denis hebben vele mensen ge
probeerd de gnosis te verkrij
gen en door te geven, door op
een denkbeeldige boot deze ri
vier af te varen.
Daarover gaat dus 'Als een bo
venaardse rivier', van de Neder
landse kunsthistoricus drs.
P.F.W. Huijs (1951), die uiter
aard ook lid is van het Lectori
um Rosicrucianum. Dit Rozen
kruisers genootschap heeft
haar hoofdkwartier in Haarlem
en werd in 1924 gesticht. De
wortels van de Rozenkruisers
gaan vier a vijf eeuwen verder
terug in de
geschiedenis.
De leden van
deze meestal
geheime en
ondergronds
opererende
organisatie
zien echter
een link met
gnostieke
denkers en
bewegingen
uit nog veel
eerdere tij
den. Huijs
bijvoorbeeld
schrijft alles
wat 'ooit is
ingezet om de
ontwikkeling
van het al
leen-goede in de biologische
mens te bevorderen' toe aan de
werking van 'de broederschap'.
Daarom gaat hij in zijn boek in
vogelvlucht langs de gehele
menselijke geschiedenis. Te be
ginnen bij het oude Egypte
waar vooral farao Achnaton
(circa 1300 v.C.), ook de 'ketter-
koning' genoemd, de weg van
de gnosis zou zijn ingeslagen.
Hij wilde één God gaan aanbid
den. Navolgers hebben echter
Symbool van de Orde van de
Rozenkruizers.
zijn cultuur
weer vernie
tigd. Vervol
gens komt
Huijs onder
meer uit bij
de druïden,
de Essenen,
de eerste
christenen,
de mani-
chéisten
(gnostici uit
de eerste eeu
wen van het
christendom)
katharen,
meester Ec-
kehart, Para-
celsus, Jakob
Böhme en ten
slotte bij de
stichters van het Lectorium Ro
sicrucianum, de gebroeders
Leene die eind negentiende,
begin twintigste eeuw leefden.
Allen speelden een rol in 'de
broederschap'. Allen hadden
een onderdeel te pakken van
wat Huijs noemt 'de universele
gedachten van wijsheid'. Niets
gebeurt zomaar, is zijn opvat
ting. Er zit een goddelijk plan
achter alles. En de mensheid
staat op het punt het spirituele
Aquarius tijdperk in te gaan.
Het is geen origineel boek.
Maar het behelst wel een lange
tocht door de geschiedenis.
Huijs koppelt onderweg veel
historische feiten aan veronder
stellingen die in zijn eigen we
reldbeeld passen. Gaat de lezer
daarin mee, dan leest hij een
uiterst boeiend boek. Komt tel
kens de kritische gedachte bo
ven dat delen van dit boek ver
zonnen kunnen zijn, op twijfel
achtige speculatie berusten, of
op z'n minst met een zeer ge
kleurde bril op zijn geschreven,
dan resten nog altijd de vele in
teressante historische gegevens.
Alleen blijft voor dergelijke cri
tici weinig over van de kernge
dachte over een bovenaardse
rivier van universele wijsheid
die wereld en mensheid onver
mijdelijk in de richting stuwt
van een eeuwige en zalige ver
eniging met God.
Titel: Als een bovenaards.e ri
vier
Auteur: P.F.W. Huijs
UitgeverijRozenkruis Pers
Haarlem
Prijs: 24.50 euro
Onno van 't Klooster
Maastricht - De in China verbo
den religieuze beweging Falun
Gong is een campagne begon
nen om het Nederlandse pu
bliek te informeren over haar
uitgangspunten en de vervol
ging waaraan zij in China
blootstaat „SOS!" roepen een
folder en de poster, waarvan en
kele duizenden exemplaren zijn
verspreid.
De folder verhaalt van de vervol
ging die de Chinese regering in
juli 1999 tegen de beweging ont
ketende. „Uw hulp is dringend
nodig om de Falun Gong-beoe
fenaars die te redden. Vele on
schuldige levens staan op het
spel." De lezer wordt aange
spoord om protestbrieven te
schrijven naar de Chinese am
bassade.
Hoeveel concessies ben je be
reid te doen ter wille van de
vrede en de voorspoed? En
hoeveel van de politieke wer
kelijkheid kun je zien? Of, an
dersom geformuleerd: hoe star
ben je en hoe blind?
Morgenavond wordt het inter
view uitgezonden met prins
Willem-Alexander en Méxima.
Alex neemt het opnieuw op
voor zijn schoonvader. Dat
Maxima's vader tegenover
Zuid-Amerika correspondent
Jan Thielen heeft toegegeven
dat hij wist van de terreur, in
de tijd dat die
in Argentinië
plaatsvond,
heeft het
prinselijk
paar niet tot
zich door la
ten dringen.
„Waarom zou
hij tegen mij
liegen", is de
retorische
vraag van
Mdxima. En
haar aan
staande echt
genoot, onze
toekomstige
koning, zegt
het haar na.
Alex wil - of
kan - de wer
kelijkheid niet
onder ogen
zien.
Willem-
Alexander is geen farao. Hij zal
geen almachtige koning wor
den. Maar hij wordt wel ko
ning, dus toch een beetje fa
rao. En helaas, blind voor de
politieke werkelijkheid is hij nu
al beetje, net als indertijd de
farao van Egypte. Het beleid
van de regering Videla was
schadelijk voor Argentinië, in
moreel opzicht; een aantal
economen wijten ook het hui
dige economische bankroet
van het land aan de politiek
van Videla en medewerkers als
Zorreguieta.
Zeven plagen heeft Egypte al
ondergaan, maar nog steeds
wil de farao de Israëlieten niet
vrij laten, ook al zijn het Egyp
tische volk en de leden van het
hof daar voor.
Maar de farao kan het niet. Hij
wil niet zien dat zijn eigen ge
drag schadelijk is voor zijn
land. Pas als zijn eigen zoon
sterft - net als alle andere
eerstgeboren zonen - gaat de
farao door de knieën. (Exodus
10:1-13:16)
In de afgelopen anderhalf jaar,
sinds het begin van de Tweede
Intifada, zijn er ontzettend veel
jongeren gedood. Palestijnse
jongeren door Israëlische sol
daten, Israëlische jongeren
ong
lan<
door Palestijnse zelfmoord!
roristen.
Maar niet alleen jongeren,
alleen 'eerstgeboren zonen
zijn het slachtoffer in dit co
flict. Mensen van alle lecfüj
worden vermoord. En de fa
o's aan beide kanten zijn bl
voor de werkelijkheid. Is da:
omdat hun eigen zonen de
dood nog niet vonden?
En is het echt erger als joi
ren worden vermoord dan
deren? Gisteren werd Avi B<
ontvoerd, gemarteld en ver
moord door leden van el-F,
tah, de o
nisatiev)
Jasser Ar
fat. Ze lit e
hem ver- v
minkt ac
ter in eer
boomga
Boaz \vi
een jood
Amerika
die lang
Beit Jaffa
woonde,
rendoj
de Westc
ver, tege:
Jeruzalei
aan, me
voornam
lijk chris
lijke inw
ners. H.
was arch
tect en
bouwku
ingenieur en bouwde, voor
lestijnen, in verschillende F
lestijnse dorpen en steden
Toen extremisten van el-Fj
Beit Jalla infiltreerden, wisi
zijn Palestijnse vrienden Av
Boaz over te halen om te w
huizen naar Jeruzalem.
Elf dagen geleden begroef!
Boaz zijn vrouw, die aan ba
moederkanker was overled
Drie dagen geleden ging hij
naar Beit Jalla terug en vver
afgemaakt. Hij was een ger
kelijke prooi: een 72-jarige
man, die langzaam en krei
liep vanwege de kinderverl
ming die hij had gehad.
Natuurlijk zal de moord wt
den goedgepraat als wraak
voor het neerhalen van de
tientallen huizen in Rafa, ir eJ
Gazastrook, een week geled
Een vernieling die 700 men
(het merendeel kinderen) d
loos maakte en die in de Isi
lische pers en door het Isra
sche vredeskamp - volkom |a
terecht - is bestempeld alsi
logsmisdaad.
Tot dat vredeskamp behoo
Avi Boaz. Maar waar leiden
blind zijn, gaat iedereen er
„Overal hoorde men luid gi
klaag, want er was geen hu
zonder dode." (Exodus 12:
TAMARAH
BENIMA
Vaticaanstad - De Rooms-Ka-
tholieke Kerk houdt haar We
relddag voor de zieken dit jaar
op 11 februari in het Zuid-India-
se bedevaartsoord Vailankanny,
door paus Johannes Paulus II
omschreven als 'het Lourdes
van het Oosten'.
Namens de paus zal aartsbis
schop Javier Lozano Barragan,
president van de pauselijke raad
voor het pastoraat in de gezond
heidszorg, naar India reizen.
„Vialankanny trekt niet alleen
christelijke pelgrims, maar ook
veel volgelingen van andere
godsdiensten, in het bijzonder
hindoes. Die zien in Onze 't
Vrouw van Goede Gezon ft
de zorgzame en mededq r
moeder van de lijdende i >ei
heid", aldus de paus. „Di ei
schillende godsdiensten ht er
altijd gepoogd de vraag na in
zin van het lijden te beant rt
den, en zij erkennen de
zaak van mededogen en
delijkheid aan allen die lij
aldus de kerkleider. „Hoev h
kerk veel zinvols en nobel K
in niet-christelijke interpre si
van het lijden, is haar eige
grip van dit grote mem er
mysterie uniek."
Het eerste doel van de campag
ne is de 'gewone mensen' in Ne
derland over Falun Gong te in
formeren, zegt voorzitter P.
Houben van de Falun Gong
Stichting Nederland. „Als ze
brieven naar de overheid gaan
schrijven, is dat mooi meegeno
men."
De stichting houdt op 23 januari
in Roosendaal een eerste infor
matie-avond. Falun Gong com
bineert lichaams- en meditatie
technieken en ideeën uit boed
dhisme en taoïsme, met als doel
de mens nader te brengen tot
Zhen-Shan-Ren (waarheid-me
dedogen-verdraagzaamheid)
het grondbeginsel van het uni
versum. Nederland telt volgens
Houben slechts enkele tiental
len beoefenaars.
karlsruhe/epd-dpa - De mOS-
lims in Duitsland mogen weer
ritueel slachten. Het Bundes-
verfassungsgericht in Karlsruhe
heeft het verbod opgeheven on
der verwijzing naar de gods
dienstvrijheid. Tot dusver
mochten alleen joden in Duits
land ritueel slachten.
Bij het ritueel slachten wordt de
keel van het dier doorgesneden
zodat het bloed eruit loopt. De
Duitse wetgeving staat dit alleen
toe als de betreffende religie het
eten van niet-ritueel gesl r
dieren verbiedt. ei
Het gerechtshof in Berlijn! e<
1995 uitgesproken dat in
lam een dergelijk algemeete
dend verbod niet bestaat rd
tegen had de islamitische 15.'
Rüstem Altinküpe uit Assl itj
Giessen (Hessen) een kladfcf
gediend. De uitspraak va
hof was volgens hem een s
ding van de godsdienstvii
Het Bundesverfassungsgi af
gaf hem hierin gelijk.
de
breda - Bisschop Muskens van
Breda heeft de jongeren in zijn
bisdom uitgenodigd om samen
met hem de meivakantie door te
brengen in de oecumenische
kloostergemeenschap van Taizé
in Frankrijk. Ze gaan daar op
zoek naar datgene wat waarde
vol kan zijn voor hun leven, al
dus de organisatoren.
De reis maakt deel uit van het
vorig jaar begonnen bezinnings
proces ter voorbereiding van het
150-jarig jubileum van het bis
dom Breda in 2003. Veel jonge
ren die een bezoek brachten aan
Taizé, zeiden dat dit hun leven
had verrijkt. „Jongeren ontmoe
ten uit alle continenten, naden
ken over wat het leven mooi
maakt, een andere vorm van
bidden ontdekken", schrijft de
voorbereidingsgroep van de Tai-
zéreis in de uitnodiging.
De Taizé-gemeenschap is in
1940 opgericht door de Zwitser
se protestant Roger Schutz in
een dorpje in Bourgondië. Tij
dens de oorlog bood hij onder
dak aan vluchtelingen in het
door de nazi's bezette Frai
In de gemeenschap woner
testantse en katholieke brc >el
uit meer dan twintig lande!
Het klooster in Taizé trekte
lijks ongeveer 200.000 jonf Vl
De liturgie die de commit1111
hanteert, is een mix var eJ
menten uit de rooms-kath< d
mis en evangelische diensii;n
I11
