Noorderslag: het gaat goed met de Nederlandse po
Popprijs gaat eindelijk naar Anouk
Leni Riefenstahl: nog altijd controversieel
KUNST CULTUUR
Inga Nielsi j
bloedstolle
als Salom
Kate Winslet
als Iris Murdoch
londen - Kate Winslet speelt de
rol van schrijfster en filosofe Iris
Murdoch in de biografische
film Iris' die gisteren in Londen
première ging. Winslet neemt
de rol van Murdoch in haar
jonge jaren op zich. terwijl Judi
Dench de oudere Murdoch
speelt. De schrijfster overleed in
1999 na jarenlang aan Alzhei
mer te hebben geleden. In 1978
kreeg ze de prestigieuze Booker
Prize voor haar roman 'The Sea.
the Sea'.
Fusieorkest heet
Holland Symfonia
Amsterdam - Het orkest dat is
ontstaan door het samengaan
van het Nederlands Balletorkest
en het Noordhollands Philhar-
monisch Orkest heet 'Holland
Symfonia'. De fusie is sinds 1
januari officieel een feit. Het or
kest heeft ook gekozen voor een
ondertitel. Die luidt: 'Het Ne
derlands Ballet- en Symfonieor
kest'. De nieuwe naam Holland
Symfonia moet duidelijk maken
dat het om meer gaat dan een
symfonieorkest in de gebruike
lijke zin van het woord. De
nieuwe naam is pas vanaf au
gustus in de programmaboek
jes te vinden, want het lopende
theaterseizoen wordt onder de
bestaande namen afgemaakt.
Het eerste optreden van Hol
land Symfonia is in augustus,
tijdens de Uitmarkt in Amster
dam.
Nieuwe cursussen
bij Vrije Academie
leiden/alphen - De Vrije Acade
mie begint in Leiden en Alphen
binnenkort met nieuwe cursus
sen. In de openbare bibliotheek
van Leiden kan een overzichts
cursus kunstgeschiedenis wor
den gevolgd. In Alphen worden
de lessen gegeven in zalencen
trum De Bron. Er staan twee
cursussen op het programma:
opera en hoogtepunten uit de
kunstgeschiedenis. Voor meer
informatie: tel. 020-4185050.
Kunst Dreesmann
onder de hamer
londen - De kunstcollectie van
de twee jaar geleden overleden
Vendex-topman Anton Drees
mann gaat dit jaar in Londen
en Amsterdam onder de hamer.
Nog nooit is zo'n grote Neder
landse particuliere verzameling
geveild. De opbrengst wordt ge
schat op 24 miljoen euro. On
der de verzameling van Drees
mann zijn schilderijen van Vin
cent van Gogh, Claude Monet,
Edgar Degas en Georges SeuraL
Verder komen tekeningen,
meubels, goudkistjes, zilver en
Chinees porselein onder de ha-
Lynch voorzitter
jury in Cannes
parijs - De Amerikaanse regis
seur David Lynch zit dit voor
jaar op de 55ste editie van het
filmfestival van Cannes de jury
voor. Met zijn laatste film 'Mul-
holland Drive' sleepte Lynch
vorig jaar in de Zuid-Franse
badplaats de prijs voor beste
regie in de wacht. In 1990 won
hij met Wild at Heart' de Gou
den Palm, de hoofdprijs van het
festival.
Record bezoekers
De Melkweg
Amsterdam - Het Amsterdamse
popcentrum De Melkweg trok
vorig jaar een recordaantal be
zoekers. Ruim 329.000 mensen
bezochten het gebouw aan de
Lijnbaansgracht. Dat waren er
een kleine 25.000 meer dan in
2000. Vooral de shows van Ali
cia Keys, 16 Horsepower en
Weezer konden op een grote
belangstelling rekenen. De ge
middelde zaalbezetting en het
aantal programma's zijn met
name in de eerste helft van vo
rig sterk toegenomen. Vanaf
september 2001 maakte deze
stijging plaats voor een lichte
daling. Volgens de organisatie
heeft dit te maken met de aan
slagen in de Verenigde Staten
en de daarmee gepaarde gaan
de afzeggingen van Amerikaan
se bands. Deze dalende trend
lijkt zich ook in januari voort te
zetten.
door Rob B roe re
GRONINGEN - Wat op de grote
popfestivals sinds twee jaar abso
luut not done is, stagediven, mag
op Noorderslag nog wel. Menige
rockfan stortte zich zaterdag dus
met een snoekduik van het po
dium in de foyer van de Gro
ningse Oosterpoort bij het op
treden van Peter Pan Speedrock.
Zij waren een van de hoogte
punten van Noorderslag 2002,
dat zich sowieso kenmerkte
door de hoge kwaliteit van de
acts.
Het gaat goed met de Neder
landse popmuziek.
De Eindhovenaren van Peter
Pan bewezen dat een elementai
re rockbezetting van drums, bas
en gitaar nog steeds voldoende
is om een zaal tot het kookpunt
te brengen. Zeker als je er ele
mentaire beukrock naar het
voorbeeld van AC/DC en Mö-
törhead mee produceert en
speelt alsof je leven er van af
hangt. Maar soms volstaan ook
vette, elektronische basskicks,
langgerekte breaks en een cha
rismatische rapper annex MC
die beweegt alsof zijn ledematen
van elastiek zijn. Soulvation,
met andere woorden, het live
project van club-dj Ronald Mo
lendijk dat met zijn pompende
housegrooves de Kleine Zaal
massaal aan het springen kreeg.
Rock en dance waren de twee
uitersten waartussen de vijftig
acts zich bewogen. De spee
drock van Peter Pan is zo onge
veer het hardste en eerlijkste
wat ons land in die eerste cate
gorie te bieden heeft. Een ande
re band die de nodige power en
overtuigingskracht in huis heeft,
is After Forever. Zij waren de
enige metalband op deze editie
van het festival en combineren
zware riffs en grunts met loep
zuivere vrouwelijke vocalen. Af
ter Forever gaf een indrukwek
kend optreden weg, waarin zan
geres Floor Jansen de trommel
vliezen met haar hoogste noten
bijna deed scheuren. 16 Down,
een andere band met interna
tionale allure, speelde zijn grun-
gerock met hard-zacht formule
al om negen uur voor een bom
volle Grote Zaal. En Suimasen
rockte ook. maar creëerde met
dissonante noisegitaren min
stens zo intense spanningsbo
gen.
Lag twee edities geleden de na
druk op metal en andere harde
gitaarmuziek. Noorderslag 2002
was vooral het festival van de
dance. Soul, funk, r&b, house en
exotische dansmuziek waren er
in al hun verschijningen en
mengvormen.
Bij Floris had de dansmuziek
een loungy karakter en de band
van saxofonist Praful mengt
house met jazz en latin. Lego-
welt bracht ranzige techdisco
die geïnspireerd is door elektro
en Italohouse, terwijl Black Mar
ket Audio zich met fictieve
soundtracks in de voetsporen
van Arling Cameron plaatst.
Het weerzien met Gotcha!, het
p-funk collectief dat tien jaar ge
leden zoveel indruk maakte,
vormde ook de aanleiding tot
een stevige swingpartij. Jammer,
alleen, dat de ffiphop- en r&b
flows van Nicotine de scherpe
kantjes er een beetje af gehaald
hebben. Die waren er gelukkig
wel bij de ongemeen funky mu
ziek van Relax, de onverant
woord luide dj-set van Aard-
varck en de stuiterende drum 'n
bass van Mimezine.
Er was ook popmuziek. Degelijk,
maar middle of the road, zoals
die van Birgit en Kirsten. Cultu
reel verantwoord en opmerke
lijk, zoals die van De Kift. Blof
speelde nummers van het nieu
we, sterke album 'Blauwe Ruis'.
Johan bracht de Grote Zaal in
vervoering met Beatlesachtige
gitaarpop met zoete samenzang.
En de funkpop van de enige
Groningse band op het festival,
Klein Vs. Fatmen, liet de
van het cultuurcentrum
pen.
Die Kelder blijft een bott
op Noorderslag. Klein,
extreem warm: geen zaal
teveel tijd wilt doorbreng
in de foyer zorgden de
dens van Peter Pan Spei
de nederreggae-formatie
Hond en de puberpunkba
reet voor flinke opstopp
Dat zijn dus bands die c
gende keer in de Groti
kunnen.
De op Status Quo en No
geënte feestrock van lovii
de Voederbietels sloot de
in stijl af.
theater recensie
Winand van de Kamp
Opera De Nederlandse Operai i
Salome' van R Strauss door sols a
het Nederlands Philharmonisch r(
olv Edo de Waart Regie Hj
Kupfer/Monique Wagem ik? 13
decor/kostuums Wilfned Wer?
12/1. Muziektheater, Amsterdam,
nog te zien 15, 18. 21. 24. 27 e
"l
In de jaren '60 was Anji
zelf een roemruchte Sala
Strauss' gelijknamige opei I
zingt ze bij de Nederli
Opera, met een nog steet
ponerende stem en een
naakbare uitstraling, m ll
Herodias. In die hoedanf1^
mag ze toekijken hoe de
se sopraan Inga Nielsen ale
lomé het hoofd van Joch er
opeist en bemint. De goe c
rende blik waarmee Silja h
fereel gadeslaat past bij ha
van boosaardige intrigant!
lomé heeft haar verwende
verse inborst niet van10
vreemde. Maar we lezen ee
de instemming in van de
geres op leeftijd over dl B
richtingen van de jonge gi
tie.
Nielsen, die de rol al vei
lende malen vertolkte,
ook één van de belangi1
Salomés van dit mornet
heeft misschien niet de miL
stem, maar de manier w
ze het karakter neerzet, i
ponerend. De ontwikkelii
een onschuldig pubermei 11
een weerzinwekkende 'f( J'
fatale' geeft ze bloedsti
gestalte. Haar stiefvader
des - in de vertolking van
Merritt eerder potsierlijk
gevaarlijk - verbleekt erbij.
Fascinerend is ook de regi
Harry Kupfer, inmiddel
aan zijn derde reprise
keer ingestudeerd door
que Wagemakers. Kupfer
het verhaal verplaatst vf31
Romeinse tijd naar een
dent milieu in de late
eeuw. Het resultaat is eve
ontrustend als overtuigei
afstanden in het koele /i/j
decor van Wilfried Wei
enorm; van menselijk c
tussen de personages is n
lijks sprake. Alleen de fra
zongen Narraboth van G
Gietz straalt warmte uit. L
materialistische, lege om|
kan de jonge prinses nam
anders dan geïntrigeerd
door de religieuze fan
Jochanaan. Zelfs als de pi
gezongen door Albert Doi
het hier eerder van vocale
riteit dan van jeugdige
schoonheid moet hebben:
De koele afstandelijkhei
het toneelbeeld gaat in:
een spannende wisselw
aan met het muzikale
van Strauss' partituur. I
vertolkt het orkest de kol
wanorde die in de men
geest kan heersen. Waan
perverse verlangens won
verklankt door genadeloi
sonanten en een spervui
blazers en slagwerk, ma
ven soms ook aanleidii
wonderlijk mooie muziek
Het Nederlands Philh
nisch Orkest verschiet
Edo de Waart zijn kruit A
vroeg, maar bouwt lan
op naar de slotclimax. t
eenmaal komt is er geen
men meer aan.
Laatste Starligl
Express in Lon
londen - De musical 'St
Express' was afgelopen
dagavond voor het laatst I
in Londen.
Na achttien jaar ofwel
voorstellingen houdt de
cal op rolschaatsen' van A
Lloyd Webber ermee op.
Meer dan acht miljoen m
zagen het spektakel, som
kochten zelfs 180 maal t
gangskaartje.
'De ongehoorde hypnotische macht die Adolf Hitler op toehoorders uitoefende, was verbijsterend'
door Louis Du Moulin
groningen/gpd - Met haar uit
verkiezing kreeg de jaarprijs plot
seling meer het karakter van een
onderscheiding voor het hele
oeuvre, inclusief persoonlijkheid.
Anouk was dan ook zelf best ver
rast met de Popprijs 2001 die
haar zaterdagavond tijdens het
Noorderslagfestival in de Gro
ningse Oosterpoort werd over
handigd.
Naar eigen gevoel was het afge
lopen jaar zeker niet haar meest
sprankelende en spraakmaken
de, eerder had ze er veel meer
op gerekend. „Ik vind het eigen
lijk rijkelijk laat. Als ik 'm na
'Nobody's Wife' had gekregen,
had ik het wel zo logisch gevon
den," reageerde de 26-jarige
rockdiva, zichtbaar zwanger, tot
nader order 'non blonde' en
weer met witte, in plaats van
gouden voortanden.
Hoezeer iedereen in de overvol
le grote zaal het wel eens was
met de jurykeuze bleek wel uit
het achterwege blijven van de
traditionele 'bierregen' bij uit
reiking en aansluitend optreden.
Ofwel, zoals het begeleidende
rapport vermeldt, heeft Anouk
Teeuwe zich in vier jaar tijd dus
danig ontwikkeld dat ze het ge
middelde Nederlandse niveau
verre overschrijdt. Vandaar ook
dat de beslissing van de zeven
keuzeheren namens Conamus,
Buma en Sena Performers, on
der verwijzing naar de 'Anouk
Acoustic Tour' en de cd 'Lost
Tracks', unaniem was.
Wat ze met de aan de Popprijs
2001 verbonden 10.000 euro zal
gaan doen, had de winnares nog
niet bedacht. Wel weet ze bijna
zeker dat dit hele jaar in het te
ken van het aankomende moe
derschap (over een kleine vijf
maanden) zal staan en de bui
tenwacht dus weinig van haar
zal horen.
Ook om die reden had Anouk
liever deze altijd stimulerende
'bonus' op een ander moment
gekregen. „Dan had ik er waar
schijnlijk wat meer profijt van
gehad," aldus de tegenwoordig
in Rotterdam woonachtige
Haagse, in Groningen overigens
Anouk was zelf verrast met de Popprijs 2001 die haar zaterdag werd overhandigd. Foto: ANP/Jeroen Horsthuis
niet vergezeld door haar partner
Raymond 'The Mis' Stotyn van
Postmen, winnaar van de Pop
prijs 1999.
Met de kroning van Anouk ging
de jury voorbij aan een hele rits
namen die bij de prognoses in
de wandelgangen aanmerkelijk
meer over de tong gingen. Zoals
Kane en Blof voor wat betreft de
kanshebbers met een populaire
achtergrond tegenover Johan en
Solex als kandidaten uit het
meer avontuurlijke Nederpop-
kamp. Na de gedurfde keuze
voor 'de grote onbekenden' Ar
ling Cameron vorig jaar, nu
dus weer het sein op veilig met
een uitverkorene die meer past
in het rijtje 2 Unlimited, Marco
Borsato en Herman Brood.
Dergelijk 'switchen' komt de
status van de Popprijs niet ten
goede, meende menig 'vakkun
dige' in de Oosterpoort toch
ook, ondanks alle sympathie en
waardering voor Anouk. Zelf
was die toch ook weer de eerste
om het belang van officiële prij
zen (vorig jaar kreeg ze een Edi
son voor de single 'Michel' en
haar zoveelste TMF Award) te
relativeren: .Altijd leuk zulke er
kenning, maar eigenlijk ben ik
er zo nooit mee bezig. Het gaat
toch om de muziek en wat je
daarmee bij het publiek los
maakt."
De Pop Pers Prijs 2001 ging naar
Gijsbert Kamer, die werkt voor
de Volkskrant en het VPRO-pro-
gramma 'Lola da Musica'. Vol
gens de jury combineert Kamer
een enorme kennis van zaken
aan passie, humor en eigenzin
nigheid.
De prijs is een initiatief van het
Nationaal Pop Instituut en goed
voor een geldbedrag van 2275
euro.
door Wierd Duk
berlun/gpd - Ze wordt in augustus hon
derd jaar en nog brengt Leni Riefenstahl,
de omstreden Duitse cineaste en foto
grafe, een nieuwe film uit Een duikfilm
is het, opgenomen in de Indische Oceaan
met, naar verluidt, spectaculaire onder
wateropnames 'die indrukwekkender
zijn dan die van Jacques Cousteau'. „Pre
cies op mijn verjaardag, 22 augustus,
moet de première plaatshebben", liet
Riefenstahl, ooit Hitiers favoriete film
maakster en nazi-propagandiste, weten
in een interview met het dagblad 'Die
Welt*.
In de documentaire 'Impressionen un-
ter Wasser', Riefenstahls eerste film in
48 jaar, staan de tropische vissen en ko
raalriffen bij Papoea Nieuw-Guinea
centraal. De opnames werden tussen
1974 en 2000 gemaakt. Disco-producer
Giorgio Moroder schrijft de muziek.
Riefenstahl heeft voor de film zelf meer
dan tweeduizend maal gedoken. Zij
leerde op hoogbejaarde leeftijd diep-
zeeduiken, ondermeer omdat zij onder
water tijdelijk is verlost van de slopen
de rugpijnen, die haar dagelijks leven
sinds lang bijzonder bemoeilijken.
Twee jaar geleden, op 98-jarige leeftijd,
waagde de filmregisseuse zich nog on
der water.
Leni Riefenstahl is omstreden wegens
haar vriendschap met Adolf Hitler ge
durende de jaren dertig. In opdracht
van het nazi-regime maakte zij enkele -
klassiek geworden - films. 'Triumph
des Willens' uit 1934, een in stilistisch
opzicht vooruitstrevende impressie van
de strak geregisseerde Rijkspartijdagen
van de NSDAP in Neurenberg, is hier
van de bekendste.
De film mocht tot in de jaren '80 in Ne
derland wegens zijn vermeend schade
lijke propagandistische karakter alleen
voor studiedoeleinden in zalen worden
gedraaid.
Ook 'Olympia', over de Olympische
Spelen in Berlijn in 1936, wordt be
schouwd als grensverleggend.
In het interview met Die Welt erkent
Riefenstahl dat zij zeer onder de indruk
was van Hitiers charisma: „De onge
hoorde hypnotische macht die Hitier
op zijn toehoorders uitoefende was
voor mij verbijsterend."
Riefenstahl, die haar artistieke loop
baan begon als danseres en actrice,
wilde Hitier beter leren kennen, schreef
de Führer een brief en kreeg tot haar ei
gen verbazing al snel een uitnodiging
van de nazi-leider. Die bleek een be
wonderaar van Riefenstahls acteer- en
danstalent. Hun kennismaking leidde
ertoe dat Riefenstahl in opdracht van
Hitier films ging maken.
De geruchten over een verhouding wa
ren hardnekkig, reden waarom de fy
siek aantrekkelijke Riefenstahl na de
oorlog door de schandaalpers een 'na
zi-hoer' werd genoemd.
Maar haar aanvankelijke bewondering
voor 'mein Führer', zoals ze Hitier ook
in het interview nog omschrijft, sloeg
om toen Riefenstahl meemaakte hoe de
nazi's de oorlog verklaarden aan de
moderne - 'entartete' - kunst, inbegre-
thetiek van het nationaal-socialisme
geïnteresseerd zijn geweest, dan in de
ideologie.
Voor zover zij zich met politiek bezig
hield, ging haar waardering vooral uit
naar de sociale aspecten van het nazi-
regime, beweert Riefenstahl, waaron
der Hitiers pogingen de massale werk
loosheid in Duitsland te bestrijden.
Hoewel verschillende nazi-filmmakers
- en ook andere kunstenaars en intel
lectuelen die met het nationaal-socia-
lisme heulden - na de oorlog weer on
gestoord aan het werk konden, bleef
Riefenstahls naam nauw verbonden
aan de drie films die zij maakte onder
het Derde Rijk Dat was ook de voor
naamste reden dat zij na 1945 nauwe
lijks meer kon werken.
Riefenstahl voerde na de oorlog een
reeks van processen om haar naam te
zuiveren - die zij vaak won - en toonde
in het algemeen weinig medeleven met
de slachtoffers van het nazisme, onder
wie de in Auschwitz omgekomen zi
geuners die zij in 1941 in een van haar
films als figuranten gebruikte.
Inmiddels is Riefenstahl op bijna 100-
jarige leeftijd een internationaal feno
meen, dat nu meer in het nieuws is we
gens haar opmerkelijke vitaliteit dan
wegens haar controversiële verleden.
Leni Riefenstahl wordt beschouwd als
het voorbeeld van een 'sterke vrouw',
die zich staande wist te houden in een
exclusieve mannenwereld.
Seksegenoten als Madonna en Jodi
Foster bekennen door de taaie cineaste
te zijn gefascineerd. Foster produceert
een film over Riefenstahls leven.
Die rolprent moet in 2003 uitkomen.
Leni Riefens
tahl: een
nieuwe film,
met muziek
van disco-pro
ducer Giorgio
Moroder.
Foto: AP
pen het werk van de door haar bewon
derde Vincent van Gogh. „Tijdens de
oorlog heb ik me steeds meer van Hit-
Ier afgewend."
Ondanks de openlijk propagandisti
sche opzet van haar films, heeft Riefen
stahl altijd ontkend een overtuigd nazi
te zijn geweest. Ze zou meer in de es-
