'Voer visumplicht in
voor Antillianen'
Cokesmokkel
Schiphol baart
overheid
grote zorgen
ZATERDAG
12 JANUARI
2002
Nieuwe
Palace Hotel
in Noordwijk
is toonbeeld
van luxe
Nederland maakt
opnieuw naam als
drugsparadijs.
Drugskoeriers met
bijna een kilo cocaïne
in de maag worden na
toiletbezoek vanaf
Schiphol
heengezonden omdat
er geen cellen zijn. De
frustratie onder
douaniers en
politieagenten is
enorm. Niets is zo erg
als boeven vangen en
die weer los laten. In
politiek Den Haag is
de beer los. Nederland
staat internationaal
weer op de kaart als
'narcostaat'.
door Carine Neefjes
en Jaco van Lambalgen
Zijn signalement is bekend:
lange, donkere man, net in
de twintig. Antilliaans van af
komst, vliegt regelmatig van Curasao
naar Amsterdam. De man boekt
nooit een retourvlucht, neemt stee
vast een enkeltje Schiphol. Hij reist
altijd alleen, in het vliegtuig slaat hij
alle maaltijden over. Zijn maag moet
leeg blijven, de bolletjes coke in het
toestel uitpoepen is de goden ver
zoeken.
Volgens de profielanalyse van het
Schipholteam, in 1992 speciaal op
gericht om drugssmokkelaars op te
sporen, voldoet 'mister X' precies
aan het beeld van de gemiddelde
bolletjesslikker. „Soms beschikken
we over zulke gedetailleerde infor
matie dat we vooraf precies weten
dat deze drugskoerier 's avonds om
zes uur het vliegtuig van Curasao
naar Amsterdam neemt. Maar als
voor zijn aankomst op Schiphol al
enkele collega-smokkelaars zijn op
gepakt, wordt hij niet eens aange
houden. Er zijn dagen dat we na tien
bolletjesslikkers moeten stoppen,
omdat er geen cellen zijn. Dat is zeer
frustrerend", vertelt een lid van het
opsporingsteam die anoniem wil
blijven.
Wie op Schiphol door de douane
glipt, wordt in de aankomsthal opge
wacht door de dealer of een tussen
persoon die het transport heeft geor
ganiseerd. Vaak wandelen ze samen
naar de toiletten van de luchthaven
waar de 'bolita's' - zo noemen Antil
lianen de bolletjes coke - worden
uitgepoept. De gemiddelde vracht is
een kilo coke met een straatwaarde
van 100.000 gulden. De koerier zelf
verdient hooguit een paar duizend
gulden, soms krijgt hij een mooi
nieuw pak en ziet de vliegreis als een
gratis bezoek aan familie.
„Het gaat hier om een serieuze
drugslijn", vertelt politiecommissa
ris Ed Hogervorst, districtschef in
Amsterdam-Zuidoost waar regelma
tig bolletjesslikkers worden opge
pakt. „De drugsscene is zeer geweld
dadig. De dealers die de bolletjes
slikkers opwachten, beconcurreren
elkaar. Met geweld jatten ze eikaars
dope, ripdeals zijn heel normaal in
dit milieu. Het kan mij niet schelen
waar die cellen vandaan komen,
maar die koeriers moeten worden
opgeborgen."
Hogervorst vindt het een schande
dat de koeriers op Schiphol worden
heengezonden met een dagvaarding.
Als wij ze in de Bijlmer betrappen,
komen ze wèl achter slot en grendel.
Het is een kwestie van prioriteit. In
het arrondissement Amsterdam
komt het niet voor dat drugskoeriers
naar huis worden gestuurd." De po-
litie-topman benadrukt dat koeriers
al op Curasao moeten worden te
gengehouden. „We weten vaak exact
welk vliegtuig de smokkelaars ne
men, het moet dus mogelijk zijn om
ze daar op te pakken. En als onze
Antilliaanse collega's dat niet doen,
moeten wij ze hier opwachten."
Deuk
Nederland staat weer op de kaart als
narcostaat. Hoewel de overheid de
laatste vijf jaar flink heeft geïnves
teerd in de bestrijding van drugscri
minaliteit, krijgt Nederlands' inter
nationale imago opnieuw een deuk.
Niet zozeer omdat politie en justitie
falen in de opsporing. Integendeel
zelfs. Met een vangst van meer dan
200 koeriers die ieder al gauw voor
100.000 gulden aan coke in hun
maag hebben, brak het Schiphol
team vorig jaar een nieuw record.
Daarmee werden flinke financiële
klappen uitgedeeld aan de interna
tionale drugsbendes die de koeriers
ronselen.
Maar een drugssmokkelaar opspo
ren en hem vervolgens naar huis
sturen omdat er geen cellen zijn,
riekt naar gedoogbeleid. En juist dat
ligt internationaal zeer gevoelig. „Ik
heb al van de politie gehoord dat ze
door collega's uit het buitenland ge
beld zijn of die verhalen kloppen",
zegt CDA'er Rietkerk verontwaar
digd. „En dan moeten zij zeggen dat
het geen grap is." En PvdA-Kamerlid
Van Oven: „Het zal jaren kosten om
de deuk te herstellen in het vertrou
wen, dat het buitenland net in ons
begon te krijgen."
De directe aanleiding voor het weg
sturen van verdachte coke-smokke
laars is het nijpend gebrek aan cellen
op Schiphol. Óndanks alle gevange
nissen die er de laatste jaren bij zijn
gebouwd, moeten er sinds kort weer
verdachten en gevangenen worden
weggestuurd. De Tweede Kamer riep
minister Korthals (justitie) in decem
ber nog boos op het matje om uitleg
te geven.
Het aantal gevangenen blijkt moei
lijk te voorspellen, zei Korthals toen.
Zo werd justitie vorig jaar opeens
overvallen door een spectaculaire
groei van het aantal vrouwelijke cri
minelen. Daar komt bij dat de ge
vangenissen al jaren kampen met
personeelsproblemen. De werkdruk
is hoog en het blijft moeilijk perso
neel te krijgen. Dat leidde er in
jeugdgevangenissen al toe dat afde
lingen moesten worden gesloten.
Het had geen kwaad gekund als de
minister toen ook had gemeld dat de
situatie met de celruimte op Schip
hol onhoudbaar was, vinden de Ka
merfracties nu. „Hij had dat moeten
weten en moeten zeggen", aldus
Rietkerk. De officier van justitie die
over Schiphol gaat pleitte immers al
op 3 december voor veertig extra
cellen op de luchthaven.
Dat moeten dan wel 'slikcellen' zijn.
Speciale ruimtes waar medisch toe
zicht is, omdat de koeriers daar de
bolletjes met behulp van laxeermid
delen kwijt moeten raken.Als zo'n
rotding in de buik openbarst, is de
slikker dood. En als dat onder het
oog van justitie gebeurt, dan heeft
de overheid een heel groot pro
bleem", aldus H. van Unnik, het
hoofd recherche rivierpolitie in Rot
terdam die ook veel met drugssmok
kel te maken heeft.
Doorgeschoten
Het cellentekort is niet het enige
probleem, vindt Adriaan van Dorp,
van het Korps Landelijke Politie
Diensten (KLPD). Van Dorp is 'pro
gramma-manager informatie ge
stuurde opsporing'. „Na de commis
sie Van Traa die een parlementair
onderzoek deed naar ongeoorloofde
opsporingsmethodes binnen de ge
organiseerde misdaad, zijn we enigs
zins doorgeschoten. Elke stap moet
worden verantwoord, de strafvorde
ring is sterk gebureaucratiseerd en
inefficiënt geworden. Personalia van
verdachten worden wel twintig keer
opgetikt, een proces-verbaal moet in
vijfvoud worden overhandigd. Een
opsporingsambtenaar staat rustig
een halve dag achter het kopieerap
paraat." Zoals een lid van het Schip
holteam zegt: „Voor de aanhouding
van slechts één bolletjesslikker staat
gemiddeld vier vijf uur.
Al die extra handelingen zijn in het
belang van de politie zelf, benadrukt
een woordvoerder van minister
Korthals. „Je moet bij de rechter
kunnen aangeven hoe je aan je in
formatie komt. Dat moet inderdaad
meer dan in het verleden. Maar an
ders haalt je zaak het niet." Kamer
en regering waren het er immers
over eens dat politie en justitie zich
veel te veel vrijheden permitteerden
bij het indammen van de drugshan
del.
Volgens Van Dorp zou de overheid
meer kunnen doen om te voorko
men dat de bolletjesslikkers naar -
Nederland komen. „Veel drugskoe
riers zijn afkomstig van de Antillen.
Waarom zeggen we niet: 'Dames en
heren, voortaan mogen jullie alleen
met een visum naar Nederland ko
men'. Zo'n papiertje garandeert na
tuurlijk niet dat ze geen bolletjes co
ke in hun maag hebben. Maar met
een computersysteem kan wel snel
worden gekeken of ze hier een straf
blad hebben. Dit kan een goede re
den zijn om een visum te weigeren."
V
Juridisch is een visumplicht voor
Antillianen erg ingewikkeld omdat
de Antillen tot het Koninkrijk der
Nederlanden behoren. Daarmee
hebben ze dezelfde rechten als Ne
derlanders, dus ook het recht om het
koninkrijk in en uit te vliegen. Van
Dorp: „Ik vind het flauw als politici
zich verschuilen achter al oude Ko
ninkrijksverdragen. Als je de veilig
heid in Nederland serieus neemt,
moet een visumplicht bespreekbaar
zijn. Het gaat niet alleen om die bol
letjes coke. Drugssmokkel veroor
zaakt ook gewelddadige berovingen
en overvallen."
Het zal echter niet zo eenvoudig zijn
om de komst van drugssmokkelaars
in te dammen. Zeker niet nu Neder
land weer alle voorpagina's haalt als
drugsvriendelijk land, waar koeriers
zonder problemen in en uit kunnen
vliegen. „Zulke verhalen trekken na
tuurlijk allemaal verkeerde lieden uit
het buitenland aan", voorspelt
PvdA'er Van Oven. Waarmee de druk
op het Schipholteam alleen maar
groter wordt.
Het simpelweg bijbouwen van extra
cellen is geen oplossing. Met het
neerzetten van een nieuwe gevange
nis zijn jaren gemoeid en dan moet
er nog personeel worden geworven.
Ook het inrichten van een paar
noodcellen biedt maar even soelaas.
Zelfs als je die bij gebrek aan perso
neel tijdelijk door het leger of de ma
rechaussee laat bewaken, zoals CDA
en D66 voorstellen.
„Verdachten zitten maar een paar
dagen in de slikcellen op Schiphol.
Als justitie een zaak tegen hen wil
beginnen moeten ze door naar een
huis van bewaring. En daar moet
dan wel plaats zijn", stelt Rietkerk.
Ook de huizen van bewaring kam
pen met personeelstekorten. Vervol
gens komt de rechtbank in beeld.
„Die moet tijd hebben Mn al die za
ken te behandelen. En is maar
de vraag of ze dat aan kunnen", al
dus de CDA'er. De rechtbank in
Haarlem, waar Schiphol onder valt,
is al zwaar overbelast.
Toch zal Korthals met oplossingen
moeten komen. En snel. De Kamer
schreeuwt moord en brand, wil zelfs
de minister in zijn kerstvakantie op
het matje roepen. Dus stuurt de be
windsman volgende week een plan
van aanpak naar de Kamer.
De regering zal alle zeilen bij moeten
zetten om de reputatie van Neder
land als drugsparadijs uit de wereld
te helpen. Aan de politie zal het niet
liggen. Het is, ironisch genoeg, im
mers juist de succesvolle opsporing
die de problemen veroorzaakt. Alle
inspanningen van de laatste jaren
om het imago van Nederland te ver
beteren dreigen in één klap onderuit
gehaald te worden door de rel over
de drugskoeriers. De nachtmerrie
van Nederland als narcostaat is
nieuw leven ingeblazen.
Foto: Fotopersbureau Dijkstra
