Filmfan weer
vaker naar
de bioscoop
Zonder die passie had ik deze plaat nooit kunnen maken'
KUNST CULTUUR
Fabuleuze stemmen verdwijnen
soms achter het drumstel
Publiek neuriet liedjes Kozakkenkoor
R7
U2 best bezocht in 2001
St. George jongenskoor:
volmaakte stemmen
Kunsthal focust op tekenkunst
Beethoven in Beethovenstraat
zaterdag 22 DECEMBER 2001
ud spaart
labeth niet
- De Britse kunstenaar
in Freud heeft een portret
e Britse koningin Eliza -
emaakt. Freud heeft zijn
omisloze reputatie eer
idaan: hij heeft de vorstin
espaard. De 78-jarige
oon van de beroemde
iater Sigmund Freud staat
ld om de zware eisen die
nzijn modellen stelt. Zij
in soms zeventig keer po-
ren werkt hij bij voorkeur
hts. Het portret van Eliza-
s vanaf 22 mei 2002 te
[jdens de inaugurele ex-
evan de nieuwe Queen's
ry in Buckingham Palace.
AP
>er geld
gr Mondriaan
Erdam - De Mondriaan
ting wil meer geld om
taankopen door musea te
financieren. De organi-
die een totaalbudget van
miljoen gulden heeft,
K2 tot 3 miljoen gulden bij,
■at de prijzen van werken
gestegen en er zijn meer
:a zijn waarover ze het geld
ten verdelen.
mière film
n der Keuken
rdam - Het laatste werk
ineast Johan van der Keu-
1938-2001) beleeft in janu-
n wereldpremière bij het
ïational Film Festival Rot-
m. Het gaat om de korte
9 minuten) 'Onvoltooid
ïwoordig'. Het festival laat
le film 'Laatste Woorden'
iet eerst zien, van Van der
ins zoon Stijn van Santen.
amsterdam/anp - Bioscopen in
Nederland trekken in 2001 naar
verwachting zo'n 23,5 miljoen be
zoekers. Dat blijkt uit cijfers van
de Nederlandse Federatie van Ci
nematografie (NFC). Het is voor
de filmzalen het drukste jaar
sinds 1981, het jaar waarin de vi
deorecorder zijn intrede deed en
het bioscoopbezoek sterk afnam.
Het gaat om voorlopige cijfers.
Deze week ging de verwachte
kaskraker 'Lord of the Rings' in
première. De drukstbezochte
film is tot nu toe Harry Potter
en de Steen der Wijzen'. De ver
richtingen van de tovenaarsleer
ling werden door 1,1 miljoen
mensen bekeken. Dat aantal
kan door 'Lord of the Rings' dit
jaar niet meer worden inge
haald. De op een na best be
zochte film in 2001 was 'Bridget
Jones' Diary" met iets meer dan
een miljoen mensen, gevolgd
door 'Pearl Harbor' (827.000) en
'Costa!' (673.000).
Vergeleken met 2000 steeg het
bioscoopbezoek met 5 procent.
„Dat is ongeveer de trend van
de afgelopen tien jaar", aldus
een woordvoerder van de NFC.
„Wij hebben daar geen duidelij
ke verklaring voor. Het is een
combinatie van betere facilitei
ten en natuurlijk het filmaan
bod. Zonder goede films komen
er ook geen mensen."
De zegsman noemt het opmer
kelijk dat de groep mensen die
naar de bioscoop gaat, kleiner
wordt. Vorig jaar ging 32 pro
cent van de mensen minstens
een keer een film bekijken in de
bioscoop. „Minder mensen
gaan vaker naar de film", aldus
de woordvoerder van de NFC.
delft/anp - De Ierse popgroep
U2 heeft het afgelopen jaar de
meeste bezoekers getrokken
met optredens. Dat blijkt uit cij
fers van concertorganisator Mo
jo in Delft. Het viertal wist met
drie optredens in Gelredome in
Arnhem 107.812 mensen te
trekken.
Op de tweede plaats van de Mo-
jo-top tien staat Bon Jovi dat
met twee concerten in Amster
dam ArenA 79.092 popliefheb
bers verzamelde. De groep K-
otic, voortgekomen uit het tv-
programma Starmaker, is met
een derde plek de beste Neder
landse groep. Naar de 28 optre
dens die de groep gaf, kwamen
48.885 mensen kijken.
In de rest van de top tien staan:
Riverdance (33.918), Live
(30.660), UB40 (29.916), Kane
(25.120), Lord of the Dance
(24.964), Lionel Richie (21.965)
en Eric Clapton (21.565).
In de categorie grote evenemen
ten bleek de Night of the Proms
de grootste publiekstrekker. De
twaalf avonden in Ahoy' in Rot
terdam werden bezocht door in
totaal 117.918 mensen. Het eve
nement liet daarmee het North
Sea Jazz Festival (70.000), Pink-
Pop (64.200) en Lowlands
(57.500) achter zich.
Buiten beschouwing zijn geble
ven de muziekevenementen ge
organiseerd door andere pro
motors. Waaronder bijvoor
beeld René Frogers 'vierdaagse'
in Ahoy' onder de noemer
'Show Of The Year', goed voor
ongeveer 35.000 bezoekers.
muziek recensie
lidy van der spek
Concert: St George Vladimir Jongenskoor
o.l.v. Eduard Markin. Gehoord: 21/12,
Pieterskerk. Leiden.
Daar komen ze aangeschreden,
het Russische Jongenskoor van
de St.George kerk in Vladimir.
De pubers in smoking, de kna
pen in zwarte pakjes met wit
chabot, kaars in de hand. Een
plechtige Russisch-orthodoxe
priester in zwart en goud habijt,
rinkelend met het koperen wie
rookvat, houdt het kruis hoog
opgeheven, wellicht om onheil
te verjagen. Niet met een introï
tus tekst schrijden ze de kerk in
maar met een schattig oud
volksliedje 'de maan kwam en
ging voorbij en ontmoette de
dageraad'. De samenklank van
piepjonge- en puberstemmen
is verbazend transparant.
Als ze eenmaal op hun plaats
staan, de kaarsen keurig aan
beide zijden in twee lage zand
tafels gestoken, hoor je nog be
ter de prachtige open samen
klank. De hoge ijle kindersopra
nen huppelen en zwieren langs
het 'grotemannen'-timbre. Alle
stemsoorten zijn volmaakt van
elkaar te onderscheiden en te
gelijkertijd kleuren zij tot een
hartverwarmend koloriet. Het is
onmiddellijk duidelijk dat we
met een Russisch koor te ma
ken hebben. Die klank zoemt
en siddert, komt uit een onge
looflijke diepte opgeweld zon
der spanning, zonder druk op
de keel, stroomt moeiteloos tel
len lang meters onder Amster
dams peil. Maar voor een Rus
sisch koor heeft het ook iets bij
zonders; de klank gorgelt ner
gens overdreven pathetisch, is
niet loodzwaar, heeft soms zelfs
iets dartels zoals in de op-
kringelende nevelige melodie
van psalm 141.
Een van de solisten heeft een
schitterende countertenorstem
die naar alle kanten uitwaaiert
in prachtige kleuren, waartus
sen de knapenklank zich sereen
en teder nestelt.
Dynamische contrasten wor
den zeer subtiel gedoseerd. In
de Cherubijnenhymne vliegen
de engelenscharen af en aan,
stijgen en dalen 'in tomeloze
vlucht, badend in 't hemelse
dauw'. De plechtige canon van
de Kerstmetten getuigt van gro
te vakmanschap en evocatieve
kracht om het wonderbare
mysterie te proclameren.
En dan ineens weer zo'n sfeer
volle smartlap "Wat een nacht!
Alles is met lieflijkheid be
dekt... mijn middernachtelijk
vaderland'. De dirigent en op
richter van dit koor Eduard
Mar kin schildert en veegt met
expressieve halen of met ho
ningzoet penseel de ontroe
rendste vergezichten.
Over ontroering gesproken: als
bomen van knapen met de
meest aandoenlijke jongensso-
praantjes op de voorgrond in
het Nederlands het 'Nu zjait
wellekome' zingen dan loopt
het hart over van romantische
genegenheid.
Ze beëindigen hun tournee
vandaag in de Westerkerk in
Amsterdam.
leiden - De vijf galerijflats aan de Leidse Beethovenlaan krijgen de komende weken allemaal een muur
schildering met een portret van de componist Beethoven. Schilder Jan Willem Bruins, bekend van de door
hem geschilderde gedichten op Leidse muren, werkt momenteel aan de schilderingen in de trappenhuizen
van de flats. Eerder schilderde hij muziekinstrumenten op de flatgevels. Binnen schildert Bruins hetzelfde
muziekinstrument met daarbij het portret van Beethoven zoals hij er uitzag in de periode toen hij muziek
voor het betreffende instrument componeerde. Of alle bewoners van de Beethovenstraat even blij zijn met
de schilderingen is onduidelijk. De kunstwerken worden achter glas geplaatst omdat in de afgelopen we
ken nog niet voltooide portretten al bekrast werden. Foto: Mark Larhers
Rotterdam - De Kunsthal in
Rotterdam gaat zich meer rich
ten op de tekenkunst. De instel
ling vindt dat deze kunstvorm in
Nederlandse musea te weinig
aan bod komt. De kunsthal re
serveert daarom een aparte
ruimte waar permanent aan
dacht komt voor tekenkunst.
In het kader van het nieuwe be
leid wordt op 26 januari een
tentoonstelling geopend met
werk van Willem van Veldhui
zen. De expositie heet Les filles
d' atelier (meisjes van het ate
lier) en omvat vijftig figuurstu
dies van modellen.
In 2002 staat verder onder meer
de expositie Europese Meester-
tekeningen op het programma,
met werken uit particulier bezit.
muziek recensie
susanne lammers
t Laïs. Gehoord 21/12, Leidse
Schouwburg.
begint heel mooi. Het be-
ook heel intiem. Annelies
ens, Nathalie Delcroix en
in Bauweraerts zingen vier
lella liederen voor de band
ho podium op mag. Stalen
ea|imen die fabuleus samen
:n, ongehoord ritmisch en
terend als ijskristallen. Die
pm e nummers zijn briljant,
y het Italiaanse 'Benedetta'
Laïs de zaal meteen en vol
ledig en met de twee Neder
landstalige ballades bouwen de
Belgische dames hun vocale ge
luidsmuur verder op. Er klinkt
iets ouderwets scherps in hun
bijzondere stemmen en harmo
nieën, maar het gaat gepaard
met krachtige, stuwende ritmes
die alle liederen iets eigens
geeft.
Bij Laïs weet je nooit of ze de
tekst in een oud boek vonden
of zelf schreven; de sfeer die ze
oproepen is die van eeuwenou
de ballades, maar alles krijgt
een stevige uitvoering. Liederen
over beroerde huwelijken, moe
dige soldaten, woeste rovers of
verkrachte maagden kun je nu
eenmaal niet liefjes wegzingen,
zoals vaak gebeurt in de oude
muziek. Laïs laat de angel in die
verhalen doorklinken, de har
monieuze vocale hoogstandjes
zijn gericht op maximale over
dracht van de tekst. Dit hoor je
het beste in de a capella gezon
gen liederen, zoals 'De Wijn' en
'Klaas', die van zijn moeder
zo'n verschrikkelijk beeld van
het huwelijk krijgt voorgescho
teld, dat hij er maar van afziet
en zich verder vermaakt met
zijn fluit. In de met band ge
zongen nummers verdwijnt de
knipoog - en de finesses van
voor de luisteraar lastige tek
sten - vaak achter het drumstel.
De stemmen worden weliswaar
tot het uiterste versterkt, maar
dan verzuipt de betekenis van
de woorden toch vaak in de in
gewikkelde meerstemmige ca
nons waar Laïs in excelleert.
Dat lot ondergaat Isabelle, die
van haar moeder leerde naaien;
leuk, maar de clou ontgaat je.
Prettiger is het als de begelei
ding wat bescheidener blijft,
zoals in '(Houd uw) Kanneke',
waar de accordeon de sfeer van
het donkere bos versterkt.
Ook bij de meer eenduidige
dansliedjes, voegen de musici
veel toe. Zo is het bijna psyche
delische begin van 'Doran', dat
vooral een impressie van een
mooie zomerdag is, heel effec
tief. En wie Laïs' muziek opvat
als intelligent gemaakte, mee
slepende folkrock, klaagt über
haupt nergens over. Want zin
gen kunnen de dames.
muziek recensie
Maarten Baanders
Concert 'The Soul of Russia' door Don KosakenChor
Russland. Gehoord: 21/12 Stadsgehoorzaal Leiden.
Velen zullen er wel van opkijken: een koor
waar de Kozakkenziel van afzindert met als
dirigent een doodgewone Nederlander.
Sinds 1993 leidt Marcel Verhoeff het Don
KosakenChor Russland en het is opmerke
lijk zoals hij het temperament van de
krijgshaftige zangers weet te stroomlijnen
tot een geluid dat nergens anders vandaan
kan komen dan uit het uitgestrekte land
schap langs de rivier de Don. De mannen
betreden het podium in uniform en heffen
liederen aan uit de Russisch-orthodoxe
kerk. Zo zijn de Kozakken: soldaten met
500 jaar roemruchte geschiedenis op diver
se slagvelden en tegelijk door en door
godsdienstig. Later volgen ballades, waarin
op een warmbloedige manier verteld wordt
over het Kozakkenbestaan. Een troika
schiet voorbij, rivieren bruisen langs de
bossen, Wolgaslepers zwoegen en temid
den van de grootse natuur laat de liefde
harten kloppen of tranen vloeien.
De mannen hebben niet alleen een indruk
wekkende klank, variërend van zachte kop
stemmen tot diepe bassen, ze zijn ook
enorm gedisciplineerd, maar dan op een
allesbehalve militante manier. Terwijl ze de
kwaliteit van de zang moeiteloos op peil
houden, groeit er langzamerhand een vro
lijke stemming van mannen onder elkaar.
Als bontmuts-macho's bieden ze tegen el
kaar op met hun sappige solopartijen. Ze
zingen niet alleen over vrouwen, ook kna
gende kakkerlakken leiden tot smeuiige sa
menzang. Het ontbreken van vrouwen in
het gezelschap wordt gemakkelijk opgevan
gen als één van de zangers een rood hoofd
doekje omdoet en als vrouw een grappige
scène met een mannelijke collega zingt.
Het is niet het soort humor dat erg in is in
het Nederland van nu, maar het past hele
maal bij het traditionele imago van de Ko-
zakkenstrijders. Het is als een sprookje
waar het publiek graag in meegaat. Ook de
oude soldaat die met fiere passen over het
toneel danst krijgt veel bijval. Maar het gaat
vooral om de muziek, het zachte donkere
geneurie en de langzaam opgevoerde dans
ritmes. Herkenbare melodieën ontbreken
niet, zoals het thema uit 'Dokter Zjivago',
het opzwepende 'Rozprjagajtje', een lied
dat wij kennen als 'Aan de oever van de
Rotte' en, op verzoek uit de zaal, 'Kalinka'.
Dat waren melodieën die je nog kon horen
neuriën toen het publiek de Stadsgehoor
zaal verliet.
:uwe cd kroon op werk Rob de Nijs
Jacques Hendriks
Ja, zijn vader heeft het hele
ve album nog beluisterd,
voor zijn overlijden. Geluk-
aaar. „Want je maakt zo'n
n toch in eerste instantie
de mensen van wie je
zegt Rob de Nijs. Het
bewogen weken geweest
de zanger. De vreugde van
fronden en uitbrengen van
cd 'Engelen Uitgezonderd'
et begin van een nieuwe
ertoumee. Daarnaast was
t immense verdriet om de
ianc van zijn grootste fan, va-
ertus de Nijs.
enkt dat het zo heeft moe-
ijn. Want frappant genoeg
de relatie tussen ouders en
Ten en omgekeerd centraal
e cd, met natuurlijk weer
:n van Robs echtgenote
eids da Meuldijk. „Ik moet er
erg aan wennen. Het ge-
ik heb geen vader meer, ik
iu zelf de oudste. Het is als-
et dak boven je hoofd is
ige ^haald", zegt De Nijs (58),
'in de bossen bij Ede.
ts één dag heeft hij niet op-
den, daarna stond hij al-
in Ahoy', bij The Night of
?roms. „Ik was bij mijn
Ier, die zei dat ik het moest
Heel raar, maar dat eerste
den na pa's dood was een
n succes. Op de een of an-
manier was ik op het podi
um nog sterker dan anders. Ik
heb dat vaker meegemaakt, op
dagen dat ik emotioneel totaal
in de war was door een gebeur
tenis in mijn privé-leven, dat ie
dereen na afloop mijn optreden
verpletterend noemde. Blijkbaar
ontwikkel je in zo'n fase toch ex
tra energie."
Hij noemt 'Engelen Uitgezon
derd' een project, niet zo maar
een cd. Thema, rode draad in de
teksten, zijn de zeer uiteenlo
pende relaties die bestaan tus
sen ouders en kinderen. Zo'n
thema zou je misschien eerder
verwachten van iemand die ge-
inspireerd geraakt is door het
prille ouderschap. De twee
zoons van het echtpaar De Nijs-
Meuldijk zijn echter al bijna vol
wassen. „Het kost tijd voordat je
weet wat je moet doen met al
die ervaringen en vervolgens om
uit te vinden hoe je dat op een
mooie en afwisselende manier
op de plaat kunt zetten."
„Er zijn al wel voorbodes ge
weest, nummers over onze kin
deren. Maar pas toen Belinda
bezig was met het titelnummer
'Engelen Uitgezonderd' kwam
ze met het idee er een heel al
bum van te maken. De gevoe
lens tussen kinderen en ouders
zijn altijd bijzonder, of de band
nu goed is of slecht of er tussen
in. Belinda is begonnen en voor
dat we het wisten, hadden we
alle teksten."
Rob de Nijs: „Ik ben geen ideale vader, daar mag ik toch wel eerlijk in zijn? Foto: GPD/Herman Stover
„Omdat we er zo lang mee bezig
zijn geweest, is het de duurste
plaat geworden die ooit ge
maakt is in Nederland, bijna een
half miljoen gulden. Dat is ei
genlijk niet te doen, de maat
schappij was er ook niet echt
gelukkig mee..."
Hij denkt er een groot publiek
mee te kunnen bereiken, dat
veel mensen de teksten zullen
herkennen. „Zeker als je kinde
ren hebt. Bepaalde emoties, die
horen bij het hebben van kinde
ren, zijn nu eenmaal univer
seel."
Opmerkelijk is dat op de liefst 73
minuten durende cd niet een
maal de klassieke woorden 'Ik
hou van jou' te horen zijn. „Dat
is niet eens bewust gebeurd,
maar het geeft wel aan dat het
een andere plaat is. Het gaat wel
over de meest onvoorwaardelij
ke vorm van liefde, voor je ou
ders, opa, oma of je kind. Over
het melancholieke gevoel dat
daarbij hoort. De liefde voor je
kinderen is een heel andere dan
die voor je partner. Het omvat
veel meer, vind ik."
Een van de gevoeligste num
mers van het album, 'Kindje',
gaat over het lot dat iedere ou
der wacht; vroeg of laat verlaat
je kind het ouderlijk huis. Het is
meteen ook een van Robs favo
rieten. „Ik ben een fan van mijn
eigen vrouw. Belinda kan dat zo
mooi verwoorden zonder pathe
tisch te worden. Dankzij de in
breng van producer Humphrey
Campbell hebben we het heel
simpel en akoestisch gehou
den."
Maar er staan bepaald niet al
leen lieve liedjes op het album.
'Breng hem thuis' gaat over het
verdriet van een ouder omdat
de zoon verslaafd is aan drugs.
'Beatrice' gaat over incest, 'Ka
potte Engel' over de vertwijfe
ling van de ouders van een
zwaar gehandicapt kind. Het is
volgens de enquête op onze site
tot nu toe zelfs het mooiste
nummer van het album."
In de titelsong 'Engelen Uitge
zonderd' zingt Rob de Nijs 'Ik
ben geen ideale vader' en geeft
daarmee antwoord op een vraag
die vanzelf opkomt bij het luis
teren naar deze plaat. „Belinda
wilde die regel er uithalen. Daar
was ik het niet mee eens, het
maakt het lied alleen maar ster
ker. Bovendien, ik ben ook geen
ideale vader, daar mag ik toch
wel eerlijk in zijn? Ik houd wel
veel van mijn kinderen maar ik
kan er niet- altijd voor hen zijn.
Ik ben geen vader die met zijn
zoons naar het voetballen gaat."
De twee-eenheid Belinda Meul-
dijk-Rob de Nijs beschouwt het
album als haar magnum opus.
De kroon op de al bijna veertig
jaar durende carrière van de
zanger.
„Ik zou het 't liefst de daken
willen schreeuwen de plaat
uit is, zo trots ben ik. Geen en
kele cover staat erop, zestien
nieuwe stukken. In het verleden
heb ik zelf ook covers gezongen,
maar dit vind ik waardevoller.
Iets scheppen, wat nog niet eer
der bestond. Dat vind ik heel
belangrijk. Ik doe dit niet alleen
maar om platen te verkopen, al
is het natuurlijk wel mijn vak.
Op de eerste plaats maak ik mu
ziek voor de mensen van wie ik
houd, die begrijpen waar ik het
over heb. En het is natuurlijk
vooral een passie. Zonder die
passie voor het zingen had ik
deze plaat nooit meer kunnen
maken na al die jaren."
Rob de Nijs - theatertournee
door het hele land, 12 april
Stadsgehoorzaal, Leiden.
