KUNST 8f CULTUUR
Wondermooie 'Weihnacht' van Bachkoor Holland
[B PI
Vier der angs
straatmuziek
Fraaie keramiek en
kleurrijke doeken
'Uniek voor de Nederlandse literatuur'
nm 9
Van Luyn:
ijlvol, maar
fstandelijk
R9
Nieuwe bundel van Vasalis
Alicia Keys genomineerd voor Edison Award
1
oncert Westlife
i Rotterdam
itterdam - De populaire boy-
nd Westlife staat op maan-
g i april in Ahoy' Rotterdam,
[concert maakt deel uit van
A World of Our Own in the
lund' tour. De Ierse popgroep
vooral bekend van hun hits
ptown Girl', 'Flying without
ngs', 'I Have a Dream' en
iol Again', maar ook van hun
oenwerking met Mariah
rey. De voorverkoop begint
istaande zaterdag bij de gro-
e postkantoren, het GWK en
WVs.
ilkien gaat
otter voorbij
isterdam - Voor de film 'The
d of the Rings' zijn in de
orverkoop al meer kaarten
[kocht dan voor de Engelsta-
iversie van 'Harry Potter en
Steen der Wijzen'. Bijna
100 ensen hebben inmid-
Iseen kaartje gereserveerd
or het eerste deel van de tri
pe naar de boeken van au-
1J.R.R. Tolkien. Voor de En-
stalige Potter, die in tien za-
i meer werd uitgebracht, re-
veerden 43.000 mensen een
irtje voordat de film in pre-
keging.
ummerplaat
in 16.000 gulden
iwicKSHiRE - Het kan nog
ker met Harry Potter. Een
nmerplaat van een auto die
naam van de tovenaarsleer-
v [suggereert heeft op een vei-
J ;in het Britse Warwickshire
n zestienduizend gulden op-
iracht. Er is enige fantasie
or nodig om in het kenteken
ide nummerplaat - POT 73R
enaam van de Zweinstein-
dent te herkennen. Feit is
het voorwerp bijna twee
er zoveel opbracht als waar
de veilingmeester had inge-
.Kenners beweerden zelfs
de beeltenis van Potter op
plaat verschijnt, als je er een
inblik naar kijkt.
«telling, 'Acht', van en door Thomas
Luyn. Gezien: 19/12, schouwburg
Leiden.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
l eigentijds cabaret gaat aan
4'babbel-de-babbel' van tal
solisten ten onder. Tho-
van Luyn is na zijn duo
met Mike Boddé als Ajui-
Look inmiddels ook al
geruime tijd op de solo-
Maar van loos gebabbel
je hem niet betichten. De
laioud van zijn teksten graaft
svvaar niet diep, maar over
en dosering ervan is op-
kelijk goed nagedacht. Mis-
ien is de bewust gekozen
3 ring zelfs wel iets te na-
ikefijk aanwezig, en zou
en daar een wat lossere
L n een welkome afwisseling
Een sterk punt in zijn op
en is de veelheid aan pre-
atiestijlen die hij beheerst.
Luyn vlecht een paar lijn-
door zijn programma. Zo is
iet name vóór de pauze,
eeld van de radio-dj die de
lamde holle retoriek ten
te geeft. Daarbij speelt Van
n zelf fragmenten van een
'gouwe ouwe' nummers,
typeert met behulp van
m:n en elektronische piano-
ex-orgeltje de klank van die
imers perfect. Of we overi-
nou echt nog op een imi-
„_van een dom plaatjespro-
nma en radiospelletje zitten
h achten, is een andere vraag
gewoon een kwestie van
ak.
programma heet 'Acht'. Tij
de voorstelling telt hij te-
tot nul. Steeds bij het noe-
c 1 van een cijfer valt het pro-
„Jnma als het ware even stil.
Luyn zet zijn hoge hoed
gaat in een bundel licht
n en doet op gewichtige en
dnnige wijze bepaalde
j_.;en die in al dan niet ge-
gde, vreemde logica uitblin-
e(. Dat filosoferende verhaal-
11 je past in het eigenzinnige
eden van Thomas van
1, dat hem boven de mid-
naat uit tilt. Het maakt zijn
telling daarentegen ook
te afstandelijk. Daar waar
Jcollega's in hun benadering
Jjjhet publiek soms geen en-
gêne lijken te kennen, be-
)udtit hij zich nauwelijks met
h toeschouwers,
ivvi enlopende beschouwingen
lichamelijk verval, taalver-
Ing, huis-tuin-en-keuken-
rvaties en een paar quasi-
biografische ontboezemin-
over zijn gebrek aan succes
iel 'oit en andere soorten pech
nai prijstoekenningen vormen
gef hoofdbestanddeel van zijn
d ramma. Voldoende ver-
idenheid, dus.
donderdag 20 DECEMBER 2001
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Weihnachtsoratorium door
Bachkoor Holland o.l.v. Charles de Wolff,
m.m.v. Ulrike Hofbauer, sopraan, Wilke
te Brummelstoete, alt-mezzo, Marcel
Beekman, tenor (evangelist), Peter Bartels,
tenor, Frans Kokkelmans, bas-banton,
Aart Bergwerff, orgel en het
Concertgebouw Kamerorkest Gehoord
19/12, Pieterskerk, Leiden.
Charles de Wolff weer even te
rug van weggeweest. En hoe!
Terend op een jarenlange erva
ring en wellicht aangevuurd
door dit buitenkansje om weer
voor zijn oude garde te staan,
dirigeerde hij met groot elan.
Zonder enig spoor van ver
moeidheid, alert tot het eind.
Nu moet het ook een zegen zijn
om met dit orkest te mogen
werken. Het Amsterdams Con
certgebouw Kamerorkest trekt
welhaast de mensenzoon 'van
hemelhoog op aarde neer'. Met
jubelende trompetten, feestelij
ke pauken, hemelse strijkers en
in de 4e Cantate met omfloerst
hoorngeschal.
Bijna nooit blijft de boog zes
cantates lang gespannen. En
vóórdat dit kerstconcert begon,
leek het dan ook een goed idee
om, net als de Matthaus op
Goede Vrijdag, het integrale
'Weihnachtoratorium' ook eens
over twee dagdelen uit te sme
ren. Temeer omdat het geens
zins de bedoeling van Bach is
geweest om alle cantates achter
elkaar ten gehore te brengen.
Maar na deze spannende,
kleurrijke uitvoering leek dit
idee totaal overbodig.
Bachkoor Holland zingt voor
treffelijk, zo groot als het is. Met
behoorlijk wat grijze koppen
binnen z'n gelederen wordt er
evengoed heel vitaal en spiritu
eel gemusiceerd. De koralen
klinken over het algemeen be
schouwend en donzig homo
geen. Daarentegen juichen de
grote koren, licht staccato en
verend in 'Jauchzet, ffohlocket'
en 'Ehre sei dir Gott!'. De so
pranen zweven als ragfijne ne
veldraden om de prachtige war
me bas van Frans Kokkelmans.
Terwijl de meisjesachtige
kwartsheldere 'renaissance'
stem van Ulrike Hofbauer be
paald niet mengt met Kokkel
mans' gloedvolle, donkere tim
bre, overtuigen zij voluit in een
intens en aangrijpend gezon
gen duet 'Herr, dein Mitleid'.
Juist zó 'gingen die beiden teza
men'.
Voor de evangelist is een rela
tief kleine rol in deze zes canta
tes weggelegd. Niettemin ver
kondigt Marcel Beekman hel
der articulerend grote blijd
schap, waarvan de hele kerk tot
op de achterste rij kan meege
nieten.
Leggen contrabassen en cello's
meestentijds een stevig aards
fundament, deze keer wordt de
orkestklank moeiteloos opge
tild. Vederlicht en totaal trans
parant zingen eerste en tweede
violen boven de bijna swingen
de grote strijkers uit.
Concertmeester Johan Kracht
geeft ons even zicht op het
mysterie wanneer hij de alt-aria
'Schliesse, mein Herze' vóór
gaat, ondervangt en omsluit.
Zijn toonvorming en delicate
frasering ontroeren diep. Char
les de Wolff mag terugzien op
een wondermooie Weihnacht'.
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert Los Hermanos Bravo. Gehoord
19/12, Stadsgehoorzaal, Leiden
Ik weet niet wat treuriger is: vier
mannen die hun oude vader uit
zijn welverdiende luie stoel
sleuren om in Nederland vier-
derangs straatmuziek te maken,
of de Stadsgehoorzaal die dat
programmeert als een concert.
Het enige positieve aan het op
treden van de gebroeders Bravo
was de beslissing om ze wegens
gebrek aan belangstelling op te
laten treden in die prachtige,
crème-met-roze kleine zaal.
Voor de rest was het allemaal
even tenenkrommend.
De Stadsgehoorzaal mag dan
leven in de overtuiging dat de
Cubaanse muziek 'niet meer uit
de Nederlandse zalen is weg te
denken', maar het overmatig
programmeren van pulp maakt
die zalen wel steeds leger.
Los Hermanos Bravo (drie slag
werkers, een gitarist en een
saxofonist) hebben zich gespe
cialiseerd in conga, nauw ver
want aan de Hollandse polo
naise, zowel qua muziek als
qua vorm. Vanaf het eerste be
gin eisen ze de grootst mogelij
ke bijval van het publiek, dat
moet meeklappen, meezingen
en meedansen alsof het feest al
uren aan de gang is. Maar daar
mee creëer je natuurlijk geen
sfeer.
Een aantal welwillende dames
hopst braaf achter de saxofonist
of de trommelaar aan; de rest
ziet toe. Zij die bij het eten niets
gedronken hebben, met steeds
heviger plaatsvervangende
schaamte. Want de show be
perkt zich tot hitsig heupwie
gen en de muziek is knudde.
Volkomen inwisselbare brui
loftsmuziek, waarin het op den
duur eentonige ritme van de
trommels de bovenhand heeft,
aangevuld met zang waarbij
niemand de eerste en iedereen
de tweede stem lijkt te zingen,
een paar slagen op de gitaar en
wat kronkels van de saxofonist.
Die heeft muzikaal nog het
meest te melden, ook al over
stijgen zijn vaardigheden die
van een carnavalesk blaaspoe-
persorkestje niet.
Het aardigste moment is als
voor de pauze het loze feestge
druis even plaats maakt voor
een nummer uit de oude doos.
Toni Bravo laat met een rustig
liefdesliedje horen dat hij vroe
ger beslist een charme-zanger
moet zijn geweest.
Maar het zo schaamteloos mik
ken op de ontroering van het
publiek, maakt zelfs dat uitein
delijk weer pijnlijk gênant.
hilversum/anp - De Nederlandse popgroep Johan en
soulzangeres Alicia Keys maken de meeste kans op een
Edison Music Award 2002. Johan is twee keer genomi
neerd (beste groep/publieksprijs), Alicia Keys drie keer
(beste zangeres/R&B/nieuwkomer).
In de vijftien verschillende categorieën zijn verder nog
acts als Robbie Williams, Live, Faithless, Rammstein,
Destiny's Child en Kylie Minoque genomineerd. Van Ne
derlandse bodem maken onder anderen Andre Hazes, De
Vliegende Panters, Mathilde Santing, Brainpower en Post
men een kans.
Dit keer doen voor het eerst ook dvd's van diverse arties
ten een gooi naar een award. Het zijn Moby, Super Furry
Animals en Tool. De diverse genomineerden voor de pu
blieksprijzen worden, met uitzondering van Johan, later
bekendgemaakt. Via de Edisonwebsite kan het publiek op
hen stemmen.
De prijzen worden op 27 februari uitgereikt tijdens het
Nederlandse Muziekfeest in de Heineken Music Hall in
Amsterdam. De TROS maakt er tv-opnamen.
Foto: ANP
Amsterdam - Bijna vijftig jaar na
haar laatste uitgave, komt er vol
gend jaar maart een nieuwe ge
dichtenbundel van M. Vasalis
(1909-1998) op de markt. Het
boekje heet 'De oude kustlijn'
en wordt uitgegeven door Van
Oorschot. Vasalis, pseudoniem
voor Margaretha Droogleever
Fortuyn-Leenmans, publiceerde
tijdens haar leven drie bundels
met nog geen honderd gedich
ten. Aangenomen werd dat ze
na haar laatste publicatie geen
gedichten meer maakte. Ze is
echter blijven schrijven. Enkele
jaren voor haar dood besloot ze
een nieuwe bundel samen te
stellen. Ze vroeg haar kinderen
het werk af te maken. De bundel
bevat zowel recent werk als
vroegere gedichten.
IN MEMORIAM
beeldende kunst recensie
Manon Wigny
Expositie Jan Baas (schilderijen), Wietske
van Leeuwen (keramiek) en Rob van
Doeselaar (schildenjen) Prijzen tussen
900 en 7000 gulden. Te zien: t/m 9/1di
t/m vr 10.00-18.00 uur, za 10.00-17.00
uur, Galerie De Greef en De Greef, Van
Hogendorpstraat 16a, Wassenaar
Smetteloos is de galerieruimte
van De Greef en De Greef. Geen
gerafelde muren of piepende
vloeren. Dit is een galerie die
weinig armoede kent. Toch
hangt er geen afstandelijke, ge
wijde sfeer, zoals vaak het geval
is bij dergelijke galeries. Hier
blèrt de radio populaire deunen
op de achtergrond. Een verfris
sende combinatie van chique
en 'doe maar gewoon'.
De kunst sluit daar naadloos op
aan. Hier vind je 'de betere
kunst voor boven de bank'. Niet
dat de werken inhoud ontbe
ren, zoals helaas nog wel eens
het geval is bij rijkere galeries.
'Boven de bank' staat in dit ge
val voor prima verteerbare
kunst. Doeken waarvoor je valt
vanwege de fijne kleuren of
vanwege het 'verhaal'. Daar is
niks mis mee. En voor de prij
zen hoef je hier ook niet weg te
blijven.
Meteen bij binnenkomst tref je
het werk aan van Jan Baas. In
zijn schilderijen verbeeldt hij
het landschap. Dat doet hij
voornamelijk in vlakken en met
kleur. Het zijn rustige, abstracte
doeken. Ze zijn vaak opge
bouwd uit één kleurstelling, bij
voorbeeld rode en oranje tinten
of zeeblauw en kobaltblauw.
Het is vooral de manier waarop
de verf laag over laag aange
bracht is, waaraan je de mees
ter herkent. De transparante la
gen geven de doeken iets tinte-
lends. Jammer van de lijsten die
Baas erbij heeft gekozen, die
zouden best iets 'opgewekter'
mogen.
Rob van Doeselaar is net als
Baas bezig met het landschap,
maar dan in de breedste zin
van het woord. Ook bij hem
kun je van tintelingen spreken
al is het werk van een heel an
dere aard. Baas is ingetogen,
Van Doeselaar struikelt van en
thousiasme haast over zijn
'woorden'. Hij woont al tien
jaar overal en nergens; hij ver
bleef twee jaar in India, twee
jaar in New York en nu alweer
vijf jaar op twee verschillende
plaatsen in Afrika.
Ghana is zijn huidige stek. Dat
zal niemand die zijn werk be
kijkt, verbazen. De schilderijen
op doek of op papier zijn Afrika
in kleur en motief. Soms volle
dig abstract als een kleurige
lappendeken van tekens en vor
men, soms als een stripverhaal
vol mensjes, bomen, huizen,
enzovoort. Hij gebruikt zijn
kwast als een potlood. Hij te
kent met verf. Als iets hem niet
bevalt, schildert hij een stukje
over. Daardoor lijken zijn doe
ken collages. Hij plakt ook met
verf. Vooral het kleurige is heel
uitnodigend.
De derde exposant is Wietske
van Leeuwen. Zij is in binnen-
en buitenland bekend vanwege
haar keramische objecten.
Voorwerpen als schelpen, ci
troenen, berenklauw en touw
kopieert ze in een mal van gips.
Hierin drukt ze vervolgens de
klei en de aldus verkregen on
derdelen plakt ze aan elkaar tot
vazen, schalen en flessen. Je wil
ze aanraken om te voelen of het
nu echt touw is of niet, zo
waarheidsgetrouw is de huid
van de objecten. Glazuur vormt
de finishing touch. Van Leeu-
wens werk bewijst dat keramiek
een kunstvorm op zich is en
niks te maken hoeft te hebben
met toegepaste kunst.
vervolg van voorpagina
vlissingen/gpd - Begin jaren
vijftig bespreekt Ad den Besten
twee dichtbundels van Hans
Warren voor de Provinciale
Zeeuwse Courant (PZC). De ar
tikelen vatten twee ogenschijn
lijk tegengestelde kenmerken
van Warrens werk samen: het
on-Nederlandse, maar ook ty
pisch Zeeuwse karakter. Litera
tuurwetenschapper Jan van der
Vegt zoekt de oorzaak voor zo
wel het een als het ander in
Warrens afkomst en jeugd.
Johannes Adrianus Menne War
ren wordt op 20 oktober 1921 in
Borssele geboren, als zoon van
een waterbouwkundig ingenieur
en een onderwijzeres. Zijn ou
ders wonen enkele kilometers
buiten het dorp, in een dienst
woning, prachtig gelegen op de
Westerscheldedijk. „Was het
dorp al afgelegen, het huis nog
meer, en dit isolement heeft in
zekere zin de latere ontwikkeling
van de dichter bepaald", schrijft
Van der Vegt in het Kritisch Lite
ratuur Lexicon. „Er groeide in
hem een sterke liefde voor de
natuur, die samenging met een
artistieke aanleg, aanvankelijk in
de richting van muziek en schil
derkunst."
Van zijn grootvader Mennes
krijgt Warren zijn gevoel voor
kunst bijgebracht. Zijn interesse
blijkt vooral uit te gaan naar het
antieke Griekenland en Afri
kaanse en oosterse culturen. In
een briefwisseling met Paul Ro-
denko verklaart Warren eind ja
ren vijftig dat de poëzie ontwor
teld is, zij is „losgeslagen zowel
van het verleden als van de kem
waar vanuit zij had moeten
voortkomen." Volgens Van der
Vegt is dit een verklaring voor
Warrens behoefte aan een ver
vangende cultuurachtergrond.
Dat hij die vindt in zuidelijke en
oosterse culturen is een kwestie
van verwantschap in levensge
voel. Zo zijn Zeeland en het
'éi-Y*
\L
it
W
w r
n-jê
Oosten verenigd.
Warrens belangstelling voor de
natuur wordt gevoed door Jac.
P. Thijsse, in wiens tijdschrift
'De Levende Natuur' hij al tij
dens zijn middelbare schooltijd
over vogels schrijft. In 1941
schrijft hij zijn eerste gedichten.
Ze verschijnen in verschillende
tijdschriften, waarna in 1946 het
Hans Warren
1921-2001
debuut in boekvorm volgt met
de bundel 'Pastorale'. Volgens
Van der Vegt is Warrens dichter
schap gericht op het oude the
ma van Eros en Thanatos: „Een
intense zintuiglijkheid, nauw
verweven met schoonheidsver
langen en liefde voor de natuur,
die echter genoodzaakt is verval
en dood te erkennen."
In 1981 verschijnt "Verzamelde
Gedichten 1941-1981', waarin
achttien eerder verschenen
bundels zijn samengevoegd.
Nadien verschijnen, afgezien
van bibliofiele edities en bun
dels in zeer kleine oplagen, nog
twee poëziewerken: 'Tijd' (1986)
en 'Een stip op de wereldkaart'.
Deze laatste, vorige maand ver
schenen bundel, is een literaire
rondgang door zijn eigen huis in
Kloetinge, langs voorwerpen uit
zijn exotische kunstverzameling.
Warren begint in 1981 met de
publicatie van zijn 'Geheim
Dagboek' en schrijft kritieken
die ook regelmatig in het
Leidsch Dagblad verschijnen. In
zijn dagboek, waarvan vorig jaar
het vijftiende deel verscheen,
geeft Warren een openhartig en
intiem beeld van zijn schrijver-
Schap en zijn persoonlijk leven.
Zonder terughoudendheid
schrijft hij over zijn ontmoetin
gen met anderen, en over zich
zelf, inclusief zijn zwakheden en
fouten. Van der Vegt noemt de
dagboekpublicatie vanwege de
openhartigheid en uitgebreid
heid „uniek voor de Nederland
se literatuur."
In oktober van dit jaar is Warren
vijftig jaar als criticus aan de
PZC verbonden, ook een uni
cum in de Nederlandse litera
tuur. De krant eert hem onder
meer met de uitgafSvan het
boek 'De Oost', waarin naast
teksten van hem foto's zijn afge
drukt van voorwerpen uit zijn
kunstcollectie.
Naast de Van der Hoogtprijs
voor de bundel 'Said' is de Pier
re Bayleprijs die Warren in 1970
voor zijn kritieken ontvangt niet
de minste. De jury motiveert:
„Hij beleert zijn lezers niet,
maar geeft hun alle nodige in
lichtingen en een oordeel, het
zijne, dat helder is geformu
leerd. Vaak zijn zijn besprekin
gen zeer uitvoerig, omdat hij
zich er kennelijk van bewust is
dan wat voor hem en andere in
gewijden in de literatuur vanzelf
spreekt voor minder ingewijden
onbegrijpelijk kan zijn."
Tekst: Ernst Jan Rozendaal
Foto: CPD
