TOERISME
Skiër wordt tegenwoordig in de watten gelegd
TPT
kindvriendelijk dorp met inhoud
tesc^vallées
I
Bocht
303
VRIJDAG 14 DECEMBER 2001
Brand:
irandnerdal is niet aangeknaagd door de uitwassen van het massatoerisme of opgepompt door de aanwezigheid van 'groot geld'. Foto's: GPD
Manfred Geiger, directeur van
de plaatselijke VW in Brand:
'Dertig jaar geleden waren er in
Vorarlberg maar twee plaatsen
die zich toeristisch profileerden:
Lech en Brand. Ze werden in
één adem genoemd. Sindsdien
is Lech groter en groter gewor
den. En wij? Wij kozen voor een
andere weg. Wij besloten tot een
voorzichtige uitbouw van het
toerisme.'
Geiger is ervan overtuigd dat die
keuze destijds een goede is ge-
FEITEN&CIJFERS
s: Brand (Voralberg/Oostenrijk),
land vanaf Amsterdam: 846 km.
Igte:1037 - 2000 meter.
Installaties: 8 stoeltjesliften, 5 sleepliften.
Bittijden: nauwelijks.
lal aantal kilometers aan geprepareerde afdalingen: 50 km.
gvan de skipisten: noord en zuid.
Blijkheidsgraad: eenvoudig tot middelzwaar,
ieropvang: ja, zowel bij de skischool (vanaf drie jaar) als bij
tie hotels en bij de VW (gratis animatieprogramma voor vijf
|tertien jaar).
'aufmogelijkheden: Parpfienzloipe 5 km, Furkla Höhenloipe
i,Ronaloipe 15 km (Bürrserberg).
ere sportieve ontspanning: tennis, golf (negen holes, par 68),
nmen, ijsklimmen, toerskiën, rodelen, paardrijden,
peil: gematigd.
voor een skipas: zesdaagse pas, volwassenen circa 275 gul-
kinderen (negen tot en met veertien jaar) circa 165 gulden,
eren tot acht jaar gratis.
idvertier: slechts één après-skibar/annex dancing,
inderheden: Brand kent diverse speciaal op families gerichte
leel-arrangementen. Plaats is gunstig gelegen ten opzichte
nelweg.
fre informatie: Oostenrijks Toeristenburo, telefoon 020 468 47
■mail: info@oewams.nl, VW Brand, telefoon 00 43 55 59 555,
net: www.brand.at, e-mail: brand@brand.vol.at
weest. „Natuurlijk, in Lech zijn
ze nu rijk. Maaar wij zijn zeker
niet arm. En wij hebben nog wèl
heel veel moois om van te ge
nieten. Zo hebben wij bijvoor
beeld nooit de gletsjer ontslo
ten, waardoor die ook nu nog
prachtig en ongerept is. Over
dertig jaar zal blijken dat onze
aanpak de juiste is geweest."
Waarschijnlijk heeft Geiger ge
lijk. Het Brandnerdal is een
plaatje. Niet aangeknaagd door
de uitwassen van het massatoe
risme of opgepompt door de
aanwezigheid van 'groot geld'.
Geen chique winkels, mondaine
disco's, trendy après-skitenten
of glamour-hotels, geen dam
pende sneeuwbars en knallende
champagnefuiven. Niets van dat
alles. Een beetje boertig, een
beetje kneuterig, maar net groot
genoeg om je er als toerist thuis
te voelen.
Brand kent zijn beperkingen en
speelt daar op in. Goede skiërs
cüe pittige tochten willen ma
ken, zijn er snel uitgekeken. Jon
geren die overdag snowboarden
en 's avonds louter op feesten
uit zijn, hoeven niet eens te be
ginnen aan een kennismaking
met Brand. Het heeft hen sim
pelweg niets te bieden. Maar
naar hen lonkt Brand dan ook
niet. Naar wie dan wel? Naar na
tuurliefhebbers en naar jonge
gezinnen die kalmpjes van de
wintersport willen genieten.
Kalmpjes omdat er nog ski-erva
ring moet worden opgedaan,
kalmpjes omdat het gebied zich
daarvoor leent, kalmpjes ook in
financieel opzicht. Het dorp
kent zijn beperkingen en koes
tert zijn pluspunten. De kind
vriendelijkheid bijvoorbeeld, de
kindvriendelijkheid met inhoud.
Hoe uit die kindvriendelijkheid
zich dan? Het antwoord daarop
vind je onder meer in Sporthotel
Beek. Dit luxe-hotel met ruime
kamers en appartementen en
een kinderstamtafel in het res
taurant, heeft een attractie
waarvoor veel kinderen graag
naar Brand komen; een eigen
manége en boerderij. Het hotel
biedt kinderen vanaf tien jaar
een combinatiepakket van skiën
en paardrijden. Zo'n arrange
ment bestaat uit 's ochtends ski-
en en 's middags paardrijden.
Bovendien krijgen de deelne-
mertjes een week lang de zorg
over hun 'eigen' paard. Ze mo
gen helpen bij het voeren en in
de stal werken. Ook in de
avonduren worden er activitei
ten voor de jeugd aangeboden.
Voor de allerkleinsten heeft het
hotel dagelijks acht uur kinder
opvang. De jonge gastjes wacht
veel meer dan alleen een speel
kamer. Ze worden meegenomen
naar de boerderij om te kijken
als er wordt gemolken, mogen
paardrijden en als ze echte maz
zel hebben, zijn ze getuige van
de geboorte van een kalfje of
een veulen. En voor kinderen
die skiles krijgen in het ski-kin
derland, schuin tegenover het
hotel, biedt Beek opvang zodra
de skischool haar deuren sluit.
Kindvriendelijk, dus, maar voor
al ook oudervriendelijk, want pa
en ma kunnen zo lekker onbe
zorgd op de lange latten.
Wie van kindvriendelijk Brand
wil genieten, is niet aangewezen
op Beek. Ook uit andere activi
teiten blijkt dat het dorp zijn
jonge gasten graag verwent. Zo
is er door de plaatselijke VW
bijvoorbeeld een route uitgezet
langs een aantal boerderijen ('s
zomers wekelijks en 's winters
op aanvraag). Op iedere hof valt
er voor de kinderen weer iets
anders te beleven. De 'avontu-
ren-knuffeldierentuin', zoals de
route wordt genoemd, is niet al
leen leuk, maar ook leerzaam.
Deelnemers leren hoe kaas en
worst wordt gemaakt en waar de
melk vandaan komt.
Niet alleen in het dorp maar ook
daarboven, in het skigebied,
wordt het ouders naar de zin ge
maakt. Want voor kinderen tot
acht jaar is de liftpas gratis. En
per familie wordt slechts voor
één kind betaald, alle andere
kinderen tot veertien jaar mo
gen gratis gebruik maken van de
liften. Kijk, dat scheelt een slok
op een borrel. Voor ouders met
kinderen tot drie jaar is er een
overdraagbare skipas, zodat zij
elkaar kunnen afwisselen bij het
oppassen en op één pas kunnen
gaan skiën.
Het skigebied zelf is easy-going.
Overwegend blauw en rood,
daar tussen 1270 en 2000 meter.
Brand en buurgemeente Bürser-
berg hebben qua ski-infrastruc
tuur de handen ineen geslagen.
Ieder voor zich zijn ze weinig in
drukwekkend, maar in combi
natie is toch een heel aardig ge
biedje ontstaan, waar zeker be
ginnende skiërs zich niet hoe
ven te vervelen. Een treintje, de
Snow-express, vormt de verbin
ding tussen beide gebieden
waarin dertien liften (waaronder
een paar spiksplinternieuwe) 50
kilometer aan afdalingen ont
sluiten. Wachttijden zijn er nau
welijks. Skiërs die 's ochtends
omhoog willen, hebben de keu
ze uit twee liften: de Niggen-
kopfbahn die vanuit het dorp,
via het middenstation naar 1600
meter gaat, of de Palüdbahn, die
je middenin het skigebied en
vlakbij het funpark voor snow-
boarders brengt. Bij deze laatste
lift, even buiten het dorp, is plek
voor duizend auto's.
Een groot deel van de afdalin
gen kan machinaal worden be
sneeuwd, althans als de tempe
ratuur meewerkt. Die medewer
king heeft Brand trouwens ook
nodig om de afdalingen tot in
het dal mogelijk te maken. Het
dorp ligt op net 1000 meter
hoogte en is dus beslist niet
sneeuwzeker, zo ervaren wij als
we er eind maart neerstrijken. In
het dal is het dan ruim 20 gra
den en boven is de sneeuw om
elf uur 's ochtends al pap. Skiën
is dan geen pretje meer, maar
zonnen op het fraaie balkon van
restaurant Hubertus (op 1580
meter) des te meer. Bovendien
biedt het een uitgelezen kans de
andere mogelijkheden van
Brand en omgeving te ontdek
ken. Zoals golfen op de negen
holes baan, tennissen op een
van de vele tennisbanen (in- en
outdoor) die het dorp rijk is of
een wandeling maken vanaf het
beschermde moerasgebied op
de Tschengla-hoogvlakte naar
de indrukkende kloof die twee
honderd jaar geleden ontstond
toen tussen Bürserberg en
Brand een enorme modderlawi-
ne naar beneden kwam.
Mirjam van Twisk
s de meest gestelde telefo-
ie vraag aan een regionale
latselijke VW! Ligt er
tw? Bij de grote Nederland-
jsorganisaties is het volgens
pa Egelie, woordvoerster
'ravel Unie Nederland (on-
jeer Holland International
Jee Reizen) al niet anders
gisch dus dat Andrea Hue-
ran de toeristische organi-
van het Oostenrijkse Salz-
frland sneeuwzekerheid
jbsolute must noemt. 'Brui-
groene pistes - al is het
voor een gedeelte - wor-
loor de mensen niet meer
tepteerd. Daarom zijn we
fcht veel geld te steken in
iwkanonnen. Geen gebied
onder.'
maar een paar jaar geleden
B zo'n sneeuwspuiter
its staan op kritieke plek-
zo'n bochtje in de skipiste
et hele traject onbruikbaar
de omdat het even te wei-
ad gesneeuwd. Of omdat
te fel had gebrand. Nu
!r in veel skigebieden zelfs
die van boven tot bene-
nnnen worden be-
ïwd. Vaak wordt de winter
lens afgewacht en begint
al in november met het
tmatig aanleggen van een
onderlaag, zodat er tot
sneeuwgarantie is.
wachten bij de skilift en
ia ook nog eens kou lijden
fg naar boven, is een twee-
w) °n van ergernis. Dus ste
Cl
Wintersporters hechten steeds meer waarde aan luxe: dat geldt ook voor de liften en gondels. Foto: GPD
ken skidorpen veel geld in de
aanleg van comfortabeler liften
met een grotere vervoerscapaci
teit. Onhandige slepers worden
vervangen door stoeltjesliften
(met soms zes of zelfs acht
plaatsen en de mogelijkheid
daar een kap overheen te trek
ken) en stoeltjes maken weer
plaats voor gondels. Ook zorgen
die moderne gondels tegen
woordig voor een verbinding
tussen twee of zelfs meer afzon
derlijke skigebieden.
Waarmee de derde grote trend
aan de orde komt: één liftpas
die de gebruiker toegang ver
schaft tot honderden kilometers
aan afdalingen. Het begon min
of meer in Frankrijk (Trois Val-
lées) waarna Italië (Dolomiti Su
perski), Zwitserland (Quatre Val-
lées) en nu ook Oostenrijk volg
den. Voor het eerst - om maar
een voorbeeld te noemen - is
daar dit seizoen de Salzburg Su
per Ski Card te koop. Een pas
die geldt voor twintig, niet met
elkaar verbonden skigebieden
die bijelkaar over tweeduizend
kilometer kilometer geprepa
reerde pistes beschikken.
Maar heeft de gemiddelde Ne
derlandse skiër wel behoefte
aan zoveel afdalingen? Patricia
Egelie van TUI denkt eigenlijk
van niet. Veel klanten vragen of
het hotel vlakbij de skpiste ligt.
Die willen, eenmaal gearriveerd,
niet meer in de auto stappen.'
De woordvoerster van Saizbur-
gerland Tourismus echter „Ik
geloof dat het voor de gevorder
de skiër toch wel heel interes
sant is. Je hebt nu eenmaal altijd
een groep die redelijk fanatiek
is. Die wil veel skiën en het liefst
steeds over andere pistes. Dat ze
daarvoor even van het ene dorp
naar het andere moeten rijden,
maakt niet uit."
Ook in zwang (vierde trend) is
de flexibele skipas. Gebruikelijk
zijn abonnementen voor een
aantal aaneengesloten dagen, al
dan niet onderbroken door een
rustdag. Maar tegenwoordig
kun je in veel gebieden zelfs al
bepalen voor welke uren van de
dag je toegang tot de skiliften
wil hebben. En is het mogelijk
geld terug te krijgen als je zo'n
elektronische kaart niet hele
maal 'leeg' skiet. Huemer:
„Maar let op, wie elke dag gaat
skiën, is met de gewone week
pas altijd nog goedkoper uit."
De vijfde trend tenslotte is de
stijgende vraag naar grote ac
commodaties. Patricia Egelie:
„Je ziet bijvoorbeeld dat groe
pen een hele hotel-etage afhu
ren. Of in een chalet gaan loge
ren. Vorig jaar hadden we voor
de eerste maal een gidsje met
REISBERICHTEN
Maastricht
Op 't Vrijthof in Maastricht kan ook deze winter weer tot en
met 6 januari elke dag van 09 uur en 23 uur worden geschaatst.
Vorig jaar trok het ijsbaantje (met een 24 meter grote kerst
boom als middelpunt) in een maand tijd zo'n 500.000 bezoe
kers. Die bonden overigens niet allemaal de ijzers onder. Naast
de schaatspiste van bij elkaar 1200 vierkante meter bleek name
lijk ook het 60 meter hoge reuzenrad zo'n succes dat het dit
maal opnieuw als blikvanger zal dienen van wat 'Winterland
Maastricht' wordt genoemd. Verder vinden in het spiegelpaleis
gratis toegankelijke muziek- en dansvoorstellingen plaats en
staat er op het plein een levensgrote kerststal.
Meer informatie: www.winterland.nl
Europa-Park
Europa-Park in Rust (ten zuidoosten van Offenburg in Duitsland)
doet voor het eerst in de geschiedenis de porten ook in de win
ter open. Het in kerstsfeer gebrachte pretpark kan tot en met 6
januari worden bezocht (behalve op 24 en 25 december) en er
geldt een speciale entreeprijs: 29 Mark voor volwassenen en 26
Mark voor kinderen.
Meer informatie: Europa-Park, Rust, telefoon 00 49 78 22 77 61
09 en/of internet www.europapark.de
Hotelplan
De Zwitserse touroperator Hotelplan heeft een eigen charter
maatschappij opgericht: Belair Airlines AG. De aan kruideniers-
bedrijf Migros gelieerde reisorganisatie beschikte al sinds vorig
jaar over twee vliegtuigen (Boeing 757) die voor exploitatie en
onderhoud waren ondergebracht bij Balair, een dochtermaat
schappij van het uit de lucht verdwenen Swissair. Het is niet uit
gesloten dat Belair Airlines ook voor Hotelplan Nederland gaat
vliegen.
Lemelerberg
Door de overdracht van 'Park 1813' aan Landschap Overijssel is
het natuurbeheer op de Lemelerberg in één hand gekomen. Het
155 hectare grote 'Park 1813' bestaat voornamelijk uit bos en hei
de. Landschap Overijssel zal de komende maanden ideeën uit
werken waarbij zowel de toegankelijkheid van het natuurge
bied als behoud van de kwetsbare natuur voorop zal staan. Wat
er met het verlaten, vlak onder de top van de Lemelerberg
staande restaurant gaat gebeuren, is nog niet bekend.
Krabben
In Büsum, aan de Noordzeekust in Sleeswijk-Holstein, is het
'Haus am Meer' geopend. In het museum wordt het leven be
licht van de krabbenvissers die het schilderachtige badplaatsje
niet alleen in Duitsland maar ook daarbuiten een grote ver
maardheid hebben gegeven. De expositie is opgebouwd uit on
der meer foto's, historische gereedschappen en een oude, te be
zichtigen kotter.
Meer informatie: Kur und Tourismus Service Büsum, telefoon
00 49 48 34 90 90 en/of internet: www.buesum.de
Overwinteren
Bij ACSI verscheen zojuist het ma
gazine 'Caravan Camper Rally's
2002' met daarin een aanbod van
35 kampeerreizen door heel Europa.
Nieuw zijn de drie overwinterings
arrangementen aan de Spaanse
costa's. Verder onder meer ook een
zogeheten 'ra 11/ naar het relatief
onbekende Navarra en Aragón
(eveneens Spanje) en een expeditie
naar zuid-Zweden. Omdat daar veel
belangstelling voor bleek te zijn
werd de Tsjechië-Slowakije Rally
uitgebreid met een paar extra da
gen in Slowakije.
Het magazine kan worden opge
vraagd bij ACSI, telefoon 04 88 45
20 55 en/of internet www.acsi-rally.com
Brei
Brussel heeft 2003 uitgeroepen tot Brel-jaar. Dit omdat het dan
25 jaar geleden zal zijn, dat Jacques Brei op 49-jarige leeftijd
overleed. De grote Belgische chansonnier zal worden herdacht
met tal van evenementen waaronder concerten, exposities en
wellicht een reeks opvoeringen van zijn musical 'De Man van la
Mancha'. Uiteraard zal ook het museum ('Fondation Internatio
nale Jacques Brei') aan het Oud Korenhuisplein, niet ver van
Manneke Pis, extra aandacht schenken aan de liedjeszanger die
in Nederland vooral bekend werd door zijn Nederlandstalige ver
tolkingen van bijvoorbeeld 'Mijn vlakke land' (Le plat pays), 'Ma
rieke' en 'Amsterdam'.
appartementen voor 4 tot 27
personen. Wie dat wilde kreeg er
een werkster en eventueel een
butler bij. Binnen een paar
maanden waren we uitver
kocht." Josée Schouten van het
in Haarlem gevstigde 'Frankrijk
Huis' (actief voor een aantal ge
bieden in de Franse Alpen) sig
naleert eveneens een toene
mende interesse voor het luxe
chalet met iemand die kookt en
bedden opmaakt.
Tevens is het voor het eerst dit
seizoen mogelijk een privé-kin-
deroppas te reserveren. De nan
nies. gediplomeerde Engelse
kleuterleidsters, zorgen van 8 tot
17 uur voor de kleintjes; bren
gen en halen ze naar en van de
skischool, spelen met de kinde
ren en zorgen voor de lunch en
tussendoorhapjes. Het maakt de
vakantie natuurlijk wel een stuk
duurder bijna 1300 gulden per
week. Nieuw bij het 'Frankrijk
Huis' zijn verder de zogenoem
de charmehotels, romantische
wintersporthotels in plaatsen als
Megève, Praz-sur-Arley, Chamo-
nix, St. Martin de Belleville,
Courchevel en Val d'Isère. Het
betreft hier vrij kleine hotels met
een warme, stijlvolle inrichting
van de kamers en van de alge
mene ruimtes, zoals lounges
met een open haard. Er is een
zeer persoonlijke sfeer met veel
aandacht voor de gast.
Ria Schuurhuizen en Willem Ui
lenbroek
Ik zal wat bocht in mijn leven hebben gedronken. Elke zich
zelf respecterende plaats heeft tegenwoordig zijn eigen
drankje en elke plaats meent dat je bezoekers geen hartelij
ker welkom kunt bereiden dan ze te verzoeken het stooksel
in één teug achter de huig te kieperen. Ook al is het half ne
gen 's ochtends.
Ik hou al heel lang niet van die traditie. In de late jaren vijf
tig kreeg ik van de ouders van een vriendin in Zagreb op
een landerige zondagmiddag een glaasje slivovitsj voorge
zet. Wist ik veel wat slivovitsj was.
'Zivijeli!' brulde de vader, een hoogleraar aan ^plaatselijke
universiteit die het waarschijnlijk wel in me zag zitten. 'Zi
vijeli!' brulde ik enthousiast terug omdat ik het wel in zijn
dochter zag zitten. En net als hij ledigde ik het glas in een
enkele slok.
Het is nooit meer goed gekomen daarna. Niet met die
dochter, niet met die vader en ook niet met die welkomst-
drankjes. De slivovitsj boorde zich met jankende sirenes en
blauwe zwaailichten via mijn slokdarm naar mijn maag om
vandaar als een raket terug te speren naar mijn neus. Die
prompt begon te lopen. Wat een hele rare indruk moet
hebben gemaakt.
Sindsdien kieper ik elk verdacht glaasje tersluiks in de
dichtstbijzijnde plantenbak. Dus mocht u binnenkort toe
vallig in Las Vegas ko
men en u ziet in de
lounge van hotel 'Bel-
lagio' een dooie woes
tijnroos, dan weet u hoe
dat komt.
Üi Én
Rob van den Dobbelsteen
