KUNST CULTUUR rt
Ton Laan begint 'veel voor weinig' offensief
Van 'landschapjes' tot mormel met glazen ogen
somskof"
Sombinatie cabaretduo's pakt goed uit
irote expositie over Syrië in Oudheden
'Ik wist niet dat
Rembrandt een
Leidenaar was'
tc
»r
Rosa op de Leidse toer aardig initiatief
Beatrix lobbyde bij Poetin voor expositie
m
KOM o? jan!
P0WER5 VER-
7AMEIEN.'
MET RfMWMPT l"l) WIET EfW PLMTJt
VAN om TOT HfM VAK' LElPf N JUIST
B-M FROPUCTlOMS J VOOR HIT IN' HANPEM
y^\ m p£
L"*—-\k W '>t3RWJ0LE/»"
W "MET
/TOPISCH UlPSf
'A('j
"rt hr%-1 I
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Y' Voorstelling: 'Dummy' van duo
el1 ludden en 'Vetl' van duo Arie en
0 SI «ster. Cez en: 7/12. schouwburg
I Leiden.
on
ubi
itaan als duo 'Schudden' in
"raditie van de voormalige
retkrachtpatsers Waarden
en De long. Ook bij hen
f it alles om een constante
erlinge krachtmeting wat
aa ligmaal een hilarisch effect
te scoren. Alleen pakken
van Santen en Emiel de
hun sterk visueel georiën-
programma doorgaans
Heler aan. Elke scène bou-
ze in rust op, houden hun
elduitspattingen binnen de
en zorgen vrijwel con-
voor een fraaie pointe bij
inding van een scène,
irden bijvoorbeeld de no-
voorbereidingen getroffen
een sprong op de mini-
ipoline. Is dat alles eenmaal
ind, dan volgt de ontkno-
iji
cl
ping. De een speelt in dit geval
een klassieke trekpop, terwijl
zijn compagnon aan het touwtje
trekt.
Hun vormgevingsfantasie is
vaak heel kleurig en vindingrijk.
Of het nou gaat om de uitbeel
ding van een of ander kreeftach
tig dier, de zeehondjes in Har
derwijk of een klassiek duel -
steeds zijn het huishoudelijke
attributen die het beeld moeten
versterken. Keukenhandschoe
nen, tuinscharen of grote ver
gieten verrichten daarbij won
deren. Ook bij dit duo blijkt de
klassieke rolverdeling tussen de
macho en de dombo nog altijd
functioneel.
Het programma duurt een uur.
Een verstandige beperking in de
tijd, want dit soort slapstickach
tige tafereeltjes kost enorm veel
inspanning van de spelers. Bo
vendien wordt het gaande de
voorstelling steeds moeilijker
om opnieuw te verrassen en
daardoor de aandacht vast te
houden. Daarom ook is het een
uitstekend idee geweest om dit
optreden onder te brengen in
een dubbelprogramma. De
combinatie van twee uiteenlo
pende cabaretuitingen pakt we
gens de geboden diversiteit
goed uit.
Na de pauze is het woord aan
een ander duo. Arie en Sylvester
zijn stand-upcomedians die in
elk geval met veel aplomb hun
optreden beginnen. De sfeer in
de volle zaal is al goed, zodat al
die krachtpatserij eerlijk gezegd
goed aanslaat.
De snelheid en de kracht van
hun podiumaanwezigheid zal
dan ook niemand ontkennen.
Toch zijn de toegepaste trrucjes
soms wel eens erg doorzichtig.
Vraag je bijvoorbeeld aan drie
mensgn op de eerste rij in de
zaal naar hun naam en werk,
dan kun je met die gegevens
vervolgens eindeloos verbaal
jongleren. Dat doen ze dus ook.
En het moet gezegd dat ze dat
professioneel doen. Hoewel Arie
en Sylvester puur verbaal zijn
ingesteld, zijn hun visuele acts
merkwaardigerwijze nog het
leukst. Het virtuele pingpongen
met het balletje op het televisie
scherm is daarvan een fraai
voorbeeld.
'ïn - Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO)
pielen pakt in 2002 uit met een grote tentoon-
ling over Syrië. Het museum heeft hoge ver-
chtingen van deze expositie, waarvan de titel
gniet bekend is.
tentoonstelling, momenteel te zien in Wïl-
ngton (VS), is samengesteld door het museum
1 Quebec met medewerking van de Syrische
oriteiten en musea van dat land. Na Wilming-
1 (VS) reist de expositie naar Atlanta. Vanaf 1
Vember 2002 is 'Syrië' in Leiden te zien.
t het RMO nog een passende titel voor de expo-
pmoet bedenken, komt omdat Oudheden wel-
Rar het concept van de Canadezen overneemt,
maar er ook een eigen invulling aan geeft. Het
Leidse museum heeft zelf unieke en fraaie objec
ten uit Syrië in huis. Conservator Peter Akkermans
doet al jaren opgravingen in het gebied.
De expositie omvat circa vierhonderd objecten die
zorgvuldig bijeen zijn gebracht. Het gaat om een
tijdsbestek van 12.000 jaar en loopt tot de 16de
eeuw. Marlies Kleiterp, hoofd presentaties pro
ducties van het RMO, reist binnenkort naar Atlan
ta om de tentoonstelling zelf te aanschouwen.
„Dan kan ik zien waar wij straks eventueel accen
ten willen veranderen of benadrukken. De Ameri
kanen kijken tegen sommige zaken toch anders
aan dan wij hier in Europa."
zaterdag 8 december 2001
Nieuwe galerie opent met werk van Fer Hakkaart
er Amhali
Ie roulatie
n van dam - Een affiche van
de i luwe programma van de
tcht rdamse cabaretier Najib
d li is, in verband met de
?vei igen in New York, uit de
genomen. Op het affi-
afdpat Amhali geportretteerd
0 vi ser met op een arm de
imi en 'In Allah we trust' ge-
naalerd. Volgens het Grünfeld
erproducties heeft Amhali
>eer iche op eigen initiatief te-
e w rokken omdat hij denkt
ijwi t gemakkelijk verkeerd te
reteren is na de aansla-
:hel New York. Op de nieuwe
zal Amhali te zien zijn
en vrouw in zijn armen,
van het programma
ïetzelfde: 'Freefight'. Het
ijk is immers ook een
iefight, aldus het thea-
'Collectie Leiden' in het Centrum Beeldende Kunst
door Coen Polack
leiden - 'Collectie Leiden' is de
titel van de expositie die mo
menteel te zien is in het Leidse
Centrum Beeldende Kunst
(CBK): 44 kunstwerken van 38
Leidse kunstenaars, waaruit het
CBK een selectie maakt voor de
Kunstuitleen. Het is aardig om
te zien waaruit een keuze kan
worden gemaakt. Maar veel in
teressanter is nog dat de exposi
tie een beeld geeft van hoe de
Leidse kunst er momenteel voor
staat.
Wat meteen opvalt is dat werk
waarin Leiden zelf het onder
werp is maar mondjesmaat
voorkomt. Jan Kleingeld maakte
twee echte, Leidse landschapjes.
In samenwerking met Roelant
Meijer bewerkte hij foto's van de
Churchilllaan bij nacht. Auto's,
waarvan alleen de lampen te
zien zijn, wachten voor een
stoplicht.
'Roomburgh' van Boudewijn
Schrijver is ook een verbeelding
van het Leiden van vandaag, al
leen heeft het duistere realisme
van Kleingeld hier plaats ge
maakt voor een kleurig Disney-
sfeertje. Een grappige link naar
de meesters uit voorgaande eeu
wen is de foto 'Den wenkbrauw
piercingh' van Koen Hauser.
Een regenteske figuur, uit ver
moedelijk de Gouden Eeuw,
deelt een vette, door een ge-
pierede wenkbrauw omlijnde
knipoog uit. En daarmee is de
Leidse kous af.
'Collectie Leiden' geeft in elk ge
val een beeld van de zeer gevari
eerde productie van kunste
naars in deze stad. Ernst Kamp
huis presenteert een assemblage
van pianotoetsen, medicijnfles
jes, kooitjes en orgelpijpen, het
geheel gevat in een houten bak
die doet aan een in onbruik ge
raakt orgel uit vroeger tijd.
Grafische technieken en afgelei
den daarvan, zoals inktjetprints
zijn goed vertegenwoordigd: van
de potloodtekening van Hanne-
ke Francken tot het werk van
Astrid Vlasman, die een bewerk
te foto op doek printte en daar
klodders witte gietwas over
smeerde.
Onder de 44 kunstwerken zijn
een zestal foto's, waarvan de
twee sinistere inzendingen van
Willem Overtoom het meest in
het oog springen. Een troebele
onderbelichte foto van een kaal
strandweggetje op Schiermon
nikoog plaatst hij naast een foto
van schuimend, bloedrood zee
water.
Niet minder dan 18 olieverf
schilderijen sieren de wanden
van het CBK. Daaronder opval
lend veel realisme. Een mooi
voorbeeld daarvan is 'Industrie
gebied' van Johan Scherft. Net
als vorig jaar maakt hij indruk
met zijn technische perfectie in
het schilderij dat een Pemis-
achtig raffinaderijenlandschap
toont. In vrolijke kleuren schil
dert hij elk buisje, pijpje, kabel
tje en snoertje van de installa
ties.
De inzending van Rob Steen
horst van vorig jaar hangt nu op
de kamer van wethouder Pecht-
old (cultuur) in het stadhuis.
Het werk dat nu in het CBK
hangt verschilt niet wezenlijk
van het vorige. Steenhorst schil
derde vier mannen op zo'n ma
nier dat het lijkt of je dubbel
ziet. Daardoor lijkt het schilderij
een verzameling van vier man
nen.
Maurice Braspenning was vorig
jaar de publieksfavoriet met zijn
duistere autoschilderijen. Hij
heeft nu ook een landschap in
gezonden. Op zijn solo-exposi
tie in het CBK, een jaar geleden,
waren al schilderijen van helder
verlichte flatgebouwen te zien.
Dit thema heeft Braspenning
vastgehouden. Het resultaat is
oogverblindend: de kleur knalt
en spettert er af. Zijn werk oogt
hip en internationaal en lijkt een
beetje op dat van Michael Rae-
decker, de Nederlandse Londe-
naar die vorig jaar voor de pres
tigieuze Tumer Prize genomi
neerd werd.
Al even internationaal van ka
rakter is het werk van Fleur van
den Berg. Ook van haar was eer
der dit jaar een expositie in het
CBK te zien. Haar jas van teddy
beertjes was toen een hoogte
punt. Van den Berg werkt veel
met pluche in verschillende vor
men: van lappen tot hele knuf
felbeesten. Haar inzending voor
'Collectie Leiden' is een bruin-
pluche mormel met tientallen
glazen ogen. Het is een knuffel
baar, maar tegelijkertijd eng
beest.
Collectie Leiden. Centrum
Beeldende Kunst, Hooglandse
Kerkgracht 19-21, Leiden. Te
zien: t/m 23 december, woens
dag t/m zaterdag van 12.00 tot
17.00 uur, zondag van 12.00 tot
16.00 uur.
door Rody van der Pols
vervolg van voorpagina
leiden - Vergeleken met het
feestelijke programma van een
jaar geleden was het gisteravond
een sobere bedoening. In plaats
van de Stadsgehoorzaal was het
dit maal een klein zaaltje in
Stadscafé Van der Werff waar
striptekenaar Bert van der Meij
de Rabobank Cultuurprijs in
ontvangst nam. Maar goed, vo
rig jaar stond deze regionale
prijs, die ieder jaar aan kunste
naars uit een andere discipline
wordt uitgereikt, in het teken
van liedjes en niet van strips. En
liedjes lenen zich nu eenmaal
beter voor een concertzaal dan
striptekeningen.
Deelnemers aan de Cultuurprijs
kwamen overigens niet weg met
zomaar een stripverhaaltje. De
inzendingen moesten aan een
aantal vereisten voldoen, zoals
bekende Leidenaren in de
hoofdrol en veel humor. Boven
dien werd van de kandidaten
behalve een getekende proefpa
gina een compleet scenario ver
wacht. Geen geringe opgave, zo
bleek uit het beperkte aantal
deelnemers. Slechts elf inzen
dingen kwamen er binnen, vari
ërend van enkele losse plaatjes
tot complete stripalbums.
De keus was snel gemaakt, liet
juryvoorzitter Hans Matla gister
avond weten. Het stripverhaal
van Bert van der Meij stak met
kop en schouders boven de an
dere inzendingen uit. De Katwij-
ker koos voor een verhaal over
de schilder Rembrandt, gesitu
eerd ten tijde van de Spaanse
bezetting. „Tot ik me in deze
opdracht ging verdiepen, wist ik
eigenlijk nooit dat Rembrandt in
Leiden is geboren en heeft ge
werkt", gaf de Katwijker lachend
toe.
door Rody van der Pols
leiden - Bij iedere kunstbeurs
die hij bezocht, was het weer
raak: ergernis over exorbitante
bedragen voor kwaliteitsloze
kunst. „Het is echt ongelofelijk
wat voor een rotzooi ze je aan
proberen te praten", zegt Ton
Laan.
Dat moet toch ook anders kun
nen, dacht hij. Schilderijen van
getalenteerde kunstenaars voor
een schappelijke prijs. De eerste
concrete stap in die richting
heeft hij nu gezet: zijn eigen Ga
lerie Laan is afgelopen week ge
opend. Met een expositie van
werk van de Leidse kunstschil
der Fer Hakkaart begint Laan
zijn 'veel voor weinig' offensief.
Even voor de duidelijkheid: het
blijft kunst en 'weinig' betekent
in dit geval toch al snel enkele
duizenden guldens. Maar goed,
dan heb je wel een onvervalste
Hakkaart in huis. Met andere
woorden: een doek van een
schilder die behalve in Stedelijk
Museum De Lakenhal ook meer
dan eens in het buitenland ex
poseerde. Aan vraag naar het
werk van Hakkaart in elk geval
geen gebrek. „Tijdens de ope
ning hebben we al 15 van de 39
werken verkocht", meldt Laan.
De lege plekken die dat straks
oplevert, worden wel weer op
gevuld. „Ik heb nog wat schilde
rijen op voorraad", verzekert
Hakkaart zelf.
Met een glas witte wijn in de
hand („Dat loopt zo lekker door
een galerie") wil hij wel even
een rondleiding geven. Die be
werk van Fer Hakkaart, te zien in de nieuwe Galerie Laan. Foto: Hielco Kuipers
gint bij een reeks kleurrijke stil
levens, die het midden houden
tussen figuratief en abstract, zo
als in veel van Hakkaarts werk.
„Die prachtige vissen zag ik tel
kens in de diepvries van de Al-
bert Heijn liggen", zegt de Leid
se schilder, wijzend op de ge
schubde beestjes die op zijn stil
levens figureren. Om er vervol
gens met een lach aan toe te
voegen: „Ik eet ze niet op hoor".
Voor een blik op zijn oude werk
opent Hakkaart de deur van het
herentoilet. Daar hangt boven
de stortbak, heel praktisch op
ooghoogte, een doek uit de ja
ren zeventig waarop een stel tra
vestieten figureert. Ook de da
mes hoeven het tijdens een be
zoek aan het kleinste kamertje
niet zonder kunst te stellen; aan
de binnenkant van de deur
hangt een ingelijst oog. Hak
kaart moet er om lachen.
In een andere ruimte hangen
twee geheimzinnige doeken, die
broeierige taferelen tonen van
ineengestrengelde lichamen en
ledematen. „Die doeken heten
'Nacht'. Wanneer mensen een
kroeg bezoeken en gaan zitten
drinken, gebeuren er allerlei
vreselijke dingen", zegt Hak
kaart. Hij wil wel een tipje van
de sluier oplichten over het ont
staan van de schilderijen.
„Thuis heb ik een paar planken
vol met speelgoed, kitsch en al
lerlei andere onzin. De compo
sitie die ik daarmee maak, zet ik
dan op doek."
Galerie Laan wordt omringd
door bedrijven die%p een re
genachtige. doordeweekse dag
een verlaten indruk maken. Een
geijkte locatie voor een galerie
kun je dit bedrijventerrein naast
de Groenoordhallen niet noe
men. „Het is ook geen bewuste
keuze geweest om de galerie
hier te vestigen", zegt Laan. „Ik
ben directeur geweest van het
glas- en schilderbedrijf hier
naast. Deze plek was tot voor
kort mijn hobbyruimte, die ik
samen met mijn vrouw heb om
gebouwd tot galerie."
Hinder verwacht Laan niet van
de geïsoleerde locatie. „Integen
deel, hier kun je je auto tenmin
ste kwijt. En dat vinden veel
klanten heel belangrijk."
Galerie Laan, aan de Flevoweg
6d, is geopend op zaterdag en
zondag van 13.00 tot 17.00 uur
en op afspraak (tel.
06-51836761).
stwereld komt
de 'artbon'
is p
e,
de
aag - De Nederlandse
wa wereld heeft iets nieuws
:hai om jcunst voor een
r publiek toegankelijk te
P n. Het gaat om de 'art-
)°d een cadeaucheque die
geeft op korting bij kunst-
ipen in een van de deelne-
le galeries. I
galeries. De bon is ver-
ar in waarden van 50,
50 en 500 gulden. De aan-
is echter de helft van
vaarden. Een cheque van
:rd gulden kost dus
5 vijf tientjes. Overigens
de verkoopprijs van het
'ee'l werk tenminste vijf keer
a?h larde van de artbon bedra-
rïjV{ )e cheque is vooralsnog
'oorn te bestellen via www.art-
nl, maar in de nabije toe-
dejt gaan galeries de bon ook
01
over
d voor Cultuur
"^Iaag - De Raad voor Cul-
y die de overheid adviseert
:a, st gebied van kunstbeleid
bsidies, mag voorlopig
met negentien raadsleden,
taat in een wetsvoorstel
itaatssecretaris Van der
t;van cultuur. De Raad telt
Dg 25 leden. Na een over-
speriode moet het aantal
en ingekrompen tot vijf-
Dit compromis is de uit-
itvan een langdurige dis-
e over de reorganisatie van
aad voor Cultuur. Die acht-
n n drastische vermindering
iet aantal raadsleden op
1 termijn niet mogelijk om-
een le voorbereidingen voor de
2c lumota 2005-2008 al in
in waren gezet. Die vergen
k j ens de Raad 'continuïteit in
sth imenstelling en werkwijze',
vetl
Knuffelbaar
en eng: het
pluche beest
met tiental
len glazen
ogen van
Fleur van
den Berg.
Foto: Dick
Hogewoning
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Rosa op de Leidse toer.
Composities van Leidse componisten
gespeeld door het Rosa Ensemble.
Gehoord: 7/12, LAK-theater, Leiden.
Eerst horen we de aanleiding,
dan de uitwerking. Een koor
zingt bescheiden 'Bewaert heer
Hollant (en zalight Leyden)' en
Yoi bramate, ben mio', twee
niet erg hemelschokkende stuk
ken van de Leidse componist
Comelis Schuyt, die aan de ba
sis liggen van de composities
van acht componisten van Ma
de In Leiden. Zij reageren, cite
ren, vervormen en geven com
mentaar; maken hun eigen mu
ziek met noten van Schuyt.
Het is een aardig initiatief, maar
het levert geen muziek op voor
de eeuwigheid. Aan de uitvoe
ring door het Rosa Ensemble ligt
dat overigens bepaald niet. Vio
list Matthijs Berger, saxofoniste
Karlijn Scheepers, slagwerker
Daniel Cross en (inval-lpianist
Laurens de Boer spelen toege
wijd en liefdevol, expressief en
waar nodig met ironie.
Het concert begint traditioneel
modern met een ademloos pie
pende rioolklank, tinkelende
glaspareltjes en stuiterende pia
nonootjes - dan speelt de saxo
foon een prachtige melodie, die
door de violist overgenomen
wordt. Joke Nauta speelt met
motieven in dit 'O amara voglia'
en anders dan bij Schuyt is er bij
haar vooral beweging.
Dat geldt ook voor 'Tabula Rosa'
van Mark Harperink, maar bij
hem delft het melodieuze het
onderspit. Ritmische vegen, af
gewisseld met losgebrokkelde
nootjes, en nu en dan een kort
gesprekje tussen riool en saxo
foon. Ook bij Rixt van der Kooij
is melodie ondergeschikt aan
ritme, bij haar is de hoofdrol
l voor het woodblock,
dat zich gedraagt als een metro
noom. Het verbeten doorstap
pende paardehoefje contrasteert
mooi met de smeltend romanti
sche vioolmelodie, de spaarza
me, maar op klankschoonheid
gerichte noten van de saxofonis
te en de droge pianoaccoorden.
Frank den Herder onderzoekt in
'Schuytiania' de mogelijkheden
van de verschillende saxofoons,
met als belangrijkste resultaat
dat Karlijn Scheepers als een
soldaat met volle bepakking met
haar instrumenten staat te goo
chelen. Het is teveel circus om
muziek te zijn.
Ook de 'Zwerftocht door Leiden'
van Egbert Kemner is niet echt
boeiend, afgezien van een fraaie
aanzet tot een liedje van failliete
levens en liefdes op tenorsax.
Burkhardt Söll laat in 'Schuyt
online' ruimte tot improvisatie
en brengt tevens een visuele
toets aan. Wie zich niet te veel
laat afleiden door het schouw
spel hoort prachtige, veelstijlige
muziek, die flakkert als een
kaars, of tinkelt als water.
Toch is de geestigste en tevens
meest geslaagde bijdrage van
Rita Hijmans, die haar ergernis
over de kauwen bij haar tegen
over verbeeldde. Haar 'Kauwen'
begint met kriebelig makend ge-
pluk aan de snaren van de vleu
gel. De electrische riool kwettert
mee en dan loopt het uit in een
vechtpartij die klinkt naar een
Armageddon. Hijmans laat de
macht van muziek zien: ze zet
de werkelijkheid naar haar hand
en laat de muziek het lawaai
overwinnen.
groningen - Koningin Beatrix
heeft tijdens haar staatsbezoek
aan Rusland deze zomer bij pre
sident Poetin gelobbyd voor een
expositie van werk van de Russi
sche schilder Repin. Deze is
vanaf volgende week in het Gro
ninger Museum te zien. „Haar
enthousiasme over het idee van
de tentoonstelling heeft het ini
tiatief zeker een laatste duwtje
in de rug gegeven", aldus een
woordvoerder van het museum.
Het is de eerste keer dat een
museum buiten Rusland zo'n
brede selectie exposeert van het
werk van de Russische Rem
brandt, zoals Repin ook wel
wordt genoemd. Het initiatief
om de tentoonstelling naar Gro
ningen te halen had flink wat
voeten in aarde. „Er was een
Russische kabinetsbesluit voor
nodig voor het werk van Repin
het land uit mocht", zegt de
zegsman.
Bovendien moesten de schilde
rijen na de terroristische aansla
gen op 11 september per truck
worden vervoerd in plaats van
per vliegtuig. Ook moest het
Groninger Museum een speciale
antiterreurverzekering afsluiten
voordat de doeken mochten
worden geëxposeerd.
De tentoonstelling bestaat uit
meer dan tachtig schilderijen en
tekeningen, die een overzicht
geven van Repins ontwikkeling
als kunstenaar. Een belangrijk
deel van de expositie bestaat uit
werken die Repins rol als kro
niekschrijver van het Russische
culturele leven belichten. De
collectie is samengesteld door
voormalig Rijksmuseum-direc
teur Henk van Os en Rusland
specialist Sjeng Scheijen.
