Ballast Nedam weg
uit 'risicogebieden'
3 SLOGGI
S/oog
SLIPS,
DE i\l
sboQ
GRATIS
^0^
j»=-" ECONOMIE
Geen hoop op behoud Wartsila
Brussel beboet Belgische bierbrouwers
'Drinkwater kan zeker kwart goedkoper' Vakbonden en KPN zijn het
eens over details sociaal plan
nse'viuchten 'Uitvinder' Prolion krabbelt op uit het dal „'Furokwart'e'te populair
Zuiderkruis ingepakt
afslag Urk
donderdag 6 DECEMBER 2001
ïe NV Visafslag Urk ver-
de omzet over 2001
567 miljoen ongeveer vijf
jt lager uitkomt in verge-
jnet een jaar eerder. Het
jTNllgens een woordvoerster
-ülr door quoteringsmaat-
k. i, waardoor de aanvoer
50 oral platvis (schol, tong,
50 hiuw) met tien procent
*0 iderde.
$0 j'
bo vaart wel
g niljonairsspel
(o b,M De Nederlandse
fabriek (NSF) uit het
>0 ^Hollandse Wognum,
|ent van Jumbo, ver-
1Q (Ut jaar een omzet te be-
0 tan 150 miljoen gulden,
g Dngeveer een verdubbe-
5 e spelvariant van het te-
5 programma Weekend
0 airs is een van de oorza-
0 tl het succes. Dat spel
0 middels ook in vertaalde
5 [de wereld over.
0 a
0 'vervoer
jj jt klappen
0
0 meer - Het wegvervoer
5 flappen op door de aan-
5 a op 11 september en de
0 kte economische terug
la aj)e bedrijvigheid heeft het
5 jen kwartaal een diepte-
ereikt, aldus brancheor-
(ie TLN. Vooral het ver-
p Duitsland zit in het
peigert steun
lepswerven
l - De scheepswerven in
opese Unie krijgen geen
1 ie. De EU-ministers van
rie hebben een voorstel
1 Commissie daarvoor
pen. De Commissie wil-
verven steunen omdat
1 lorea dat ook deed. Die
b s juist eind vorig jaar af-
is for Care
teidend
iAG - De Reclame Code
b (issie heeft de inzamelac-
b hs for Care op de vingers
volgens de commissie is
b ïiospotje munten mislei-
De Idager viel over de
tie dat vakantiemuntjes
leer waard zouden zijn.
br Care vindt het spotje
isleidend. „Wat we zeg-
3at als een muntje voor
•soonlijk geen waarde
leeft dat je het dan beter
t goede doel kunt ge-
lafspraken
-jeilingen
urk - Een rechtbank in
ork heeft ex-topman A.
Taubman van veilinghuis
ly's schuldig bevonden
jjsafspraken met concur-
nristie's. Hij kan een cel
rijgen van maximaal drie
aubman (76) maakte in
in negentig afspraken
ïmmissiebedragen met
Uega Anthony Tennant
iristie's.
Jorritsma vangt bot bij Finnen
van onze correspondente
Hetty van Rooij
brussel/gpd - De Zwolse vesti
ging van de Finse motorenfa-
briek Wartsila gaat definitief
dicht. Een gesprek tussen EZ-
minister Jorritsma en de top van
het bedrijf gisteren in Brussel
heeft niets opgeleverd. Jorritsma
is van plan om een lening van
43 miljoen gulden versneld van
het Finse bedrijf terug te vorde
ren.
„Een kapitale fout", zo beoor
deelt de minister het besluit na
afloop van het onderhoud met
topman Johansson. In Brussel
kwam het tot een stevige con
frontatie. Jorritsma: „We zijn het
niet eens, en nu druk ik me
voorzichtig uit.
Een flexibel bedrijf zou probe
ren een oplossing te vinden
wanneer een fabriek tijdelijk
problemen heeft. Dit is bedrijfs
economisch gezien geen verant
woord besluit, maar er valt niet
tegenaan te praten".
Volgens Johansson is verplaat
sing naar de bestaande Italiaan
se vestiging nodig omdat er
sprake is van 'structurele over
capaciteit'. In Italië kunnen alle
producten van Wartsila worden
gemaakt, de fabriek in Zwolle
bouwt alleen een bepaald type
scheepsmotoren. Van de 700
mensen zouden er 150 aan de
slag kunnen bij de onderhouds-
en verkooporganisatie in Schie
dam, zo heeft Johansson laten
weten.
Hij heeft de minister bovendien
aangeboden om 'na te denken'
over een mogelijk ander gebruik
van de fabrieksgebouwen in
Zwolle, waardoor wellicht een
deel van de werkgelegenheid
behouden zou kunnen blijven.
Jorritsma was daar gisteren
sceptisch over.
De minister is allerminst te
spreken over het gegoochel met
cijfers van het Finse bedrijf en
de manier waarop de Finnen
haar hebben ingelicht. De me
ningen lopen ver uiteen over het
aantal banen dat bij toeleveran
ciers op de tocht komt te staan.
Wartsila spreekt over 'een paar
honderd' arbeidsplaatsen, vol
gens toeleveranciers zelf staan
er zo'n 2000 banen op het spel.
Over het gerucht dat Italië het
Finse bedrijf met veel geld uit
Nederland weglokt kon de mi
nister gisteren geen opheldering
geven. „De Italianen hebben me
verzekerd dat de overheid hier
niet bij betrokken is".
Amsterdam - Het bevoorardingsschip van de
marine, de MS Zuiderkruis, ligt op dit ogen
blik volledig ingepakt in een reparatiedok in
de hoofdstad. Het uit 1975 daterende schip
krijgt na ruim een kwart eeuw een zogeheten
'levensverlengde onderhoudsbeurt. Het schip
kan er dan weer zo'n tien tot vijftien jaar te
gen. Begin januari - als de klus is geklaard -
vaart de Zuiderkruis weer terug naar de thuis
haven Den Helder.
Foto: ANP/Robbert Slagman
door onze correspondent
Mare Peeperkorn
brussel - De Europese Commissie legt de
Belgische bierbrouwers Interbrew (Stella,
Dommelsch) en Alken-Maes (Maes, Jupiler)
een boete van totaal 200 miljoen gulden op
wegens illegale prijsafspraken en verdeling
van de afzetmarkt. Het is de eerste stap op
weg naar een grote 'schoonmaak' in de
biersector. Heineken, Grolsch en Bavaria
worden ook verdacht van concurrentiever
valsing.
Eurocommissaris Monti liet gisteren weten
dat boetes voor andere brouwerijen op af
zienbare termijn zullen volgen. Het gaat ook
om bedrijven in Frankrijk, Italië, Denemar
ken en Portugal. Ambtenaren ordenen mo
menteel het bewijsmateriaal dat zij vorig
jaar verkregen tijdens invallen.
Interbrew en Alken-Maes (destijds eigen
dom van Danone) verdeelden tussen 1993
en 1998 de markt en beloofden af te zien
van een prijzenslag. Hoteleigenaren, café
houders, winkeliers en klanten betaalden
daardoor teveel.
Monti tilt er zwaar aan dat de topmensen
nauw betrokken waren bij de illegale afspra
ken. Zo kwamen de directeuren geregeld
bijeen om toe te zien op de naleving van de
geheime akkoorden. De Commissie ver
moedt dat de Nederlandse brouwerijen net
als hun Belgische collega's strikte afspraken
hebben over prijzen en afzetmarkten. De
woordvoerder van Monti wilde er gisteren
niet op vooruit lopen. Ook de Luxemburgse
brouwers Bofferding, Wiltz en Battin kregen
gisteren boetes opgelegd van bijna 1 miljoen
gulden wegens verdeling van de afzetmarkt.
De Commissie bestrafte daarnaast vijf che
mische bedrijven (waaronder Hoffmann-La
Roche) voor concurrentievervalsing bij de
verkoop van citroenzuur. Dat wordt ge
bruikt bij het conserveren van alcoholvrije
dranken, jams, geleien en vruchten- en
groentenconserven. In totaal gaat het om
een boete van 300 miljoen.
Ten slotte kreeg de Belgische Post kreeg een
boete van 5,5 miljoen omdat het met Belgi
sche verzekeraars verboden prijsafspraken
gemaakt over lagere tarieven voor bezorging
van grote partijen. Beboete bedrijven kun
nen naar het hof in Luxemburg stappen om
hun straf aan te vechten.
den haag/gpd - Nederlanders
betalen te veel voor hun drink
water en riolering. De gemiddel
de waterprijs kan met 25 pro
cent omlaag, zo blijkt uit onder
zoek van de Vereniging voor
Energie, Milieu en Water
(VEMW). Dat kan echter alleen
worden bereikt als waterleiding
bedrijven meer met elkaar gaan
concurreren.
Ook andere factoren hebben de
afgelopen jaren bijgedragen aan
een, volgens de VEMW te hoge
waterprijs. Door verkeerde
prognoses in het verleden zijn te
veel waterleidingen en riolerin
gen aangelegd. Deze overcapa
citeit moet uiteindelijk ook door
de consument worden betaald.
Steeds meer bedrijven zoeken
alternatieven voor hun water
voorziening, omdat waterlei
dingbedrijven, waterschappen
en gemeenten daarvoor hoge
prijzen rekenen.
Bij alternatieven moet worden
gedacht aan geprivatiseerde wa
terleveranciers die gebruik ma
ken van goedkopere zuiverings
technieken en die geen kosten
hoeven te maken voor een duur
buizenstelsel.
Bedrijven kunnen dan water in
kopen bij de goedkoopste aan
bieder, ook al bevindt deze zich
in een ander deel van het land.
Een soortgelijke mogelijkheid
bestaat ook voor elektriciteit.
Voor huishoudens zijn deze al
ternatieven nog niet mogelijk.
De prijs voor de gewone gebrui
kers wordt door de afhakende
bedrijven zelfs nog hoger. Meer
waterafnemers moeten immers
voor dezelfde kosten opdraaien.
De VEMW wil inventariseren
welke waterleveranciers in Ne
derland efficiënt werken: een
goed product leveren tegen re
delijke kosten. Op basis daarvan
kunnen bedrijven, en in een la
ter stadium wellicht particulie
ren, kiezen bij wie ze hun water
halen.
Volgens Van de Worp zijn er ge
noeg mogelijkheden om de prijs
van water te drukken. „Dat kan
bij voorbeeld door te bezuinigen
op personeelskosten en het be
ter benutten van de capaciteit
van het buizenstelsel. Ook het
scheiden van afval- en regenwa
ter leidt tot besparingen. Uit de
praktijk weten we dat alleen
daardoor al de rioolheffing met
veertig procent omlaag kan".
den haag/gpd - De bonden en KPN zijn het giste
ren eens geworden over een sociaal plan. Daar
mee staat de weg open voor de gedwongen ont
slag van 2800 personeelsleden en het verdwijnen
van nog eens 2000 arbeidsplaatsen via speciale re
gelingen. De bonden en KPN moesten het giste
ren alleen nog op details eens worden. De afgelo
pen weken raadpleegden de bonden hun leden.
Nadat bekend werd dat het personeel loon kan in
leveren voor een goede vertrekregeling reageerde
het personeel over het algemeen instemmend.
Het enige dat kwaad bloed zette was het optieplan
dat topman Scheepbouw heeft bedwongen bij
zijn aanstelling. Scheepbouwer kan miljoenen
verdienen aan zijn opties. KPN heeft volgens CFO-
onderhandelaar Lohman de bonden min of meer
haar excuus aangeboden en beloofd in het vervolg
wat voorzichtiger te zijn. De discussie ging de af
gelopen dagen vooral over de afvloeiingsregels
voor ouderen. Mogelijk willen afdelingsdirecties
oudere werknemers niet laten vertrekken omdat
dan teveel kennis weglekt. Ook wil een deel van de
ouderen niet weg.
Volgens Lohman hebben de partijen nu afgespro
ken personeelsleden zoveel mogelijk te stimuleren
om op te stappen. Mocht dat op termijn toch niet
lukken, dan gaan bonden en KPN-directie weer
om de tafel zitten.
amsterdam/anp - Bouwconcern
Ballast Nedam trekt zich terug uit
risicovolle gebieden in het Mid
den-Oosten en Zuidoost-Azië.
Door politieke en economische
ontwikkelingen is het gevaar in
sommige landen te groot gewor
den, aldus topman Kottman. „De
fatale afloop van de bouw van
een haven op de Cazastrook ligt
vers in het geheugen. De raket
ten vlogen ons om de oren".
Ballast Nedam kwam gisteren
met een forse winstwaarschu
wing: dit jaar draait het bedrijf
een nettoverlies van 50 miljoen
euro (ƒ110 miljoen). Daarin zit
een flinke voorziening want de
sanering van de buitenlandse
divisies wordt versneld. Daarbij
verliezen 350 hoogopgeleide
medewerkers hun baan, van wie
honderd in Nederland. Ge
dwongen ontslagen worden niet
uitgesloten.
„De condities van het werk in
landen als Indonesië en de Fili-
pijnen zijn verslechterd", aldus
Kottman. Hij noemt de verhou
ding met opdrachtgevers grim
mig. „Het gaat slecht met veel
buitenlandse opdrachtgevers,
waardoor zij niet in de stem
ming zijn claims positief af te
wikkelen."
Het is een mengeling van eco
nomische tegenwind en politie
ke rukwinden die de bouwer uit
een aantal gebieden wegjaagt.
Kottman noemt geen namen
van landen in verband met de
afwikkeling van claims.
De bouw van de haven op de
Gazastrook is illustratief. „We
zijn beschoten door Israëlische
helikopters. Vervolgens is het
hele leger erover heen gegaan
en is onze bouwplaats platge
walst", aldus Kottman. Zijn er
ook in andere landen medewer
kers in gevaar? „We zijn beducht
voor onze veiligheid", verklaart
hij. Volgens Kottman heeft het
personeel begrip voor de beslis
sing.
Kottman vindt het een goede
zaak dat het Nederlands kabinet
beter gaat opletten bij aanbeste
ding van grote projecten. „We
willen wel een beetje geld ver
dienen. Minister Netelenbos
(verkeer) sprak van 'bouwen te
gen kostprijs'. We zijn zeker be
vorderd tot overheidstak",
schampert Kottman.
Qot VlUCIUen Het munqe van 20 eurocent gebracht moeten worden. „Eet
ifp/anp - KLM heeft bij-
vluchten van en naar
jk geannuleerd. Dat was
icefijk omdat de Franse
keersleiders tot vrijdag-
1 staken. Volgens een
roerder wordt gepro-
ïassagiers over te boeken,
1 hen met alternatief ver
laten reizen. Het gaat om
tensen.
mse verkeersleiders heb-
_jen trek in een Europees
toleerd luchtruim en
-nn in juni ook al. Voor
ts verwachten minder
fngen. Vandaag kunnen
475 vluchten vertrekken
den in Frankrijk, tegen
4000 vliegbewegingen
a en opstijgen) op een
Mag.
n vergoeding
pshol Holding
iag - Chipshol Holding en
ojantal andere bedrijven
1 niet bouwen op het be-
bedrijventerrein Badhoe-
i-Zuid nabij Schiphol. De
van State heeft gisteren
dat de locatie onderdeel
j tikt van de rijksbufferzone
•Schiphol en daar mag geen
°renterrein komen. De be-
j hebben fors géïnves-
in grondaankopen in de
thting dat het bedrijven-
I er zou komen,
niet kan, eisen zij schade-
Hding van de overheid. De
fan State vindt echter dat
"Jernemingen bewust het
"nebben genomen door de
te kopen. Het kabinet
(iverigens plannen om het
te veranderen, waardoor
toekomst bij Badhoeve-
1 een bedrijventerrein
Fabrikant melkrobots wil markt West-Europa, VS en Japan rustig veroveren
«Jt»
ti
xjvvel
Imer
door Piet Arp
vijfhuizen - De proefstal van
Prolion in Vijfhuizen, fabrikant
van melkrobots, ademt vooral
rust. Zo af en toe loopt een koe
naar een van de twee boxen en 2&
laat zich door het automatische
melksysteem machinaal melken.
Na het eten van wat voer vertrekt
het dier weer richting stal. Tegen
die tijd is een volgende onderweg
naar de robotmelker.
Het jonge bedrijf maakte naam
met de melkrobot. Een ingeni
eus apparaat, dat geheel zelf
standig koeien melkt, tot stallen
met 140 dieren toe. Als innova
tie is dit apparaat nu eens niet
alleen een verbetering voor de
boer, maar ook voor de koe, zegt
algemeen directeur Henk Bui
tenhuis. Dat dier kiest zelf het
moment van melken.
Prolion heeft moeilijke, verlies
gevende maanden achter zich.
De onderneming ontwikkelde in
eigen beheer niet alleen de
melkrobot, maar vervolgens ook
een verse-vleeswarensnijrobot
(Freshopper) en een snack-
bakrobot (Snackcomer). Die
laatste twee vindingen vergen,
net als de melkrobot, enorme
investeringen. De onderneming
is daarvoor te klein en doet de
verdere ontwikkeling ervan over
aan andere gegadigden.
De uitvinders leggen zich nu he
lemaal toe op de verkoop van de
melkrobot. Daarvoor bestaat
een markt van 300.000 bedrijven
in West-Europa, de VS en Japan.
Landen waar deze innovatie in
middels redelijk is ingeburgerd
en waar arbeid duur is. Hier lig-
ISfey
Prolion-directeur Henk Buitenhuis: „Ook voor het welzijn van de
koe." Foto: United Photos De Boer/Marisa Beretta
gen de grootste kansen.
Na de mkz-crisis van afgelopen
voorjaar kreeg het beleggersver-
trouwen een knauw door de
winstwaarschuwing. Buitenhuis
stelt zich een termijn van twee,
drie jaar om het vertrouwen op
de beursvloer helemaal terug te
winnen. Om als kleine organisa
tie met 65 personeelsleden toch
snel in te spelen op de wisselen
de vraag, maakt Prolion gebruik
van een virtueel business sys
teem.
Het Vijfhuizense bedrijf bedenkt
en ontwikkelt, andere onderne
mingen leveren op contractba
sis de onderdelen. „De robot-
systemen komen van een ande
re fabrikant dan de pneumatiek
of de elektronica en de robots
worden nog weer ergens anders
geassembleerd. Productiecapa
citeit is op deze manier flexibel
beschikbaar. In ons netwerk van
bedrijven zijn dagelijks al 700
Een koe wordt gemolken door de robot.
Foto: United Photos De Boer/Marisa Beretta
mensen bezig met de melkro
bot".
De mkz-crisis van afgelopen
voorjaar was niet alleen slecht
voor Prolion. Nu die te boven is,
kijken boeren naar verbeterin
gen in de bedrijfsvoering. Een
ideaal klimaat voor de verkoop
van hygiënische melkrobots.
Het grote voordeel is dat het ap
paraat altijd beschikbaar is.
Voor de melkboxen ontstaat
geen gedrang. „De melkrobot
biedt de koe drie voordelen: de
druk op de uiers neemt af, er ligt
wat voer klaar en het dier kan in
alle rust toegeven aan de eigen
gewoonte", verklaart Buiten
huis. De aanschaf is prijzig met
zo'n drie ton, maar de investe
ring verdient zich terug door
een duidelijk hogere melkop-
brengst.
Dat betekent dat je met minder
koeien, dus ook met minder
voer en stalruimte toe kunt. De
hele bedrijfsvoering kan aan de
software voor de melkrobots
Het muntje van 20 eurocent
dreigt op te raken. Bedrijven be
stellen meer euromunten dan in
eerste instantie was geraamd
daarbij is vooral het 'kwartje'
van 20 eurocent gewilder.
DE
U RO
Nog 25 dagen
Waarschijnlijk krijgen circa 2000
winkels daarom minder van de
ze munten dan ze besteld heb
ben, aldus een woordvoerder
van het Nationaal Euroforum.
Het probleem doet zich voor
omdat alle munten in omloop
gebracht moeten worden. „Een
maal verspreid onder het pu
bliek zal er geen tekort zijn aan
deze munten", aldus de woord
voerder. In totaal zijn er nu 250
miljoen munten van 20 euro
cent 0,44) geslagen. Om de
extra vraag op te vangen is een
deel van de productie die voor
2002 gepland stond naar dit jaar
verplaatst. Dat zijn enkele mil
joenen muntjes. Mocht de nood
echt aan de man komen dan
kan besloten worden om dit jaar
nog eens enkele miljoenen
muntjes extra te slaan.
Waarom winkeliers meer van
deze munten willen hebben is
nog onduidelijk. „Het vermoe
den bestaat dat de munt veel
voor automaten gebruikt gaat
worden", zo schaf de woord
voerder in.
(advertentie)
worden gekoppeld. Die houdt
nauwgezet het welzijn van elke
afzonderlijke koe in de gaten. In
de praktijk blijken koeien in een
melkrobotstal een tot twee jaar
langer een hoge melkopbrengst
leveren.
In Vijfhuizen bevindt zich de re
search- en development afde
ling en een marketinggroep die
de robots aan de man brengt.
Dat gebeurt via een internatio
naal distributienetwerk. Prolion
garandeert daarmee, dat binnen
twee uur na een storing een on
derhoudsmonteur aanwezig is.
Mankementen worden ook wel
online verholpen.
Buitenhuis wil rustig verder de
markt op met het automatisch
melksysteem. „We hebben een
uniek product met maar een en
kele concurrent. De melkrobot
is net zo'n ingrijpende innovatie
in de veehouderij als de trekker
dat was in de akkerbouw."
0» act* loop no 1 \Jm 31 taats 2001 li nb| mrad «ekt I
