VPRO wil
weer vaste
tv-avond
MEDIA
Bloedige hel vol mitrailleursalvo's
'Ik weet nooit wat ik ga doen'
TV Noord-Holland en
AT5 akkoord met fusie
Jones en Elliot bij publieke omroep
De Nieuwe Omroep
geeft strijd niet op
Mediabond
Zweden tegen
overwerken
OP DE AFTITELING
Experiment
interactieve tv
Boeddhistei
vragen om
meer zendti
Van Bohemen
in Yorin-soap
Hilversum - Marit van Bohe
men speelt vanaf vanavond in
de Yorin-soap Onderweg naar
morgen. Ze gaat de rol spelen
van Carlijn van Bussum. Carlijn
is producente van het kookpro-
granrma van Daan Starrenburg
(Sander Foppele) en verblijft
vaak in café-restaurant De En
gel. Ze is keihard maar gaat niet
oneerlijk te werk.
woensdag 5 december;
IKON-documentaire Zonen van Suriname legt trauma decembermoorden bloot
Jos Brink Foto: Lex van Rossen
Villa Felderhof
blikt terug
Hilversum - De NCRV zendt
zondag 9 december een terug
blik uit op vier seizoenen Villa
Felderhof. Het gaat om afleve
ringen uit de jaren 1996 tot en
met 1999. Zo zijn er fragmenten
te zien van onder andere Her
man Brood en majoor Bos-
shardt, Bart de Graaff en Caroli
ne Kaart en Jos Brink en Patty
Brard. De terugblik wordt uitge
zonden om 20.50 uur op Ne
derland 1.
stockholm/ap - De Zweedse
joumalistenbond heeft zijn le
den bij 141 kranten en persbu
reaus verboden overwerk te ver
richten, nadat onderhandelin
gen over het copyright op arti
kelen en foto's en de salarissen
waren vastgelopen. Bij de bond
aangesloten fotografen gaan
vrijdag in staking.
hilversum/mediaredactie - de
VPRO wil komend najaar gaan
uitzenden in lange, magazine
achtige blokken op vaste tijden
en avonden. Het huidige sys
teem, waarbij losse programma's
op verschillende avonden en tijd
stippen, zogeheten timeslots,
door het schema worden 'ge
strooid', leidt tot te veel versnip
pering, zo vinden de programma
makers van de VPRO.
Om het plan te laten slagen wil
de omroep zelfs programma's
als Noorderlicht, Waskracht en
De Nieuwe Wereld laten ver
dwijnen. „Die zouden dan in
een groter geheel kunnen op
gaan. We willen af van dat strak
ke keurslijf van 52 maal per jaar
Noorderlicht. Het is overigens
niet gezegd dat de programma's
ook werkelijk weggaan. Ze zou
den ook onderdeel kunnen wor
den van een blok", aldus een
woordvoerster. De redacties van
die verschillende programma's
zouden kunnen worden ingezet
om de blokken te vervaardigen.
Overigens kunnen er ook nog
losse programma's worden uit
gezonden.
De omroep is nu in onderhan
deling met Tom Kamlag, netco
ördinator van Nederland 3, die
momenteel druk bezig is met de
nieuwe tv-schema's vanaf sep
tember 2002. Alle omroepen
mogen hun wensen voor dat
seizoen kenbaar maken. Voor
kerst moeten de schema's rond
zijn. Kamlag wil nog niet zeggen
of het plan kans van slagen
heeft. „We zijn volop in gesprek.
Ik kijk naar de wensen van de
VPRO, maar ook naar die van de
netpaitners. Ik kan er nu dus
niets van zeggen"
Het plan voor vaste VPRO-blok-
ken staat haaks op de huidige
invulling van het zendschema
door de netmanagers, die een
tv-avond strikt opbouwen aan
de hand van de programma's
die hen worden aangeboden
door de omroepen. Het schema
wordt per genre ingedeeld. De
omroep gaat in haar plannen
echter uit van drie blokken, in
lengte variërend van twee uur
tot vijftig minuten, die op een
magazine-achtige manier kun
nen worden ingevuld door ver
schillende programma's. „Denk
aan een programmablok als Vil
la Achterwerk."
Klacht
De plannen werden in oktober
geboren tijdens een driedaagse
bijeenkomst van programma
makers en eindredacteuren. De
belangrijkste klacht die toen
naar voren kwam was dat de
VPRO-ers vinden dat hun om
roep onvindbaar is. „We zijn
onze herkenbaarheid kwijt. Het
is zo versnipperd. Kijk naar een
programma als De Nieuwe We
reld: dan wordt het vier keer
achter elkaar uitgezonden, ver
volgens weer een hele maand
niet. Het is heel lastig om dat te
communiceren. We hopen met
de nieuwe werkwijze weer een
echt gezicht te krijgen", aldus de
woordvoerster. „Het wordt een
hele operatie, want als het door
gaat, hebben we een half jaar
om onze plannen te verwezen
lijken."
Netpartner VARA, die in het ver
leden ook veelvuldig geklaagd
heeft over de strakke netprofile-
ring en het verlies van herken
baarheid, wil geen commentaar
geven op de plannen van de
VPRO.
hilversum/mediaredactie - De
speelfilms Bridget Jones' Diary,
The Lord of the Rings, Billy El
liot en O Brother, Where Art
Thou? zullen voor het eerst op
televisie worden vertoond bij de
publieke omroep.
De aankoop van de publieks
trekkers is een gezamenlijk initi
atief van KRO, BNN, NCRV en
NPS.
„Deze overeenkomst geeft eens
te meer aan dat de publieke om
roep ook een belangrijke speler
is met betrekking tot het verwer
ven van tv-rechten van speel
films," zegt Frank Mulder,
hoofd programma-aankoop van
de NOS.
De Holland Media Groep (RTL
4, 5 en Yorin) en vooral SBS
hebben de publieke omroep de
laatste jaren vaak afgetroefd op
het gebied van filmdeals, omdat
zij bereid zijn veel meer geld uit
te trekken.
Voor de publieke omroepen af
zonderlijk is het niet meer haal
baar succesfilms aan te kopèn.
„Als je het met z'n allen doet,
heb je een dikkere portemon
nee," aldus een NOS-woord-
voerder.
Hilversum - De decembermoor
den van 1982 vormen het natio
nale trauma van Suriname. De
ze afschuwelijke gebeurtenis
trekt door alle lagen van de be
volking. Politieke tegenstanders
werden vrienden en vrienden
werden vijanden. „Ik heb boe
zemvrienden zien veranderen in
beesten." Dit trauma is vastge
legd in de documentaire Zonen
van Suriname, die de IKON van
avond en volgende week in twee
delen uitzendt
De jonge geschiedenis van onaf
hankelijk Suriname ziet er niet
uit. De bewoners van het land,
dat altijd onvoorwaardelijk ach
ter koningin en vaderland
stond, hebben er na hun onaf
hankelijkheid in 1975 een puin
hoop van gemaakt. Corruptie en
dictatuur- spelen er een hoofd
rol. En nooit eerder gleed een
relatief rijke natie zo snel af naar
het niveau van derde wereld
land.
De onafhankelijkheid werd op
grootse wijze gevierd waarbij
politieke tegenstanders elkaar
lachend in de armen vielen.
Maar het beeld bleek uiteinde
lijk schijn. In werkelijkheid was
de tegenstand van onafhanke
lijkheid groot. En brak voor ve
len op 25 november 1975 een
periode van onzekerheid aan.
Een kleine bovenlaag verrijkte
zich aan de oprotpremie van
drie miljard, meegekregen van
het gewezen moederland. Door
het wegtrekken van Nederland
se kennis verviel het land in een
chaos.
Dit had tot gevolg dat ruim een
derde van de gehele bevolking
de onherroepelijke neergang
niet afwachtte en naar Neder
land emigreerde. En de brood
nodige kennis, Surinaamse stu
denten die hun opleiding aan
Nederlandse universiteiten ge
noten, keerden niet terug. In de
documentaire zegt iemand:
„Voor de onafhankelijkheid was
het land welvarend. We kenden
geen dievenijzers en er liepen
geen junkies op straat. Iedereen
fiep bij elkaar binnen en at een
bordje mee."
Bouterse
De militaire coup op 25 februari
1980 van een stelletje ontevre
den sergeanten onder leiding
van Desi Bouterse kwam dus ei
genlijk niet onverwacht en werd
door velen in Suriname gezien
als een verbetering. Er werd ein
delijk iets gedaan tegen de
groeiende criminaliteit (dieven
werden van straat geplukt en
kregen letterlijk billenkoek).
Wat een regisseur en een came
raman doen bij een televisiepro
gramma ligt voor de hand, maar
wat is de rol in het programma
van al die andere personen op de
aftiteling? In een serie verhalen
vertellen televisiemedewerkers
over hun werk. Vandaag: runner.
Amsterdam - „Voor een docu
mentaire over het koningshuis
moest ik eens een koningskr oon
ophalen. Dat ding lag in een
museum in Bonn. Zit je dus
acht uur in de auto voor een
kroon." David Elands (27) werkt
als runner; een soort manusje
van alles op de set. Hij werkte
onder andere voor de films
Nynke en Mariken. Kort geleden
deed hij de satirische VARA-se-
rie Daar Vliegende Panters.
„Een runner springt bij waar
nodig", vertelt David. „Ik haal
bijvoorbeeld camera's op bij een
filmbedrijf, of koop snel nog
even wat accessoires. Soms help
ik mee met het licht of ben ik
even stand-in voor een acteur*
om een cameraman een bepaal
de camerabeweging te laten be
kijken. Of ik haal iemand op. Ik
doe datgene, waar op dat mo
ment behoefte aan is."
Dedeir
De Amsterdammer is sinds twee
jaar als runner werkzaam. Zijn
allereerste klus was het ophalen
van de, acteur Jan Decleir voor
de film Mariken. „Dat was best
spannend. Ik heb veel waarde
ring voor Decleir en toen moest
ik hem dus ophalen. Bovendien
had ik nog maar net mijn rijbe
wijs. Maar het viel hartstikke
mee. Na een tijdje zaten we te
praten alsof we elkaar al jaren
kenden." Met diezelfde acteur
heeft David later nog een avon
tuur beleefd. „Ik moest hem op
halen uit een café in Antwerpen
en hem naar Nederland bren
gen. Maar hij had nogal veel ge
dronken. Omdat ik toch geen
haast had, ging ik op zijn aan
bod in om met hem mosselen te
gaan eten. Decleir ging steeds
Runner David Elands: „Ik voel me heel nuttig als ik snel heb kunnen
bijspringen." Foto: Ton Kastermans
meer drinken en ik moest hem
echt een aim geven bij het lo
pen. Liep ik daar met een bezo
pen Jan Decleir. Toen belde ook
de productie nog eens in paniek
op waar we bleven. Ik heb veel
lol gehad die dag." De drie
maanden dat hij voor Daar Vlie
gende Panters werkte, heeft Da
vid het erg naar zijn zin gehad.
„De sfeer was supergoed. Voor,
tijdens en na de opnamen heb
ben we vleselijk gelachen. Die
drie jongens (cabaretttrio De
Vliegende Panters) hebben zo
veel humor. Ze hadden eens een
item met nieuwslezer Gerard
Arninkhof. Hij zat achter een
bureau en beoordeelde mensen
die zogenaamd auditie kwamen
doen voor nieuwslezer. Voor die
figurantenrollen waren echt de
meest rare figuren uitgezocht,
die moesten improviseren. Toen
ik dat zag, kon je me echt weg
dragen van het lachen." De
De vijftien Surinaamse mensen, die het slachtoffer werden van het regime-Bouterse. Foto: gpd
Een deel van de bevolking zag
dan ook met instemming toe
hoe de nieuwe leiding van het
land, in de personen van Roy
Horb en Desi Bouterse zich pre
senteerde op de Surinaamse tv:
„Geen paniek, er is niets aan de
hand." Maar ook het nieuwe be
wind kwam snel in opspraak.
De militairen zouden zich verrij
ken aan drugshandel en 'tegen
standers' kwamen op verdachte
wijze om het leven. Op straat
nam de angst toe. Ook in de we
reld van de media: kranten raak
ten steeds leger. De tegenstel
ling van rijk en arm groeide en
vakbondsman Cyrill Daal kwam
in opstand. De sfeer werd grim
mig. En op 11 maart 1982 pleeg
den de militairen Rambocus en
Hawker een tegencoup.
De chaos in het land was nu
compleet. Hawker werd zwaar
gewond opgepakt en, liggend op
een brancard, standrechtelijk
geëxecuteerd. En Rambocus
werd na een vluchtpoging in het
gevang gezet. Journalisten als
Bram Behr en Leslie Rahman
stelden zich kritisch op. Te kri
tisch vond Bouterse en liet hen
via via weten dat „als jij zo door
blijft gaan, krijg je de kogel".
Marteling
De achtste december 1982 werd
een gitzwarte dag. Zestien men
sen werden opgepakt, 15 daar
van werden na marteling door
zeefd met kogels (alleen vak
bondsman Fred Derby kwam
weer vrij, omdat hij minder ac
tief was dan zijn collega Cyrill
Daal). „Ze zijn op de vlucht
neergeschoten nadat ze een po
ging tot machtsovername had
den ondernomen", zb luidde de
officiële verklaring. Als bewijs
liet de legerleiding de zichtbaar-
bewerkte en aangeslagen jour
nalist Jozef Slagveer op tv een
verklaring voorlezen.
In de film Zonen van Suriname,
in twee delen bij de IKON (en
gelijktijdig op de Surinaamse tv),
komen nabestaanden van de 15
slachtoffers aart het woord. Met
ondersteuning van archiefmate
riaalvertellen zij hup dramati
sche verhaal. Hoogtepunt en te
vens dieptepunt in de film is de
ooggetuigeverklaring van Fred
Derby, uitgesproken op de radio
vlak voor zijn dood dit jaar. Vol
gens zijn beschrijving is Fort
Zeelandia die nacht een bloedi
ge hel waar mitrailleursalvo's en
angstkreten klinken en de lijken
in de gangen liggen. Hel
bijsterend dat deze grrn
daad nog steeds niet is
zocht. Of zoals een nabi
vol twijfel en ongeloof ci
deert: „Hoe is het moge!
een groepje voor God sj
door 15 man uit het leve[
rukken en tot. op de dag
vandaag vrij rondloopt.'
Na het zien van de film
derdaad niet te vatten d;
sen als Bouterse zonder lp
Suriname rondlopen, dt
de jongens uithangen ei
blijven deelnemen aan
mocratische landelijke pl
Fred van Garderen
Zonen van Suriname is v
avond te zien bij de IKOnp
derland 1 om 22.45 uur. K
9
band met collega's tijdens een
dergelijke productie is hecht. „Je
werkt heel intensief met mensen
samen. Met zijn allen ben je met
één ding bezig. Dat geeft al een
speciaal gevoel. En dan maakt
het niet veel uit of iemand nu
acteur is of lichtman. Je bent op
dat moment gewoon een hecht
team. Het is net één grote fami
lie."
Filmacademie
De Amsterdammer kwam via
een vriend in dit vak terecht „Ik
heb een tijdje theaterweten
schappen gestudeerd, maar
vond het niet leuk. Ik wilde lie
ver naar de Filmacademie. Dat
heb ik twee keer geprobeerd,
maai- werd niet toegelaten. Een
vriend van me was destijds be
zig met een documentaire en
vroeg of ik daarvoor runner wil
de zijn. Ik ben een paar maan
den met die vriend meegelopen
en toen wist ik zeker dat ik dit
werk wilde blijven doen. Zo is
het begonnen."
Hot leukste van zijn vak vindt
David het contact met mensen
en de afwisseling. „Samen breng
je iets tot stand. En elke dag is
anders. Ik weet nooit yan tevo
ren wat ik ga doen. Bovendien
voel ik me heel nuttig als ik snel
heb kunnen bijspringen."
Wat David Elands niet zo snel
meer zal vergeten is zijn ont
moeting met presentator Hans
van Wilfigenburg tijdens het
werk voor Daar Vliegende Pan
ters.
„Hans zat in een item over klas-
senwerk en ik moest hem opha
len met de auto.. Moesten we
dus eerst langs de oppas van
zijn hond, een teckeltje. Hans
beschouwde dat beestje zo on
geveer als zijn eigen kind. Ik ver
telde hem in de auto, dat mijn
moeder ook zo gek op teckels
was. Toen nodigde hij me
bloedserieus uit om samen met
mijn moeder eens op bezoek te
komen bij zijn hond. Dat was
wel heel grappig. Als runner
maak je echt van alles mee."
Jolanda Dorresteijn
BN'ers doen in
hun broek voor
Zwakste Schakel
hilversum/anp - RTL 4 heeft
een speciale oudejaarsafleve-
ring van het programma De
Zwakste Schakel geschrapt
omdat uitgenodigde bekende
Nederlanders het collectief
lieten afweten.
Presentatrice Chazia Mourali
zou hen tijdens de uitzending
van de kennisquiz net zo ha
telijk hebben bejegend als
normale kandidaten.
Een RTL-voorlichtster. „Het
was heel moeilijk om negen
bekende Nederlanders op
zo'n korte termijn in de stu
dio te krijgen".
De commerciële omroep be
naderde meer dan honderd
potentiële kandidaten. De
enige die onvoorwaardelijk
toezegde was presentator/ac
teur Beau van Erven Dorens.
De BBC zond de afgelopen
jaren verschillende malen
speciale afleveringen uit met
BBC-presentatoren en Eas-
tenders-acteurs. RTL 4 zet
het idee voor een Zwakste
Schakel met beroemdheden
nog niet in de ijskast.
haarlem/anp - TV Noord-Hol-
land en de Amsterdamse stads
zender AT5 gaan met ingang
van volgend jaar door als één re
gionaal tv-station. Dat hebben
beide omroepen bekendge
maakt.
IV Noord-Holland (TVNH)
maakt al sinds bijna twee jaar-
regionale televisie samen met
AT5. De provincie Noord-Hol
land was echter niet tevreden
over de samenwerking tussen
de beide omroepen. TV Noord-
Holland neemt wel veel items
van AT5 over, maar in Amster
dam en omstreken is nauwelijks
iets over de rest van Noord-Hol
land te zien, zo was de klacht
van de provincie.
Het provinciebestuur pleitte
daarom voor een veel nauwere
samenwerking, mogelijk zelfs
een fusie. De omroepen hebben
daar nu mee ingestemd. Wel
blijven er in de nieuwe opzet
twee aparte edities bestaan: één
voor Amsterdam en één voor de
rest van Noord-Holland. Beide
edities zijn zowel in de provincie
als in de hoofdstad te zien.
Het college van burge
en wethouders van Am:
is blij met het behoud
Amsterdamse karakter 1
van de edities.
„Inwoners van groot
dam, de hoofdstad en
omliggende dorpen,
daar toch vooral behoeft
hebben", aldus een woae
ster van de gemeente.
Het is onduidelijk hoevt
de gemeente in de
steekt. Noord-Holland t
2006 ruim 50,7 miljoen I
uit voor regionale teleyisi
hilversum/gpd - De publieke
omroepen doen de komende
maanden verschillende proeven
met interactieve televisie.
Zo willen ze er achter komen
wat kijkers interessant vinden
en welke technische mogelijk
heden en moeilijkheden er zijn
bij het maken van interactieve
televisie.
In Nederland kunnen zo'n tach
tigduizend mensen interactieve
televisie ontvangen. Daaivoor is
een extra kastje nodig dat de
meeste kabelmaatschappijen in
Nederland te huur aanbieden.
Bezitters van een kastje kunnen
meer televisiekanalen ontvan
gen en ook informatie terugstu
ren naar programma's of. bij
voorbeeld e-mail versturen via
de televisie en het kastje.
Het aantal mensen dat een
abonnement heeft op interactie
ve televisie groeit erg langzaam.
door Eric de Bie
Amsterdam - De Nieuwe Om
roep (DNO) blijft strijdbaar'. Ook
mede-initiatiefnemer Aad van
den Heuvel is weer bereid tot
het uiterste te vechten voor een
uitzendlicentie. In augustus
twijfelde hij na de tweede afwij
zing door staatssecretaris Rick
van der Ploeg nog over zijn toe
komst bij DNO.
„Ik sta namelijk te popelen om
programma's te maken. Dat
wachten maakt me onrustig",
zei Van den Heuvel gisteren na
afloop van de rechtszaak die
DNO tegen Van der Ploeg heeft
aangespannen. Begin vorig jaar
kondigden Van den Heuvel en
initiatiefnemer Walter Etty aan
de gaten in het publieke bestel
te willen vullen als het gaat om
milieu, mensenrechten en mon
diale verhoudingen. Staatssecre
taris Van der Ploeg wees echter
tot tweemaal toe een aanvraag
voor een uitzendlicentie af.
Zelfs nadat een onafhankelijk
adviescollege deze zomer aangaf
geen bezwaar te zien tegen toe
lating van DNO tot het publieke
bestel. Van der Ploeg bleef bij
zijn standpunt dat de beoogde
programma's van DNO niet ver
nieuwend genoeg zijn. Van den
Heuvel en Etty stapten daarop
naar de bestuursrechter.
Internet
Gisteren mochten beide partijen
voor de Amsterdamse rechtbank
hun standpunten toelichten.
Mr. E. Dommering wees na
mens DNO, die inmiddels wel
actief is op internet, vooral naai
de toelating van BNN tot het
publiek bestel. De omroep van
Bart de Graaff kreeg destijds een
uitzendlicentie omdat de pu
blieke omroep volgens de toen
malige staatssecretaris Aad Nuis
onvoldoende in staat was jonge
renprogramma's te produceren.
BNN mocht de lacune opvullen.
Volgens inr. D. den Hertog, die
Van der Ploeg vertegenwoordig
de, is de vergelijking met BNN
niet terecht.
BNN kreeg namelijk een licentie
vóór de invoering van de Con
cessiewet. DNO valt daar wel
onder en heeft daarbij de pech,
volgens Den Hertog, dat het as
peet van de 'vernieuwing' is toe
gevoegd.
De rechtbank doet uiterlijk eind
januari uitspraak.
hilversum/mediaredacti
Boeddhistische Omroep
ting (BOS) vindt dat zi
heeft op meer zendtijd.
Voor de rechtbank van 1
dam vocht de omroep
gisteren de eerdere a
van het Commissariaat
Media aan.
De BOS moet het nu do
tien uur televisie en dert
radio per jaar. De omroe
die zendtijd vorig jaar na
renlange strijd voor een
in het publieke bestel. A
het commissariaat tel
Boeddhistische Unie Net
(BUN), die haar zendtijdr
ging heeft uitbesteed
BOS, op dat moment 36.
den. Eigenlijk net te wein
een licentie, maar het cc
sariaat was soepel.
De BUN is echter van i
dal ze een veel grotere
ban vertegenwoordigt.
voorzitter Jean Karei H
zijn er wel 500.000 in Neen.
levende boeddhisten.
Nederlandse boeddhistei
nen we daar ook hier li
Chinezen, Vielnamezen 11
wanezen bij. Ook voor dit j,
willen we uitzendingen m
