De come-back van
de góede Sint
Kindervriend
gaat op cursus
SGP-voorman
Wim Kol ij n
wil niemand
iets verbieden
Ophef onder
ex-leden
evangelische
gemeente
De Stek in Katwijk
Interview
Filmmaker
Jaap van Hoewijk
ontrafelt
familietragedie
ZATERDAG
1 DECEMBER
2001
door Mark Langeslag
Duizenden hulp-
Sinterklazen en pieten
zijn deze dagen op pad
om kinderen blij te
maken. Niet zelden zijn
ze beschonken, slecht
gekleed en weten ze
eigenlijk niet goed wat
ze doen. Maar de
kwaliteits-Sint maakt
een comeback; hij gaat
op Sinterklaascursus en
zorgt dat zijn rode
tabberd glad gestreken
is. „Een goede Sint
beantwoordt nooit een
vraag, maar laat een
kind dat doen."
Het is de domste fout die de Sint
maken kan: een kind iets belo
ven wat 'ie niet kan waarmaken.
„Een racebaan, een spelcomputer of wat
dan ook. Toch gebeurt het deze dagen
voor pakjesavond honderden keren. Olie
dom. Sint is de held, maar de ouders zit
ten op pakjesavond met teleurgestelde en
huilende kinderen", zegt Bert Jansen van
het Sinterklaas Genootschap. Die club,
met vrijwilligers door heel Nederland,
streeft ernaar het Sinterklaasfeest in ere te
houden.
Hulp-Sinten zijn bovendien niet zelden
beschonken, beroerd voorbereid op hun
taak en slecht gekleed. Ze lopen rond in
spijkerbroeken die onder hun rode tab
berd uitkomen, vieze handschoenen en
baarden die er bijhangen als uitgewron
gen dweilen. Vaak geflankeerd door pie
ten met pigmentproblemen en op afge
trapte gympen.
Van dat soort beunhazen gruwt Jansen.
„Vreselijk, van die lui die zichzelf grandi
oos vinden. Die het erom te doen is de la
chers in de zaal op de hand te krijgen en
niet om het kind dat voor hen staat. Die
op elk bedrijfsfeestje een borrel pakken.
Deze nepfiguren weten niet wat voor
schade ze kunnen aanrichten. Wat voor
geweldig feest ze zo'n kind afnemen."
Het cachet van het vak van Sinterklaas
was midden jaren negentig onmisken
baar tanende. Het hield eigenlijk gelijke
tred met het Sinterklaasfeest zelf, dat ook
aan populariteit inboette. Kerst was in, de
Sint was uit. Zelfs de commercie leek een
beetje uitgekeken op de kindervriend uit
Spanje.
Keurmerk
Maar na jaren van dreigende teloorgang
stijgt de populariteit van Sinterklaas weer
gestaag, blijkt uit enquêtes van bureau
Nipo. En zie: het genootschap signaleert
dat ook de goedheiligman zelf sinds enige
jaren weer beter voor zichzelf zorgt. De
Sint is weer vaker een statige oude heer in
plaats van een armzalig figuur met een
rood kleed om de schouders gedrapeerd.
Dat doet Jansen goed. Het genootschap,
met 220 leden, is er veel aan gelegen om
'deze unieke Nederlandse traditie' in ere
te houden. Kwaliteitsbewaking is volgens
Jansen nog moeilijk; binnen twee jaar
moet er een keurmerk komen voor top-
Sinten, zegt hij. En het liefst ook een
meldpunt voor foute Sinten. Jansen zegt
dat hij daar vandaag nog mee zou willen
beginnen, maar dat hem de tijd daarvoor
ontbreekt.
Maar ook zonder keurmerken komen er
steeds meer kwaliteits-Sinten, zegt hij. De
markt doet haar werk; de vraag naar goed
geklede en presterende Sinten is stijgen
de. Dat merken ook de confectie-indu-
strie en de verhuurbedrijven van feestkle
ding. De vraag naar luxe pakken neemt
toe, zegt Gert Roos van PartyPoint uit
Zoetermeer. De kostuumverhuurder
heeft een paar rekken vol Sinterklaaskle-
dij. „Dit jaar wordt er zeker weer een
kwart meer verhuurd dan vorig jaar, ver
wacht ik. We zien hier vooral meer van
die toegewijde personen, die echt idolaat
zijn van Sinterklaas."
Deze weken trekken duizenden Sinterkla
Foto: GPD/Harmen de Jong
zen langs gemeentehuizen, scholen, be
drijfsfeesten en gezinnen. Wie zijn zij? Op
de Sinterklaasmarkt is moeilijk greep te
krijgen. In veel gevallen gaat het nog om
gelegenheids-Sinten, denkt Jansen van
het genootschap. Mensen die zich, vaak
op verzoek, voor een keertje uitdossen als
de goedheiligman om een bedrijfsfeestje
op te luisteren.
Maar het leger van jaarlijks terugkerende
klazen dat zich min of meer professioneel
met Sinterklaas bezighoudt, groeit. Dag
bladen puilen in de weken voor pakjes
avond uit met advertenties van Sinter
klaascentrales. Het aandeel van commer
ciële bureaus die Sinten aanbieden,
neemt toe. En het mag wat kosten: de
prijzen kunnen oplopen tot 250 gulden
voor een half uurtje Sint met een paar
Pieten.
Maar de meeste Sint-Nicolazen die jaar
lijks in touw zijn, zijn toch nog gewoon
de echte liefhebbers. Die vragen enkele
tientjes per bezoek. Zij willen alleen hun
dure pak van circa 2000 gulden aan het
eind van de rit hebben terugverdiend.
Veel Sinten gaan ook langs de deuren
voor de voetbalvereniging of de scouting,
om de clubkas te spekken. De vraag is
overal enorm; bijna alle bureaus en cen
trales laten weten dat ze mensen die de
Sint aan huis willen aan de lopende band
moeten teleurstellen. Zeker op pakjes
avond en de twee gewilde weekenden
daarvoor.
Bureau Sinterklaas uit Rotterdam bere
kent 55 gulden voor een half uurtje Sint
met een paar Pieten aan huis. „We be
gonnen vijfjaar geleden gratis", zegt Anja
Wolters. „Maar dat liep op een gegeven
moment scheef. De kinderen kregen dure
moutainbikes en wij dropen na een half
uur af met een winterwortel. Dat werd
echt te gek. Maar gezinnen die het niet
kunnen opbrengen, mogen minder beta
len."
Het tekent het idealisme van het Sinter
klaasbureau uit Rotterdam. Wolters be
schikt over twee Sinten; haar man Ab en
een goede vriend. Zij nemen elk jaar twee
weken vrij, speciaal om Sinterklaas te
spelen. Daarnaast staan er nog een stuk
of dertig part-time Pieten bij haar inge
schreven.
„De start van dit bureau was echt een re
actie op de tanende populariteit van de
goedheiligman ten opzichte van kerst",
zegt Wolters. „En ook omdat we de kwali
teit van de Sint en zijn Pieten zagen da
len. Overal zag je van die zogenaamde
Pieten in een trainingsbroek en op gym
pen. Doodzonde vond ik dat. Ik heb vroe
ger zo intens genoten van het feest. De
magie, de spanning, dat geheimzinnige,
dat mag nooit verloren gaan. Gelukkig zie
je dat mensen het feest de laatste jaren
weer serieuzer beginnen te nemen."
Grondige aanpak
Wolters zelf en haar twee Sinterklazen be
sloten het grondig aan te pakken. Ze de
den mee aan de Sinterklaascursus, die het
Sinterklaas Genootschap sinds 1992 geeft.
Maximaal dertig personen kunnen mee
doen. De laatste drie jaar is het aantal
aanmeldingen voor de lessen enorm ge
stegen, zegt voorzitter Jansen. Het ge
nootschap zou de cursus met gemak vier
keer per jaar vol kunnen krijgen. Een
weekend lang trekken de cursisten zich
terug in een hotel om zich onder meer in
de geschiedenis van deze mystieke figuur
te verdiepen.
Ze leren dat de Sint een mengelmoes is
van christen-, heidendom en fantasie. Hij
zou een neef van de Germaanse god Wo-
dan zijn die op zijn paard Sleipnir over de
daken galoppeert. Ook stamt hij af van de
heilige Nicolaas uit Myra; een plaatsje
aan de Zuidwestkust van Turkije. Met het
boekje 'Sinterklaas en zijn knecht' (1845)
van de Amsterdamse onderwijzer Jan
Schenkman, kreeg het feest zijn definitie
ve vorm. Mijter, staf, lange witte baard,
tabberd, Spanje en ook zwarte Piet wer
den uitgevonden door Schenkman.
Tot diep in de jaren '80 was de Sint nog
een figuur die kinderen angst inboezem
de. De goedheiligman en zijn Pieten hiel
den kinderen nauwlettend in de gaten,
spiekten door de schoorsteen of ze wel
hun bord netjes leegaten en hun ouders
geen grote mond gaven. Vaders en moe
ders gebruikten de strenge Sint ook om
hun kinderen te laten gehoorzamen.
Het genootschap en de huidige televisie-
Sint, die dit jaar in Maastricht aankwam,
hebben de afgelopen jaren hun best ge
daan om dat beeld te veranderen. De Sint
is tegenwoordig niet meer en niet minder
dan een kindervriend. Daar hoeft nie
mand meer bang voor te zijn.
Maar wat maakt een Sint vandaag de dag
eigenlijk tot een goede Sint? Het belang
rijkste is dat hij van kinderen moet hou
den, vindt Anja Wolters. „Verder moet hij
goed gekleed zijn, nooit drinken en altijd
de nadruk leggen op positieve dingen. Op
het pas behaalde zwemdiploma, de goe
de band met opa of hobby's. En vergeet
dat Sint ook best een foutje mag maken.
Eigenlijk is hij een hulpeloze oude baas.
Zonder zijn Pieten kan hij niets. En toch
behoudt hij te allen tijde zijn waardig
heid."
Handige trucjes zijn er ook. Zo geeft een
goede Sint nooit antwoord op vragen,
maar laat hij het kind de eigen vragen be
antwoorden. Als een kind vraagt hoe de
Sint het toch voor elkaar krijgt om met
zijn paard op het dak te komen, moet de
Sint geen ingewikkelde verhalen verzin
nen", zegt Wolters. „Hij moet gewoon
vragen; wat denk je zelf? Laat het gewoon
aan de eigen fantasie van het kind over.
Het geloof van kinderen in de Sint is vaak
rotsvast. Een mooi voorbeeld is mijn
buurmeisje. Die ziet hier natuurlijk met
de regelmaat van de klok Sinten vertrek
ken en aankomen. Op een dag wilde ze
weten hoe het zat. Ik vroeg haar wat ze
zelf dacht. Ze zei: Volgens mij logeert de
Sint gewoon bij jou'. En het probleem
was opgelost."
