W
Mislukking
bedreigt top
Afghanistan
BUITENLAND
Amerikaanse economie nog sterker gekrompen
Neo-nazi's mogen niet door joodse wijk
Europees leger gaat met losse flodder van start
Journalisten eisen van
Alliantie bescherming
Psychologische oorlogsvoering
Rabbani gooit roet in het eten
Kidnap-drama verenigt
Colombia tegen FARC
ugabe muilkorft
edia Zimbabwe
iare - De Zimbabwaanse
isident Mugabe heeft een
uwe wet gepresenteerd, die
staat een vrijwel totale con-
!e over de media geeft. Bui
ig ilandse journalisten kunnen
t een beroep op de wet bui-
spel worden gezet. Dat
ldt de regeringsgezinde
nt The Herald. De wet voor-
t in het instellen van een
nmissie die het recht krijgt
rnalisten te straffen die zich
t aan de regels houden. Ver
mogen buitenlandse jour-
isten alleen in Zimbabwe
ven werken als ze Zimbab-
in worden.
diërs bezwijken
in illegale drank
dras - Het drinken van gifti-
illegale alcohol heeft 32 In-
fO rs uit de staat Tamil Nadu
leven gekost. Bovendien
lesten 183 mensen in het zie-
ïhuis worden opgenomen,
fvan hen verkeren in kritieke
stand. De politie heeft twee
nsen aangehouden die er-
i worden verdacht betrokken
rijn geweest bij de verkoop
de productie van de alcoho-
:he drank. Tienduizenden
Sl liërs consumeren elke dag il-
jyl ale alcohol, waaraan vaak
f thylalcohol is toegevoegd,
id oktober kwamenin Tamil
du ook al dertig mensen om
Dr het drinken van giftige
nk.
irijs veroordeelt
oep militanten
:ce nis - Een Parijse rechtbank
572 >ft gisteren negentien man-
rd i veroordeeld tot straffen
eenlopend van acht maan-
voorwaardelijk tot zeven
r cel wegens het ondersteu-
van de Algerijnse GIA, een
roristische organisatie die is
vvikkeld in een bloedige
jd met de Algerijnse rege-
g. Vijf mannen werden vrij-
iproken. De rechter achtte
vezen dat de mannen deel
naakten van een netwerk
de GIA vanuit Frankrijk
ift voorzien van wapens en
se identiteitspapieren.
m inden wil geen
iderzoek Mazar
iden - Minister van buiten-
[se zaken Jack Straw heeft
:ren gezegd dat de Britse re-
ig geen reden ziet voor een
(gravend onderzoek naar
ieerslaan van de opstand
Taliban-gevangenen, vorig
':einde in Mazar-i-Sharif.
isenrechtengroepen heb-
Groot-Brittannië en de VS
roepen tot een onderzoek
het optreden van de Noor-
jke Alliantie. Waarschijnlijk
ibij de opstand enkele hon
den gevangen Taliban ge-
id. Er zijn aanwijzingen dat
deel van hen geëxecuteerd
itraw zei dat bij de gevech-
'recht en orde niet beston-
f, en dat de gebeurtenissen
in(|t door een Westers juridisch
lerzoek op te helderen zijn.
limteveer pas
nnsdag lucht in
k Canaveral - De vlucht van
Amerikaanse ruimteveer
deavour naar het intematio-
e ruimtestation ISS is op-
uw uitgesteld, deze keer tot
isdag. De vluchtleiding van
NASA heeft hier gisteren toe
sloten, omdat een onbemand
ssisch Progres-bevoorra-
igsschip niet goed aan het
attestation vastzit. De NASA
lang dat de Progres zal wie
len en het ruimtestation zal
schadigen als het ruimteveer
neert. Twee bemanningsle-
nvan het ruimtestation moe-
i maandag een ruim te wan -
maken om het probleem
«erhelpen.
zaterdag 1 DECEMBER 2001
inse delegatie
it onder vuur
gans
flomt
Hu - Leden van een Franse
5 legatie die een bezoek brach-
m 'aan de Gazastrook zijn gis-
en onder vuur komen te lig-
l Ze beschuldigen Israëli-
ie militairen ervan te hebben
choten om de delegatie, die
Palestijns vluchtefingen-
tp bezocht, te intimideren,
t Israëlische leger heeft de
ilatingen van de Franse dele-
Öeleden als 'onzin' afgedaan,
r Igens Jeruzalem zijn Pales-
sl ise schutters verantwoorde-
118 voor het incident in Khan
unis.
emanningslid
oersk geborgen
«kou - Uit het wrak van de
r' tde Barentszzee gelichte Rus-
the kemonderzeeër Koersk is
geen bemanningslid gebor-
ïl n- Tot dusver zijn de resten
n61 van de 118 opvarenden
ns nde Koersk geborgen. Van de
hamen zijn er 57 geïdentifi-
trd. Het wrak van de Koersk
ftd in oktober van de zeebo-
m gelicht, ruim een jaar na-
Éde kemonderzeeër tijdens
Ékningen door een explosie
ffc getroffen en zonk.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - De autoriteiten in de Duitse hoofd
stad Berlijn hebben de route van een vandaag
te houden demonstratie van zo'n 4.000 neo
nazi's, afkomstig uit verschillende Europese
landen, op het laatste moment gewijzigd. Om
veiligheidsredenen mag de protestmars van
de rechtsradicalen niet zoals eerder gepland
door de voormalige joodse wijk in Berlin-Mit-
te, noch langs de gerenoveerde, streng be
waakte synagoge aan de Oranienburger-
straat.
De demonstratie van de rechts-extremisten
richt zich tegen een omstreden tentoonstel
ling over oorlogsmisdaden aan het Oost
front, begaan door de Wehrmacht tijdens de
Tweede Wereldoorlog.. De expositie, sa
mengesteld door tabaksmiljonair Jan-Phi-
lipp Reemtsma, was al eerder in Duitsland
te zien, maar werd wegens feitelijke onjuist
heden gestopt.
De nieuwe versie, die eerder deze week in
Berlijn werd geopend, toont onomstotelijk
de betrokkenheid aan van de Wehrmacht bij
de moord op (joodse) burgers in Oost-Euro
pa. Reemtsma zei dinsdag bij de presentatie
dat de herziene tentoonstelling, die minder
foto's en meer wetenschappelijke tekst laat
zien, een 'gedifferentieerdere blik' werpt op
de misdaden van Duitse soldaten.
De oorspronkelijke expositie weerlegde de
in Duitsland wijdverbreide opvatting dat de
Wehrmacht niet betrokken was bij de mis
daden van de SS. Uit foto's en documenten
bleek echter dat de Werhrmacht bij die
moordpartijen wel degelijk een ondersteu
nende rol speelde, en zelfs een uitvoerende
functie had.
Critici van de eerste tentoonstelling wisten
echter aan te tonen dat op een aantal foto's
slachtoffers van de KGB werden opgevoerd
als slachtoffers van de Wehrmacht. In com
binatie met de felle aanklachten in de bege
leidende teksten, leidde dit tot een hevige
controverse. Hierop besloot Reemtsma de
expositie te sluiten en aan te passen.
Ondanks de nuanceringen verwijt de Duitse
nationaal-socialistische NPD, die de nazi
mars organiseert, de samenstellers van 'Ver-
brechen der Wehrmacht' de 'verspreiding
van leugens'. Rechts-extremisten menen dat
de tentoonstelling onrecht doet aan 'onze
dappere en fatsoenlijke (groot)vaders'.
Politici, linkse activisten en vertegenwoordi
gers van de joodse gemeenschap proteste
ren fel tegen de nazi-demonstratie, die mo
gelijk de grootste wordt sinds 1945. Joodse
organisaties en anti-fascisten hebben tegen
acties aangekondigd. De autoriteiten zetten
op grote schaal manschappen en materieel
in, waaronder pantservoertuigen, om de
partijen uit elkaar te houden. Het gemeente
bestuur ziet geen kans de demonstratie te
verbieden, omdat de NPD geregistreerd
staat als een legale politieke partij.
Regeringswoordvoerder Uwe-Karsten Heye
noemde het voornemen van de NPD om
door de joodse wijk te marcheren een 'on
verdraaglijke provocatie'. Maar woordvoer
der Peter Ramsauer van de conservatieve
CSU keert zich tegen de tentoonstelling. Die
zou rechts-extreme tendensen in de hand
werken wegens de 'niet objectieve' presen
tatie.
De Duitse autoriteiten, hoewel opgelucht nu
de route van de demonstratie is gewijzigd,
zitten enorm met de nazi-acties in hun
maag. Zij vrezen pijnlijke tv-beelden van in
gevechtstenue gehulde Duitse politietroe-
pen, die neonazi's moeten beschermen te
gen aanvallen van woedende joden.
|f
I
Een bezoekster van de omstreden expositie kijkt naar portretten van Duitse soldaten.
Foto: AP/Jockel Finck
Washington - De economie van
de Verenigde Staten is in het
derde kwartaal veel sterker ge
krompen dan eerder was ge
dacht door het Amerikaanse mi
nisterie van handel. Het minis
terie maakte gisteren in zijn
tweede raming bekend dat de
krimp (op jaarbasis) is uitgeko
men op 1,1 procent. Eind okto
ber ging het nog uit van 0,4 pro
cent.
De nieuwe raming laat de sterk
ste economische achteruitgang
sinds het eerste kwartaal van
1991 zien, toen de VS in oorlog
waren in de Golfregio. Nu heb
ben de terreuraanslagen in Was
hington en New York de econo
mie een zware slag toegebracht.
De VS draaiden economisch al
matig, maar na de 11de septem
ber is dat versterkt. In het twee
de kwartaal groeide de econo
mie nog miniem met 0,3 pro
cent. De neerwaartse herziening
viel analisten ook tegen. Zij had
den gerekend op een achteruit
gang van 0,9 procent. De krimp
is vooral veroorzaakt door afne
mende bedrijfsinvesteringen.
Volgens de definitie van twee
achtereenvolgende kwartalen
met een negatieve groei, bevin
den de VS zich nog niet in een
recessie. Er wordt echter reke
ning gehouden met een slecht
vierde kwartaal. Instellingen als
het IMF en de OESO denken dat
de economie pas halverwege
volgend jaar opkrabbelt.
Volgens het National Bureau of
Economie Research, toonaange
vend als conjunctuurwatcher, is
er in de VS al sinds maart dit
jaar een economische recessie.
Het bureau kijkt daarbij naar de
aanhoudende achteruitgang van
de economische activiteiten. Er
kan dan nog sprake zijn van
economisch groei, zoals de 0,3
procent in het tweede kwartaal.
Ook Ganada voelt de Ameri
kaanse neergang aan den lijve.
De Canadese economie is in het
derde kwartaal met 0,2 procent
gekrompen in vergelijking met
de drie maanden ervoor, aldus
het Canadese bureau voor de
statistiek.
ramallah - Palestijnse stenengooiers hebben hun hond tijdens gevechten met Israëli
sche troepen in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever uitgerust met een Israëlisch
vlaggetje. Het is vooral een staaltje van psychologische oorlogsvoering, want in de Israë
lische cultuur is het een zware belediging om voor 'hond' te worden uitgemaakt. Dat
geldt overigens ook voor Palestijnen. Foto: AP/Nasser Nasser
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Toen de Russische dictator Stalin
ooit werd gewaarschuwd voor de macht
van het Vaticaan, schijnt hij met slecht
verborgen minachting te hebben geant
woord: „Macht? Macht? En hoeveel divi
sies heeft de paus dan wel?" Stalins neer
buigende opmerking van meer dan een
halve eeuw geleden zou anno 2001 ook op
de Europese Unie kunnen slaan.
Europa is een economische grootmacht,
en heeft de ambitie om een hoofdrol te
spelen op het wereldtoneel. Dankzij een
goed gevulde portemonnee en de diplo
matieke talenten van buitenlandgezant
Solana lukt het af en toe inderdaad om
invloed uit te oefenen. Maar macht? Als
de diplomatie faalt, zoals in Joegoslavië
het geval was, beschikt de Unie niet over
een militaire stok achter de deur. En als
het op snelle actie aankomt, zoals in Af
ghanistan, komt de EU er niet aan te pas
en is het woord aan de grote lidstaten.
Toch zullen de Europese leiders tijdens
de komende top in Laken, op 14 en 15
december, met de nodige fanfare aan
kondigen dat het Europese crisisleger
'operationeel' is. Ze vervullen daarmee
een belofte die ze twee jaar geleden in
Helsinki zelf hebben gedaan. Per 1 janua
ri 2003 moet de EU binnen 60 dagen
kunnen beschikken over een zogenaam
de 'snelle interventiemacht' van 60.000
man voor humanitaire- en vredestaken.
Het is de bedoeling dat de EU op den
duur ook met geweld een vrede moet
kunnen afdwingen, zoals de NAVO dat in
Kosovo deed. De crisismacht in opbouw
mag weliswaar geen 'leger' heten, maar
een duidelijkere illustratie van de Euro
pese ambitie om een echte wereldmacht
te zijn is nauwelijks denkbaar.
Op het geduldige papier van de Unie ziet
het er mooi uit, maar de werkelijkheid is
anders. Vanaf volgend jaar is het Europe
se leger hooguit in staat zijn tot zeer, zeer
bescheiden missies. Het wordt niet hard
op gezegd, maar het Europese crisisleger
zal op zijn vroegst in 2012 volledig inzet
baar zijn, en misschien is zelfs dat al te
hoog gegrepen.
De eerste jaren kan de EU niet veel meer
doen dat militaire waarnemers uitsturen
naar een gebied waar een crisis al bezwo
ren is, zoals in Macedonië. „Maar dat zijn
straks wél militairen met een blauwe
band om de arm, waarop de twaalf ster
ren van de Europese Unie staan",
droomt een medewerker van EU-buiten-
landgezant Solana hardop.
Voor een echt massale operatie met mili
tair geweld komt het Europese leger de
komende tien jaar van alles te kort. Er
zijn geen communicatie-, plannings- en
controlemiddelen, geen informatiesyste
men, geen middelen voor electronische
oorlogvoering, geen anti-raketsystemen
en - grootste probleem - geen boten en
vliegtuigen om de militairen op hun
plaats van bestemming te krijgen.
Gebrek aan samenwerking, gebrek aan
geld en onwil om in andermans leger te
investeren, blokkeren de voortgang. In
een jaar tijd zijn er nauwelijks vorderin
gen gemaakt, moest minister De Grave
(defensie) onlangs zeer tegen zijn zin toe
geven. De Grave hoort bij degenen die
diep overtuigd zijn van de voordelen van
schaalvergroting. De woorden 'samen
werking' en 'taakverdeling' liggen hem
voor in de mond. Maar diezelfde woor
den veroorzaken nog steeds een huive
ring in veel nationale militaire hoofd
kwartieren.
En dan is er nog het zogenaamde Turkse
probleem', dat al een jaar op een oplos
sing wacht Turkije is wel NAVO-lid, geen
EU-lid, en de Turkse regering eist volledi
ge medezeggenschap wanneer het EU-
leger gebruik wil maken van NAVO-mid-
delen. Dat zou Ankara een soort veto
recht geven over het EU-leger, en dat is
voor de lidstaten volstrekt onacceptabel.
Steeds wanneer het onderwerp op de
agenda van een ministersconferentie
prijkt, tonen de Turken zich meegaand
en lijkt een compromis binnen handbe
reik. Steeds houden ze op het laatste mo
ment het been stijf. Op 6 december ver
gaderen de NAVO-ministers van buiten
landse zaken, daarna volgt de Europese
top in Laken, en opnieuw wordt er 'voor
uitgang in de onderhandelingen' gemeld.
Voorafgaand aan de NAVO-bijeenkomst
gaat dinsdag de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken naar Ankara om
de zaak onder druk te zetten. Of Powell
zijn volle gewicht in de strijd gooit, wordt
in Brussel zeer betwijfeld. De Turken zijn
een belangrijke bondgenoot in de oorlog
tegen het terrorisme, dus waarom zou de
VS hen op dit moment tegen de haren
instrijken? En trouwens: waarom zouden
de Turken hun machtspositie opgeven?
In Laken geven de regeringsleiders op 15
december het startschot voor de Europe
se snelle interventiemacht. Maar wie
goed luistert, kan horen dat het start
schot eigenlijk niet veel meer is dan een
losse flodder.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn De onderhandelingen
op de Petersberg bij Bonn over de
toekomst van Afghanistan drei
gen op het laatste moment vast
te lopen. De onderhandelaars van
de Noordelijke Alliantie, de be
langrijkste van de vier aanwezige
Afghaanse delegaties, krijgen van
hun in Kaboel verblijvende leider,
ex-president Rabbani, geen toe
stemming om leden van een
overgangsregering te benoemen.
Ook keerde Rabbani zich tegen
de komst van een internationale
vredesmacht van zo'n duizend
soldaten. Alleen Afghanen zou
den orde en veiligheid in het
door oorlog verwoeste land
moeten garanderen. „De confe
rentie is in details vastgelopen",
klonk het gisteravond uit krin
gen rond de delegaties in Bonn.
Donderdagavond kregen de VN-
organisatoren een eerste tegen
slag te verwerken, toen een pro
minent Pashtun-lid van de af
vaardiging van de Noordelijke
Alliantie de conferentie verliet.
Volgens Hadji Abdul Kadir, de
invloedrijke gouverneur van de
regio Jalalabad, zijn de Pashtun,
de grootste bevolkingsgroep in
Afghanistan, onvoldoende ver
tegenwoordigd.
Desondanks sprak VN-woord
voerder Fawzi gistermiddag nog
de verwachting uit dat de partij
en vandaag een akkoord zullen
ondertekenen. Rabbani, die de
bijeenkomst in Bonn eerder
omschreef als 'symbolisch', lijkt
echter roet in het eten te gooien.
Waarnemers wezen aan het be
gin van de conferentie al op het
probleem dat op de Petersberg
niet de werkelijke Afghaanse lei
ders aanwezig zijn.
Met zijn tegenwerpingen lijkt
Rabbani, die als leider van de
Noordelijke Alliantie tachtig
procent van het Afghaanse
grondgebied controleert, duide
lijk te willen maken dat de echte
beslissingen in Kaboel moeten
worden genomen. Volgens Faw
zi had de voormalige president
eerder toegezegd de onderhan
delingsresultaten in Bonn te zul
len respecteren.
De drie overige delegaties be
staan uit emigranten, die vaak al
jarenlang geen voet in Afghanis
tan hebben gezet Zij dringen
aan op de komst van blauwhel
men, die een overgangsbestuur
moeten beschermen. Aan het
hoofd van dat interimbestuur
zou de voormalige koning Zahir
Shah (87) moeten staan. Maar
Rabbani schijnt ook dit voorstel
te verwerpen. Hij zei 'de herin
voering van de monarchie' af te
wijzen.
De internationale gemeenschap
heeft het vrijgeven van groot
schalige financiële hulp voor Af
ghanistan afhankelijk gemaakt
van een positieve uitkomst van
de conferentie. Op vijf decem
ber wordt in Berlijn een verga
dering van donorlanden gehou
den.
bonn - De internationale jour
nalistenorganisatie 'Journalisten
zonder Grenzen' eist dat de
Noordelijke Alliantie en andere
machthebbers in Afghanistan de
veiligheid garanderen van de
verslaggevers in het land.
Robert Menard, de secretaris
van de organisatie,wees erop
dat er al meer westerse journa
listen dan militairen zijn ge
dood. De afgelopen drie weken
kwamen acht persmensen om.
Menard leverde felle kritiek op
de minister van binnenlandse
zaken van de Noordelijke Allian
tie, Yunis Qanoni, die namens
zijn organisatie verantwoorde
lijk is voor politiezaken en veilig
heid. Hij zei dat de veiligheid in
Afghanistan is gewaarborgd,
maar volgens Menard is die uit
spraak volstrekt onjuist.
bogota/dpa - De guerrillabewe
ging FARC dreigt nu ook het
laatste restje sympathie onder
de bevolking van Colombia te
verliezen. FARC-leider Manuel
Marulanda houdt zich namelijk
doof voor de smeekbede van
een doodzieke jongen, die nog
één keer zijn door de FARC ont
voerde vader wil zien. Miljoenen
Colombianen tonen zich soli
dair met de 12-jarige Felipe.
Felipes vader, politieagent José
Perez, werd 22 maanden gele
den gekidnapt door de FARC, de
grootste linkse rebellenbewe
ging van Colombia. Zijn zoon
figt op een bewaakte afdeling in
een ziekenhuis. Al toen hij zes
maanden was. werd kanker ge
constateerd. Zijn ene longkwab
is verwijderd, de ander is nu ook
aangetast. Zijn nieren doen het
niet goed meer. De artsen ver
wachten dat de jongen elk mo
ment kan overlijden. Zijn^atste
wens is de vrijlating van zijn va
der. „Vannacht werd Felipe
weer huilend wakker. Hij heeft
de hoop verloren", aldus zijn
moeder.
Het lijden van de jongen lijkt
een soort triest hoogtepunt in
veertig jaar oorlog en ellende in
Colombia. Miljoenen Colombia
nen betuigen op het internet en
op tv hun steun aan de familie
van Felipe. Enkelen boden zich
fcelfs aan als gijzelaar in ruil voor
Felipes vader. De krant El Tiem-
po riep in een commentaar op
tot vrijlating, bij wijze van
'prachtig kerstgeschenk'.
FARC-leider Marulanda, die
16.000 gewapende aanhangers
heeft, zegt dat het met de ge
zondheid van de jongen wel
meevalt. Bovendien wil hij José
Perez best vrijlaten, maar dan in
ruil voor gearresteerde rebellen.
