Kijken over de rand van het matglas
GESPREK VAN DE DAG
Oerdriften bepalen nog steeds ons jaloers gedrag
De hoge aaibaarheidsfactor van aids-patiënt Willem de Ridder
Bekende Nederlanders
ZATERDAG 1 DECEMBER 2001
MENSELIJK
Kerkleiders in Roemenië hebben af
wijzend gereageerd op de bouw van
een DRACULA PARK in Transsylva-
nië. De Roemeense regering zet de
legendarische vampier uit de roman
van de Ierse schrijver Bram Stoker
in om het toerisme te stimuleren.
Het pretpark, met een omvang van
120 hectare, moet in het nationale
park Breite bij de noordelijke stad
Sighisoara verrijzen. ,,De mythe van
Dracula heeft niets van doen met
het Roemeense volk of zijn geschie
denis", reageerde Costel Stoica,
woordvoerder van de Roemeens-Or
thodoxe Kerk.Ze geeft een ver
keerd beeld van ons land, ontspro
ten aan de fantasie van een Ierse
schrijver." Ook de kleine Lutherse
Kerk in het land is tegen. De bouw
van het Dracula Park zou in strijd
zijn met milieubepalingen en de
zucht naar het occulte in de hand
werken. Universeel erkende chris
telijke en menselijke waarden worden in gevaar gebracht
door deze poging om ontspanning en spel te bevorderen op
basis van wreedheid, horror, occultisme en vampirisme",
aldus de kerkleiding.
Het Amerikaanse mannen
blad PLAYBOY brengt bin
nenkort blootpoppen op de
markt. Het gaat om 'anato
misch correct weergegeven'
poppen naar het evenbeeld
van 'playmates van het
jaar'. Dat heeft het marke
tingbureau van Playboy
donderdag bekendgemaakt.
Het eerste model is de Vic
toria Silvstedtpop, een 40
centimeter hoge plastiek
versie van de 'playmate van
het jaar 1997'. Wereldwijd
wil het mannenblad er
30.000 van verkopen. Een
playmatepop kost ongeveer
125 gulden. Dat is overi
gens inclusief kleding en
accesoires.
Poppen uit de satirische Britse tv-serie SPITTING IMAGE
zijn donderdag op een veiling in Londen van de hand ge
gaan voor bedragen tot 11.000 gulden per stuk. De rubbe
ren beeltenissen van O.J. Simpson en Barbara Cartland
waren het populairst. De James Bond-vertolkers Sean Con-
neryen Roger Moore leverden bijna 10.000 gulden op. Ro
ger Law, de maker van de
poppen, verkoopt zo nu en
dan exemplaren ter finan
ciering van zijn strandle
ven in Australië. Law had
voor de veiling ook 'Osama
bin Latex' gemaakt, maar
daarvoor bleek geen ko
per. Hij schonk de pop uit
eindelijk aan de krant The
Guardian. Die wil 'Osama'
gaan gebruiken voor een
campagne om geld in te
zamelen voor de slachtof
fers van de aanslagen op 11 september en voor Afghaanse
vluchtelingen. Spitting Image was een grote tv-hit in de ja
ren tachtig en negentig. Grote ster van de uitzendingen
was Margaret Thatcher. Een van haar rubberen versies
bracht in 2000 bijna 36.000 gulden op.
De politie heeft dankzij een
RADIOPROGRAMMA van
BNN een BRANDSTICH
TING in een vrachtwagen
opgelost. Een dag nadat in
Assen een oplegger van een
vrachtwagen uitbrandde,
belde iemand met het pro
gramma 'De Heer zij met U'
met de mededeling dat hij
zojuist een oplegger in
brand had gestoken. Tevens
vertelde de man in het ra
dioprogramma dat hij van
uit een zwembad belde,
waarin hij illegaal aan het
zwemmen was. Een aantal
oplettende luisteraars belde
direct de politie. Via de ge
luidsbanden van BNN werd
een verder onderzoek inge
steld en dat leidde vorige
week tot de aanhouding van
een 23-jarige man uit As
sen. Met de banden kon
worden vastgesteld dat ver
dachte en beller dezelfde
persoon was.
De acteur KEANU REEVES geeft de
bonus weg die hij van de filmstudio
Warner Brothers heeft gekregen
voor zijn rol in de superkraker 'The
Matrix'. Door het grote succes van
de film had Reeves van Warner Bro
thers een 'extraatje' gekregen van
ruim 1 miljoen dollar, maar Reeves
heeft besloten het geld te verdelen
onder de mensen die achter de
schermen aan de productie hebben
meegewerkt. Het gulle gebaar is in
zeer goede aarde gevallen. Keanu
Reeves speelde onder meer de
hoofdrol in de film 'Speed' van de
Nederlandse regisseur Jan de Bont.
De Amerikaanse radiopresentator 'David de Dwerg' wil dat
er einde komt aan het verbod op DWERGWERPEN in zijn
staat Florida. De man zegt zelf te willen en te kunnen be
palen of hij aan dergelijke activiteiten meedoet. Hij heeft
het sinds 1989 geldende verbod aangevochten bij een
rechtbank in Tampa. Volgens David Flood, 96,5 centime
ter groot, is het verbod in strijd met de grondwet omdat
kleine mensen erdoor worden gediscrimineerd. ,,Als je een
handicap hebt, denken ze meteen dat je ook niet meer
kunt nadenken."
Een goede voorbereiding is
vaak het halve werk. Dat er
voer de politie donderdag
nacht toen ze naar een
snelkraak in St. Willebrord
werden geroepen en hun
dienstwagen begon te slip
pen. De boeven hadden
hun banden leeg laten lo
pen. De drie SNELKRA-
KERS hadden de pui van
het ABN/Amro-filiaal aan
de Dorpsstraat geramd en
vervolgens met een gesto
len shovel de kluis van de
pinautomaat opgetild en op
een vrachtwagen gezet.
Daarna verdwenen ze met
de buit. Volgens de politie
zat er slechts enkele dui
zenden guldens in de kluis.
Een grote zwarte LABRADOR die het vooral op koekjes en
snoep heeft gemunt, blijkt de plaaggeest van de winkeliers
in de Britse plaats Glenrothes. Om de hond geen kans
meer te geven toe te slaan, is de bewaking in het winkel
centrum verscherpt. De hond begon in de zomer met zijn
rooftochten. Zijn buit bestaat meestal uit zakken met koek
jes en snoep. Volgens het winkelpersoneel gaat het dier
zeer snel te werk. Hij rent de winkel binnen en voordat ze
het in de gaten hebben is hij al weer met de buit vertrok
ken. Het is niet duidelijk of de labrador op eigen houtje
opereert of dat hij is gedresseerd.
Ambtenaren van de ge
meente Sluis- Aardenburg
hebben dit jaar weinig re
den om te klagen over hun
KERSTPAKKET. Dat mo
gen ze namelijk zelf samen
stellen. Dat samenstellen
gebeurt op een bijzondere
manier. Van tevoren krijgen
de ambtenaren zes kerst
ballen die elk een waarde
van een tientje hebben. Met
die kerstballen op zak mo
gen ze woensdag 19 de
cember gaan shoppen in de
raadszaal van Sluis. Daar
staan zeven leveranciers
van onder meer drank,
groenten, vlees en kleine
cadeautjes klaar om hun
producten aan de man te
brengen. Tegen inlevering
van de nodige kerstballen
natuurlijk. Er is ook plaats
gemaakt voor het goede
doel.
Wie denkt dat het gifgroene monster al
leen het pad van zielige mensen kruist,
heeft het mis. Jaloezie treft iedereen. En
dat komt omdat ons gedrag nog steeds
wordt bepaald door onze verre voorva
deren: de oermens.
Mannen worden daarom ook vandaag
de dag jaloers op rivalen die het in het
sociale leven verder hebben geschopt
dan zijzelf en vrouwen letten bij hun
seksegenoten vooral op het uiterlijk.
Dat stelt Pietemei Dijkstra. Ze promo
veerde gisteren aan de Rijksuniversiteit
van Groningen en ze is van mening dat
jaloezie gezond is voor de relatie. Ja
loers op sociale dominantie en uiterlijk
is de titel van haar proefschrift.
„Ik had verwacht dat met name vrou
welijke studenten minder traditioneel
zouden reageren. De noodzaak voor
het voortbestaan van het geslacht om
een vruchtbare vrouw dan wel een do
minante man te vinden is tegenwoor
dig toch grotendeels verdwenen. Maar
die oereigenschappen wekken ook in
2001 grote jaloezie op bij de moderne
man en vrouw", stelt Dijkstra. Mooie
vrouwen met een zandlopermodel en
sterke mannen met brede schouders en
smalle heupen roepen die gevoelens
op.
In de oertijd ging de alarmbel af als een
rivaal de relatie tussen twee partijen
bedreigde, want de overlevingskans
nam enorm af als de partner je in de
steek liet. „Jaloezie was de manier om
te laten blijken dat hij of zij moest blij
ven. Dat is dus nog steeds zo. Stel je
voor dat je niet jaloers bent wanneer je
partner het bed induikt met een ander.
Wat zegt dat dan over je eigen betrok
kenheid bij je relatie? Als je het gevecht
aangaat is dat een gezonde vorm van
jaloezie", vervolgt de promovenda.
Psycholoog David Buss gaat in zijn
boek Jaloezie, de gevaarlijke passie zelfs
nog een stapje verder. Jaloezie is niet
Illustratie: Wim Stevenhagen
alleen een normale, maar zelfs een
noodzakelijke emotie. Het is in zijn op
tiek zelfs de basisvoorwaarde om een
liefdesrelatie in stand te houden.
Stel dat je partner ineens hevig is geïn
teresseerd in jazzmuziek. En na het
overwerken blijft hij bij een vage kennis
slapen. En in zijn tas tref je een reke
ning van een etentje in een romantisch
restaurant en jij was niet zijn tafelge
noot. Steek je je kop in het zand of ga je
in de aanval?
Je reactie hangt af van de positie in je
relatie, vindt Buss. Ben je aantrekkelij
ker dan je partner dan roep je hem ter
verantwoording. Heeft hij de touwtjes
in handen, dan houd je je gedeisd en
hoop je op betere tijden. Daarbij aan
getekend dat aantrekkelijk niet alleen te
maken heeft met uiterlijk, maar mede
wordt bepaald door je positie op de
vrije relatiemarkt. Dat kan bijvoorbeeld
ook een betere sociale status of een
groot gevoel voor humor zijn.
Als een ander in ons tuintje wiedt, rea
geren we volgens beide psychologen
dus jaloers. Van onze partner moeten
ze afblijven en als een rivaal werk
maakt van onze geliefde, gaan we in de
aanval. We maken ons (weer) aantrek
kelijk, gooien met asbakken en stellen
ultimatums. Allemaal heel normaal en
een teken dat we van onze partner
houden. Een dergelijk voorval kan zelfs
het begin zijn van een nieuwe start.
„We noemen dat positief labelen. Er is
echt niks mis met jaloezie", stelt Dijk
stra keer op keer.
Jaloezie kan dan wel normaal zijn, die
gemoedstoestand kan het leven wel
een tijdje volledig ontregelen. Daar is,
volgens Dijkstra ook alle reden voor en
is zeer, zeer begrijpelijk. „Als je weet
datje partner echt een andere relatie
heeft en de kans bestaat dat jouw rela
tie met alle gevolgen van dien ten einde
loopt, dan is het niet meer dan normaal
ikejy
sp w
dat je hevig geëmotioneerd raakt. D
is niets ziekelijks aan."
Maar er is ook een andere vorm. Jali
zijn als er geen aanleiding of reden i
Een of meerdere onterechte verwij ti
kan een beetje relatie aan, maar als
van de partners voortdurend spokr
beren op het relatiepad ziet, is er sj
ke van een ziekelijke jaloezie. Meest .a
zijn dat vrouwen die niet goed in hi
vel zitten en een lage zelfwaardering
hebben. Anderen vrouwen zijn in hi
ogen altijd leuker, interessanter en a
trekkelijker. Dijkstra: .Alleen een coj
tieve gedragstherapie kan die irratioi
le gedachten ombuigen in een meer
positieve aanpak. Absoluut noodzai
lijk want geen partner houdt het uit
iemand die voortdurend zichzelf de
inpraat."
De beleving van ontrouw wordt doo
mannen en vrouwen anders ervaren 9
maar is desondanks ook terug te voe
ren op oerdriften. Doctor Dijkstra:
„Mannen zijn over het algemeen v;
slag als hun geliefde een seksuele
tact aanknoopt met een andere mi
terwijl een vrouw het niet verdraag
haar man een emotionele binding
met een rivale. Want een vrouw ka«
door met een ander de koffer in te
ken in theorie die kinderen binnen jff
relatie brengen. Terwijl de man voor
een slippertje waarschijnlijk niet zij
gezin verlaat. Het gevaar komt pas
hij zich ook emotioneel aan de andef1
bindt."
Irene Nieuwenhuijse
Zijn aaibaarheidsfactor wordt, als
hij in de rolstoel zit, ineens een
stuk groter. Vooral oudere vrou
wen kunnen dan amper van hem
afblijven. En mannen bieden hem
dan nogal eens goedbedoelde,
maar verkeerde hulp. Willen hem
- als hij op een perron rijdt - de
eerste de beste trein inwerken,
terwijl hij alleen maar wacht.
Vandaag op Wereldsaidsdag een
gesprek met een aids-patiënt die
al vijftien jaar aan de ziekte lijdt.
Vox Humana staat er op de bel.
Als bezoeker weet je dus buiten
al dat de stem van de mens bin
nen wordt verteld én gehoord.
Zijn lichaam mag dan niet meer
optimaal functioneren, zijn
geest en zijn woordkeus spatten
er lustig op los. En het is ook
zijn grootste wens dat die opge
wektheid - ondanks alle ellende
- blijft. Willem de Ridder heet
hij. „Ja, dé Willem de Ridder,
want ik ben hartstikke uniek."
Voor alle duidelijkheid: hij heeft
niets van doen met radio en hit
krant. Hij zat ooit op de kunst
academie en is van beroep
meubelmaker. Niet zomaar een
knutselaar, maar een goede.
„Daar heb ik voor geleerd, maar
hoe ik met dit leven moet om
gaan, weet ik niet precies. Ik
probeer en tast, maar een sab
batical jaar kan ik niet nemen."
Hij heeft vijftien jaar aids, maar
Magere Hein laat hem tot zijn
eigen verbazing met zijn mari
huana sigaret 'achter de gerani
ums' zitten. Met uitzicht op de
Zoutkeetgracht in Amsterdam.
Terwijl zijn broer, zijn eerste
liefde, zijn grote liefde en zijn
beste Amerikaanse vriend in
middels overleden zijn aan aids.
Sinds 1981 weet hij dat hij 'een
ziekte' heeft. Hij deed in Ameri
ka namelijk mee aan een onder
zoek en daaruit bleek dat er iets
verkeerds was. „Maar niemand
wist wat het precies was en
waardoor je het had. Je kreeg
ook geen advies mee om zus of
zo te leven. En omdat ik nergens
last van had, zette ik m'n oude
leventje door." Het was tenslot
te in de nadagen van de seksue
le revolutie en hij had als homo
iri
IR
ae
Willem de Ridder rookt zijn marihuanasigaret. Foto: george Verberne
meerdere relaties. „Doordat de
penicilline de geslachtsziekte
goed onder controle hield, hoef
de je - dacht je toen nog - ner
gens bang voor te zijn. Ik ge
noot. Ik trappelde van plezier. Ik
was een wilde."
Vijfjaar later voelde hij - toen hij
z'n veter strikte - ineens een
elektrische schok door zijn li
chaam. Naar de dokter en de
neuroloog. Het doodvonnis leek
te zijn geveld. Hij had aids, een
ziekte waaraan je toen nog over
leed. Hij voelde zich als de mens
op het schilderij De Schreeuw
van Munch. Totale ontreddering
en paniek. Terwijl andere pati
ënten om hem heen wegvielen,
bleef hij leven en toen eenmaal
de nieuwe medicijnen op de
markt kwamen, sloegen die
goed bij hem aan.
„Het gaat er nu dus om hoe ik
leef met HIV. Ja, want ik leef!!!
Met drie uitroeptekens. Ik ben,
zoals veel aids-patiënten, niet
verlaten door familie en vrien
den. Ik kan altijd een beroep op
hen doen. En ik heb een hulp en
een buddy. Maar desondanks is
het moeilijk om niet hartstikke
gek te worden, maar ik vecht
door. Ik wil niet altijd navelsta
ren, maar het valt niet mee om
je staande te houden in een ge
zonde wereld. Als mijn krachten
afnemen, nemen de machten
van de omgeving toe. Daar moet
ik me tegen wapenen. Daarom
heb ik nu al een heel hoog bed,
want als ik ooit nog eens bedle
gerig word, wat ik godzijdank nu
nog niet ben, dan fig ik in ieder
geval op gelijke hoogte met de
mensen in m'n omgeving. Let
terlijk en hopelijk dus ook fi
guurlijk."
Intellectuele creativiteit is iets
dat hij koestert, hij leest daarom
zoveel als mogelijk is. Komrij ligt
op tafel. En zijn waardering voor
kleine dingen is aangescherpt.
Als mijn nichtje nu belt, dan
ben ik o zo blij. En voorbijgan
gers krijgen altijd een groet. Ik
proef, zie, voel, ruik nu beter
dan vroeger. Ik geniet ook inten
ser van muziek, vooral van de
strijkkwartetten van Schubert.
Maar het is natuurlijk godge
klaagd dat ik als vijftigjarige im
potent ben en steeds meer af
hankelijk word."
Voor homo's die vandaag de
dag met opzet en louter voor de
kick onveilig vrijen toont hij
geen enkel begrip. Een dergelij
ke levenswandel is in zijn ogen
een uitwas van walgelijke cynis
me en getuigt van valse roman
tiek waarvan hij diep in zijn hart
gruwt. „Zijn al die doden dan
voor niks geweest?"
Euthanasie is vooralsnog geen
optie. „Ik heb het met mijn
broer meegemaakt en als je dai
ziet hoe iemand z'n eigen mort
nepompje verder open draait,
dan ben je enerzijds dankbaar
omdat je erbij mag zijn, maar et
is ook een andere kant. Ik vind
dat ik dat mijn naasten niet aan
mag doen, want dit leven is roe
wel ooit gegeven. Maar ik heb,
zoals mijn vader dat altijd zo
mooi zegt, al een paar keer over
de rand van het matglas geke
ken. Ik weet hoe de dood eruit
ziet."
Irene Nieuwenhuijse
Hoe treurig kan het lot zijn van de bekende Ne
derlander. Ik heb het niet over de foto's waar je
voor poseren moet meteen onbekend echtpaar.
Terwijl je rustig in een restaurant zit te eten. Ik
zal niet lang uitweiden over de begrafenis die ik
een keer bijwoonde. Toen ik de kerk verliet zei een
omstander: „Dat is nog eens wat anders dan een
quiz presenteren hè meneer Prinsen". Ik spreek niet
over opmerkingen als: Hij denkt zeker dat hij zich
alles kan veroorloven omdat hij op de televisie
komt". En dat alleen omdat je in een volle winkel bij
vergissing zegt dat je cian de beurt bent.
Nee vrienden, ik heb het over de straf die je krijgt als
je echt een foutje maakt. En die straf neemt voor de
bekende Nederlander soms groteske vormen aan.
Twee voorbeelden.
Mijn vriend R presenteert op de televisie een serie 'info
tainment'-programma's. Hij heeft ook wel eens een quiz
gepresenteerd. Nu ja, hij is redelijk bekend. Onlangs
had hij een auto nodig. Iemand die het goed met hem
voor had, wees hem op de BN-korting. BN staat voor Be
kende Nederlander. Het schijnt dat sommige autodea
lers graag zien dat hun wagens bestuurd worden door
een BN. En daarom geven die dealers korting aan die be
kende Nederlanders. Ik had daar nooit van gehoord,
mijn vriend R ook niet maar die korting daar had hij
natuurlijk wel oren naar. Dus stapte hij de showroom
binnen van een garage waar je, zoals het gerucht ging,
'welzaken kon doen'. R maakte een babbeltje, een proef
rit, weer een babbeltje en meldde dat hij misschien tot
koop wilde overgaan.
En toen maakte hij zijn fout. Hij zei langs zijn neus weg:
„Ik hoor dat er in showrooms wel BN-korting wordt ge
geven. „Dat komt wel voor", zei de verkoper, „voor wie
is deze wagen dan bedoeld?"Een pijnlijke vraag. „Voor
mijzelf', zei R. Wie bent u dan?" vroeg de verkoper. Nu
werd het echt pijnlijk. Mijn naam is R, ik kom wel eens
op de televisie", zei mijn vriend. „Wie niet tegenwoor
dig", zei de verkoper. Toen is R. maar de showroom uit
gevlucht, staart tussen de benen, met de mededeling dat
hij nog dringende zaken elders had.
Treurig? Niet half zo treurig als de lotgevallen van mijn
vriend F. Deze was in zijn tijd een befaamd (filmjacteur.
Op een keer wilde hij met een vrouw de nacht doorbren
gen in een hotel. Toevallig met een andere vrouw dan
die waarmee hij getrouwd was. Nog had hij zich niet bij
de receptie gemeld of uit alle hoeken en gaten versche
nen personeel en gasten die hem aan begonnen te sta
ren. Daar zit je niet echt op te wachten als je stiekem met
een dame een hotel induikt. Op weg naar de lift werd hij
nog aangesproken door een hotelgast die een handteke
ning wilde. Hij vertelde later: Als ik met een fanfare
was binnengekomen, had ik niet meer kunnen opval
len. Niet lang daarna stond in een blaadje dat F 'de ge
woonte had om in gezelschap hotelkamers te inspecte
ren'. Dat gaf thuis nog een hoop ellende.Treurig alle
maal, vrienden, diep treurig. Zelfben ik ook wel eens
gruwelijk de fout in gegaan. En als ik hier meer ruimte
had dan mij door de redactie is toegewezen, zou ik u
daar graag over verteld hebben.
ua
sta
