KUNST CULTUUR
Commotie rond literaire prijs duurt voort
Niet acteurs maar publiek maakt Rocky Horror Shov
Art Fair kan beurs van formaat worden
Etterbakken en trutten in
onomkeerbare familierollen
Opmerkelijke repertoirekeuze
van Toneelgroep Voorschoten
Racoon is>i
bubblegurre
stadium nc',!
niet ontgroe
Helga Ruebsamen
weigert prijs Opzij
Hilversum - Schrijfster Helga
Ruebsamen heeft geweigerd de
Annie Romeinprijs van het
maandblad Opzij in ontvangst
te nemen. De prijs zou vrijdag
middag in Amsterdam worden
uitgereikt. Ruebsamen, onder
meer bekend van de ïoman
'Het lied en de waarheid',
kwam niet opdagen omdat Op
zij tegen de wil van de schrijf
ster een foto van haar heeft ge
publiceerd. Ruebsamen lichtte
haar afwezigheid vrijdagavond
toe in het radioprogramma
Kunststof van de NPS: „De foto
staat haaks op mijn gevoel, ik
herken mij er helemaal niet in."
Ruebsamen liet het op de prijs
uitreiking afweten omdat haar
vertrouwen in Opzij door het
incident is geschaad. „Voor de
zoveelste keer bleek dat de
prijswinnaar een soort bijzaak
is. Het feestvarkentje moet zijn
bek houden", aldus de schrijf
ster op de radio.
Documentaire
over Normaal
amsterdam - De documentaire
'Normaal: Ik kom altied weer
terug' is gisteren tijdens het In
ternational Documentary Festi
val Amsterdam (IDFA) in pre
mière gegaan. Dat gebeurde in
aanwezigheid van de leden van
de Achterhoekse rockband. De
anderhalf uur durende rolprent
gaat vooral over de 55-jarige
zanger Bennie Jolink. Na afloop
haalden de rockers in het thea
ter De Balie hun gitaren uit de
koffer voor een akoestisch op
treden voor familie en beken
den uit de film- en muziekwe
reld. De film gaat op 3 decem
ber in Enschede voor het grote
publiek in première. Regisseur
Frank van der Engel, die eerder
de documentaire 'Zij gelooft in
mij' over Andre Hazes produ
ceerde, verwacht dat Normaal
dan na afloop een concert
geeft.
Jazz-impresario
Granz overleden
tos anceles - De Amerikaanse
impresario Norman Granz, die
ervoor zorgde dat het grote pu
bliek makkelijker in aanraking
kon komen met jazz en de be
handeling van zwarte artiesten
werd verbeterd, is op 83-jarige
leeftijd overleden. Granz bezat
in het verleden vier platenlabels
die vrijwel alle grote namen uit
de jazz (zoals Louis Armstrong,
Count Basie, Duke Ellington,
Ella Fitzgerald, Dizzy Gillespie,
Billie Holiday, Charlie Parker en
Oscar Peterson) onder contract
hebben gehad.
jeugdtheater recensie
Paulien Koopmans
Voorstelling: 'Over morgen' door
Maccus. Spel: Ilse van Kemenade,
Welmoed van der Kamp, Colet Nierop.
Gezien: 25/11, LAKtheater, Leiden.
Etterbakken van broertjes en
stomme trutten van zusjes.
'Over morgen' is een voorstel
ling over rolpatronen in de fa
milie. Daarbij blinkt de oudste
uit als een onuitstaanbaar type
dat altijd alles beter weet. Aan
de andere kant van de scheids
lijn staat de jongste, het eeuwige
brutaaltje.
Hoofdpersonen in deze muzika
le voorstelling zijn Alize en
Gwenny. In een sprookjesachtig
avontuur gaan zij, onder bege
leiding van mysterieuze harp
en panfluitklanken, die mooi en
melodieus zijn, op zoek naar
hun nog ongeboren broertje die
in een ver woud gevangen zit.
Een geheimzinnige kracht
houdt hem daar in de ban van
de 'muziek'.
Dit verhaal waarin droom en
werkelijkheid in elkaar over
vloeien, is op zichzelf niet erg
sterk, maar vormt een mooi ex
cuus voor het thema. Maccus
werkt met succes het recht van
de oudste uit en het onrecht om
altijd de jongste te zijn. Als
Gwenny de afwas doet, voorziet
Alize dit tafereel van genadeloos
commentaar: „Kraan dicht, teil
met water legen, handdoek aan
het haakje."
Mooi uitgewerkt is ook de on
omkeerbaarheid van het thema.
Gwenny fantaseert erover dat zij
eens de oudste zal zijn, maar
Alize trekt haar onverbiddelijk
terug met beide benen op de
aarde. „Morgen ben jij mis
schien een dagje ouder, maar ik
ook."
Later, onder de betovering van
het woud, raken de meisjes hun
eigen identiteit kwijt en worden
de rollen tijdelijk omgedraaid.
Gwenny is dan het meest kor
daat: zij bepaalt of ze bruine of
witte boterhammen wil en zij
neemt de leiding bij het bevrij
den van hun broertje.
Bij de zoektocht naar het broer
tje, waardoor Gwenny uiteinde
lijk ook haar rol als de jongste
zal kwijtraken, wisselen spel en
zang zich af. Meestal pakt dat
goed uit, maar er wordt bij vla
gen ook hinderlijk vals gezon
gen. Daarnaast valt ook het
'wouddecor' een beetje uit de
toon. Met zijn rechthoekige en
vierkante vormen heeft het
meer weg van de sky-line van
Rotterdam (met een Mercedes-
ster op één van de blokken) dan
van een echt sprookjeswoud.
Ondanks deze gemissen roert
Maccus met 'Over morgen' op
overtuigende wijze de strijd tus
sen de oudste en de jongste aan.
Die blijft universeel.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Het geheugen van water'
van Shelagh Stephenson. Spel:
Toneelgroep Voorschoten. Regie: Hans
Schipaanboord. Gezien: 25/11, Cultureel
Centrum Voorschoten.
Drie zussen zijn terug in het ou
derlijk huis om de begrafenis
van hun moeder te regelen. Er is
verdriet en zusterlijk gekibbel
dat mede door de drank en een
joint leidt tot heftige emoties.
Het mondt zelfs uit in een hilari
sche verkleedpartij, wanneer ze
bezig zijn de kleding van hun
moeder te sorteren. Dat maakt
het stuk pas echt tragikomisch.
Een dergelijke confrontatie
roept herinneringen op die niet
al te betrouwbaar blijken te zijn.
Door het verdwijnen van het
ouderlijk huis wordt een essen
tiële periode in het leven afge
sloten. Dat emotionele proces
met zijn tegenstrijdige herinne
ringen aan vroeger vormt de
kem van dit stuk.
De meest dankbare rol in het
stuk is weggelegd voor Esmeral
da Blansjaar die haar hyperner
veuze personage raak typeert.
De rol van Rachel van den Bos
vertoont een duidelijke ontwik
keling waarachter persoonlijk
leed schuil gaat. Zij is ook dege
ne die regelmatig praat met haar
overleden moeder (gespeeld
door Marie-Christine Borge-
meester). Daar waar Esmeralda
extrovert mag uitpakken en dat
dan ook prachtig doet, moet Ra
chel het van meer ingetogen
spel hebben. Dat doet ze goed
en komt naturel over.
Esther van Leeuwen als de der
de zus is meer het redderende
type. Aanvankelijk blijft haar
spel nog wat vlak, maar tegen de
tijd dat ze haar alcoholische
woede-uitbarsting krijgt, gaan
de remmen los. De heren in het
stuk die de partners van de zus
ters spelen, weten met de situa
tie niet goed raad. Helaas geldt
dat ook voor de acteurs die
doorgaans weinig overtuigend
voor de dag komen. Dat stoort
gelukkig nauwelijks, want dit is
nu echt een stuk voor actrices.
Een slimme, actuele en opmer
kelijke repertoirekeuze van To
neelgroep Voorschoten; onge
veer twee jaar geleden ging dit
stuk bij Het Nationale Toneel in
première. De enscenering is vin
dingrijk als je bedenkt dat de
lastige zaal van het Cultureel
Centrum Voorschoten veel van
het improvisatievermogen van
de decorbouwers vergt. Mis
schien had regisseur Hans
Schipaanboord een nog radica
lere oplossing moeten aandur
ven. Deze actrices hadden het
stuk ook heel goed als 'arenato-
neel' kunnen spelen. Op die
manier hadden we als publiek
er bovenop kunnen zitten.
e
door Jacob Moerman
Amsterdam - „Flauwekul", rea
geert Joop Schafthuizen, levens
partner van volksschrijver Ge
rard Reve, op het voorstel van
hoogleraar G.J. Dorleijn om de
Prijs der Nederlandse Letteren
af te schaffen. Dorleijn, die deel
uitmaakt van de jury, deed zijn
uitspraak naar aanleiding van
alle commotie die ontstaan was
over de uitreiking. Die ging afge
lopen week niet door omdat de
Vlaamse minister Anciaux be
sliste dat koning Albert deze
Nelleke Noordervliet: 'Prijs voortaan alleen in Nederland uitreiken'
taak niet op zich mocht nemen.
Anciaux nam dat besluit omdat
tegen Schafthuizen een justitieel
onderzoek loopt wegens on
tucht met een kind.
„De prijs is nu een doodsteek
toegebracht", verklaarde jurylid
Dorleijn. „En de beide cultuur
ministers van Vlaanderen en
Nederland moeten daar hun
conclusies uit trekken." Schaft
huizen kan zich niet plaatsen
achter de stelling dat de prijs nu
moet worden afgeschaft: „Dat
vind ik eigenwijs gelul. Het is ge
weldig dat die Prijs der Neder
landse Letteren bestaat. Het is
een prijs van groot belang."
Maar vindt Schafthuizen dan
niet dat de prijs nu flinke averij
heeft opgelopen? „Nee. Je gaat
na een ongeluk toch ook niet
een hele straat omleggen?"
Schrijfster en jurlylid Nelleke
Noordervliet vindt ook dat de
prijs moet blijven bestaan maar
voortaan alleen in Nederland
moet worden uitgereikt. .Alleen
op die manier kan de prijs het
prestige herwinnen."
De Prijs der Nederlandse Lette
ren werd altijd gezien als de
meest belangrijke literaire prijs
van Nederland, die om de drie
jaar beurtelings door de staats
hoofden van België en Neder
land wordt uitgereikt. Noorder
vliet: „De Belgen moeten htm
zaken nu eerst maar op orde
zien te krijgen. De Vlaamse poli
tiek heeft zich de afgelopen we
ken in een te negatieve zin met
de literatuur bemoeid. Ik zou
het goed vinden als voortaan al
leen Beatrix de prijs uitreikt."
Het was overigens een trai rj
geworden dat de Prijs der v;
derlandse Letteren afwissel >r
aan een Nederlandse en
Vlaamse schrijver wordt
kend. Ook met deze traig
moet volgens Noordervliet 'c
maar worden gebroken: „Dii y
wisseling staat helemaal nie ri
hec reglement. En vanuit Ne
land is men altijd veel te hi
lijk geweest. Om die reden
maar al te vaak
dat een Belgische
het tweede garnituur de
heeft gekregen."
n
door Coen Polack
vervolg van voorpagina
leiden - De echte Rocky-fans we
ten het: je moet van alles meene
men om door de zaal te gooien
en vooral veel naar het podium
schreeuwen. En dat doen ze za
terdag dan ook uitbundig in de
Leidse Schouwburg.
The Rocky Horror Show houdt
het midden tussen een musical
en een avondje burgerlijke on
gehoorzaamheid. Sinds de eer
ste opvoering in 1973 staat
'Rocky' garant voor een wild
avondje uit. De belangrijkste in
grediënten van de voorstelling:
seks, horror, travestie, vuile
glamrock én een uitzinnig pu
bliek. Toen was het schokkend
nu is het camp. En het publiek
is er door de jaren heen alleen
maar fanatieker op geworden.
Voor de show begint is het al
feest in de zaal. Een viertal zom
bieachtige personages hitst het
publiek op met obscene dansjes
en gebaren. Terwijl een van hen
een wave probeert te veroorza
ken, klimt een ander tussen het
publiek en beweegt haar kruis
richting een man op rij 1. De
voorste rijen in de zaal en op de
balkons zijn ingenomen door
extravagant uitgedost publiek.
Fans uit het hele land komen
naar The Rocky Horror Show,
verkleedt als hun favoriete per
sonage.
Jarretels
Voorin zitten twee meisjes en
een jongen. Het drietal draagt
korte, witte verpleegstersjasjes.
De meisjes hebben gekleurde
pruiken op hun hoofd. De jon
gen wappert met de roze stola
om zijn nek. Tijdens een wave
staat hij op en kan iedereen zijn
hotpants met zebramotief zien.
Zijn in witte netkousen met jar
retels gestoken benen eindigden
in een paar superhoge naald
hakken.
Als het zaallicht uitgaat en de
trouwscène begint is het meteen
tijd voor actie: het gooien met
rijst. Vanaf het balkon worden
pakkenvol Lassie boven het
zaalpubliek uitgestort en het pu
bliek beneden doet zijn uiterste
best om handenvol rijst op het
balkon te krijgen. Tijdens de
'hagelbui' gaat het stuk gewoon
verder.
Ondanks het waterpistoolver
bod, komt er nu en dan toch
een supersoaker tevoorschijn
waarmee je gemakkelijk vanaf
de voorste rij tot achterin het
tweede balkon kunt schieten.
De chaos wordt compleet als de
wc-rollen tevoorschijn komen.
Vlak daarna komt de confetti.
Op het podium vergrijpen de
acteurs en dansers zich onder
tussen aan elkaar en aan het de
cor. Zulke scènes heeft het mu-
sicalpubliek van Van den Ende
niet eerder gezien.
Een ding is zeker: het publiek
méékt The Rocky Horror Show.
Het feest in de zaal leidt de aan
dacht af van de soms onzuivere
zang en het flinterdunne, warri
ge pulpverhaal. De verteller die
het stuk aan elkaar praat, wordt
volgens de Rocky-traditie het
spreken onmogelijk gemaakt
door schreeuwkoren vanuit de
zaal: 'Boring'. De meeste andere
personages worden uitgeschol
den zodra hun naam valt. Ge
volg: de verhaallijn is voor het
niet-doorgewinterde Rocky-pu-
bliek onbegrijpelijk.
Oppertravestiet
De enige die de zaal nog een
beetje in toom houdt, is Frank-
n-Furter, de oppertravestiet van
The Rocky Horror Show en de
absolute diva van de avond.
Hoofdrolspeler Paul Pecorino
heeft een dijk van een stem, een
rubberen gezicht met een gigan
tische scheur en een andrc
uitstraling waaraan Prince
een puntje kan zuigen.
Pecorino neemt de tijd on
publiek te bespelen en
scherp weerwoord als er te
lastige opmerking uit de za: j'
men. Na een paar toegiftei
plaus en gejoel trekt hij, bij
van laatste gebaar naar he
bliek, nog even zijn slipje ti
zijn bilnaad en verlaat
een vette knipoog het podn J
Als het publiek naar de ui
stroomt, wordt pas duidelij
Rocky Horror heeft aangi n
in de schouwburg. Een
schrijflijke bende.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Racoon. Gezien: 24/11,lc
Leiden n
Frank-n-Furter, de oppertravestiet van The Rocky Horror Show, heeft een gigantische scheur en een dijk van een stem. Fans uit het hele land komen naar The Rocky Horror Show in de Leidse Schouwburg, verkleedt als hun favoriete person
Foto: Taco van der Eb Foto: Taco van der Eb
De Leidse schilder Justus Donker toonde 'live' zijn vakmanschap op de Leyden Art Fair. Foto: Mark Lamers
André de Jong: 'Dit het mooiste wat we ooit in Groenoordhallen hebben neergezet'
;ei 1/
1 h
leiden - Aan het kunstaanbod kan het niet
hebben gelegen dat het grote publiek de weg
naar de Leyden Art Fair niet heeft gevonden.
Ruim zestig galeries uit heel Nederland waren
met een stand vertegenwoordigd op de Leid
se kunstbeurs, die voortkomt uit de Art Fairs
in de Pieterskerk. Van schilderkunst tot antiek,
van sculpturen tot Russische iconen, voor ie
dereen was er wel iets.
Met een entourage van hapjes en drankjes,
een sfeervolle aankleding, live muziek en le
zingen mikten de organisatoren op een
kunstbeurs met het predikaat 'stijlvol'. Daar
staat een hoge entreeprijs tegenover.
Sven Hansen, eigenaar van de Leidse Gale
rie Merenwijk, meent dat de dure kaartjes
veel mensen van een bezoek aan de beurs
heeft weerhouden. „Toen ik daarstraks even
bij de ingang stond, arriveerde er een groep
van zes mensen. Op het moment dat ze za
gen dat ze een geeltje moesten betalen,
maakten ze meteen rechtsomkeer."
Gisteren werd de toegangsprijs nog verlaagd
naar twintig gulden, wat mogelijk voor een
betere opkomst heeft gezorgd. André de
Jong, directeur van de Groenoordhallen,
beaamt dat 25 gulden veel geld is voor een
kunstbeurs. Vooral omdat mensen niet we
ten waarvoor ze betalen. „De Groenoord
hallen hebben natuurlijk toch een bepaald
imago. Dat er achter de entree zoiets moois
ligt te wachten, dat weet het publiek niet."
Volgens galeriehouders trekt ook het logo
van de beurs, een portret van Rembrandt, te
weinig aandacht. „Het knalt niet, het is veel
te rustig", aldus een van hen. „Met die fletse
kleuren rij je er zo aan voorbij. Het is net
een reclame voor een pannenkoekenhuis en
niet voor een kunstbeurs waar ook moderne
kunst verkocht wordt."
Maar er zijn ook andere geluiden te beluis
teren. Volgens Theo Sanders van de gelijk
namige galerie Sanders Fine Art uit Rijns
burg is er geen reden tot klagen. „Er zijn de
laatste maanden vervelende dingen gebeurd
in de wereld en dat heeft ook zijn weerslag
op de kunstbranche." Sanders vindt het be
zoekersaantal niet doorslaggevend voor het
succes van een beurs. „Ik stond onlangs op
een beurs in Brugge, waar maar liefst 25
duizend mensen op af kwamen. Maar ver
kopen ho maar, terwijl ik hier redelijk heb
verkocht."
„Bovendien moet je het de tijd geven",
vindt de Rijnsburgse galeriehouder. „De be
zoekers die ik heb gesproken, zijn erg tevre
den. Die komen volgend jaar zeker terug. En
via de mond-tot-mondreclame nemen ze
nieuwe bezoekers mee. Met een beetje ge
luk kan de Art Fail" in een paar jaar uitgroei
en tot een kunstbeurs van formaat."
Ook André de Jong van de Groenoordhallen
staat vierkant achter 'zijn' Art Fair. „In de 32
jaar dat ik hier werk, is dit het mooiste wat
we hebben neergezet. We gaan er volgend
jaar zeker mee door."
Wel moet er het een en ander aan de opzet
veranderen, vindt De Jong. „Over een paar
weken gaan we met een paar grote galerie
houders rond de tafel zitten om eens door te
spreken hoe we dit volgend jaar beter gaan
doen." De Jong hoopt ook op meer steun
uit het Leidse bedrijfsleven. „Op die manier
kunnen we volgend jaar de toegangsprijs
verlagen."
Racoon heeft kort geledfir
tweede cd 'Here we go, sl s
gelanceerd en de heren n'a
met recht trots zijn op het r,
taat. In een slordige 45 mi
geeft de band de ruimte aa lc
alleen up tempo-materiaal
laat ook in voldoende
mooi uitgebalanceerd
werk langskomen. Van hf
buut 'Till Monkeys Fly' \vf=
de twee singletjes 'Feel
ing' en 'Blue days' dikke
Het publiek heeft de baic
middels ook in de agenda
schreven getuige de behi
volle bak in het LVC zati
avond. Echte warme gevi
krijg je niet bij de podiu
sentatie van Racoon. De
tische, doorlopende riffje
gitarist Dennis Huige sta
een huis en beheersen vo
groot gedeelte de sound.
Kjke speelse dynamiek bif
de Zeeuwen bij het lekkei
py 'Tic Toe' en het van
buut getrokken 'HilarioiÊ
'Smoothly'. GeraffineeriP
sfeervol klinken 'Autumfc-
nes', met rustig mondhaifi
ca intro.
Het drukke werk imponei
stuk minder. Het catchy
overleeft het slagveld d<
mooie brug en singletje
Bar' heeft zonder meer e
likte swingende groove, m c
'Biggest Fan', 'Impossib
'Icecream time' leunt de
wat al te gemakkelijk teg
voorspelbare uitgeki
Green Daypunk aan. Vïd
led the radio stars' van Th w
gles wordt aan het eind u
set ook al slordig neergeit
zanger Bart van der Wei<si
bij het rustige werk zo ti
neerde, overschreeuwt zie ié
De zanger doet ons wel e zi
lofte: 'En geloof me in c vv
komst komen er nog vee ei
mooie liedjes'. Daar vertr ie
we dan maar op. Vooral; c
Racoon het bubblegumstb
nog niet helemaal ontgroe g
