NOS verbijsterd
over bezuiniging
MEDIA
'Almeerder is een vluchteling'
Sjors Fröhlich vindt radio het mooiste medium
'Aan
de Taliban kun je niet voorbij'
Opheffing
reigt voor
ïomoblad
Expreszo
'Van der Ploeg pakt omroepen 102 miljoen af
starten
soort
azeera
ZATERDAG 24 NOVEMBER 2001
mi
iaag/gpd - Tientallen
Uigers spannen zich -
leiding van de even-
Monbezoldigde hoofdre-
cal ur Caspar Pisters (26) -
:t uiterste in om elke
v maanden Expreszo uit
•ngen. Het enige maga-
oor homojongeren tus-
J 5 en 25 jaar en steun en
rlaat voor meisjes en
ns die worstelen met
\/\jcoming out'.
lad dreigt na vijftien jaar
•le te gaan, omdat geld-
ir COC de jaarlijkse bij
van veertig mille stopt,
is en zijn vrijwilligers la-
;t er niet bij zitten. Ze
en campagne begonnen
lor 15 december 75.000
n moet opleveren. Een
ibbeling van het aantal
nees en het aantrekken
ponsors en adverteer-
moeten daarvoor zor-
:en groot aantal beken-
•derlanders heeft zijn
werking toegezegd,
twintig BN'ers worden
°fze internetsite in een
gezet, met een foto en
krékstje waarin ze steun
jen. Onder hen Johan
varres, die zelf homo is
cqua leeftijd (19) bin-
e doelgroep valt, Ro-
,iphart, Catherine Keyl,
en Seth van TMF,
Pielstroom, Thomas
in Erica Terpstra. Lang
lemaal homo's en daar
blij mee".
Boszhard en Jo De
•re werken mee aan de
ang'-party die we op 15
iber om middernacht
in in het Amsterdamse
Hopelijk om te vieren
verder kunnen en an-
rordt het een knalfuif
ïee we afscheid ne-
vertelt Pisters. „Mr
enelux, Paco, laat op de
elke honderd nieuwe
lees een kledingstuk
Het eerste is al uit,
iet gaat nog niet hard
iszo is belangrijk voor
^eren, omdat andere
i zich richten op vol-
nen die 'al uit de kast
Vij willen het stereotie-
:ld doorbreken en to-
at homo's normale
;n zijn. Daarom word je
blad niet overrompeld
liemels en staan er ook
lorno-advertenties in.
agiek is alleen dat juist
en die ons blad het
nodig hebben, omdat
steuntje in de rug kun-
ebruik bij hun 'coming
geen benul van heb-
at we bestaan. Onze be-
eid is niet groot ge-
Uit reacties blijkt ech-
degenen die ons wel
inden dat het blad niet
ag, omdat ze er veel
ibben gehad". Expres-
ft nu ruim 1500 abon-
lenzelfde aantal wordt
kocht in de grotere
VPRO-documentaire probeert ziel van groeikern bloot te leggen
door Dolf Rogmans
Hilversum - De NOS verwijt
staatssecretaris Rick van der
Ploeg (Cultuur) ten onrechte 102
miljoen gulden te korten op de
omroepen. Daardoor ziet de NOS
zich gedwongen jaarlijks zo'n 33
miljoen gulden te bezuinigen op
haar plannen met internet en
nieuws.
De teleurstelling bij de NOS is
groot. Donderdag liet de NOS
nog trots weten dat Van der
Ploeg de plannen van de om
roepen steunt om volgend jaar
veertig miljoen gulden extra te
investeren in de digitalisering
van de publieke omroep. Dat
bleek uit een brief van Van der
Ploeg aan de Kamer. In een an
dere brief van diezelfde dag over
de financiering van de omroe
pen slaat Van der Ploeg echter
de financiële basis onder dat
plan vandaan. Die brief las de
NOS gisteren pas goed.
In de brief schrijft Van der Ploeg
dat de NOS ten onrechte er van
uit gaat dat het nog 102 miljoen
gulden tegoed heeft van het rijk.
Dat geld blijft over omdat de
Dienst Omroepbijdragen vorig
jaar is opgeheven. Niet de om
roepen krijgen dat geld, maar
het ministerie van financiën. De
bewindsman verzoekt de NOS
dan ook de meerjarenbegroting
bij te stellen.
Beroep
De NOS heeft gisteren een be
roep gedaan op Tweede Kamer
leden om Van der Ploeg maan
dag tijdens de begrotingsbehan
deling Cultuur op andere ge
dachten te brengen. De Kamer
heeft al verschillende malen uit
gesproken dat opheffing van de
Dienst Omroepbijdragen geen
nadelige financiële gevolgen
voor de omroepen mag hebben.
CDA
CDA-kamerlid Joop Atsma: „Het
gebeurt niet vaak, maar deze
keer ben ik het volstrekt eens
met de NOS. Het geld dat zeven
miljoen Nederlanders voor de
publieke omroepen hebben be
taald, moet daar weer naar toe.
Het is het zoveelste voorbeeld
dat Van der Ploeg niets te vertel
len heeft. Zalm bepaalt waar het
geld naar toegaat."
Hilversum - Geen identiteit,
winderige open vlakte, straten
met nieuwbouwwoningen die in
recordtempo worden uitgerold,
geen cultuur, slaapstad: enkele
vooroordelen over Almere, de
snelstgroeiende stad van Neder
land. Een Almeerder over zich
zelf en zijn stadsgenoten: 'een
Almeerder is een vluchteling'.
De stad viert volgende week vrij
dag haar 25-jarig bestaan. Re
den voor de VPRO om de pol
dergemeente onder de loep te
nemen en de kijker 2,5 uur een
oersaaie maar historisch gezien
redelijke documentaire voor de
houden.
Uiteraard ontbreken Polygoon
beelden niet, er is veel onder
zoek verricht. Dat zeker. Burgers
van het eerste uur worden ge
volgd, de uitbaters van het eer
ste restaurant - De Roef in Al
mere Haven - komen aan het
woord. Leuk voor de familie,
maar het valt te bezien of de ge
middelde (VPRO-)kijker nou op
een tv-avondje 'Almere kijken'
zit te wachten.
De verslaggevers zijn met de
beste bedoelingen op pad ge
stuurd. Leon Giesen gaat op
zoek naar een restaurant waar
hij 'met zijn meissie' lekker kan
eten. Hij komt niet verder dan
De Heerenborgh waar in plaats
van rijen gasten de curator op
bezoek komt en belandt in Al
mere Haven bij Koos Oudhuis,
restaurateur van het eerste uur.
Oudhuis heeft zijn in de Miche-
lingids genoteerde twee bestek-
jes („ongeveer een halve ster")
ingeleverd. Hij had er te weinig
publiek voor. Giesens collega
Marten Minkema gaat op zoek
naar de typische Almeerder. Hij
vindt ze niet, behalve een voet
balfan van de oudste voetbal
club. Die woont in Haven, dat
door inwoners wordt gezien als
hun dorp waar de bewoners
zich wel Almeerder voelen.
Oud-burgemeester Han Lam-
mers zei ooit - zo houdt ge
meentewoordvoerder Peter
Spek de kijkers voor - dat een
stad pas leeft als het kerkhof vol
ligt. En dat doet de begraaf
plaats in de oudste stadskern.
De gesprekspartners elders in de
stad voelen zich geen Almeerder
en zullen dat waarschijnlijk ook
niet worden.
Pijnlijk wordt duidelijk dat Al
mere door de eigen inwoners -
of in ieder geval diegenen die
aan het woord zijn gelaten - niet
wordt gezien als erg inspireren
de gemeente. De persvoorlichter
doet zijn uiterste best om Alme
re goed in beeld te krijgen en is
zelfs bereid om - gekleed in trai
ningspak - al skeelerend uit
beeld te rijden. Op weg naar de
rijkelijke natuur. Een item dat
door geïnterviewden wel als po
sitief wordt ervaren. De pioniers
van destijds zweren veelal - na
flinke aanloopproblemen - bij
Almere, de 'nakomers' gebrui
ken hun woonplaats vooral om
een flitsende wooncarrière te
realiseren. Want huizen kopen
en verhuizen lijken uitgeroepen
tot volkssport. „Ik ben veertien
keer in Almere verhuisd. Ik vind
hier mijn rust." De relativerende
wedervraag van verslaggever
Minkema, dat veertien keer ver
huizen toch geen rust is, ant
woordt de man: „Je verlegt je
grenzen, dat is typisch Almere."
Het is een stad waar enorm
wordt verspijkerd en waar de
meeste buggy's van Nederland
rijden. De documentaire geeft
echter geen antwoord op vraag
stukken als werkgelegenheid, de
problematiek van een structu
reel verstopte A6, maar wel ko
men prestigieuze projecten als
het nieuwe stadscentrum en het
kasteel in beeld. Honderden
miljoenen gaat dat kosten. Geen
fundamentele vraagstukken op
de late zondagavond, maar kij
ken naar oude beelden. Wat de
kijker ermee opschiet? Geen
idee.
Timothy Beldman
Paradijs in de polder, VPRO, Ne
derland 3, 20.53 uur.
Gelauwerde radiopresentator over televisie-avontuur van Stand.nl en reis naar Kampala
im/gpd - De Verenigde
iverwegen een Arabisch
station te beginnen als
nger van de populaire
sender Al Jazeera. De
zou zich vooral moetén
op Arabische jongeren
hekel hebben aan Ame-
iatief voor de propagan-
:r is afkomstig van de
atische senator Joe Bi
st het plan zou een half
dollar gemoeid zijn.
erikanen houden er al
diostations in het Ara
na met de nodige pro-
i, The Voice of America
0 Free Afghanistan. In-
heeft senator Biden het
de Amerikaanse presi-
ish besproken en die
zijn goedkeuring aan
De senator zal het
nu tot een wetsontwerp
zo meldt het Britse
The Guardian.
1 ils zijn in de VS de plan
tgoed al klaar. Het is de
dat de satellietzender
'9'agen per week, 24 uur
uitzenden in 26 ta-
cht op veertig moslim
lering komt te liggen bij
erikaanse overheidsor-
G, die ook verantwoor-
voor de radiostations
hanistan en The Voice
ca.
acteur Mare Nathanson
n The Gardian dat de
•ten bij de verschillende
in onafhankelijkheid
„Wij kunnen onze ge-
digheid alleen behou-
Lei we precieze informatie
rmtë aanbieden."
Is 'ie nou al weer op de radio? Bij
sommige luisteraars leeft het
idee dat Sjors Fröhlich bijkans in
de Hilversumse studio woont. Hij
werkt inderdaad hard, maar er is
ook zoveel moois te doen op de
radio. Een aflevering van Cappuc
cino maken vanuit Uganda bij
voorbeeld. En pionieren met een
multimediale variant van Stand-
.nl.
door Berrit de Lange
Hilversum - „Het zal wel een
beetje houtje-touwtje radio wor
den. Net zo als vroeger op de
zolderkamer," zegt Sjors Fröh
lich (34). Afgelopen woensdag
vertrok hij met een producer en
een satellietschotel naar Kamp
ala, Uganda om vandaag een
speciale uitzending van Cap
puccino te maken.
Doel van de missie is het radio
station Voice of Hope, dat de
NCRV twee jaar geleden ter ge
legenheid van het 75-jarige jubi
leum opzette voor de bevolldng
van Zuid-Sudan. Fröhlich legt
vandaag de eerste steen voor
een studio in Kampala en be
steedt in Cappuccino aandacht
aan het station, dat na twee jaar
NCRV-steun voortaan op eigen
kracht voort moet.
„Voice of Hope zendt slechts op
zaterdagochtend een uurtje uit.
Ze hebben een soort groetenru-
briek die hier tot een glimlach
aanzet, maar die voor de men
sen daar heel belangrijk is. Het
is vaak de enige manier om te
weten te komen of een familie
lid nog in leven is."
In Sudan woedt al bijna twintig
jaar een burgeroorlog. Program
mamaker Sjors Fröhlich zegt
daarover: „Naast alles wat er nu
gebeurt in de wereld is Sudan
nog meer een vergeten oorlog
geworden dan het al was. Ter
wijl de vluchtelingenkampen
overvol zitten en er nog steeds
de meest verschrikkelijke dingen
gebeuren."
De NCRV heeft in Zuid-Sudan
tweeduizend opdraairadio's uit
gedeeld onder stamhoofden,
vrouwenleiders, verplegers en
priesters, zodat de informatie bij
zoveel mogelijk mensen terecht
Sjors Fröhlich komt met 'zijn' radioprogramma Stand.nl binnenkort ook op televisie. „Die grote koptelefoons vind ik er wel een beetje dom uitzien op tv, we zijn nu bezig met
heel kleine, lichte koptelefoontjes".Foto: GPD/Roland de Bruin
komt. Twee mensen van de
NCRV en Pax Christi hebben de
afgelopen week door het gebied
gereisd om te kijken of het
werkt. „Een soort primitief kijk
en luisteronderzoek, waarvan zij
in Cappuccino verslag doen,"
aldus Fröhlich.
Voice of Hope is een doom in
het oog van de Sudanese rege
ring, die minister Herfkens van
ontwikkelingssamenwerking
heeft verzocht haar steun aan
het station in te trekken. Vol
gens de islamitische leiders
steunt het radiostation de niet-
islamitische rebellen in het Zui
den.
Fröhlich: „Ik heb een paar uit
zendingen gehoord via Internet,
maar het is absoluut niet poli
tiek gericht. Omdat de regering
er toch zoveel moeite mee heeft,
wordt de studio gebouwd in
Kampala, net over grens met
Uganda. Ik kan me wel voorstel
len dat de regering zich druk
maakt, omdat ze het niet onder
controle hebben. De uitzendin
gen komen per band naar Ne
derland en worden via de We
reldomroep weer naar Afrika ge
stuurd. En radiogolven kun je
nou eenmaal niet tegenhouden
bij de grens."
Het zal ook nog een flinke klus
worden om er het razend popu
laire zaterdagochtendprogram
ma Cappuccino in elkaar te zet
ten. „De sfeer is natuurlijk Afri
kaans, maar als alles werkt is het
verder een gewone uitzending
met bellers en muziek."
Met Cappuccino, een mix van
actualiteiten, muziek, reacties
van bellers en gezelligheid, trekt
de voormalige Radio 3-dj op za
terdagochtend tussen de 550 en
600 duizend luisteraars. Voor
zijn doordeweekse programma
Stand.nl, waarin een gast en
luisteraars dagelijks reageren op
het nieuws, stemmen ruim
tweehonderdduizend mensen af
op Radio 1. Niet voor niets werd
Fröhlich op het Omroepcongres
in oktober door collega's verko
zen tot beste radiomaker. Ook
Cappuccino won een Marconi
Award. Fröhlich: „Het zijn geen
Emmy-awards, maar het is leuk
als collega's zeggen: 'Je bent
goed bezig, ga zo door'."
Als radioprogramma's zulke ho
ge luistercijfers halen, staan om
roepbazen vaak te popelen een
tv-versie uit de grond te stam
pen. Dat is Stand.nl op televisie
pertinent niet, benadrukt Fröh
lich. Vanaf 3 december wordt er
drie weken geëxperimenteerd
met een tv-versie, oftewel een
multimediale variant waarbij ra
dio, televisie en internet bij el
kaar komen. In de radiostudio
komen twee webcam-achtige
camera's te hangen die Fröhlich
in beeld brengen. De gast is ge
lijktijdig op het scherm te zien.
De acht minuten met reacties
van luisteraars worden onder
steund met actuele beelden van
bijvoorbeeld Netwerk.
„Het wordt dus heel druk op het
scherm," zegt Sjors Fröhlich be
geesterd. „Je moet denken aan
een kruising tussen een inter
netsite en het beeld dat je bij
CNN vaak ziet, met bijdragen uit
het internetforum die door het
beeld scrollen en de tussen
stand in de peiling, waar dage
lijks op de site massaal op wordt
gereageerd, onderin beeld."
Volgens Fröhlich is de kracht
van dit voor Nederlandse be
grippen unieke technische
hoogstandje dat mensen kun
nen kiezen. „Misschien kan je
Stand.nl maar twee keer per
week op tv zien. Andere dagen
hoor je het in de auto of volg je
de uitzending op kantoor via in
ternet. Aan het programma wij
zigt verder niets. Mensen die
naar de radio luisteren merken
niet dat het ook op tv is."
De doorgaans luie tv-kijker zal
desondanks even flink door el
kaar geschud worden. Fröhlich
maakt zich geen illusies over to
renhoge kijkcijfers tussen 13.30
en 14.00 uur 's middags. „Ik
denk wel dat het nodig is om te
onderzoeken of mensen het
leuk vinden om op die manier
de tv te gaan gebruiken. Maar er
zullen ook kijkers stapelgek van
worden."
Voorwaarde was voor Fröhlich
dat het radioprogramma geen
geweld wordt aangedaan. „Dat
zou ik nooit willen. Radio is echt
het mooiste medium. Daar kun
nen tv en internet niet tegenop.
De televisie-afdeling is gewend
dat, zodra iets op de buis komt,
zij de gang van zaken bepalen.
Nu zijn de rollen eens omge
draaid. Ik heb van te voren ge
zegd: 'Dit is de formule en daar
wijzigen we geen millimeter
aan'."
Hoewel Fröhlichs hoofd links of
rechtsboven in beeld komt, blijft
hij voor alles radiopresentator.
„Ik ga niet op camera presente
ren. Die grote koptelefoons vind
ik er wel een beetje dom uitzien
op tv, we zijn nu bezig met hele
kleine, lichte koptelefoontjes.
Maar het is niet zo dat er vanaf 3
december plotsklaps visagisten
naar binnen komen om er nog
wat van te maken."
1. Cappuccino vanuit Uganda,
Radio 2, vandaag 9.05-12.00
uur,
2. Stand.nl, op werkdagen op
Radio 1,13.30-14.00 uur, vanaf
maandag 3 december ook op Ne
derland 1.
TROS-rubriek Dit was het nieuws zoekt de grenzen op
Het populaire TROS-programma Dit was het nieuws is weer begon
nen. Afgelopen weekeinde waren nog de hoogtepunten van vorig sei
zoen te zien, maar zaterdag wordt de eerste van zes nieuwe afleverin
gen uitgezonden. Aan de zijde van de teamcaptains feaoul Heertje en
Jan Jaap van der Wal zitten Daphne Deckers en Irene Moors. Durven
zij een grap te maken over Osama bin Laden of is na 11 september ook
de humor voor altijd veranderd?
door Eric de Bie
Hilversum - Kort na de terreur
aanslagen in New York en Was
hington nam Paul Groot een
scène op voor het VARA-pro-
gramma Kopspijkers. Verkleed
als Willibrord Frequin rende hij
achter een nep-Osama bin La
den aan. „Tijdens het draaien
kwamen nogal wat Marokkanen
langs. Die lagen echt krom van
het lachen. We kregen van hen
veel positieve reacties."
Groot, ook tekstschrijver en re
dacteur van Dit was het nieuws
(DWHN), wil maar zeggen dat
grappen altijd in een bepaalde
context moeten worden gezien.
„En als die context niet goed is
of de grap is flauw, word je in
Nederland vanzelf teruggeflo
ten. Maai'je moet de humor niet
beteugelen. We hebben er in het
Westen voor gevochten dat we
alles mogen zeggen wat we wil
len zeggen. Dat moet je in stand
houden."
Aan humor zitten zeker gren
zen, daar zijn de deskundigen
het over eens. Maar die liggen
sinds 11 september niet veel an
ders. Hoe graag Groenlinks-ka
merlid Mohamed Rabbae dat
ook wilde. Hij riep cabaretiers
en komieken op geen grappen
over of persiflages op Osama
bin Laden en moslims te ma
ken. Dat was echter tegen het
zere been. „Ik heb helemaal
geen politicus nodig die mij ver
telt wat een beschaafde samen
leving wel of niet moet", rea
geerde DWHN-presentator
Harm Edens fel in Trouw. „Er
niet over praten of grappen over
maken is een schijnoplossing."
Ruim twee maanden na de ter
reurdaden maken degenen die
zich aangesproken voelden, zich
er nog boos om. Maar een klei
ne pas op de plaats kan volgens
hen geen kwaad. „Ik vind het
schijnheilig om te zeggen dat er
geen grappen over de aanslagen
of Osama bin Laden mogen
worden gemaakt", zegt Eric van
Sauers, cabaretier en eindredac
teur van Dit was het nieuws.
„Toen de kemonderzeeër Koers
zonk, hoorde ik die geluiden
niet. Zeker, er waren minder do
den te betreuren, maar het was
ook vreselijk."
Ook programmamaker Hans
Böhm, die tien jaar panellid van
KRO's Ook dat nog! was, vindt
het dom om humor te verbie
den. Hij zegt daarover:„Het is
treurig dat mensen denken dat
hierdoor een polarisatie wordt
voorkomen. Hoe kun je humor
nu verbieden? Dat werkt ave
rechts. Humor'is natuurlijk ook
een manier om iets te verwer
ken. Om dingen met elkaar te
delen."
Bij grappen over de aanslagen of
de Taliban ziet Böhm niet veel
verschil met andere moppen.
„Voor mij moet een grap altijd
kwaliteit hebben. Kort na de
aanslagen hoorde ik de grap
over de schaakpartij tussen
Bush en Bin Laden. Laatstge
noemde had gewonnen, omdat
Bush twee torens miste. Dat is
gewoon niet leuk. Een grap
moet goed zijn en op het juiste
moment worden verteld. Elk
onderwerp is dan te gebruiken.
En eigenlijk vind ik dat je niet de
oorlog in Afghanistan kunt ne
geren. Ik ben ook zeer benieuwd
hoe Freek de Jonge dit in zijn
oudejaarsshow gaat aanpak
ken."
Met de overige redactieleden
van Dit was het nieuws denken
Eric van Sauers en Paul Groot
deze week al na over de 'behan
deling' van het gevoelige onder
werp. „We grijpen altijd terug
op de actualiteit, dus de over
winning op de Taliban komt ze
ker ter sprake. Net als altijd dis
cussiëren we over grappen. Dit
was het nieuws zoekt de gren
zen op. Dat hoort bij het pro
gramma, maar we wagen ons
voortdurend af wat of wie we nu
precies belachelijk maken."
Diskjockey Ruud de Wild, die op
Radio 3FM normaal gesproken
geen blad voor de mond neemt,
vindt dat de grenzen van de hu
mor inmiddels wel zijn verscho
ven. „Je denkt tegenwoordig iets
langer na voordat je een grap
maakt. Ik vind het een enge si
tuatie en als programmamaker
moet je daar rekening mee hou
den. Voor je het weet zet je on
bedoeld aan tot rassenhaat. In
de dagen na de aanslagen heb
ben we onderdelen van ons pro
gramma geschrapt, omdat die
op dat moment toch iets te ge
voelig lagen."
Dit was het nieuws, zaterdag 24
november, Nederland 2, TROS, I
21.50 uur.
Harm Edens is presentator van
Dit was het nieuws. Foto: GPD-
/TROS
