Euro's tappen uit de 'Moneybox'
ECONOMIE
Luchtvaartbedrijf geen jongensdroom
Auto van de zaak is niet altijd voordelig
b
Commerciële geldautomaten na succes in VS en Engeland ook in ons land
Heipalen voor de HSL
land komt
iC tegemoet
Euro verdringt de gulden
niet uit spreekwoorden
Wat te doen als 't slecht gaat?
vindt illegale
igatiesoftware
- De Economische
uledienst heeft samen
waterpolitie in Zeeland
met navigatiesoftware
e scheepvaart ontdekt,
erdachten werden hier-
angehouden. Elf betrok-
hippers hebben een pro-
"|p rbaal gekregen. De Belgi-
\)fwarelevernancier
lis minimaal voor 72.000
benadeeld. Het naviga-
eem kost 6000 gulden. De
versies zijn voor 1000
doorverkocht.
phol verwacht
eurotoeristen
ol - Luchthaven Schip-
rwacht op 1 januari een
aan dagjesmensen die
gaan 'uitproberen'. De
b s van Schiphol Plaza zijn
uwjaarsdag open. „We
n er rekening mee dat er
gveel mensen naar
lol komen", aldus een
voerster van de luchtha-
let is een van de weinige
n waar de winkels die
opend zijn." De luchtha-
gt voorbereid te zijn op
ra toestroom.
op internet
42 miljoen
ag - Nederlanders beste-
jaar naar schatting 42
gulden aan illegaal gok-
internet. Het gaat om
casino's, speelautoma-
krasloten. Dit blijkt uit
jport van het College van
it op de kansspelen. Het
jndervroeg bijna 20.000
n die toegang hebben tot
>t. De gemiddelde gokker
dt ruim 600 gulden per
betaalt meestal per cre-
t. Omgerekend naar lan-
niveau spelen 69.000 spe-
r miljoen maal via de
iter.
v-prijs voor
nassaproject
ag - Huub Stassen, di
van het Twentse bedrijf
ss Technology Group
heeft de Dow Energie-
101 gewonnen. Stassen
kelde met veertig mede-
3 s een milieuvriendelijke
ilogie voor het maken
utskool. Met name ge-
voor de derde wereld
waardoor het kappen
imen in oerwouden voor
Dot deel overbodig wordt,
eg de prijs uitgereikt
aatssecretaris Bos (fi-
n).
G Philips
banen weg
ven - Een reorganisatie
intwikkelingsafdeling
'hilips Displays in Eind-
kost 124 banen. Het be-
aarvan Philips voor de
genaar is, noemt de
wereldmarkt als reden,
ips maakte begin sep
al bekend een fabriek in
ven voor elektronenka-
te sluiten. Door die
gel gingen 480 banen
n. De ontwikkelingtaken
:els naar het Koreaanse
Zaterdag 24 november 2001
elaar en
uwer samen
idam - De grafische be-
Biegelaar Groep en
:r Groep willen per 1 ja-
002 samengaan. Biege-
:en dochterbedrijf van
igraaf, Brouwer is voor
in kwart in handen van
:oncern Wegener.
Erik de Vlieger ziet vooral zakelijke kansen
FlyMetropolis wil volgend jaar acht toestellen in de lucht hebben. Foto: FBF Fotografie
door Richard Mooyman
schiphol - Het is hem door bijna
iedereen afgeraden. Maar de van
oorsprong Haarlemse onderne
mer Erik de Vlieger zette door.
Zijn Imca Group is ondanks de
luchtvaartcrisis een nieuwe lucht
vaartmaatschappij begonnen.
Maandag vertrekt op Schiphol
het eerste toestel van FlyMetro
polis naar het Zweedse Malmo".
Nee, een eigen luchtvaartmaat
schappij is voor De Vlieger geen
jongensdroom. „Het gaat hier
om een gedegen zakelijke afwe
ging", zo zei hij donderdag tij
dens de ofïicie"le presentatie
van FlyMetropolis op Schiphol.
„De romantiek van de lucht
vaart is aan mij voorbijgegaan."
De Vlieger ziet zijn kans nu veel
grote luchtvaartmaatschappijen
bezig zijn met inkrimpen en be
zuinigen. Zo schrapte de KLM
onlangs de verliesgevende ver
binding tussen Schiphol en het
Malmo". De Vlieger neemt deze
lijnvluchten over met drie klei
nere en goedkopere toestellen.
FlyMetropolis gaat daarmee ook
passagiers aan de KLM leveren
die op Schiphol overstappen.
Op jaarbasis zouden er zo'n
36.000 reizigers kunnen worden
vervoerd.
Volgend jaar wil FlyMetropolis
acht toestellen in de lucht heb
ben en evenzoveel bestemmin
gen bedienen. Vanaf dat mo-
amsterdam/gpd - Het bedrijf
Moneybox schroeft de komende
maanden 750 geldautomaten
aan de muur in cafés en super
markten, bij benzinestations en
in stadions. Daaruit kunnen eu
ro's worden getapt. Makkelijk,
veilig en voor de zaak waar de
automaat hangt omzetverho-
gend. 'ledereen blij', zegt Money
box. Volgens aandeelhouder SNS
Bank blijft contant geld overheer
sen bij betalingen.
De 'geldbussen' doen hetzelfde
als de geldautomaten van de
banken: ze betalen bankbiljetten
uit die van de eigen rekening
worden afgeschreven. Alle
bankpassen en creditcards wer
ken in de Moneybox. Het ver
schil is echter dat SNS namens
alle banken de biljetten levert en
dat Moneybox voor de 'service'
anderhalve euro per geldopna
me aan kosten rekent. Voor op
names met creditcards wordt
geen extra tarief gerekend: die
leveren al genoeg op. De mid
denstander krijgt een deel van
de opbrengst als prikkel om de
plek waar de automaat hangt
'aantrekkelijk' te houden:
schoon en veilig.
In de VS en Engeland zijn de
commerciële geldautomaten
een doorslaand succes, zegt
Paul Stanley, algemeen direc
teur van Moneybox plc, het Brit
se moederbedrijf. De Britten
pikten de trend twee jaar gele
den op in de VS, waar particulier
geplaatste geldautomaten op
strategische plekken een goud
mijn bleken. „In de afgelopen
vijf jaar verdubbelde daar het
aantal geldautomaten tot
200.000."
Volgens André Valkenburg, di
recteur van Moneybox Neder
land, blijkt uit onderzoek dat
Nederlanders bereid zijn extra te
betalen als ze geld kunnen op
nemen op een plek waar dat
makkelijk en tijdbesparend is.
„Een derde van de Nederlandse
consumenten wil 'wel eens' ge
bruik maken van een money
box. Niet iedereen, maar genoeg
om ook hier succesvol te zijn."
Het tarief is vooralsnog lager
dan in Amerika, waar opnames
tussen 3,75 en 12,50 gulden kos
ten, en Engeland (rond vijf gul
den).
De moneyboxen komen te han
gen in McDonald's-vestigingen,
Ibis-hotels, nachtclubs, cafés,
Van der Valk-restaurants, Shell
benzinestations, elektronica
winkels en in supermarkten van
de wat kleinere ketens, want de
grote hebben er meestal al voor
gezorgd dat er bankautomaten
naast de deur hangen.
In Engeland, waar Moneybox
1600 geldautomaten exploiteert,
is gebleken dat de aanwezigheid
van de automaten de winkelom-
zet met gemiddeld acht procent
opstuwt, met uitschieters tot 35
procent. Valkenburg: „Het trekt
klanten aan: 58 procent van de
Nederlanders neemt eerst geld
op voor ze boodschappen doen.
En een consument met contant
geld op zak doet meer impuls
aankopen."
Volgens Valkenburg hebben de
grote banken een gat laten val
len door van de in totaal 6668
geldautomaten maar 17 procent
in winkels te hangen. De rest
hangt aan de muur van (voor
malige) bankkantoren, uit de
buurt van 'waar het geld wordt
uitgegeven' en meestal buiten,
wat veel mensen onveilig vin
den. SNS Bank ziet zijn kans
schoon zich via Moneybox lan
delijk te presenteren op veel
meer plekken dan waar het voor
de bank loont eigen flappentap-
pen te installeren. Een 'full ser
vice' betaalautomaat van leve
rancier CNR kost ongeveer 62
mille, de exploitatie per jaar al
les bij elkaar ongeveer 40.000
gulden per automaat. Het is
duur, zegt Gert van Wakeren, di
recteur van SNS Direct. „De
kunst is om het heel goed af te
stemmen met de winkeliers; het
blijft een dubbeltjes- en kwart-
jesbusiness."
moerdijk - Twee heipalen met een lengte van 34 meter zijn op speciale trucks onderweg naar het Hollandsch Diep. Daar worden ze gebruikt bij de bouw van een nieuwe brug voor
de Hoge Snelheids Lijn (HSL). Foto: GPD/Thom van Amsterdam
i/afp - Rusland heeft be-
zijn olieproductie dit
al met 50.000 vaten (van
r) per dag te verkleinen,
ft vice-premier Kristenko
volgens het Russische
reau Interfax gezegd. Het
omt daarmee iets tege-
in de wensen van de OP-
Organisatie van Olie-Ex-
nde Landen.
akartel wil zijn eigen pro-
net 1,5 miljoen vaten per
ikleinen om de olieprij-
de wereldmarkt op te
Rusland stelt wel de
arde dat producenten
de OPEC ook meedoen
vermindering van in to-
.000 vaten per dag.
:htend zat de olieprijs
)ven de 20 dollar. Na de
making van Rusland
iij li le prijs tot 18,80 dollar,
kjfit was dat Rusland
vaten van zijn productie
talen. In OPEC-kringen
le het gisteren dat het
he aanbod 'bij lange na
doende is' en dat er druk
•kou moet worden uitge-
Secretaris-generaal Ro-
zoLi binnenkort naar de
ie hoofdstad gaan. Don-
liet Noorwegen weten
oductie met 100.000 a
vaten te verminderen
21 andere producenten
olie naar boven halen.
Het heeft wel wat als je kunt zeg
gen datje een auto van de zaak
hebt. Een 'lease-auto' onder je
kont betekent toch datje bij het
succesvolle deel van de werkende
natie hoort. Leasers zijn geen lo
sers.
De fiscus pikt echter zijn graan
tjes mee. De bijtelling waarover
belasting moet worden afgedra
gen, loopt sinds dit jaar al op tot
25 procent van de catalogus-
waaide. Voor degenen die wei
nig privé-kilometers maken en
bereid zijn een uitgebreide ad
ministratie te voeren, geldt van
af 2001 een beperkte bijtelling.
Vanaf volgend jaar wordt die re
geling echter weer veranderd.
Weliswaar geldt een overgangs
regeling maar binnen enkele ja
ren moeten woon-werkkilome-
ters beneden de tien kilometer
(enkele reis) of boven de dertig
kilometer voortaan als privé-ge-
bruik worden genoteerd. Ter
compensatie wordt de grens
verhoogd waarboven de maxi
male bij telling ingaat.
Echte rekenaars zullen zich
langzamerhand afvragen of het
niet interessant wordt een eigen
auto te rijden. De goedkoopste
Golf kost aan bijtelling 322 gul
den per maand (belastingtarief
42 procent) of 399 gulden (52
procent). Als men hem zelf
koopt, bedragen de kosten al
gauw 1.100 gulden. Er zijn ech
ter factoren die het sommetje
snel anders maken.
Soms vraagt de werkgever een
bijdrage voor privé-gebruik. Dat
beperkt weliswaar de bijtelling
waarover belasting moet wor
den afgedragen, maai' maakt het
sommetje toch ongunstiger.
Sommige werkgevers kennen
een regeling dat voor de aan
schaf van een auto een rentelo
ze lening wordt
verstrekt. Belas
tingtechnisch mag
dat, in ieder geval
dit en volgend jaar,
nog steeds.
Ook is het zo dat
voor het woon
werkverkeer een
belastingvrije ver
goeding mag wor
den verstrekt als de
afstand enkele reis
minimaal tien kilo
meter is. De belas
tingvrije vergoe
ding begint bij 143
gulden per maand
en bedraagt, boven
de twintig kilome
ter, maximaal 286
gulden.
Als er dan ook nog eens zakelij
ke kilometers te declareren zijn
(belastingvrij 60 cent, volgend
EIGEN
BEURS
Jos van Rijsin^en
jaar 62 cent), kan het al gauw
voordelig zijn een eigen auto te
rijden.
Erik Beekes van de Postbank
schat dat bij een goede woon-
werkvergoeding nog
maar 10.000 tot
12.000 zakelijke kilo
meters nodig zijn om
met een eigen auto
gunstiger uit te zijn.
Hij weet dat zo pre
cies omdat de Post
bank deze maand
Privé Lease heeft ge
ïntroduceerd. Een
belangrijk deel van
de klanten moet ko
men uit de groep lea
serijders die wel een
eigen auto wil rijden
(en kilometers wil
declareren) maar
geen geld wil investe
ren of gedoe wil heb
ben met wegenbelas
ting, verzekeren en
onderhoud. Maar ook mensen
die nu een eigen auto hebben
zijn uiteraard welkom.
Bij de eenvoudige Golf en 15.000
km per jaar bedragen de vaste
kosten 880 gulden per maand.
Alleen brandstof is voor eigen
rekening. Voor de financiering
rekent de Postbank 7,5 procent
rente. Het maandbedrag lijkt
veel, maar als een particulier al
le kosten meetelt (en bedenkt
dat zijn geld op de bank 4 pro
cent opbrengt) is hij amper 20
gulden minder kwijt. Alleen een
jonge tweedehands auto kopen
kan de kosten fors beperken,
blijkt steeds uit berekeningen
van de Consumentenbond.
De Postbank heeft het leaseplan
opgezet met Car Lease van
moederbedrijf ING. Voorlopig
kan alleen gekozen worden uit
Volkswagen-modellen, maar het
is de bedoeling dat dat in de
toekomst wordt uitgebreid tot
andere bekende merken. De
klant kan bij de Volkswagendea
ler in de buurt zaken doen. Als
de inruilprijs van de dealer te
genvalt kan ook een offerte wor
den gevraagd bij ING Car Lease.
Op internet kan de klant zelf uit
rekenen wat de maandkosten en
de kosten per km zijn bij een
van de VW-modellen en -typen.
Andere kilometrages leiden snel
tot heel andere kosten per km.
De Postbank is overigens soepel
als men meer kilometers rijdt
dan afgesproken. De klant kan
tot tien procent per jaar te veel
rijden zonder dat er naheffing
volgt.
INFO:
-Uitgebreide informatie over
het privé-leaseplan van de
Postbank is te vinden op inter
net: www.postbank.nl. Hierbij
kan men zelf berekeningen
maken bij alle Volkswagenmo
dellen en -typen en verschil
lende kilometrages en acces
soires.
-Een uitstekende calculator om
uit te rekenen wanneer het
voordelig is over te stappen
van een normale leaseauto
(van de zaak) naar zelf kopen
(of privé lease) is te vinden op
www.fiscalert. nl.
AUTOKOSTEN PER MAAND*
Rentederving (4%) en afschrijving o
Belasting, verzekering en onderhoud O
Subtotaal
(f)
(f)
564
305
(f)
Bijtelling inkomen
9.212,50
(25% van 36.850).
Auto kost door
belastingheffing
v
322 of 399 -
(42%) (52%)
Goedkoopste Golf 1,4 3-deurs cat. prijs f 36.850, 48 maanden, 15.000 km/jaar
Berekening Postbank
Graphic Willem Buijs, BD
Benzine 7 op 12, 100 l/maand) 235
TOTAAL
-►1.115
T.
%p In 2001 toegestane belastingvrije
vergoedingen door werkgever:
(woonwerk kilometers, enkele reisafstand)
^52323
(f) (f)
tot 10 km 0 0
10-15 km 1.719 143,25
15-20 km 2.406 200,50
boven20 km 3.438 286,50
(Bedragen voor 2002 nog niet bekend)
zakelijke
kilometers
60 ct/km
(0,27 euro)
dit wordt in 2002
62 ct/km
(0,28 euro)
0 Renteloze lening van werkgever in ieder geval in 2001
en 2002 nog toegestaan tot maximaal rentevoordeel van 7.999
ment lonkt er ook winst. Voorlo
pig moet er dik geld bij, maar
dat is volgens de initiatiefne
mers ingecalculeerd. De Imca
Group investeert circa 45 tot 50
miljoen gulden in de aanschaf
van acht vliegtuigen van het ty
pe Embraer 120 (28 zitplaatsen).
Daarnaast wordt het komende
jaar nog eens vijf tot tien mil
joen gulden in de nieuwe on
derneming gepompt. De basis
van FlyMetropolis is de boedel
van een failliet luchtvaartbedrijf
in Eindhoven.
De Vlieger ziet de malaise in de
luchtvaart in zekere zin als een
voordeel. Niet alleen komen er
lijnen vrij, maar de vliegtuigen
zijn ook in prijs gedaald en het
personeel is minder schaars.
„We zitten onder meer al in de
scheepvaart, uitgeverij en ma
chinebouw. We zijn ook in die
segmenten gestapt op het mo
ment dat de markt wat in mi
neur was."
De nieuwe maatschappij mikt
op zakelijke reizigers. De Vlieger
ziet niets in een easyjet-achtige
opzet met goedkope vluchten
naar bestemmingen als Nice en
Barcelona. Hij zoekt vooral naar
bestemmingen op maximaal
twee uur vliegen in onder meer
Duitsland, Frankrijk en Groot-
Brittannie".
FlyMetropolis wil later ook met
omvangrijkere toestellen Euro
pese bestemmingen op grotere
afstand gaan bedienen. Hoe zijn
vliegmaatschappij er over pak
weg vijfjaar uitziet? „Groot", al
dus De \dieger.
Een heitje voor een karweitje,
kijken of je je laatste oortje vers
noept hebt en ieder dubbeltje
omdraaien. Als de euro er vol
gend jaar is, bestaan alle gulden
spreekwoorden dan nog wel?
Taalhistoricus Ewoud Sanders
verwacht van wel. Hij schreef
het deze week verschenen boek
Voor een dubbeltje op de eerste
rang, 1001 spreekwoorden en
zegswijzen over Nederlands
geld'.
Sanders is maanden bezig ge
weest de zegswijzen over geld
die Nederland en Vlaanderen
rijk zijn, te verzamelen. Samen
met een onderzoeksmedewer
ker vond hij ruim 1300 uitdruk
kingen. Spreekwoorden over
kleine muntwaarden komen het
meeste voor. De duit, 1/8 stui
ver, is veruit de populairste. Van
de kleine munten wordt het
kwartje het minst gebruikt in de
zegswijzen.
De vondsten waren divers. Wie
kent tegenwoordig nog de uit-
DE
URO
Nog 37 dagen
drukking 'Hele en halve centen
gespaard, worden gouden Wil-
lempjes waard' of 'Je weet niet
wat het geld waard is, tot je het
mist'. De leukste uitdrukking
vindt Sanders 'Het kan me geen
hol schelen'. Dit heeft niets met
het achterste te maken, wat veel
mensen denken. 'Hol' is een af
korting van Holland, een zilve
ren florijn die tussen 1693 en
1847 in Nederland werd ge
bruikt.
Welke volksnamen voor de
nieuwe euromunten en -biljet
ten zullen ontstaan, weet de
taalhistoricus niet. „Dat de
nieuwe munt van 20 eurocent
de bijnaam kwintje zal krijgen,
hoor ik steeds vaker. Ik denk dat
die wel kans maakt."
ECONOMIE WIJZER
Weten we nog wel hoe we moe
ten omgaan met slechtere eco
nomische tijden? De jongelin
gen onder ons, degenen onder
de dertig, weten niet beter dan
dat het steeds beter gaat. Tien
jaar lang kwamen er alleen maar
banen bij. Afgestudeerden had
den ze voor het uitkiezen. „Doet
u mij maar een baan met veel
carrièremogelijkheden, een lea
se-auto, en veel
vrije tijd" Met ri
ante vooruitzichten
leken risico's mini
maal. „Vier mille
rente voor de hy
potheek per
maand? Ach, waar
om niet. Doen we!"
Ook voor managers
kon het niet op.
„Een paar honderd
miljoen voor een
bedrijf dat het niet
zo goed doet? Wij
maken er wel wat
van. Met de syner
gie en de schaalver
groting verdienen
we de kosten zo te
rug. Doen!" Het kon niet op.
Nu het onverwacht zo veel
slechter gaat, zit de schrik er
gauw en goed in. Een aantal
managers reageert in elk geval
heftig gezien de ontslaggolf die
we in Nederland over ons heen
krijgen. Blijkbaar willen ze de
stomi voorblijven. Zo gaat ANB
Amro flink reorganiseren waar
door een paar duizend banen
overbodig worden, en Philips
gaat weer snoeien. Sommigen
bezwijken nu al voor de druk.
Duizenden mensen (zo'n 4800)
moeten weg bij KPN, nog eens
een paar duizend mensen bij
Lucent. De havenpool van Rot
terdam en het Nederlands Om
roep Bedrijf gaan inkrimpen
waardoor honderden banen
verdwijnen. De toestand in de
ICT-sector (denk aan bedrijven
als World Online en Newcono-
my) is al lange tijd belabberd.
Tal van nieuwe bedrijfjes zijn
kopje onder. Ook 'normale' be
drijven gaan failliet, zoals moto-
renfabriek Wartsila, busfabri
kant Den Oudsten en fietsen
maker Union. Al met al hebben
de managers de afgelopen
maand aangegeven 16.000 ba
nen te willen elimineren. Een
overdreven reactie?
Veel managers doen het geluk
kiger wat rustiger aan. Zij hopen
dat ze het een tijdje kunnen uit
houden zonder de zaak al te
veel op te schudden. Ze hadden
al zoveel moeite werknemers te
werven, dus ze willen die men
sen niet direct kwijt. Ook al is er
niet genoeg werk, het lijkt ver
standig om even geduld te heb
ben. Wordt het echt akelig, dan
krijgen zij evenwel ongelijk en
degenen die nu handelen gelijk.
Managen blijft een kwestie van
goed gokken.
Het meest pijnlijk is de terug-
ARJO KLAMER
hoogleraar economie
Erasmus universiteit
gang voor de mensen die hun
baan verliezen. Ooit eens ont
slagen? Ieder ontslag is pijnlijk.
Zelf ben ik twee keer ontslagen
en uit die ervaring weet ik hoe
verleidelijk het is om de oorzaak
bij jezelf te zoeken. Mensen die
ontslagen worden, lopen een
deuk op in hun eigenwaarde.
„Ben ik dan echt niet goed ge
noeg? Ik heb toch zo'n m'n best
gedaan. Mogen ze
me dan niet?" Zeg
het maar eens aan
de buren: „Ik ben
gisteren ontslagen."
Goed, in Nederland
gaat een ontslag
meestal netjes, met
afvloeiingsregelin
gen, een sociaal
plan, begeleiding bij
het zoeken naar een
nieuwe baan, een
flinke uitkering van
de overheid, en
meestal zelfs een af
scheidsfeestje. In de
VS kan je in de och
tend te horen krij
gen dat je voor de
middagpauze je bureau leegge
ruimd moet hebben. Daar kan
een verlies van baan betekenen
dat de hypotheek onbetaalbaar
wordt en je moet verhuizen.
In Argentinië, waar het momen
teel heel slecht gaat, slapen tal
loze voormalige arbeiders uit de
middenklasse nu in kartonnen
dozen. Dankzij onze welvaart en
beschaving is de schande en
pijn van een ontslag minder
groot. Maar pijnlijk blijft een
ontslag. Wat moet je dan? Kan je
de hypotheek wel blijven beta
len?
Ook voor degenen die mogen
blijven, zijn de ontslagen pijn
lijk. Spreek daarop maar eens
een werknemer van ABN Amro
aan. Het aanzien van vertrek
kende collega's is «iet direct be
vorderlijk voor de werksfeer.
Daarbij kunnen zij zich afvragen
of zij er misschien in de volgen
de ronde uit liggen. Al die ont
slagen maken onzeker. Slechts
een enkeling kan daar goed te
gen.
Een goed antwoord is er niet.
Het devies is dan ook: alles in
perspectief zien. De kans op
ontslag hoort erbij. Het is geen
schande. En het heeft ook geen
zin iemand anders, of jezelf, de
schuld te geven. Je slachtoffer
voelen, helpt geen snars. Praat
met een vriend, je moeder, of
wie dan ook die je kan vertellen
dat je oké bent.
Verder: risico nemen is oké, als
je bereid bent het verlies te ne
men. Dat geldt ook voor mana
gers die te ambitieus zijn ge
weest. Wees er verantwoordelijk
voor. En bedenk dat een econo
mie op en neer gaat. Wij econo
men voorspellen dat het in 2003
weer beter zal gaan. Het komt
wel weer goed.
