KUNST 8f CULTUUR
Honderd keer 'Frituur aan de muur'
mm
R7
Figarova Septet mag op avontuur
iedt stof tot nadenken o
Ja
Fata morgana
Commissie
voor teruggave
van roofkunst
iie
endste
ardagsfeestje
i - In het Rijksmuseum
ludheden is deze week het
ndste verjaardagsfeestje
J jinderen gehouden. Chiel
amp uit Voorschoten vier-
L it vriendjes en vriendinne-
jn achtste verjaardag in
tische sfeer. Het museum
1E nin 1993 met het organi
st van kinderpartijtjes. In-
8' els vieren gemiddeld vijf
iren per week hun verjaar -
v ihet museum aan het Ra-
Se
ries-film weer
Ie bioscoop
lAAC - Eind 1969 sloten de
je ig Stones hun succesvolle
g ee door de VS af met een
rc concert in San Francisco,
si iamen ruim 300.000 men-
s, p af en het liep flink uit de
er vielen vier doden vie-
ïer werden vier baby's ge-
i. Van deze tournee is des-
rt, len documentaire ge-
v t die nu na dertig jaar, vol-
gerestaureerd en met digi-
je eluid opnieuw op het bio-
ischerm wordt vertoond,
m ne Shelter' is geconstru-
ie als een film in een film. In
11 eeks flashbacks toont ze
[meer de veelgeroemde
et erten van de Stones in Ma
gi Square Garden in New
De film is vanaf 10 januari
bi bioscoop te zien.
a ard Reve
li lurger Zulte
rg - De gemeenteraad van
,ai ïlgische Zulte heeft gister-
p 1 unaniem besloten Ge
el eve het ereburgerschap
wi bieden. „Niet alleen om-
ie jzo'n groot schrijver is,
ze we willen ook proberen
ge oeve positie tussen de
m ise regering, het hof en de
leve te doorbreken", Stel
[gemeester Peirs. Gerard
woont sinds 1993 in Ma-
ïaan de Leie, een deelge-
te van Zulte. Hij kreeg dit
Prijs der Nederlandse
r en, maar koning Albert
elgië weigerde in overleg
flaams cultuurminister
ux de prijs aan hem te
andigen. De reden was
;ve's partner, Joop Schaft-
n, wordt verdacht van on-
met een minderjarige.
8
n. ;en in je
mbroek
p ERDAM - Liefhebbers van
men en zingen kunnen 9
aber in het De Miranda-
i Amsterdam terecht.
dirigent' Geert van Tijn
dan een zogenoemd Aqua
rt waarbij het publiek al
f mend of poedelend kan
igen. Onder leiding van
jn, die al jarenlang op di-
ilekken in de hoofdstad
bare zanglessen' geeft,
dan een meerstemmig
ïgestudeerd dat aan het
Vrijdag 23 november 2001
recensie muziek
Ken Vos
Amina Flgarova Septet. Gezien 22/11 de
Burcht, Leiden
Op de keper beschouwd is het
Amina Figarova Septet een Ne
derlandse groep omdat de
meeste leden, inclusief de leid
ster, in Nederland wonen. Maar
de samenstelling en de speelwij
ze zijn toch eerder Europees.
Twee van de vaste leden, fluitist
Bart Platteau en tenorsaxofonist
Kurt van Herck zijn Vlamingen,
terwijl pianiste Figarova uit de
Azerbeidjaanse hoofdtad Baku
afkomstig is.
Nu is Baku een stad met een ze
kere jazztraditie die evenals de
westerse klassieke traditie al en
kele decennia sterk internatio
naal georiënteerd is. Figarova's
scholing als klassieke pianiste
daar, blijkt niet alleen uit haar
atletische techniek, inclusief ge
spierde aanslag, maar ook uit
het materiaal dat ze voor haar
jazzgroep schrijft.
Met Christ Strik (drums) en Wi-
ro Mahieu (contrabas) heeft ze
een zeer sterke ritmesectie die
een goede basis vormt voor het
op neo-bop gestoelde repertoi
re. Trompettist en bugelspeler
Jarmo Hoogendijk kennen we al
als begenadigde virtuoos, maar
Van Herck en Platteau zijn in
Nederland nog relatief onbe
kend. Qua technisch kunnen is
weinig op hun spel aan te mer
ken. Vooral Platteau maakte in
druk met zijn goede timing. Van
Herck bleef echter een beetje in
de schaduw van invaller Dick de
Graaf die als solist op de tenor
sax toch duidelijk meer ervaring
en durf aan de dag legde. Van
Herck heeft een mooie stevige
toon, maar bouwt zijn improvi
saties iets te symmetrische op.
Figarova's arrangementen mo
gen er zijn, vooral door de goe
de rolverdeling tussen de bla
zers. Maar ook een stuk als 'Bass
Melody", geschreven voor de al
tijd sonoor swingende Mahieu,
met parallelle rollen voor de bas
en piano, klinkt zeer fris. Een
andere stuk dat puur composi
torisch overtuigt, is de ballad
'Sadness', gisteren uitgevoerd
als duo met Hoogendijk.
Het Europese karakter van Figa
rova's composities blijkt vooral
uit de serieuze, technische be
nadering, waarin weinig ruimte
is voor ironie of relativering zo
als we die misschien te vaak in
Nederland horen. Ze heeft een
neiging tot westerse, natuurlijke
harmonieën die op den duur
iets te voorspelbaar kunnen zijn.
Daarnaast is weinig te merken
van Figarova's Azerbeidjaanse
achtergrond, veel meer dat ze
naar de Cubaans-Puertoricaan-
se elementen in de bop heeft
geluisterd. Een belangrijke rol in
de realisering daarvan speelt
drummer Strik die zijn hyperac
tieve neigingen aangenaam in
een stuwende drive weet om te
zetten.
nigarova was enigszins gehandi
capt door een matige verster
king van de vleugel, zodat vooral
de lage tonen flets klonken en
alleen de zeer oplettende luiste
raar een goed indruk kreeg van
haar kwaliteiten als virtuoos.
Met iets meer harmonisch
avontuur in de composities kan
het septet een nieuwe impuls
aan de Nederlandse (of Europe
se) jazz geven.
EOiLffi
i
I v_
Friet klaargemaakt volgens Caroline Ellerbeck. Foto: Hielco Kuipers
4
#an de avond wordt uitge-
Daarnaast treden vier
oren op, waaronder een
ïti koor uit de Bijlmer. Ook
T l) ïgeres Fay Lovsky doet
programma mee.
fonoloog van Palestijn Racoon kampt met imaeo-probleempje
•efd"
door Sabri Saad El Hamus. Tekst:
lelkader Benali. Gezien: 22/11,
leater, Leiden. Nog te zien: 5 en
m eater aan 't Spui, Den Haag en 7
8/12 Toneelschuur, Haarlem.
erofudt van me - ze houdt niet
Door een voor een zijn
aren uit te trekken hoopt
Yasser Mansour erachter
en nen of zijn tegenspeelster
»ni lein van hem houdt. Deze
it L< 'de verschaft duidelijk-
ini ze houdt
jpv an de Pa-
bi ie ac-
itht
het
door Rody van der Pols
leiden - „Wie had ooit gedacht
dat er van een bak frieten zoveel
te maken is!?" Met deze opmer
king in het gastenboek is de
kem van de bescheiden exposi
tie 'Frituur aan de muur' ver
woord. Caroline Ellerbeck schil
derde maar liefst honderd varia
ties op dat bekende Nederland
se icoon: het bakje patat. Dit
kleurrijke junkfoodmozaïek
hangt nu aan de muur in het
LAK-gebouw, waar het de hon
derden collegegaande studenten
dagelijks het water in de mond
doet lopen.
Van vetdoordrenkte, kleffe aard
appelhappen tot knisperend
doorbakken snacks; van sla
phangend junkfood tot goudr
bruine lekkernijen. En dat alles
overladen met plenzen saus:
mayo, curry, pinda, oorlog of
speciaal. Met oog voor detail
heeft Ellerbeck het neergekwast.
Ook de gebruikelijke snackbar
accessoires ontbreken niet:
plastic vorkje, smeulende peuk,
blikje bier of cola. En dat alles
tegen de felgroene of -oranje
Junkfoodblues in
Leidse LAKgalerie
achtergrond van de moderne,
aluminium snackpaleizen. Ook
het rood-wit geblokte tafellaken,
die ultieme vertolker van de
snackbarblues, ontbreekt niet.
Ellerbeck, zo laat de begeleiden
de tekst weten, heeft bewust
voor een motief gekozen afkom
stig uit de wereld van de massa
consumptie. Het is niet haar be
doeling deze te bekritiseren, zo
als zoveel van haar generatiege
noten, maar om een brug te
slaan tussen massaliteit ener
zijds en de behoefte van men
sen aan geborgenheid en knus
heid anderzijds. Met honderd
variaties op één enkel beeldmo
tief laat de kunstenares zien dat
er in het tijdperk van de massa
consumptie nog voldoende
ruimte is voor ieders persoonlij
ke voorkeur.
„Ontzettend mooi." Een passe
rende student onderbreekt zijn
slentergang richting de college
zaal om een blik te werpen op
de vette happen. „Erg creatief,
om zoveel variaties op één the
ma te maken", zegt hij tegen het
meisje dat naast hem staat. Een
van de schrijvers in het gasten
boek verbindt een andere con
clusie aan het geëxposeerde
werk: „Na zoveel dagdromen bij
de muur gaan we nu ook echt
even snacken!" De LAK-kantine
vaart er wel bij.
'Frituur aan de muur" van Ca
roline Ellerbeck is nog te zien
tot en met 21 december iri de
LAKgalerie, Cleveringaplaats 1
in Leiden.
Staatssecretaris Rick van der
Ploeg keert alleen maar terug
in een volgend kabinet als mi
nister; voor minder doet hij het
niet. Maar mochten ze onver
hoopt een ander nemen - zelf
zou hij niet weten wie - dan
ligt een aantal instellingen
daar toch écht niet wakker van.
Van toneelgroep De Appel bij
voorbeeld of van het Noordhol
lands Philarmonisch Orkest
mag Van der Ploeg best minis
ter worden, maar dan wel in
een land hier heel ver vandaan.
Wat hen betreft, gaat hij in de
bergen van Tadjikistan maar
lekker korten op de zandsubsi-
dies of zo.
Tussen de staatssecretaris en de
stichting Den Haag Sculptuur
komt het ook nooit meer goed.
Dat is niet zo vreemd. Hoewel
hij in hoogst eigen persoon de
beeldententoonstelling op de
Lange Voorhout in 1999 nog
met een vorstelijk gebaar open
de, draaide hij de volgende zo
mer even vrolijk de subsidie
kraan dicht en daarmee de ex
positie bijkans de nek om. Het
was dat de Haagse cultuurwet
houder met een paar ton extra
over de brug kwam, anders had
dit topevenement zijn vierde
editie nimmer beleefd. Terwijl
het toch een half miljoen men
sen trok.
Een half miljoen bezoekers, dat
is niet gering. Het is meteen ook
hét bewijs dat kunst in de
openbare ruimte een grote aan
trekkingskracht op het publiek
heeft. Logisch, zult U zeggen,
het is gratis. Ben je in de buurt,
pak je Zadkine, Rodin en
Moore mooi voor nop mee. Dat
is waar. Maar ervaring leert in
Den Haag (en Parijs) dat meer
dan de helft van de kunstkij
kers van buiten de stad komt.
En een deel daarvan zeljs van
buiten de landsgrenzen. Die
doen wel degelijk moeite en
brengen - als toeristen - nog
geld in het laatje ook. Want ze
blijven eten, slapen etc.
Het succes van de Champs Ely-
seé en de Lange Voorhout mag
op Van der Ploeg dan weinig
indruk maken, het vindt in
middels op diverse plaatsen
navolging. Ook in Amsterdam,
Kijkduin en Hoek van Holland
zijn er beeldenroute's en
waarom niet. J\ls je
dan toch een
mooie boulevard, laan of alleé
hebt, kun je die maar beter op
timaal benutten en prettig aan
kleden. Kunst als de grote ver-
siertruc.
Nu we het er toch over hebben -
het zou voor Leiden ook wel
wat zijn. Een straat van allure
kent deze stad niet, maar fraaie
watenvegen des te meer. Plat
forms in het water met daarop
werk van beeldende kunste
naars. In de Nieuwe Rijn, het
Galgewater en het Rapenburg.
'Beelden in de Gracht' kan zo
maar een passende werktitel
zijn voor zo'n expositie.
Serieus, zo'n kunstroute oi>er
het water is niet alleen uniek,
maar heeft ten opzichte van
'gewone' straatexposities on
miskenbaar voordelen. Je kunt
er langs lopen, maar vcoral
ook langs varen. Wat naadloos
aansluit bij het predikaat 'Lei
den Waterstad'. Verder kun je
de beelden op prachtige wijze
uitlichten zodat ze ook 's
avonds een attractie vormen.
De kans op vandalisme is klei
ner dan elders omdat de beel
den in het diepe staan. En last
but not least, je hebt in de
Duinwatermaatschappij Zuid-
Holland, de plaatselijke water
leverancier, meteen je eerste
sponsor gevonden.
Want zo'n initiatief kost geld
en subsidie van de staatssecre
taris kun je wel vergeten. Je
kunt natuurlijk beginnen op
bescheiden schaal. Werk van de
Leidse kunstenaar Frans de Wit
in plaats van de Orpheus van
Zadkine en beelden van het
Lisser duo Frans en Truus van
der Veld in plaats van de ronde
vrouwen van Niki de Saint-
Phalle. Of begin met een mix-
van landelijk bekende en regio
nale kunstenaars, wat je maar
wil en hoe attractief je het voor
de goegemeente en de buiten
wacht wilt maken. In Den
Haag begon Eric Dullaert des
tijds met niks en zie wat er van
gekomen is: 500.000 bezoe
kers... Goed, laat eerst de Leidse
Dullaert maar eens opstaan.
Anders blijft het vooralsnog een
fata morgaiw op de gracht.
En voor ik het vergeet: ik blijf
van mening dat de gedempte
Leidse grachten weer open
móeten. Zodat straks in de
Lange Mare ook een
beeld past.
JAN RIJSDAM AD VAN KAAM
theater recensie
Theo de With
begrijpt
ran hem.
ziji ijn woe-
agressie
i d jn. Van
ver-
i tdheid. „Palestijn-zijn is
irn ïlitieke daad", zegt hij er-
ddm de voorstelling. Voor
anders is dat niet te be-
doi i- Het is meteen ook het
em van de voorstelling
;tat r', een vijf kwartier duren-
onoloog die door Sabri
Sabri Saad El
Hamus zet knappe
acteerprestatie neer
ech Hamus wordt gespeeld,
'eite moeilijk om mee te voe-
urij deze Palestijnse acteur,
ch 1 cht in de kleedkamer van
>wa ovinciale schouwburg op
Dment dat de voorstelling
led nan van Venetië' begint,
iel Mansour speelt daarin de
Gal 1 Shylock, de joodse woe-
rras- „Een Nederlander kan
ijpv k niet spelen. Een jood
ylock niet spelen. Dus
k het doen." Liever was
Palestijn in de huid van
lamgenoot Yasser Arafat
en. Hij koestert een diepe
dering voor de politieke
leider van de Palestijnen.
"Yasser' neigt naar politiek thea
ter, een genre dat sinds de jaren
zeventig zo goed als verdwenen
is van de Nederlandse podia.
Toch is het dat niet, want er
wordt geen statement afgege
ven. De in Leiden wonende au
teur Abdelkader Benali heeft li
terair theater geschreven. In de
monoloog draait het om de ver
warde binnenkant van een Pa
lestijnse acteur in Nederland.
Hij voelt zich onbegrepen.
Sabri Saad El Hamus zet een
knappe acteerprestatie neer. Hij
heeft geen tegenspelers om het
conflict mee
aan te gaan. Het
conflict moet hij
in zichzelf zoe
ken. De acteur
doet dat won
derschoon en
schakelt ra
zendsnel van de
ene emotie naar
de andere. Hij is daarmee de
aangewezen vertolker van het
werk van Benali dat ook grillig
van karakter is.
Uiteindelijk koelt Yasser Mans
our zijn woede maar af op de in
tercom die hem met een zachte
g voortdurend welkom heet in
de schouwburg van Sittard. Hij
scheldt ook op zijn geliefde
Marjolein. „Ze bespot mijn land,
mijn taal, mijn ideeën." Daar
mee scheldt hij indirect ook op
alle Nederlanders. Het autoch
tone publiek zal zich daarom
moeilijk met de acteur hebben
kunnen vereenzelvigen. Er is
wederzijds onbegrip. Gister
avond zaten er echter ook veel
allochtonen in de zaal en zij zul
len de monoloog wellicht heel
anders hebben ervaren. Het
maakt van 'Yasser' in elk geval
een verrassende voorstelling die
stof tot nadenken biedt.
Nieuwe cd 'Here we go, stereo!' klinkt heel Amerikaans
door Rick Treffers
leiden - De vier in de Randstad woon
achtige Zeeuwen van Racoon hebben de
wind momenteel flink in de zeilen. Radio
3FM en platenmaatschappij S.M.L. (So
ny) hebben een behoorlijke vinger in de
instant-succespap gehad. De toegankelij
ke rocksingles 'Feels like flying' en 'Blue
days' waren vorig jaar beide 3FM-mega-
hit. De verkoop van het debuutalbum
'Till monkeys fly' nam er een hoge vlucht
door. Inmiddels zijn er dik 16.000 exem
plaren over de vaderlandse toonbanken
gegaan. En de nieuwe cd 'Here we go,
stereo!' is nog veel beter, aldus bassist-
zanger Stefan de Kroon.
Toch lees je vaker over het succes, de
dipjes en het harde werken van de groep
dan over de muziek zelf. Tot ergernis van
de bandleden wordt Racoon ook nog
eens voortdurend vergeleken met Kane.
„Ik word daar eerlijk gezegd wel een
beetje moe van", bekent De Kroon, die
met zijn 34 jaar band-oudste is. „Ik snap
die vergelijking ook niet zo. Het is allebei
rock, ja. En wij komen tegelijkertijd met
een plaat op de markt. Maar bij Kane is
het een compleet plaatje. Televisie, inter
views en het image: alles is af bij hun. Wij
zijn misschien iets onbeholpen in dat
opzicht."
De Kroon praat liever over de muziek op
'Here we go, stereo!', die behoorlijk veel
zijdig is, uiteenlopend van kleine akoesti
sche liedjes a la Joan Armatrading tot
aanstekelijke variaties op de punkpop
van bijvoorbeeld Green Day. „Ik kom zelf
uit de punkhoek en heb jarenlang ge
drumd in hardcorebands. Bart en Dennis
zaten samen in een Tool-achtige metal-
band. En binnenkort doen wij 'Faith no
more' in de Marlboro Flashback Tour."
Dat Racoon soms stevig en robuust uit
de hoek kan komen, is dus duidelijk. Te
gelijkertijd tracht het kwartet de heilig
heid van het liedje te laten prevaleren.
Het Zeeuwse vriendenclubje functioneert
daarbij als een echte democratie. Dat
hoor je af aan de nummers. Hoe ge
De 'wasberen' van Racoon. Foto: GPD/Lex van Rossen
meend en recht door zee ook, je kunt ho
ren dat zij niet uit het brein van één geni
aal songschrijver zijn ontsproten. Racoon
klinkt daarbij als heel veel bekende
bands tegelijk. Eén overduidelijke classi
ficatie is daarom lastig te geven.
Dat geldt evenzeer voor het imago van de
band. De naam Racoon (wasbeer) komt
in de buurt: lief en robuust tegelijk. Maar
verder? „Wij hebben het vaak over ons
imago, ja. Het is een beetje de makke bij
ons. Kane heeft daar geen last van, maar
wij hebben ervoor gekozen niet alle aan
dacht op Bart te richten. Wij hebben wel
dat spontane. Misschien is dat ook een
soort image."
Terug naar de muziek dan maar. Nog
meer dan het debuut klinkt de recentelijk
verschenen plaat heel Amerikaans. Pro
ducer Erwin Musper, die in de VS onder
meer met Van Halen, Bon Jovi en David
Bowie werkte, heeft daar ongetwijfeld
zijn steentje aan bijgedragen. „Het grap
pige is dat Michel Schoots van Urban
Dance Squad, die onze eerste plaat pro
duceerde, ons toen al heel graag in de
Amerikaanse markt wilde zetten. Die
plaat was heel puur. Dat heeft wel wat,
maar ik vind deze tweede nog beter ge
lukt. Hij is gelaagder. Ook Erwin houdt
van een pure sound. Hij kan in zijn bena
dering soms wel een beetje de commer
cie opzoeken, maar daar zijn wij natuur
lijk niet bang van. En gelikt is het niet. Als
je ons helemaal glad maakt, sla je de
plank volledig mis."
Racoon, 24 november in het LVC, Lei
den.
den haag - De Tweede Kamer
heeft gisteren brede steun uitge
sproken voor de instelling van
een adviescommissie voor de
temggave van kunstbezit dat tij
dens de Tweede Wereldoorlog is
geroofd. Volgens staatssecretaris
Van der Ploeg (cultuur) kan de
ze commissie van kunsthistorici
en juristen onder voorzitter
schap van J. Polak per 1 januari
beginnen.
Een snelle afwikkeling is nodig
gezien de hoge leeftijd van som
mige belanghebbenden. Waai
die in het verleden 'formalis
tisch, bureaucratisch, harteloos
en kil' werden benaderd, steu
nen de Kamerfracties nu een
ruimhartige en royale genoeg
doening.
De Commissie#olak is het re
sultaat van de aanbevelingen
van de onderzoekscommissie
onder leiding van kunsthistori
cus dr. Rudi Ekkart. Deze doet
sinds 1998 onderzoek naar de
herkomst van de circa vierdui
zend geroofde kunstobjecten
die na de Tweede Wereldoorlog
uit Duitsland zijn teruggehaald.
Ekkart bepleitte in juni een soe
pel teruggavebeleid, maar Van
der Ploeg nam de aanbevelin
gen niet zonder aarzeling over.
Pas vorige week besloot de rege
ring de criteria voor teruggave
van cultuurgoederen die tijdens
het nazi-regime onder dwang
waren overgegaan van eigenaar,
op te rekken.
Heet hangijzer was onder meer
de bepaling dat alle verkoop van
kunstwerken door joodse parti
culieren in Duitsland en Oos
tenrijk vanaf respectievelijk 1933
(toen Hitier aan de macht
kwam) en 1938 (de inlijving van
Oostenrijk door Duitsland) als
onvrijwillig moet worden be
schouwd.
