Miljoenenclaim voor Wartsila
ECONOMIE
Supermarkt-ondernemers willen foto's van dieven ophangen
Scheepbouwer gaat schuldenberg KPN te lijf
verstraat
duurste
Ultieme poging om motorenfabriek voor Zwolle te behouden
Langste spoorbrug in aanbouw
Groen licht voor mega-staalfiisie DioxitlC-VVCCS Houdt biokip biflTlCfl
Consument springt met
creditcards slordig om
Zware boetes voor vitaminekartel
'Bedrijfsartsen verzwijgen
nogal eens beroepsziekten'
Stuntje Free Record Shop
met inwisselen guldens
Euro-poppenkast voor kleuters
donderdag 22 NOVEMBER 2001
am/anp - De duurste
raat in Nederland is nog
Kalverstraat in Amster-
een gemiddelde huur-
3600 gulden per vier-
eter laat de straat het
van Rotterdam ver
ich. Vooral de interesse
■nationale winkelketens
sterdam stuwt de prij-
cludeert het vastgoed-
1 "reau Healey Baker uit
5 lijkse onderzoek in 43
De duurste straat ter
net als vorig jaar East
eet in New York. Een
betaalt daar bijna
jiji ulden voor een vierkan-
tal Andere toplocaties zijn
pr° >y Bay in Hong Kong en
'ps Elysees in Parijs,
erlandse toplocaties na
am en de Rotterdamse
en 'Koopgoot' (2800
ijn de Grote Straat in
ht, de Haagse Spui-
i de Lange Elisabeth-
Utrecht. In die drie ste-
>mmelt de oppervlakte-
lr een toplocatie tussen
'n2100 gulden.
\jP/Robin Utrecht
iwe generatie
igepoppen
Ze staan bekend als de
lyces onder de etalage-
de producten van het
aanse Pucci. De Neder-
mporteur presentreerde
in Breda een nieuwe
ie. Deze poppen zijn
cort te zien bij winkels
ijenkorf en Cool Cat. Ze
ets meer dan 3.000 gul
stuk.
idag in
ingenissen
Het personeel van
ngenissen houdt op 18
er een landelijke actie
iet ministerie van justi-
;nde week niet met con-
izeggingen komt om
jaar iets aan de perso-
oblemen te doen. De
missen, jeugdinrichtin-
bs-klinieken kampen
enorm tekort en hoog
irzuim. De maatregelen
ïinister voor de lange
heeft aangekondigd zijn
doende.
aal plan voor
a Dailyfood
fENNEP - Voor de 120
slag bedreigde werkne-
n het vliegtuigmaaltij-
rijf Delta Dailyfood in
fennep is een sociaal
gesteld. CNV Voeding
irectie hebben daarover
oord bereikt. Delta
id, onderdeel van Cebe-
lelsraad, draait al gerui-
met verlies. De crisis in
tvaart na de aanslagen
ptfmber heeft de situa-
er verslechterd. De di-
il daarom de poorten
:ember definitief slui-
enpool kan
lind blijven
m - Bedrijven in de
imse haven zijn bereid
ijdende arbeidspool
reind te houden. In een
Gemeentelijk Haven
otterdam georgani-
isprek hebben de on-
ïgen dat uitgesproken,
luidelijk is of de bedrij-
uitzendbureau voor ha-
oneel ook financieel
idersteunen. De SHB
miljoenenverlies en
af op een faillissement,
eze maand heeft direc-
ssen bekendgemaakt
a de helft van de onge-
zend banen moet wor-
hrapt wil de havenpool
overleven.
let breidt
Brussel
Ook luchtvaartprijs-
lasyjet wil in het gat
dat is ontstaan door
ssement van Sabena,
maatschappij heeft
de slots aangevr aagd
tot drie vliegtuigen op
else luchthaven Zaven-
ationeren. Easyjet wil
instantie gaan vliegen
len, Nice, Barcelona en
den haag/gpd - Zestig procent van de bedrijfs
leiders en eigenaren van supermarkten in Ne
derland wil graag foto's van winkeldieven in
hun supermarkt ophangen. Zo denken zij het
aantal diefstallen terug te kunnen dringen. Het
gaat namelijk vaak om recidivisten en die zou
den met hun foto aan de muur van de winkel
worden afgeschrikt. Veertig procent van de
ondernemers is bereid tipgeld te betalen als
iemand een dief aanbrengt.
Dit blijkt uit een onderzoek van Distrifood, een
vakblad voor supermarkten. Het blad onder
vroeg 125 ondernemers over dit onderwerp
omdat in Engeland onlangs een proef is be
gonnen met foto's van winkeldieven in twee
supermarkten. Enkele aangeplakte dieven
zouden daar al zijn aangebracht door het win
kelend publiek.
„Wij kunnen ons iets voorstellen bij de mach
teloosheid van supermarktondernemers, maar
keuren deze aanpak absoluut niet goed", rea
geert adjunct-directeur René Roorda van het
Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de
belangenorganisatie voor supermarktonderne
mers. „Het aantal diefstallen is nog steeds stij
gend. Het laatste jaar is er voor 300 miljoen
gulden gestolen uit supermarkten. Het gaat
vooral om kleine cosmetica, koffie en vleeswa
ren. Probleem is dat aangehouden dieven vaak
weer snel op vrije voeten zijn en opnieuw in
de fout gaan. Een ondernemer die pech heeft,
loopt twintig procent winst mis.
De aanpak met 'wanted-posters' is in Neder
land niet toegestaan. .Alleen justitie en politie
hebben de mogelijkheid om via bijvoorbeeld
foto's of filmmateriaal verdachten op te spo
ren", reageert een woordvoerder van het
openbaar ministerie. „Als een supermarkton-
dememer dit zou doen, schendt hij de priva
cywetgeving. Bovendien vraag ik me af: gaat
het om verdachte personen of om mensen die
al veroordeeld zijn. In dat laatste geval doet
deze aanpak wel erg denken aan de schand
paal uit de Middeleeuwen."
Supermarktondememers kan het echter niets
schelen of de schandpaal-methode middel
eeuws is of niet. 'Ik kreeg deze week een brief
van de politie dat een vrouw die in mijn win
kel gestolen had niet vervolgd zal worden. Met
haar foto in mijn winkel wordt ze in elk geval
sociaal gestraft', zegt een Noord-Hollandse
Super de Boer-ondememer in het onderzoek.
Dertig procent van de ondervraagde super
marktondememers verwerpt evenwel het idee
van de posters. Een Super de Boer-ondeme-
mer uit Zuid-Holland zou het 'een aanfluiting
voor de Nederlandse democratie' vinden. Een
collega uit Limburg meent: "We zijn toch zeker
niet in het Wilde Westen.'
zwolle/anp - De gemeente
Zwolle gaat met het ministerie
van economische zaken en de
provincie Overijssel een claim van
tientallen miljoenen guldens in
dienen bij de Finse motorenfabri
kant Wartsila. Het is een poging
de voorgenomen sluiting van de
fabriek in Zwolle te voorkomen.
Dat maakte de Zwolse wethou
der Baarsma gisteravond in de
gemeenteraad bekend. Zwolle
heeft de afgelopen jaren ruim 13
miljoen gulden geïnvesteerd in
de infrastructuur in de stad om
het bedrijf te behouden. Wartsi
la maakte vrijdag bekend de
deuren van de moderne fabriek
met zo'n 700 medewerkers vol
gend jaar te willen sluiten.
Het ministerie heeft de afgelo
pen jaren tientallen miljoenen
aan technisch ontwikkelingskre
diet verstrekt aan Wartsila Ne
derland. Eerder dit jaar werd 17
miljoen kwijtgescholden. Nu
staat nog ruim 43 miljoen uit,
waarvan nog onduidelijk is of
het wordt teruggevorderd. Door
gezamenlijk bedragen terug te
vorderen hopen de overheden
dat de motorenfabrikant het be
sluit heroverweegt.
Verder wordt onderzocht of bij
de keuze van Wartsila voor be
houd van de vestiging in het Ita
liaanse Triest sprake is van on
eerlijke concurrentie, bijvoor
beeld door overheidssteun. De
gemeente wil Wartsila ook de
mogelijkheid ontzeggen om het
fabrieksterrein bij het NS-station
in Zwolle te verkopen voor an
dere doeleinden. Tot slot wordt
het bedrijf verplicht de vervuilde
grond te saneren.
Naast de financiële claims wil
Zwolle ook morele druk uitoefe
nen op het hoofdkantoor van
Wartsila en de juridische moge
lijkheden onderzoeken om de
fabriek te behouden. De ge
meenteraad uitte gisteravond
zijn ernstige zorgen over de
voorgenomen sluiting. De ver
wachting is dat bij zeker dertig
toeleveranciers van de fabriek
eveneens arbeidsplaatsen zullen
verdwijnen.
utrecht - De Demkaspoorbrug, de langste spoorverbinding over water in ons land, krijgt
langzamerhand vorm. De 237 meter lange staalconstructie over het Amsterdam-Rijnka
naal bij Utrecht is onderdeel van de spooruitbreiding tussen Amsterdam en Utrecht. Ook
de Hoge Snelheidslijn komt hier straks overheen. Door de sporen in een speciale goot te
leggen wordt het geluid sterk gereduceerd. De huidige spoorbrug wordt eveneens aan
gepast. Foto: ANP/Robbert Slagman
brussel/anp - De Europese
Commissie heeft gisteren toe
stemming gegeven voor de sa
mensmelting van de staalbedrij
ven van Usinor (Frankrijk), Ar-
bed (Luxemburg) en Aceralia
(Spanje). Daarmee wordt de
weg vrijgemaakt voor de vor
ming van het grootste staalcon
cern ter wereld.
De nieuwe onderneming, voor
lopig NewCo gedoopt, zal met
een omzet van 30 miljard euro
66 miljard) en met meer dein
110.000 werknemers de voorlo
pige marktleiders Nippon Steel
(Japan) en Posco (Zuid-Korea)
aftroeven.
Volgens EU-commissaris Monti
(mededinging) zag het er eerst
naar uit dat het trio op bepaal
de punten een te groot markt
aandeel kreeg, zoals bij gegalva
niseerd staal. „Nu ze zelf heb
ben aangekondigd bepaalde
sectoren af te stoten, zien wij
geen probleem meer", aldus
Monti.
den bosch/gpd - Uit vrees voor verontreiniging
van hun eieren met dioxine houden biologische
pluimveehouders hun kippen voorlopig zo veel
mogelijk binnen. Onderzoekers menen dat kippen
in de buitenlucht grond oppikken die met de ge
vaarlijke stof vervuild is. Het ministerie van land
bouw heeft tot verder onderzoek besloten nadat
verhoogde gehaltes aan dioxine onlangs in eieren
van een biologisch pluimveebedrijf in het Lim
burgse Siebengewald zijn aangetroffen.
Een daaropvolgende steekproef in de rest van Ne
derland bracht op drie biologische bedrijven een
verhoogde concentratie aan dioxine aan het licht.
Een nieuw onderzoek moet uitwijzen waar de ver
ontreiniging vandaan komt. De pluimveesector
durft de resultaten niet af te wachten en houdt de
kippen voorlopig binnen zodat ze buiten in elk
geval geen dioxine kunnen oppikken.
„Dit doet onze sector geen goed", zegt Arie Bijl,
voorzitter van de Stichting Biologische Pluimvee
houderij. „Het rare is dat we nog niet kunnen ver
klaren waar de verontreiniging vandaan komt.
Toch zullen we moeten proberen het vertrouwen
van de consument terug te winnen."
Volgens Bijl is het een schrale troost dat de tegen
slag op een relatief gunstig moment komt. „In dit
seizoen lopen onze kippen vanwege het weer so
wieso minder buiten. Op langere termijn is dat
niet vol te houden, omdat we dan niet meer kun
nen voldoen aan de eisen voor dierenwelzijn."
door Hans Gertsen
Amsterdam - De nieuwe topman
van KPN, Ad Scheepbouwer, wil
zo snel mogelijk af van de enor
me schuldenberg van het tele-
comconcern. Door het uitgeven
van nieuwe aandelen ter waarde
van vijf miljard euro (f 11 miljard),
een nieuwe, veel minder ambiti
euze strategie en een slankere,
slagvaardigere organisatie moet
KPN financieel weer gezond wor
den.
Scheepbouwer laat er geen gras
over groeien. De man die offici
eel pas sinds 1 november in
functie is, zou de nieuwe strate
gie aanvankelijk pas in januari
volgend jaar bekend maken.
Door nu al met zijn plannen
naar buiten te komen wil
Scheepbouwer kennelijk het sig
naal geven naar de aandeelhou
ders en de banken dat hij geen
seconde verloren laat gaan bij
het saneren van het concern.
Eenmaal verlost van de enorme
schuldenberg, of althans van
een groot deel daarvan, is KPN
een kerngezond bedrijf, betoog
de Scheepbouwer gisteren tij
dens de gecombineerde presen
tatie van de nieuwe strategie, de
emissie en de cijfers over het
KPN-topman Ad Scheepbouwer:
derde kwartaal van dit jaar.
„Wie naar de cijfers kijkt, ziet
dat KPN draait als een trein. Het
is een geoliede machine", aldus
de KPN-topman.
Wanneer KPN weer winst gaat
maken, wilde Scheepbouwer
niet zeggen. „Zo spoedig moge
lijk", heette het. Eerder sprak
,Het is een geoliede machine". Foto:
het concern de verwachting uit
dat er in 2003 weer zwarte cijfers
kunnen worden geschreven. Via
de emissie en het verkopen van
niet-essentiële onderdelen van
KPN kan de schuld van ruim 22
miljard euro (zo'n vijftig miljard
gulden) nu voor eind volgend
jaar naai-14 miljard euro terug
ANP/Marcel Antonisse
worden gebracht, schetste
Scheepbouwer.
Afgelopen zomer overwoog KPN
ook al nieuwe aandelen uit te
geven. Toen die plannen voortij
dig uitlekten, klapte de koers
van het aandeel in elkaar. De
emissie werd daarop afgeblazen.
Dat risico bestaat dit keer niet.
De opbrengst van de emissie is
van tevoren verzekerd door een
conglomeraat van acht banken
en de Nederlandse staat.
De nieuwe topman brak giste
ren radicaal met het recente ver
leden van KPN. Zijn voorgan
gers Wim Dik en Paul Smits wil
den van KPN een pan-Europese
telecomgigant maken en mikten
op niets minder dan een plaats
in de Europese top drie. KPN
belandde door die strategie diep
in de schulden.
Onder Scheepbouwer geeft KPN
de pan-Europese ambities op
om zich volledig op de Neder
landse, Belgische en Duitse
markt te gaan concentreren. De
tijden dat KPN niet op een mil-
jardje meer of minder kijkt zijn
definitief voorbij, zo lijkt het. En
Scheepbouwer is, na het
schrappen van de 4800 banen,
nog niet klaar met saneren, zo
liet hij gisteren doorschemeren.
Scheepbouwer wil de bureau
cratie binnen KPN drastisch te
lijf gaan. Nu het concern niet
meer heel Europa wil bestrijken,
maar slechts de Benelux en
Duitsland, kan de organisatie
veel lichter en platter worden.
Het huidige hoofdkantoor (waar
nu nog enkele honderden men
sen werken) kan het volgens
Scheepbouwer ook wel met 'en
kele tientallen' medewerkers af.
der dat hij of zij het merkt.
Overigens worden ook de beta
lingen via internet vaak op een
onveilige manier gedaan. Iets
meer dan veertig procent van de
creditcardhouders in Nederland
doet wel eens een betaling via
internet, maar slechts 22 pro
cent bewaart een print van de
online-bestelling.
Volgens topman Nocart van
American Express Benelux is het
onderzoek niet bedoeld om cli
ënten bang te maken. „Maar
door een beetje scherper op te
letten, kunnen ze een hoop el
lende voorkomen." Om fraude
te voorkomen, gaat American
Express zijn creditkaarten voor
zien van een chip. Illegaal na
maken om met de kaart te frau
deren, wordt daardoor een stuk
moeilijker, aldus het bedrijf.
apeldoorn/gpd - Consumenten
zijn zelf vaak de oorzaak van
fraude met hun creditcard.
Door slordigheid vergroten ze
het risico op misbruik. Volgens
een onderzoek van American
Express controleert een grote
groep kaarthouders nooit of hun
betalingen kloppen. Ruim één
miljoen Nederlanders kijkt nooit
of het bedrag op de bon klopt
voordat ze hun handtekening
zetten. Maar liefst 2,6 miljoen
creditcardhouders controleren
de maandelijkse rekeningaf
schriften evenmin.
Volgens American Express is het
daardoor voor winkeliers mak
kelijk te hoge bedragen in reke
ning te brengen. Bovendien
loopt de cardhouder het risico
dat derden onrechtmatig ge
bruik van de kaart maken zon-
brussel/anp - De Europese
Commissie heeft gisteren aan
acht fabrikanten van vitamines
boetes van totaal 1,9 miljard
opgelegd, omdat ze jarenlang
ongeoorloofde prijsafspraken
maakten. De hoogste boete,
ruim een miljard, gaat naar het
Zwitserse Hoffinann-La Roche,
omdat dit bedrijf de initatiefne-
mer achter de prijsafspraken
was en aan alle kartels heeft
deelgenomen. Veel bedrijven
zijn in 1999 al veroordeeld voor
dezelfde feiten in de VS. Toen
moest Hoffinann-La Roche 1,25
miljard betalen.
Het bureau komt geregeld zie
ken tegen waarvan al vanaf het
begin duidelijk moet zijn ge
weest dat de man of vrouw
kampte met een ziekte die ver
oorzaakt is door het werk, zoals
schildersziekte. „Op zijn minst
had er dan bij de keuringsarts
een vermoeden moeten bestaan
dat er sprake was van een be
roepsziekte". In Nederland be
landen jaarlijks 10.000 tot 20.000
mensen in de WAO omdat ze
een ziekte of aandoening heb
ben die het gevolg is van hun
werk.
Het bureau heeft inmiddels voor
tien miljoen gulden aan claims
uitstaan. Er zijn 100 werkgevers
aansprakelijk gesteld. Het gaat
om 47 mensen met RSI, 21 met
schildersziekte, dertien met rug
klachten, acht die overspannen
zijn, zes met schimmelaandoe
ningen, vier met 'lawaaidoof
heid', vier met allergie en be
roepsastma, drie met kapotte
knieën en twee met beroeps
kanker.
utrecht/gpd - Bedrijfsartsen
verzwijgen het vaak als werkne
mers door slechte arbeidsom
standigheden ziek worden. Als
ze vermoeden dat een werkne
mer een aandoening heeft die is
ontstaan door schuld van het
bedrijf, zetten ze dat vaak niet in
het medisch dossier. Ook mel
den ze het niet bij het Neder
lands Centrum van Beroeps
ziekten. Dat zijn ze wettelijk wel
verplicht.
Bedrijfsartsen zijn bang dat de
zieke werknemers anders hun
schade verhalen op de werkge
ver en dat deze uit woede over
stapt naar een andere arbo-
dienst. Dit zegt Paul Ulenbelt,
directeur van het Bureau Be
roepsziekten van de FNV. Het
bureau bestaat vandaag precies
één jaar. De organisatie is door
FNV Bondgenoten en FNV
Bouw in het leven geroepen om
mensen met een beroepsziekte
financieel schadeloos te stellen
door de werkgever aansprakelijk
te stellen.
dam, Wassenaar, Hoogeveen en
Eindhoven. DNB accepteert
munten tot 1 januari 2007 en
biljetten tot 1 januari 2032.
Vraag is of het Free Record Shop
na 2003 zelf nog de guldens kan
inwisselen. DNB zal het geld
niet zonder meer accepteren,
zegt een woordvoerder. „Ie
mand moet een hele goede re
den om hébben om na 1 januari
2003 nog guldens in te wisselen.
De Free Record Shop heeft die
niet. En dat weten ze ook." DNB
zal geen actie ondernemen te
gen de platenketen.
Marketingmanager Van Geest
van Free Record Shop denkt wel
dat er een oplossing wordt ge-
Free Record Shop gaat stunten
met de oude gulden. De winkel
keten zegt met de actie 'de pa
niek te willen wegnemen die
overheid en banken creëren ten
aanzien van de verwachte druk
te'. Tot 1 januari 2007 kan bij de
Free Record Shop met gulden
munten worden betaald. Cd's
kopen met gulden bankbiljetten
kan tot 2032.
Nog 39 dagen
Tot 1 april 2002 accepteert elke
commerciële bank guldenmun
ten en guldenpapier, gratis. Na 1
april gaan ze daarmee door tot 1
januari 2003, maar kunnen ze
daarvoor een vergoeding vra
gen. De ene bank is dat van
plan, de andere niet. En na 1 ja
nuari 2003 kunnen guldens al
leen nog worden aangeboden
aan de vier kantoren van De Ne-
derlandsche Bank: in Amster-
vonden. „Desnootk breng ik het
geld als particulieï^teg, dan
mag het wel." Hij verwacht ove
rigens dat de meeste guldens in
2002, als het omwisselen nog
kan, binnenkomen. „Maar als
iemand in 2006 bij ons een cd
wil betalen met een kwartje en
voor de rest euro's kan het." De
winkelketen noemt de actie de
langst lopende marketingactie
ooit en een vermelding in het
Guinness Book of Records waar-
dig.
Kinderen vanaf vier jaar komen de komende weken alles over de
euro te weten als ze een bezoekje brengen aan het Goudse Poppen
theater. De wijze lessen over de nieuwe munt zijn verweven in een
verhaal over Sinterklaas. De euro komt onder meer uitvoerig aan de
orde als Sinterklaas en Zwarte Piet chocoladeletters inkopen. Ze ko
men in de problemen omdat ze alleen Spaanse peseta's op zak heb
ben. Sinterklaas legt aan de kinderen uit dat hij met dit probleem in
de toekomst niet meer in zijn maag hoeft te zitten. Dat blijkt, even
als de andere euro-onderwerpen in de voorstelling, voor de kinde
ren goed te verteren.
