Leider Omar:
Taliban weg
uit Kandahar
BUITENLAND 2
Zwaar bevochten zege werpt smet op Schröders coalitie
Ramadan kan goudmijn zijn voor Bin Laden
Tweeling 'onschuldig' aan oorlogsmisdaden
'Belgische regering moreel schuldig
aan dood van Patrice Lumumba'
ntie werkt
«nst tegen'
Ieren in cel
ngerstaking
1 issie hof
Milosevic
I ixplosie
j soldaten
rechter
^steerd
ersk
gesloopt
ibazen
"n levenslang
Oprotpremie
deel personeel
van Moulinex
Trein rijdt zes
olifanten dood
Politieke rol Belgische koning ter discussie
De Noordelijke Allian-
hanistan werkt de po-
msnel een bijeen-
rer de toekomst van het
janiseren tegen. Dat
(dar Brahimi, de spe-
rezant voor Afghanis-
en gezegd. De Veilig-
van de VN nam deze
resolutie aan waarin
janse volk werd opge-
■n eigen regering te
)e installatie van zo'n
iregering moet wor-
jereid door een voor-
ad, waarin alle etni-
eligieuze groepen zich
finaen.
zaterdag 17 NOVEMBER 2001
-pt
Verscheidene Arabie-
de terreuraanslagen
itember in de Ver
aten zijn opgepakt we-
redingen van de im-
ret, zijn in hongersta-
an uit protest tegen
durende detentie tij-
amadan. Een advocate
hongerstaking is be-
15 Bis een protest tegen de
verlang door de Immi-
Naturalisatiedienst
i die al door de FBI
andeld. Het is nog
- nd hoeveel mensen
ingerstaking mee-
Slobodan Milosevic
gevangenis in Sche-
twee juridische advi-
iken zonder dat me-
van het Joegoslavië-
meeluisteren. De
ran het tribunaal heb-
nerikaanse oud-mi-
nsey Clark en de Brit-
lat John Livingston be-
Milosevic' adviseurs,
had zelf om een ont
smet hen gevraagd.
Drie Russische mili-
donderdag tijdens
ing omgekomen toen
an xplosie voordeed in
aarin zij zaten, heeft
jj erie van defensie gis-
endgemaakt. De ex-
id plaats op de mili-
Jelan in het Oeralge-
00 kilometer ten oos-
oskou. Er is een on-
va igesteld door een mi-
erzoekscommissie
ing van de stafchef
strict, luitenant-gene-
ïiTkatsjev.
De politie van Liver-
gisteren een rechter,
de itsbeambten en een
aangehouden in het
een corruptieonder
in van de district
iverpool. De namen
ïgehouden personen
penbaar gemaakt. De
iris handelen kleine
en sommige civiele
s af. Een woordvoer-
politie zegt dat er
;en van corruptie wa-
on betreffende recht-
r wilde hangende het
niet ingaan op de
ard van de beschul-
Het wrak van de Rus-
londerzeeër Koersk
gesloopt op een ter-
buurt van de noorde-
nat ioermansk, heeft de
vice-premier Ilja Kle-
eren gezegd. Ver-
k v dt dat de Russische
n >or het einde van de
j'rï stemming zal geven
™p, waarbij ook de
)r uit de onderzeeër
iei gehaald. Klebanov
(oersk naar het
n zal worden ge
ineer het onderzoek
ak zal zijn afgerond,
n voor het lichten
orste gedeelte van de
t op de bodem van
zzee is achtergeble-
;hi1 v°lgens Klebanov
maand.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - Demonstranten voor de Rijks
dag, getergde parlementariërs die na
afloop van het Bondsdagdebat over de
inzet van Duitse troepen in Afghanistan
huilend van frustratie troost zoeken bij
elkaar en een triomferende bondskan
selier. Gerhard Schroder, de machtspoli
ticus bij uitstek, kreeg zijn zin.
Een krappe meerderheid van de rood
groene coalitie stemde gisteren in met
de deelname van de Bundeswehr aan
de internationale alliantie tegen het
terrorisme. Schroder wist de dissiden
ten in zijn eigen SPD en bij de coali
tiepartner, de Groenen, tot de orde te
roepen. Niet goedschiks, maar kwaad
schiks, namelijk door de vertrouwens
vraag te stellen en - dus - te dreigen
met aftreden als het parlement niet
akkoord ging met Duitslands militaire
bijdrage.
Schroder kreeg uit de regeringsfracties
336 stemmen, twee meer dan de
noodzakelijke absolute meerderheid.
Het aantal tegenstemmers, onder wie
de voltallige oppositie, bedroeg 326.
Het stemresultaat maakt de weg vrij
voor de inzet van 3.900 Bundeswehr-
soldaten als steun aan de door Was
hington geleide strijd tegen het inter
nationale terrorisme. Het is de eerste
Duitse militaire aanvalsinzet buiten
Europa sinds 1945.
Vooral veel Groenen waren woedend
over Schröders openlijke 'chantage'.
'Met zware buikpijn' had het jongste
Groenen-kamerlid, Grietje Bettin, zich
bij het onvermijdelijke neergelegd. Zij
stemde voor Schroder en voor de
troepenzending. Maar ook zij had, zo
als bijna al haar fractiegenoten, een
schriftelijke stemverklaring afgelegd
waarin zij de verloochening van haar
pacifistische principes probeert te ver-
,Ik wil nog het een en ander bewerk
stelligen", aldus Bettin. „En dat kan
alleen in een regering van Groenen
met de SPD."
Het stellen van de vertrouwenskwestie
is het laatste instrument dat een kan
selier grondwettelijk ter beschikking
staat om de eigen, roerige troepen te
disciplineren. Volgens sommige waar
nemers heeft Schroder met het stellen
van de machtsvraag zijn hand over
speeld. 'Ook al wordt er in het Willy
Brandt Huis (het SPD hoofdkwartier)
nu champagne gedronken, Schroder
en zijn volgelingen hebben waarlijk
geen enkele reden om feest te vieren.
Want hoewel het voortbestaan van
deze regering voorlopig verzekerd is,
is haar reputatie ernstig beschadigd',
aldus het weekblad Der Spiegel.
Zelden zal een kamerdebat in de Ber-
lijnse Republiek zo veel emoties heb
ben losgemaakt. De sprekers buitel
den in felheid en betrokkenheid over
elkaar heen, politieke tegenstanders
beledigden elkaar bij het leven, wezen
elkaar op inhoudelijke fouten en pro
beerden hun kiezers met scherpe ana
lyses en betogen te overtuigen van de
juistheid van hun argumenten. Zelfs
Schroder klonk geëmotioneerd en leek
werkelijk opgelucht toen parlements
voorzitter Wolfgang Thierse bekend
maakte dat de kanselier met een krap
verschil van twee stemmen had over
leefd.
Maar dit alles ging ten koste van wat?
De beelden van huilende Groenen,
die het gevoel hebben door de kanse
lier moedwillig op de knieën te zijn
gedwongen, voorspellen weinig goeds
voor de toekomst van de rood-groene
coalitie.
Wellicht zal de gekrenkte partijbasis
op de komende partij conferentie eind
volgende week de Groenen-ministers
zelfs dwingen om het kabinet te verla
ten. Want veel partijleden, die hun
wortels hebben in de vredesbeweging
en het linkse verzet tegen de Vietnam-
oorlog, eisen uit woede over de gang
van zaken het opzeggen van de sa
menwerking met Schröders sociaal
democraten.
„Een regeringscoalitie is geen huwelijk
uit liefde", zei Franz Müntefering, se
cretaris-generaal van de SPD, eerder
deze week.
Zoveel is gisteren, tijdens één van de
turbulentste dagen in de recente Duit
se politieke geschiedenis, wel duidelijk
geworden.
Bin Laden verliest naaste medewerker
kabul-washington/anp-afp-
rtr-dpa - Het einde van de Tali-
ban-bewind in Afghanistan lijkt
nabij. Taliban-leider mullah Mo
hammed Omar zou zijn laatste
bolwerk, de zuidelijke stad
Kandahar, willen verlaten. De ko
mende 24 uur trekken Taliban-
milities zich terug uit de stad, al
dus het Afghaanse persbureau
AIP gisteren.
Volgens het Pentagon heeft de
Taliban inmiddels de controle
over tweederde van Afghanistan
verloren. De beweging lijkt rich
op te maken voor een guerrilla
oorlog.
Daarnaast zou de 'tweede man'
van het al-Qaeda-netwerk, Mo
hammed Atef, gedood zijn bij
een Amerikaanse luchtaanval
eerder deze week ten zuiden
van de hoofdstad Kabul. Atef
zou na Bin Laden de sterke man
van al-Qaeda zijn en geldt als de
militaire strateeg van de organi
satie.
Samen met zijn landgenoot Ay-
man al-Zawahiri zou de 58-jari-
ge Atef een van de naaste ver
trouwelingen van de Saudiër
Bin Laden rijn. Atefs dochter is
getrouwd met een zoon van Os
ama bin Laden. „Deze man
wordt beschouwd als een
plaatsvervanger van Bin Laden",
aldus een Amerikanse functio
naris. In regeringskringen in
Washington werd de mogelijke
dood van Atef als 'een zeer zwa
re slag' voor al-Qaeda omschre
ven.
De voormalige politieman Atef
wordt door Amerikaanse inlich
tingdiensten gezien als een van
de sleutelfiguren van de aansla
gen van 11 september op de to
rens van het World Trade Cen
ter en het Pentagon. Hij staat op
de Amerikaanse lijst van 22
meest gezochte terroristen en
op zijn hoofd staat een beloning
van 5 miljoen dollar.
In het zuiden van Afghanistan
rijn Amerikaanse elitetroepen
direct betrokken bij de gevech
ten tegen de Taliban en Al-Qae
da. Dat zei minister van defensie
Rumsfeld gisteren. Ook speciale
eenheden van andere landen
zouden deelnemen aan deze
strijd, zei Rumsfeld zonder in
detail te treden. „Ze doden Tali
ban die zich niet overgeven en
leden van al-Qaeda die zich ver
plaatsen", aldus de bewinds
man. Daarnaast rijn ze ook op
zoek naar informatie. Rumsfeld
wilde niet precies zeggen hoe
veel Amerikaanse commando's
bij de strijd betrokken rijn. Wel
De speciale Amerikaanse eenheden gebruiken in de strijd tegen de Taliban niet alleen de laatste technische snufjes, maar ook conventionele
middelen. Op deze gisteren door het Pentagon vrijgegeven foto trekken de elite-soldaten te paard ten strijde, samen met leden van de Noor
delijke Alliantie. Foto: Epa
maakte hij duidelijk dat het om
enkele honderden gaat, van wie
sommigen verkleed gaan als Af-
ghanen en anderen militaire
eenheden van de Noordelijke
Alliantie aanvoeren. De minister
benadrukte dat bij de grondge-
vechten nog geen Amerikaanse
militairen rijn omgekomen.
Rumsfeld gelooft niet dat Osa
ma bin Laden naar Pakistan is
gevlucht. De Iraanse radio
meldde gisteren dat Bin Laden
en mullah Mohammed Omar
naar het buurland rijn gevlucht.
„Het lijkt me aannemelijker dat
Bin Laden nog steeds in Afgha
nistan rit", zei Rumsfeld tijdens
een bezoek aan een opleidings
centrum van de Amerikaanse
marine in Chicago. De minister
zei dat er genoeg schuilplaatsen
in Afghanistan zijn waar Bin La
den naartoe kan vluchten.
door onze correspondent
Dora Rovers
Cairo - De voortzetting van Ameri
kaans-Britse bombardementen tijdens
ramadan zal leiden tot intensivering
van donaties aan de moslimbroeders in
Afghanistan. In het Midden-Oosten
heerst gerede angst dat een aanzienlijk
deel van de financiële giften in handen
zal vallen van militante moslims. De
kanalen die terroristenleider Bin Laden
jarenlang hebben gevoed, zijn nog lang
niet allemaal drooggelegd.
Ramadan, de heilige maand voor mos
lims, is gisteren vrijwel overal in de Ara
bische wereld van start gegaan bij het
aanschouwen van de wassende maan.
Een woordvoerder van de Moslim
Broederschap in Jordanië verklaarde
dat het bidden en vasten gepaard zal
gaan met verhoogde solidariteit met
het leed in Afghanistan. Moslims gelo
ven dat ze niet veel meer kunnen doen
voor de Afghanen dan voor hen bidden
en geld sturen.
Al zijn de frustraties groot over het ne
geren van herhaalde oproepen door
leiders van moslimlanden de luchtaan
vallen tijdens ramadan te staken, de
festiviteiten gaan gewoon door.
In de straten van Cairo staan lange ta
fels en stoelen opgesteld voor gelovigen
die geen geld hebben zich te voorzien
van een rijkelijke Iftar, de maaltijd
waarmee het vasten wordt verbroken.
Ook degenen die hun huis nog niet
hebben bereikt of geen familie hebben,
mogen hun honger stillen aan de dis
die door rijken beschikbaar worden ge
steld. Vrijgevigheid en vergiffenis horen
tijdens ramadan de boventoon te voe
ren.
En hoewel niet in overeenstemming
met de ingekeerdheid van de heilige
maand, kwamen ook in voorgaande
eeuwen veldslagen voor. Zo werd de
heilige stad Mekka, in Saoedi-Arabië,
tijdens de ramadan veroverd. Egypte en
Syrië trokken in 1973 tijdens de heilige
maand ten strijde tegen Israël. En Irak
en Iran legden gedurende hun oorlog
(1980-88) de wapens tijdens ramadan
niet neer.
In de dagen waarbij tussen zonsop
komst en zonsondergang niet mag
worden gegeten, gedronken, gerookt of
gevreeën, beconcurreren restaurants
elkaar met speciale ramadanmenu's. In
de Verenigde Arabische Emiraten intro
duceren Amerikaanse fast-food ketens
maaltijden die beginnen met dadels,
sap en soep en eindigen met kleverige
gebakjes. De profeet Mohammed brak
zijn vasten met dadels en water. Egyp-
tenaren, koplopers in de productie van
dadels, verdringen zich op de speciale
dadelmarkt. Van de economische re
cessie, vooral de toerismesector is
zwaar getroffen door de aanslagen van
11 september, valt hier niets te merken.
De dadels lopen goed. Vooral de vrucht
die Bin Laden is gedoopt is populair.
Voor een kilo Bin Laden wordt met ple
zier bijna een tientje neergeteld.
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Voor iets meer dan de
helft van het ontslagen perso
neel van Moulinex in Norman-
dië lijkt een oplossing te zijn be
reikt. Bemiddelaar Michel Bove
verklaarde gistermiddag dat de
werknemers die langer dan 25
jaar bij het bedrijf hebben ge
werkt en een niet al te hoog sa
laris hebben genoten, een ont
slagpremie van 80.000 francs
(ruim 25.000 gulden) tegemoet
kunnen zien. Dat betreft circa
2.000 van de ruim 3.200 perso
neelsleden. Over de hoogte van
de premie voor de overige ont
slagen personeelsleden wordt
nog verder vergaderd. Vóór
maandag, als de ontslagbrieven
worden verstuurd, moet volgens
Bove een oplossing zijn bereikt
„Het wordt ongetwijfeld nog
een heet weekeindje".
gauhati/ap - Bij een botsing
tussen een passagierstrein en
een kudde olifanten zijn in de
Indiase deelstaat Assam don
derdag zes wilde Aziatische oli
fanten omgekomen, heeft de In
diase politie gisteren gezegd. De
olifanten lagen te rusten op de
door dichte jungle omringde
spoorrails toen zij werden over
reden door de voortsnellende
trein. Enkele van de olifanten
konden zich in veiligheid bren
gen, maar twee volwassen die
ren en vier kalven kwamen on
der de trein en waren op slag
dood. Door de kracht van de
botsing, die plaatsvond bij het
afgelegen dorp Bogapani, ont
spoorden de locomotief en vijf
rijtuigen. De 250 passagiers ble
ven ongedeerd.
Toen de passagiers naar een na
bijgelegen station vluchtten,
trok een grote kudde van bijna
honderd olifanten kort na het
ongeluk naar de onheilsplek. De
olifanten, die de dode lichamen
van hun soortgenoten bewaken,
maken het bijna onmogelijk om
de plaats van het ongeluk op te
ruimen. Een team van experts is
gisteren naar het afgelegen ge
bied vertrokken. Zij gaan probe
ren de kudde olifanten weg te
jagen en de lijken te bergen.
door onze correspondent
SImone van Driel
den haag - De Bosnische Ser
viërs Predrag en Nenad Banovic
hebben meer met elkaar ge
meen dan dat ze een eeneiige
tweeling vormen. Beiden waren
in 1992 bewakers in het beruch
te concentratiekamp Keraterm
in noordwest-Bosnië. Beiden
zijn door het Joegoslavië-tribu-
naal aangeklaagd voor het ver
moorden en martelen van weer
loze moslim- en Kroatische ge
vangenen. En beiden pleitten
gisteren in Den Haag 'onschul
dig' aan het plegen van misda
den tegen de menselijkheid en
oorlogsmisdaden.
Predrag, bijgenaamd 'Cupo', en
Nenad, bijgenaamd Bani, waren
pas 22 jaar oud toen zij hun
werk als obers inruilden voor
bewakingstaken in Keratem.
Volgens de aanklagers van het
tribunaal hebben zij in die func
tie onder meer deelgenomen
aan de nachtelijke, urenlange
beschieting van moslims die als
ratten in de val in een kamer za
ten. Tenminste 140 mannen
vonden de dood.
Voor hun aandeel in deze mas
samoord zijn zij beschuldigd
van een misdaad tegen de men
selijkheid.
De broers Banovic zagen giste
ren voor het eerst de rechtszaal
van het tribunaal van binnen,
maar wellicht hadden ze er al in
juli 1998 kunnen zitten. De
SFOR-troepenmacht in Bosnië
was naar de broers op zoek en
arresteerde inderdaad twee
broers. Maar ondanks dat het
woonadres van Predrag en Nen-
Lumumba was een schok voor
de wereld in de turbulente
maanden nadat het land onaf
hankelijk was geworden van
Brussel/AP - De toenmalige Bel
gische regering draagt 'morele
verantwoordelijkheid' voor de
moord op de eerste Congolese
premier Patrice Lumumba in fe
bruari 1961. Tot die conclusie
komt een Belgische parlemen
taire onderzoekscommissie na
een onderzoek van achttien
maanden.
De parlementaire enquête volgt
op de publicatie in 1999 van het
boek De Moord op Lumumba
van de socioloog Ludo de Witte,
die stelt dat België verantwoor
delijk was voor logistieke steun
aan de moordenaars van Lu
mumba.
De moord op de populaire,
maar omstreden antikoloniaal
Er zijn géén harde bewijzen
voor een Belgisch moordcom
plot, aldus de commissie. „Er
zijn in de documenten en getui
genverklaringen geen aanwijzin
gen aangetroffen dat de Belgi
sche regering, of een van haar
leden, opdracht heeft gegeven
tot de fysieke eliminatie van Lu
mumba." Wel vond de commis
sie dat 'enkele leden van de Bel
gische regering en andere be
trokken Belgen een morele ver
antwoordelijkheid droegen voor
de omstandigheden die tot Lu
mumba's dood leidden'. In het
rapport werden geen namen ge
noemd.
België heerste meer dan tachtig
jaar met harde hand over Con
go. Als de. parlementaire com
missie Belgische militaire be
trokkenheid bij de moord op
Lumumba bewezen had geacht,
had België een officie! e veront
schuldiging voor de moord
moeten uitvaardigen.
Volgens de schrijver Ludo De
Witte zijn de conclusies van de
parlementaire conyxiissie een
compromis tussen Iten die har
dere conclusies wilden trekken
en 'zij die het imago van België
veilig wilden stellen'.
De tweeling Predrag, bijgenaamd 'Cupo' (links) en Nenad, bijgenaamd Bani (rechts), werden gisteren
voor het eerst voorgeleid voor het tribunaal. Beiden verklaarden onschuldig te zijn aan moord en marte
ling in het kamp Keraterm. Foto: Fred Ernst
ad al jaren overal bekend was,
slaagde SFOR erin de verkeerde
tweeling op te pakken.
De echte Banovic-broers ston
den dertig kilometer buiten Bel
grado op een markt groente te
verkopen toen zij vorige week
alsnog werden gearresteerd -
niet door SFOR, maar door een
elite-eenheid van de Servische
politie. Hun uitlevering aan Den
Haag was het startsein van een
ware revolte onder deze 'Rode
Baretten', die woedend waren
over de samenwerking van Ser
vië met het tribunaal. De Rode
Baretten, volgens mensenrech
tenorganisaties berucht om hun
wrede optreden in Bosnië, Kroa
tië en Kosovo, was niet verteld
waarom ze de Banovic-broers
moesten arresteren.
„Leden van deze eenheid weige
ren om te jagen op Serviërs",
schreven ze in een verklaring.
Sinds vorige week hebben een
heden belangrijke toegangswe
gen naar Belgrado geblokkeerd
en zich op hun basis verschanst.
Ook voor dit weekeinde worden
er acties verwacht. Zwaarbewa
pende politieagenten hebben
gisteren stellingen betrokken bij
het Servische regeringscentrum
en het hoofdbureau van politie
in Belgrado, uit voorzorg tegen
mogelijk nieuwe protestacties
van de Rode Baretten.
brussel/anp-belga - In België is een discussie los
gebarsten om de macht van de koning in te per
ken tot een louter protocollaire rol naar Zweeds
model. Vooral Vlaamse partijen vinden de hand
tekening van de koning onder wetten niet langer
nodig, of dat hij opperbevelhebber van de strijd
krachten is en een rol bij de regeringsvorming
speelt. Een democratisch verkozen parlement kan
volgens de partijen niet aanvaarden dat één fami
lie via erfopvolging politieke macht krijgt toebe
deeld. De Vlaamse partijen die deel uitmaken van
de Belgische paars-groene regering, steunen een
initiatief voor een grondwetswijziging.
Maar voorzitter De Gucht van de liberale VLD, de
partij van premier Verhofstadt, wil de kwestie la
ten rusten tot na de volgende parlementsverkie
zingen, of zelfs tot het moment dat koning Albert
wordt opgevolgd.
De discussie valt samen met de publicatie van het
rapport over de rol van België bij de moord op de
eerste Congolese premier Patrice Lumumba in
1961. Ook de houding van de toen nog jonge ko
ning'Boudewijn is daarbij bekeken. Congo was tot
1960 een Belgische kolonie. Bij de machtsover
dracht in juni 1960 maakte Lumumba, in aanwe
zigheid van Boudewijn, harde verwijten aan het
adres van België.
Over de rol van Boudewijn staat in het rapport dat
de vorst destijds onenigheid had met de regering
over de Congo-politiek. Dat leidde tot 'eigen han
delingen' van het staatshoofd en hij heeft belang
rijke informatie gehad waarover hij de regering
niet heeft ingelicht.
Maar de commissie pleit Boudewijn in zoverre vrij
omdat zij stelt dat 'iedere handeling van het
staatshoofd die directe of indirecte politieke in
vloed kan hebben, moet worden gedekt door een
minister'.
