jltieme kitsch en opperste ontroering
Yasser Arafat: kwetsbare held, complex en wispelturig
leien en deinen met
ISA Gospel Singers
Leiden mag van Pechtold wat minder braaf worden
De miljoenste
Het Britse schrijversduo
komt naar Leiden!
Lloyd Rees schreven o.a. de humorvolle bestseller
Heb mij lief. Op zaterdag 24 november signeren
Zaterdag zij hun nieuwe roman en ander werk.
24 november
14.00-15.00 uur T7- i f-T
Begane Grond, Kooyker Ginsberg
Breestraat 93, Leiden
fiuziek recensie
Wy van der Spek
A Gospel Singers Gehoord
Stadsgehoorzaal, Leiden
[buiten, bont van bin-
Jpiritualzanggroep uit
■De 'USA Gospelsin-
fien naar Europa met
jvol kleurrijke overbe-
fpels. „De kracht van
P in de emotie, het re-
Ji in pure levensvreug-
|tt zal er zonder enige
Ir zorgen dat niemand
jijven zitten." Dat staat
Pgramma te lezen en
Ibehoorlijk uit. In de
fcgelijke tijd loeit en
|zaal. Daar hoeft de
fekkelijk weinig voor
jakker swingend zin-
taal inkletsen en van
|d de mensen metter-
Jij betrekken. Samen
[samen refreinen zin-
pa fit the battle), sa-
ptaan en meedoen,
pis trekken en vervol-
inden spreiden (He's
toole world in His
emotioneel, 't is
die vervorming van
ercussie door enge
is zo af en toe ijzing-
et als de felle kleur-
hting, die met de re-
zo'n met de hand
mengpaneel recht-
gezicht kletst; écht
Hoe gedempter de
werkt, hoe meer je
oort in muziek en
tekst. Maar 't is ook waar dat de
hele zaal dan rustig achterover
hangt. En dat is kennelijk niet
de bedoeling.
In 'A motherless Child' vliegen
de sterretjes of dwarrelt de
sneeuw om je oren. Glinsterend
'draaiende Maagdenburger hal
ve bollen maken de gewijde
sfeer van.'Sometimes I feel like
a motherless child' volledig.
Toch zit dat verlaten gevoel er
niet in, tenzij dat kind juist lek
ker aan 't relaxen is, zo zonder
moeder.
Zeven zangers, een percussio
nist en een toetsenist kunnen
de zaal behoorlijk uit z'n bol la
ten gaan zoals in 'This little
light of mine'. Mozes zie je naar
de farao gaan, getrokken door
het bezwerende lied van de
voorzanger. Na zinderend ge
touwtrek wordt het volk Israël
tenslotte uit het slavenhuis uit
geleid. En daarna danst en zingt
het volle doldriest 'I will sing
Hallelujah!' Dat was dan zo'n
dertig eeuwen vóórdat Martin
Luther King in de USA een ze
kere bevrijding op gang bracht.
Niet alle stemmen zijn zuiver of
spectaculair indrukwekkend;
het moet vooral komen van
energie, uitstraling en geestrijke
inzet. Sfeervol en bepaald teder
zijn 'Gods ogen gericht op het
kwetsbare musje'. De volgende
song 'Rudolf the red nose' moet
blijkbaar komisch overkomen
getuige de rode mutsen, rode
neus en de flauwe 'small talk';
maar dat lukte voor geen meter.
Zoetelijk walmend geurt de eer
ste 'Stille nacht' van dit jaar.
Een swingend en veelkleurig
'Amen' als 'eind goed, al goed'
kan niet uitblijven.
zaterdag 17 NOVEMBER 2001
leiden - Het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden
heeft gistermiddag rond een uur de miljoenste bezoeker ontvangen
sinds de opening, drieënhalf jaar geleden. Thijs Robbers en dochter
Willemijn uit Leidschendam waren de gelukkigen. Zij dachten een rus
tige middag in het museum door te brengen en werden volkomen
verrast door de ontvangst door Naturalisdirecteur Van der Weiden
(links op de foto) en het bijna voltallige museumpersoneel. Vader en
dochter Robbers kregen een geheel verzorgde reis voor twee personen
aangeboden naar Zuid-Afrika. Op het reisprogramma staat onder
meer het Drakensgebergte, een van de vindplaatsen van de rotsteke
ningen die momenteel op de expositie 'Oergraffiti' in Naturalis te zien
zijn. Bezoekers die na de miljoenste arriveerden kregen ook een pre
sentje van het museum: een doosje bonbPhS met kleine rotstekenin
gen erop. Foto: Hielco Kuipers
(advertentie)
Monoloog van Sabri Saad el Hamus in LAKtheater
imer David
'is overleden
i De Amerikaanse
I rDavid 'Panama'
i sop82-jarigeleeftijd
j n. Francis was een van
[gevraagde studio-
^rs van de jaren '50. Hij
én op onder meer 'Peg-
A tan Buddy Holly, de
iits van The Platters,
r of love' van James
Y >n 'Drown in my own
J a Hay Charles. Zijn car-
on ai in de jaren '30, in
rkest de Savoy Sultans.
Award voor
ban Franzen
r - Jonathan Franzen
National Book Award
m met zijn roman 'The
ins', over het uiteen-
an een Amerikaanse fa-
[kshow-ster Oprah
prees eerder het boek
aan, maar Franzen was
echt blij mee. Bij de
iking in New York be-
ranzen Winfrey voor
housiasme'.
E filmmaker al jaren in de ban van huilend zigeunerjongetje
fvan der Pols
y«n voorpagina
zijn stortvloed van
u hij zonder moeite alle
0 zalen ter wereld onder
ten. Hij is bekender dan
wacht en steekt qua po-
)de Mona Lisa naar de
t huilende zigeunerjon-
ir sommigen de ultieme
or anderen de opperste
ontroering. De Leidse
rMichiel Keiler (27) is zo
erd geraakt door het
rentje dat hij het scena-
fvoor een documentai-
volgens plan ver-
ait zijn film begin 2003
copen.
ing
iade voor het melan-
ongetje zat er bij Keiler
D in. „Ik weet nog dat er
p uis van mijn oma bo-
e trap een huilend zi-
igetje hing", vertelt de
r. „Als je de trap op
is het net of hij je aan-
alsof hij leefde. Toen
een jaar of acht, vroeg
tarom hij huilde." La
lt Keiler zich te ontfer-
r alle huilende zigeu-
jes die hij op rommel-
itrof.' „Telkëns ont-
;er nieuwe gezichtjes,
igenstelling tot wat de
lensen denken, zijn er
ld veel varianten in
gegeven moment had
o'n veertig betraande
achtjes in huis. „En
ker begon ik me af te
aar ze nu eigenlijk van
nen." Dus ging hij op
k uit. Keiler struinde
;en af, maar kwam er
:hter dat er nooit een
chreven is over deze
jtjes. Dus belde hij de
af waar deze prenten
van de pers rol-
ook daar bleek nie-
Michiel Keiler struinde tal van rommelmarkten af op zoek naar huilende zigeunerjongetjes: „Er zijn ontzettend veel varianten in omloop."
Foto: Hielco Kuipers
mand iets te weten. En dat is
toch raar, want het huilende zi
geunerjongetje is minstens zo
bekend als de Mona Lisa. Van
dat doek weten we alles, terwijl
we van het zigeunerjongetje
niets weten." Uiteindelijk nam
Keiler zijn toevlucht tot het in
ternet. En dat bleek een gouden
vondst, want overal ter wereld
bleken mensen massaal in te
loggen op zijn site www.crying-
boyfanclub.nl.
Uit de reacties die Keiler ont
ving, werd al snel duidelijk dat
de waterige blik van dit treurige
schoffie dingen laat gebeuren.
Ten goede of ten kwade. „Zo
duiken er over de hele wereld
verhalen op van mensen die er
van overtuigd zijn dat hun huis
in brand is gevlogen door toe
doen van het huilende zigeuner
jongetje", vertelt Keiler. „Aan de
andere kant zijn er ook verhalen
waarin hij geluk brengt. Er zijn
legio anekdotes van mensen die
een schilderijtje vonden en ver
volgens de loterij wonnen. En
dan heb je nog de verhalen van
de mensen die er hun overleden
zoon in herkennen."
Keiler, wiens vorige twee docu
mentaires op filmfestivals in
binnen- en buitenland vertoond
werden, besefte meteen dat hij
met al die prachtige verhalen dé
ingrediënten voor een meesle
pende documentaire in handen
had. Na drie jaar met zijn ideeën
geleurd te hebben, vond de
filmmaker in het Nederlands
Filmfonds eindelijk een geld
schieter.
„Bij het Filmfonds waren ze
meteen enthousiast. Ze zien
graag dat er meer documentai
res worden gemaakt als vorig
jaar die over André Hazes. Do
cumentaires waarvoor mensen
bereid zijn een bioscoopkaartje
te kopen. En dit onderwerp
heeft alles in zich om een breed
publiek aan te spreken."
De eerste subsidies die Keiler
heeft gekregen, gaan op aan re
search. De documentairemaker
vertrekt volgende maand naar
Engeland en gaat daarna naar
Italië en Brazilië om mensen te
ontmoeten die straks hun ver
haal mogen vertellen in zijn
film. In Italië gaat de filmmaker
op bezoek bij de familie van
Bragolin, de inmiddels overle
den Venetiaanse schilder die in
de jaren vijftig al begon met het
schilderen van huilende zigeu
nerjongetjes.
„Het is niet helemaal duidelijk
of hij de schepper is van het zi
geunerventje, maar hij was in ie
der geval wel een van de eerste
die er mee begon." Wellicht dat
Keiler tijdens zijn ontmoeting
met de broer van Bragolin meer
aan de weet komt. „Zijn broer
heeft, als leerling van Bragolin,
in elk geval ook heel wat geschil
derde zigeunerjongetjes op zijn
naam staan."
Na terugkomst moet er nog heel
wat werk worden verzet: het
schrijven van het definitieve
scenario, het draaien van de op-
naipes en het monteren van de
film. In 2003 moet de film in de
bioscoop te zien zijn. Zelfs als
de film klaar is, verwacht Keiler
nog niet op het onderwerp te
zijn uitgekeken. „Ik sta inmid
dels met mensen over de hele
wereld in contact die in het be
zit zijn van 'originele' zigeuner
jongetjes. Het liefst zou ik na het
verschijnen van de film een ex
positie maken van al die doe
ken." Daarmee zou de erken
ning van het jongetje met de
eeuwige traan compleet zijn.
Wie zijn verhaal kwijt wil over
het huilend zigeunerjongetje
kan contact opnemen met Mi-
chiel Keller, tel. 071 - 5423 459,
emailadres: michielkeller@hot-
mail.com.
door Madeleine Rood
leiden - Sabri Saad el Hamus zat tijdens
de opnamen voor de tv-serie 'Pleidooi'
eens te lunchen met collega's, toen de
vraag ter tafel kwam wie de acteurs ooit
nog eens wilden spelen. Als een pijl
schoot de naam van Arafat door zijn
hoofd. Het liefst zou hij hem in een film
spelen, maar dat zou toch een wat om
vangrijk project worden. Dus nam hij het
initiatief voor een monoloog. Een toneel
vorm die hem wel vertrouwd is na het
spelen van 'De Egyptische schaatser'.
Sabri Saad el Hamus nam het initiatief
'uit noodzaak', zegt hij. „Als ik nu de
ene rol na de andere zou krijgen... Maar
ik wil aan het werk blijven en niet
wachten tot iemand belt en een rol
voor me heeft. Bovendien liggen rollen
die mij op het lijf zijn geschreven niet
voor het oprapen. Natuurlijk moet ie
dereen alles kunnen spelen, moet het
gaan om goed of slecht acteren en niet
om typecasting. Maar daar gaat het wel
degelijk om."
„Het gevecht heb ik nog niet opgege
ven. Als je mij wilt casten als 'de bui
tenlander', kun je die krijgen. Turk, Ma
rokkaan, Surinamer, Egyptenaar -
maakt niet uit. Dan krijg je wel mijn
buitenlander, mijn interpretatie. Het
gaat me alleen wel om de hoofdrol, om
het verhaal dat het waard is verteld te
worden. Zoals Yasser Arafat. Ik wil niet
even langs komen en een zinnetje zeg
gen in een bijrol. Dan liever geen
werk." De rollen waar hij echter wel
voor wordt gevraagd, staan bol van de
clichés en de ongenuanceerde beelden.
„Dan doe ik het liever zelf, vanuit mijn
eigen persoonlijke ervaring."
Die ervaring put hij uit de inmiddels
twintig jaar die hij in Nederland woont,
nadat hij op zijn 21ste Egypte verliet.
Hij wilde naar Europa, de vrijheid tege
hij altijd zijn grote idool, Arafat, had
willen spelen? En dan zie je hem Arafat
neerzetten, hem vertellen wat hem zo
boeit aan die man.
„Ik maak geen stukje over King Lear.
Dit is iets wat nog gaande is. Het gaat
over het fenomeen, de man achter het
fenomeen en de man onder het doek.
Maar ook hoop ik iets duidelijk te ma
ken over hoe een Palestijn is. Ik hoop
dat dichterbij te brengen. Zo'n man
menselijker en normaler te maken. Na
tuurlijk, je ziet op tv hoe ze stenen
gooien. Wie weet zou ook ik een steen
pakken en teruggooien als ik daar
woonde. In het stuk ben ik ook een Pa
lestijn. Ik begrijp wat ze bezighoudt,
maar oordeel niet. Als je niets hebt om
voor te leven en je krijgt iets om voor te
sterven, dan doe je dat. Dan bind je een
bom aan je lijf, als je een lintje in het
hiernamaals wordt beloofd. De Jihad
betekent heilige oorlog. Bflpnsen heb
ben er alles voor over. Het is bijna ab
surd, maar het is waar ze voor willen
sterven. Want alles is die mensen ont
nomen. Toen er hoop op vrede was,
was dat veel minder aan de hand. Toen
hadden ze zicht op betere scholen, op
werk, op een beter leven. Dan geven ze
ook om het leven. Nu niet. Nu geven ze
hun leven."
Sabri Saad el Hamus probeert in het
stuk niet voor of tegen te zijn. „Maar je
kunt er niet omheen. Het stuk is geen
politiek manifest, maar ook geen struis
vogeltheater. Ik ben voor Arafat, voor
de Palestijnen, voor alle mensen die
onderdrukt worden." Dat heeft, zegt
hij, niets met zijn Arabische afkomst te
méiken. „Ik was ook voor Mandela. Ara
fat is ook in zo'n situatie dat hij voor
zijn eigen volk vecht. Hij is een presi
dent zonder land. Hij heeft wel status,
maar geen staat."
Tasser*, do. 22 /ll, LAKtheater Lei
den; na afloop is er een nabespreking
met Sabri Saad el Hamus en de schrij
ver van het stuk, Abdelkader Benali.
ïst&Cultuur
door Coen Polack
leiden - De atelierproblematiek is iets dat D66-wethou-
der Pechtold (cultuur) graag voor de verkiezingen gere
geld wilde zien, zei hij gisteren bij de presentatie van de
langverwachte nota 'Ateliers in Leiden'. „Het is een be
langrijk punt in mijn beleid en ik ben blij dat het nu op
papier staat", aldus de wethouder
Centraal in de nota staat de legalisering van Kunstcen
trum Haagweg 4, dat ooit als kraakpand begon. Maar
Pechtold zegt met zijn plan de hele culturele sector in
de stad een impuls te willen geven. „De Leidse kunstwe
reld is mij te braaf. Ik begrijp wel dat de onzekerheid
waarin bijvoorbeeld Haagweg 4 de afgelopen jaren heeft
gezeten niet bijdraagt aan hun ambities. Maar nu de le
galisering van het kunstcentrum aanstaande is moet er
een omslag komen die z'n uitstraling heeft naar de hele
kunstsector. Als ik zie wat voor manifestaties er in ande
re steden plaatsvinden, vind ik dat in Leiden echt te ma
ger."
Haagweg 4 moet, in de ogen van Pechtold, een centrale
rol spelen in de verbetering van het culturele klimaat.
„Op het voormalig Van Gend Loos-terrein, achter
Haagweg 4, komt een nieuwe woonwijk. Het kunstcen
trum is straks de poort naar die wijk. Ik vind daarom dat
er wel wat te beleven moet zijn. Anders staat daar 's
avonds alleen maar zo'n donkere doos. Om het cen
trum aantrekkelijker te maken zou er ook een 'Haagweg
4-winkel' kunnen komen waar kunst wordt verkocht."
Met de vorige versie van de nota werd de wethouder an
derhalf jaar geleden terug naar huis gestuurd, omdat de
politiek en de kunstenaars er grote moeite mee hadden.
Ook nu zijn er meningsverschillen maar wil Pechtold
zich concentreren op de positieve kanten van zijn plan.
„We legaliseren Haagweg 4 en er komt een aantal ate
liers bij. Die meningsverschillen lossen we in samen
werking met de kunstenaars wel op. Ik wil er zo weinig
mogelijk op eigen houtje doordrukken. De kunstenaars
hebben dit centrum zelf opgezet en de gemeente kan de
expertise van het Haagweg 4-bestuur goed gebruiken bij
het uitwerken van de nieuwe plannen."
Pechtold heeft zich ten doel gesteld alle zogeheten 'ge
toetste' kunstenaars van Leiden in een atelier onder
brengen. Volgens de gemeente zijn er 131 getoetste
kunstenaars van wie er 48 een eigen atelier bezitten. Er
blijven er dus 83 over die aanspraak maken op een ge
meentelijk atelier. Haagweg 4, het Harteveldcomplex
aan de Langegracht, het pand Plantsoen 99 en zeven
andere locaties in de stad zijn samen groot genoeg om
deze 83 kunstenaars aan een atelier te helpen.
De complexen aan de Kaasmarkt en Garenmarkt krijgen
een andere bestemming. „Voor de kunstenaars in die
complexen komt er een overgangsregeling. We zetten ze
niet van de ene op de andere dag op straat, want dan
staan die gebouwen leeg en worden ze gekraakt en dan
beginnen we weer van voren af aan."
moet. „Maar ik had nooit beseft wat
weggaan inhoudt, laat staan wegblij
ven. De eerste vijf jaar dacht ik ook al
tijd terug te gaan. Maar ik realiseerde
me opeens dat ik heel erg bezig was
hier wortel te schieten."
Hij deed de toneelschool, spreekt in
middels vlekkeloos Nederlands, begon
zijn carrière en bleef. „In Egypte was ik
een heel erg gewone moslim, zoon van
een conservatieve familie in Cairo.
Toen ik eenmaal hier was, maakte ik
me los van waar ik vandaan kwam.
Deed alles wat thuis taboe was. Ik
dronk alcohol, zocht de liefde op, ging
alles aan. Als een late puber heb ik alles
ontdekt. Toen begon ik pas. Hier ben ik
heropgevoed."
Zijn Egyptische achtergrond draagt hij
natuurlijk met zich mee. Ook het feit
dat het Egyptische jongetje van vroeger
Arafat altijd als een held zag. Sabri:
„Een strijder, die vocht voor zijn volk.
Hij begon als een held en veertig jaar
later, op zijn zeventigste, is hij niet eens
een clown. De man is erg complex. Hij
is interessant en wispelturig."
Sabri vindt het stuk over Yasser Arafat
zelf enorm spannend. Zonder blikken
of blozen: „Het is het waagstuk van het
jaar. Want het is een politiek theater
stuk. Niet vrijblijvend. Hoewel het ook
weer geen politieke manifestatie over
keuzes maken is. Niet pro of anti Ara
fat."
Het gaat over een Palestijnse acteur die
in een kleedkamer zit. Hij repeteert
voor de rol van Schylok, de 'jood der
joden' uit 'De koopman van Venetië'
van Shakespeare. Sabri: „Die man is
gevraagd voor die rol, maar dat levert
natuurlijk een flink dilemma op. Hij is
Palestijn, een Arabier die opeens ge
confronteerd wordt met zijn geweten.
Kan hij een joodse man spelen? Terwijl
enorm
spannend.
„Het is het
waagstuk
van het
jaar."
Foto: GPD/
Maarten
van Schaik
Sabri Saad
el Hamus
vindt het
stuk over
Yasser
Arafat zelf
