u, Familieruzie heeft ingrijpende gevolge GESPREK VAN DE DAG Koning Tonga doodziek, paleisrevolutie dreigt 'Oer-Hollandse traditie gaat nooit verloren' Italië blijft verbazen DONDERDAG 8 NOVEMj^Q >P MENSELIJK De ouders van een driejarig kind in New York zijn wegens moord aangeklaagd, omdat zij het meisje bij wijze van straf ZEEP IN DE MOND hadden gestopt. Het kind over leefde de straf niet. Volgens Amerikaanse media komt het vaker voor dat ouders stoute kinderen zeep in de mond duwen. Twee andere kinderen uit het gezin toon den ook sporen van mishandeling. 'The concert for New York from Madison Square' voor de slachtoffers van de aanslagen in de Verenigde Staten heeft 72,5 miljoen gulden opgebracht. Dit heeft een van de organisatoren van het 20 oktober gehouden concert gisteren bekendgemaakt. Een groot aantal bekende ar tiesten leverde een bijdrage aan het concert. Onder an deren Paul McCartney, Elton John, The Backstreet Boys, Mick Jagger, Bono en The Edge (U2), Eric Clapton en Destiny's Child maakten hun opwachting. 14.000 men sen, onder wie meer dan 5000 brandweerlieden, politie mensen en ouders van slachtoffers van de aanslagen van 11 september woonden het BENEFIETCONCERT bij. Ze ker vijf miljoen mensen volgden de optredens op televi sie. De golf van pa triottisme die door de Verenigde Sta ten raast, heeft een grens bereikt. De gemeenteraad van Los Angeles verwierp gisteren een voorstel om de wereldberoemde HOLLYWOODLET- TERS, in de heu vels buiten de stad. in de kleuren van de Amerikaanse vlag te schilde ren. Het plan was afkomstig van een gemeenteraadslid dat daarmee zijn land en de Amerikaanse soldaten in Af ghanistan wilde eren. De raadscommissie voor Parken en Recreatie heeft het plan nu verworpen. Het gaat om een historisch monument en dat mag niet veranderd worden, aldus de voorzitter van de commissie. Ook de omwonen den waren niet blij met het voorstel. Ze vreesden dat het opvallende patriottische teken een doelwit zou worden van terroristen. De letters werden in 1923 in de heuvels van een nieuwbouwgebied, Hollywoodland, geplaatst als een soort reclamebord om zoveel mogelijk huizen te ver kopen. De laatste letters 'land' zijn er uiteindelijk afge haald. Piloot Wim de Nijs, alias CAPTAIN FLINTSTONE, heeft de verkeersleiding van luchthaven Beek forse kopzorgen bezorgd. Zoveel, dat hij zich deze week voor zijn caprio len moest verantwoorden voor de kantonrechter in Sit- tard. Hij scheerde rakelings langs een verkeerstoren en over een geparkeerde Boeing 747. Vloog vlak langs een taxiend toestel en steeg zonder toestemming op. Veroor zaakte bijna een botsing door een ander vliegtuig te dicht te naderen. De Nijs ontkent alles. ,,Men probeert mij er al zes jaar lang in te luizen", beweerde hij in zijn ander half uur durende verweer. De Nijs wordt al jaren 'Captain Flintstone' genoemd. Steevast kondigde de instructeur op luchthaven Eelde zijn landing aan onder het slaken van de kreet 'yabbadabbadoo'. De verkeersleiders daar zagen er de humor niet van in. Met een 'oprotpremie' van vijf ton op zak pakte de piloot zijn boeltje bijeen en streek neer in Beek. De rechtszaak wordt nog enkele maanden aangehouden. De Sint-Nicolaasverzameling van Marianne Rigterink. Foto: GPD/Roel Dijkstra Sint-Nicolaas houdt niet alleen de gemoederen van kinderen bezig. De 55-jarige Marianne Rigterink uit Krimpen aan de Lek is apetrots op haar nieuwste aanwinst: een oude sinterklaas elpee waarop Henk en Teddy Scholten met het kinderkoor De Schellebellen zingen. Voorzich tig legt ze de naald in de groef - 'Ik ben als de dood voor een kras' - en daar schallen de lied jes door de kamer. Ook onbe kende als 'Sinterklaas in een vliegmachine'. Marianne zet eigenlijk elke dag haar schoen: ze is een verwoed verzamelaar van alles wat met Sint en Piet te maken heeft en reist daarvoor in stad en land de rommelmarkten af. „En zodra de sinterklaasperiode begjnt, stap ik ook veel winkels binnen voor leuke sint-hebbedingetjes. Ik vraag kennissen altijd het op pakjesavond gebruikte papier niet weg te gooien. Gekreukeld, gescheurd, maakt me niets uit; ik hou er altijd wel wat van over." Marianne bezit een grote collec tie sint-attributen: ordners met honderden ansichten, stickers en 3000 velletjes sinterklaaspa pier met verschillende afbeel dingen, gerangschikt onder de categorie Sint alléén, Sint met Piet, Sint op paard, dak of stoomboot enzovoorts. Sint in een vliegtuig, op ski's of op rol lerskates wordt ingedeeld onder 'ander vervoermiddel'. „Ik zou wel van de daken willen schreeuwen: mensen, bewaar uw restanten Sint- Nicolaaspa- pier voor mij." Ook kleurver schil of een gespiegelde afbeel ding maakt zo'n stuk papier voor haar al weer waardevol. „Ik geef mezelf soms kaarsen of zo cadeau, louter voor het Sint-Ni- colaaspapier." Verguld is Marianne met een grote kartonnen Sint, die ze echt kan omarmen. Over een Zwarte Piet van lovertjes vertelt ze: „Ge ruild met een knaap: die had het op school gemaakt. Via internet zocht hij boekjes van Commis saris Agterberg. Ik had er een paar, en zo kreeg ik van hem die Zwarte Piet. Leuk toch zo'n ruil." Marianne wil in verband met de Sint het woord 'rommel' niet horen: „Ik sta altijd paf als ik zie hoeveel verschillende verpak kingen van boterletters, kruid en pepemoten en chocoladesin terklazen er al in omloop zijn geweest en hoeveel fantasie voor weer nieuwe creaties er nog steeds is. Ik spaar dus die verpakkingen." „Vooral de prachtige illustraties in sinterklaasboeken spreken me aan. Dat er soms hele ladin gen boeken worden wegge gooid, vind ik verschrikkelijk. Ze pakt een Vlaamse versie van Monki de Aap uit de jaren vijftig: 'Opstand in Sint-Niklaasland'. „Dit is beslist geen rommel, al heb ik het in Antwerpen voor maar 25 francs gekocht." Alles heeft een eigen verhaal. Een oud koektrommeltje van Brood Banketbakkerijen J. Jansse WZ Rotterdam, met aan de zijkanten Camera Obscura- afbeeldingen en op het deksel een familie die op pakjesavond rond de tafel zit, vond ze on langs dichtbij huis voor een gul den. Op een verzamelbeurs stond het voor 25 gulden te koop. Natuurlijk kijkt Marianne reik halzend uit naar sinterklaas avond. „Zo'n oer-Hollandse tra ditie gaat nooit verloren." Joke van Vugt Taufa'ahau Tupou IV, koning van het Stille Zuidzee-staatje Tonga, balanceert op de rand van de dood. Soldaten hebben posities ingenomen rond het houten koninklijk paleis in de hoofdstad Nuku alofa. Achter de schermen strijden kroonprins Tupouto'a en zijn ambitieuze zus, prinses Pilolevu Tuita, om de macht. „Het einde is nabij", aldus de leider van Tonga's eni ge oppositiepartij, Akilisi Pohiva. Tonga beschuldigde de buiten landse media er vorige maand nog van valse berichten over de gezondheid van de 83-jarige ko ning in omloop te brengen. De boomlange Tupou, een hartpa tiënt met het postuur van een sumo-worstelaar, bevond zich op dat moment in het Nieuwe- Zeelandse Auckland voor zijn regelmatige medisch onder zoek. „Tonga heeft te lijden van one thisch en onprofessioneel ge drag van bepaalde overzeese media", aldus een verongelijkte en boze verklaring van de rege ring. Inmiddels is de koning te rug en heeft zijn verschijning in een rolstoel - verzwakt en met trillende handen - vorige week in het parlement voor onrust en paniek gezorgd. „Er is een lei derschapscrisis", aldus Pohiva. Nieuws dat de officiële konink lijke hofnar (een Amerikaanse zakenman) de nationale bankre kening 26 miljoen dollar lichter heeft gemaakt, kan de gezond heid van de koning ook geen goed hebben gedaan. Twee mi nisters zijn begin oktober afge treden, maar sindsdien vragen veel mensen zich af wat de rol van de koning is geweest in dit schandaal. Zonder zijn toestem ming gebeurt er in Tonga im mers niets. Tonga had het geld in de jaren tachtig verdiend door aan buitenlanders, vooral veel Chinezen uit Hong Kong, paspoorten te verkopen. Hoewel het conservatieve en zeer religieuze Tonga met zijn 110.000 inwoners een constitu tionele monarchie heet te zijn, is de macht van Taufa'ahau Tupou bijna absoluut. Het par lement telt dertig leden, van wie er slechts negen rechtstreeks worden gekozen. Pohiva's Be weging voor Mensenrechten en Democratie, die al sinds 1992 tevergeefs strijdt voor hervor mingen, bezet vijf van die zetels. Tupou bepaalt wanneer het par lement bijeenkomt en hij stelt zelf twaalf leden aan, onder wie de tien ministers. Die worden normaal gesproken voor het le ven benoemd. De resterende negen parlementszetels zijn be stemd voor afgevaardigden van de 33 edelen van het 748 vier kante kilometer grote eilanden rijkje. Vorig jaar werd de tweede zoon van de koning, prins Ulu- kalala Lavaka Ata, eerste minis ter. De benoeming was een ver rassing omdat waarnemers eer der de aanwijzing van de kroon prins hadden verwacht, maar die zou er in de ogen van de ko ning en de edelen te moderne ideeën op nahouden. Tupou's voorvader Taufa'ahau 'George' Tupou I wist de oor spronkelijk door Nederlanders ontdekte eilanden - zo'n 169 in getal, door lames Cook later 'Vriendschapseilanden' ge noemd - halverwege de negen tiende eeuw met hulp van Britse methodistenzendelingen onder één bestuur te brengen. De hui dige koning was de eerste Tong- aan die een universitaire oplei ding volgde. Tupou studeerde rechten in Sydney en was tij dens de lange regeringsperiode (1918-1965) van zijn moeder mi nister van onderwijs en gezond heid en vanaf 1949 premier. In 1985 bezocht de koning Neder land. De koning kwam zes jaar gele den wereldwijd in het nieuws toen hij zijn landgenoten, lief hebbers van varkensvlees en vette kokosmelk, opriep te gaan lijnen. Tupou gaf daarbij zelf het goede voorbeeld. De vorst, die bij het huwelijk van prins Char les en prinses Diana in 1981 nog Taufa'ahau Tupou IV.Iaat Ite twee stoelen nodig hl,^. zijn gewicht van 209 j naar een draaglijke ll[j0 Britse komiek Noel Cj de merkte in 1953, toen hg j stevige en zwaarlijvig^ v Salote in Londen de l^se koningin Elizabeth II: de, op dat de tengereigj naast haai- zat, wel h?®' zou zijn. Hans Jacobs fD lie Zelfs in de beste families komt wel eens ruzie voor. Meestal loopt het met een sisser af. Maar soms draaien conflicten uit op een pijnlijke breuk in de familie. „Mijn dochtertje heeft haar opa en oma nog nooit gezien..." „Die man komt er hier niet in. Nooit." Na de zoveelste ruzie over haar nieuwe vriend sloeg Bea (26) voorgoed de deur van haar ouderlijk huis achter zich dicht. Dat was acht jaar geleden. Sindsdien is ze niet meer bij haar ouders geweest. En met haar broers en zussen heeft ze ook geen contact meer. „Ze hebben me allemaal als een baksteen laten vallen", zegt ze verbitterd. „De eerste jaren dacht ik: Bekijk het toch. Ik kan wel zonder jullie. Maar de laat ste tijd krijg ik het er steeds moeilijker mee. Ik vind het een rot idee dat mijn dochtertje op groeit zonder familie." In het ik-tijdperk waarin ieder een z'n eigen gang gaat, zijn de familiebanden losser dan ooit. Zoiets als 'een bloedband' lijkt zelfs een achterhaald begrip. Niets is minder waar, benadrukt gezinstherapeute Caroline Roodvoets. „Er bestaat een soort onverbrekelijke band tussen ou ders en kinderen en tussen broers en zussen onderling. Dat wat je met je familie hebt zit heel diep. Het wordt enorm on derschat." De relatie- en gezinstherapeute van de stichting Adhesie GGZ Midden-Overijssel in Almelo (voorheen Riagg) krijgt regelma tig te maken met slachtoffers van familieruzies. „De meeste mensen komen binnen met an dere problemen. Ze lijden bij voorbeeld aan depressies of fo bieën. Maar als je dan door vraagt stuit je op familieproble men." Problemen met de schoonfami lie blijken ook vaak de oorzaak van echtelijke twisten, weet de gezinstherapeute. Het is het be kende verhaal van de man of vrouw die niet kan opschieten met de schoonouders. „Pas op voor die valkuil", waarschuwt ze. „Als je voortdurend afgeeft op je schoonouders, dan keert zich dat tegen je. Al vind je je schoonmoeder nog zo verve lend, en je schoonvader nog zo'n hark, houd je partner niet bij ze weg. Mensen kunnen nu eenmaal niet verdragen dat ie mand iets zegt over zijn familie, ook al is het nog zo waar wat er gezegd wordt. De loyaliteit van mensen ten opzichte van hun ouders, broers en zussen, zit heel diep. Het hemd is nu eenmaal nader dan de rok. En voort durend gekanker op schoonouders levert uiteindelijk grote loy aliteitsconflicten op binnen de relatie." Familieruzies kunnen behoorlijk uit de hand lopen. Familieleden maken eikaars le ven zuur, bedreigen elkaar, en slaan elkaar soms werkelijk een blauw oog. „Het komt regelma tig voor, ja", zegt Caroline. „De een heeft nu eenmaal een korter lontje dan de ander. Maar er zijn ook mensen die heel laconiek een streep zetten door hun fa milie. Laatst hoorde ik een vrouw zeggen: „Ik zie m'n fami lie niet meer, maar ik lig er niet wakker van." „Ja, ja", denk ik dan. „En al die lichamelijke klachten die hebt? Ruzie in de familie tikt hard aan, hoor. Het vreet van binnen als je in haat leeft. Als mensen besluiten om niet meer met hun fa milie om te gaan, dan krijgen ze daar bovendien later vaak spijt van. Vroeg of laat krijg je last van schuldgevoelens. Meestal als het te laat is. Als je ouders al overle den zijn. Ik zal dan ook nooit aandringen op het verbreken van alle banden met de familie. Soms moet het wel, als er hele vreselijke dingen zijn gebeurd, maai- het is een noodmaatregel. Je kunt beter proberen een weg te vinden om toch met elkaar om te gaan." De breuk van Bea met haar fa milie werd destijds veroorzaakt door de trammelant om haar verloofde. Bea: „Hij kwam uit de stad en rookte soms hasjies. En dat kon dus absoluut niet. Mijn vader vond dat hij niet deugde. Bovendien was hij niet van onze kerk. En dat ligt in mijn familie ook heel gevoelig. De spannin gen liepen thuis hoog op. We hadden voortdurend ruzie. Er viel echt niet te praten." Ook in deze tijd blijken gods dienstverschillen nog regelmatig aanleiding tot een breuk in de familie", zegt Caroline Rood voets. „Net als grote klasse- en grote cultuurverschillen. Soms gaat het ogenschijnlijk goed. Maar als een nieuwkomer zich niet werkelijk geaccepteerd voelt, kan het na jaren plot seling escaleren. Soms om een hele onbenullige reden, tijdens een familiefeestje. Of tijdens een belangrijke ge beurtenis zoals de verdeling van de erfenis. Dan komt ineens alle onvrede boven en barst de bom." Ouders kunnen veel doen om familieconflicten te verkomen, vindt Caroline Roodvoets. „Ze moeten ervoor zorgen dat er ba lans is in het gezin. Als ouders altijd een kind voortrekken, vraagje om moeilijkheden. Ja renlang sluimerende onvrede over de rol in het gezin is dan ook heel vaak de oorzaak van ruzies tussen zussen en broers. Oud zeer en oude vooroordelen steken dan onverwacht de kop op." Ruzies gaan soms van de ene generatie op de andere over. De ene tak van de familirf*n renlang niet met de afaa maar de nichten en ni ten niet eens meer w^ om begonnen is. „Dal vreselijk", zegt Caroliifi] voets. „Zo'n ruzie moi een keer worden opgf E Ze vind dan ook dat k' middeld moet worded i lieruzies. De bemiddé1 a een gezinstherapeuteJP' ook een dominee, eeiPe nichtje of een positief?'8 schoonzus. „Een benPJ kan vragen stellen die!e niet gesteld worden eie f aan het woord laten d nooit hun zegje doenJ3 kend is namelijk dat b milieruzie altijd in eeil< wordt rondgedraaid. I komen ze voortduren^ zelfde verwijten. En aPL willen ze hun gelijk h^ei uiteindelijk gaat het dj01 om. Het het gaat er oi? f gen beleefd zijn, hoe beleden de dingen hetf3 gemaakt en gevoeld. P1 ze vaak niet van elkaai0 mensen zitten vast in Je op de zaak en in hun F' delen. Zo heeft ieder haal. Een bemiddelaar voor zorgen dat alle viei boven tafel komen en»e oordelen milder word De therapeute nodigt een hele familie uit vdg middelingsgesprek en zoekt soms ook wel el! milie thuis. „Maar je ij tuurlijk geen wondereP wachten van een benr benadrukt ze. Soms ir cepteren dat een ruzié1 worden opgelost. Daa^1 misschien te veel gebP misschien valt er nog18 schipperen en kun je (f' dat mensen toch nogj' door een deur kunnei?c bijvoorbeeld een sooi0 gangsregeling bedenk?' klein lijntje naar de faf Dat is altijd beter dan3' de familieruzie nog z<f is nooit te laat om te j?' Bea voelt wel voor zo'i( deling. Ook haar vrieil ze een jaar na de famj| getrouwd is, staat er p genover. Bea: „Mijn n dat ik er onder lijd. H( gewoon te lang. Ik weP ouders diep in hun ha' driet hebben om de h0 stand. Het liefst zou if keer rustig met ze will' Al was het voor mijn <r Zij mist haar familie.'? S Anne Velthausz 1 K Illustratie: GPD/Anettc We waren een dag of tien in Italië, mijn man en ik. En bleven ons verbazen. Over de Itali aanse gewoonte om de hele avond aan de eettafel te blijven zitten, onder zo'n grote lamp. Niet alleen in de modale Itali aanse huizen ontbreekt de schemer lampjescultuur, ook in de lokale restau- rants. Daar schommelt vaak zo'n be- «8*, minnelijke, middelbare 'mama' op y&J i slippers de gerechten naar de tafeltjes met hun kraakhelder, geste- ven linnengoed. Haar man neemt de bar voor zijn reke- ning en de breedvoerige sa- menspraak over het wereld nieuws met zijn klanten. Daartoe aangemoedigd door de televisie die de hele dag aan staat. Ze zijn gezellig die res taurants, ondanks het helle licht. Wie hier eet, hoort bij alle andere eters en zij horen bij jou. Je converseert niet paars gewijze, je krakeelt met elkaar, daardoor aangemoedigd door je linkerbuurman of rech terbuurvrouw, of die van een paar tafeltjes verder. Je wordt, gaandeweg, een grote, tijde lijke eetfamilie. Wij, Nederlanders, houden daar niet zo van. Maar het gebeurt of je het wilt of niet. Het is de luide toon waar je niet om heen kunt, het gezamenlijk in lachen of verontwaardiging uitbarsten. En de nadrukkelijke blikken op de zwijgenden die dwingen: zeg ook eens wat. Er is altijd wel zo'n gangmaker die de gemoede ren weet te mobiliseren. Dit keer was het een man met een zoontje van bijna drie. Samen voerden ze een eetact uit die de vorm van 'slapstick' aannam. De bullebak dwong het kind met mes en vork te eten, op zijn knieën op een stoel, en ieder keer als het knoeide riep hij: 'Zijn moeder heeft hem bedorven'. Maar het zou allemaal nog wel in orde komen, want: 'Het is het zaad dat een kind maakt, niet de grond waarin het geplant wordt'. Hij had nog meer van dit soort machostandpunten, voortspruitend, zo dacht ik, uit zijn positie van gescheiden vader. En ja hoor, drie kwartier later kwam er een vrouw binnen die het jongetje vol blijdschap deed uitroepen: mama, mama. 'Daar hebben we de oude', zei de man. Ze was een jaar of 35 en kwam, zo uit haar werk, haar kind ophalen. Een aantrekkelijke vrouw, die verliefd was geworden op de verkeerde man, een nietsnut met een bloedhekel aan werken, zoals hij zelf zei. Het hele tafereel was een treffende illustratie van de nieuwste echt scheidingscijfers die juist die week een maat schappelijke discussie in Italië op gang had den gebracht. Want het aantal scheidingen in de leeftijdsgroep tussen de 23 en 35 jaar is nog nooit zo hoog geweest, en het zijn vooral de jonge, werkende vrouwen die het initiatief ne men. Pikant detail: in 2000 zijn in Italië zestig vrouwen rechtstreeks van de huwelijksreis te ruggekeerd naar hun moeder. Italië blijft verbazen. Vorig jaar vonden we een telefoonboek in onze brievenbus, dit jaar ging de bel en stond er een man met een wa gentje voor de deur. Hij zwaaide wervend met het nieuwe telefoonboek, maar dat kregen we alleen als we het oude inleverden. Recycling. Overheidsopdracht. Door heel Italië worden nieuwe telefoonboeken huis aan huis afgele verd en de oude ingezameld. Een paar dagen later ging de bel weer. Ze kwamen onze CV-installatie controleren op afstellingen uitstoot. Wettelijk verplicht. We stonden erbij en keken ernaar. Wat een vlijt, wat een inzet. Alles tenslotte geregistreerd in ons onderhoudsboekje dat werd meegenomen, opgestuurd, en vervolgens weer wordt terugge- I stuurd. Kom daar in Nederland ma om. Datzelfde geldt voor de gele scli die iedere dag de kinderen van heti en brengen. Allerzielen werd niet alleen gevierd hoven die er als bloeiende asterveldl gen, maar ook met een speciaal bra dei morti. Overal te koop. Een zeerj delicatesse, bedoeld voor je laatste n ook zeer gewaardeerd door de sprin Na Allerzielen is er het de 'Ossa dei I beenderen van de doden), dat proe) ge knekels. We kopen het pani dei morti in het keltje tegenover ons en vragen de ei\ hoe het met haar vader gaat. Toen I twee jaar geleden voor het eerst zag hij achter een stoel over de stoep, o/i volgens op te gaan zitten en met zij het nog deed, houtjes te hakken. De daarna bleef hij op het balkon van zitten, of binnen. De laatste keer za schim achter het raam, en wuifde n met zijn ene hand die het nog deed, het grootste deel van de dag in bed1 naar de schemerzone tussen leven 'Hij wil niet meer', zegt zijn dochtei wat extra pani dei morti voor hem

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 2