Tn B<
I LEIDEN REGIO R3
i hese fluit, het denderen op de rails en de gezellige verlichting
Uouette, geluidsapparatuur als
kunst
sveld
staat er alleen voor bij referendum Aalmarkt
- DONDERDAG 8 NOVEMBER 2001
1 Nieuw boek over een periode die veertig jaar geleden eindigde
bij de opheffing van andere tramlij
nen te voorkomen.
Van Dam schrijft er veertig jaar later
nog altijd over met een forse dosis
weemoed. Hij heeft de tram nooit los
kunnen laten. Zijn fascinatie voor de
ze vorm van openbaar vervoer ont
stond al in zijn jeugdjaren in Den
Haag, zijn geboortestad. „Die hese
fluit, het denderen op de rails, de ge
zellige verlichting, de prachtige inte
rieurs, de altijd behulpzame conduc
teur en de tramtechniek zetten mij in
vuur en vlam. Techniek in de breed
ste zin van het woord spreekt me so
wieso aan. Zo sleutel ik veel aan een
oldtimer. Verder ben ik veel in de ar
chieven met materiaal over trams te
vinden."
Van Kamp was ook lid van een ploeg-
je van zo'n vijftien tramfanaten die
tussen 1976 en 1984 een Boedapes-
terrijtuig type B 412 van de NZH in
oude staat terugbrachten. De Boeda-
pester deed dienst als zomerhuisje en
Van Kamp en de zijnen konden dat
niet aanzien. „We hebben het geres
taureerd van een oud wrak tot nieu
we tram. Een enorme klus. Hadden
we van tevoren geweten wat ons
stond te wachten, dan waren we er
nooit aan begonnen."
Nostalgie en de herinneringen aan de
tijd dat het openbaar vervoer uit
blonk in punctualiteit en service zijn
andere pijlers van Van Kamps liefde
voor de tram. NZH-mensen schre
ven 'discipline' met hoofdletters. Ze
hadden liefde voor hun werk. De
trams reden op tijd. Er was altijd per
soneel aan boord, dat vriendelijk en
hulpvaardig was. Moet je tegenwoor
dig kijken in de bussen en in de trei
nen. Als er nu iets mis is, worden er
eerst inspraakcommissies geraad
pleegd alvorens het sein tot vertrek
ken afkomt. Hoezeer het publiek dat
op prijs stelde, is nu nog te merken
tijdens filmavonden. De bezoekers
adoreren de trams en het personeel
op het witte doek."
„Je voelde je altijd veilig in de tram.
Agressiviteit in het openbaar vervoer
bestond niet eens. Het trampersoneel
genoot ontzag. Tegenwoordig wor
den 18- of 19-jarige broekies als toe
zichthouder aangesteld. Hopelijk
wordt die fout niet begaan met de
Rijn Gouwe Lijn."
Toen de tram nog reed in Leiden' is
verkrijgbaar bij de boekhandel of
rechtstreeks te bestellen bij de au
teur/uitgever: A- van Kamp, De
Driestal 20,1852 RC Heiloo. Tele
foon: 072-5331291.
De Blauwe Tram op het enkele spoor door de Hogewoerd. Foto: archief Ad van Kamp
ioevoet
'b
Wst van de Rijn Gouwe Lijn
Ad van Kamp (1945) uit
se|istorische vergissing
lerpe schrijver van het boek
JS4n nog in Leiden reed', dat
en uitkomt, kijkt verlangend
anjerugkeer van zijn favoriete
iel in het stadsbeeld. Aan-
Lcli hij in de toekomstige
iaij naar Gouda en de Duin-
n jek het zoveelste proefbal-
d.pral omdat het ene uitstel
befcpvolgde. „Maar ingewij-
^ftme van mijn scepsis afge-
v%rtellen me dat het nu
Rj^at gebeuren."
noi
w^uwe Lijn zal gedeeltelijk
'ijqlen van de Blauwe Tram.
Seiaject was dus zo gek nog
Se^an Kamp. „Het was stom
rerilijnen op te heffen. Trams
§e,l eigen baan. Het verkeer
^e>t door gehinderd, ze zijn
varfi geen uitlaatgassen uit.
^e|die de trams opvolgden,
kuils in het verkeer, ze stin-
he1en lawaai. Bussen bete-
mj
de
mé
slu
dal
kenden geen vooruitgang maar een
stap terug. Kenmerkend is dat precies
deze constateringen worden gebruikt
als argumenten vóór de invoering
van de Rijn Gouwe Lijn."
Van Kamp houdt het er maar op dat
ook de geschiedenis van de tram er
één is van golfbewegingen. Op vrij
dag 9 november 1961 werd de histo
rische vergissing begaan. Toen wer
den de NZH-tramlijn Leiden-Voor-
schoten-Den Haag en de HTM-tram-
lijn Leiden-Wassenaar-Den Haag de
finitief opgeheven. Ze zouden vanaf
het Leidse Stationsplein alleen nog
ritten maken naar hun 'slachtbank'
in Voorschoten. Daar werden ze ge
sloopt.
Het afscheid van toen doet de 'tram
hobbyist', zoals hij zichzelf aanduidt,
nog altijd pijn. Omdat het 40 jaar ge
leden is, schreef hij een boek over de
Blauwe en de Gele tram. In een opla
ge van 2500 stuks. „In eerste instan
tie. Herdruk is mogelijk." 'Toen de
tram nog reed in Leiden' is Van
Kamps tiende boek en het vierde
over zijn geliefde onderwerp.
Van Kamps boek telt 108 pagina's en
staat vol met historische foto's. Hij
gaat in op de NZH-tramlijnen van
Leiden naar Haarlem, Katwijk,
Noordwijk, Den Haag en de stads
dienst Oegstgeest-Rijndijk. Ook is er
aandacht voor de Gele Tram van de
HTM, die tussen Leiden en Den Haag
reed.
Hoewel 1961 het jaar was waarin de
laatste trams tot stilstand kwamen,
was het doek eigenlijk al kort na de
Tweede Wereldoorlog gevallen. De
NZH was een dochter van de NS en
de directies van beide bedrijven be
sloten toen al het trambedrijf te liqui
deren en de tramlijnen te 'verbus
sen'. In 1948 verviel de Haarlemse
stadslijn en een paar maanden later
was de tramlijn Leiden-Haarlem aan
de beurt.
In 1961, schrijft Van Kamp, resteer
den nog slechts twee tramlijnen van
het eens zo imposante Leidse tram-
wegnet. „De Gele tram reed nog
steeds via Wassenaar naar Den Haag,
de laatste Blauwe reed via Voorscho
ten naar de Residentie." Een tekort
aan autobussen en een ontsluitings-
weg in Leiden die maar niet af wilde
komen, hadden het bestaan van deze
lijnen gerekt. De datum van zaterdag
11 november gold als de laatste dag.
Maar het einde kwam toch sneller,
namelijk op 9 november. Om 18.42
uur reed echt de allerlaatste Blauwe
Tram van het Leidse Stationsplein
naar Den Haag. Door de opheffing te
vervroegen, wist de NZH ongeregeld
heden die zich hadden voorgedaan
uit de Leidsch DagbladAltCHIEVEN
ANNO 1901
Vrijdag 8 November
LEIDEN - Adressen van het Bestuur van het Cen
traal Israëlietisch Kinder-, Wees- en Doorgangshuis,
alhier, dat een nieuw gesticht wil bouwen aan den
Zoeterwoudschen Singel bij de Stadsmolensloot, en
van een twintigtal eigenaren en bewoners van langs
den Zoeterwoudschen Singel gelegen perceelen ge
ven hun aanleiding er den Gemeenteraad aan te her
inneren, hoe hunnerzijds reeds meermalen een voor
stel tot het leggen van een brug over de Zoeterwoud-
sche Singelgracht werd in uitzicht gesteld. Reeds bij
de beantwoording van het verslag van het verhandel
de in de secties van den Gemeenteraad bij het on
derzoek der ontwerp-begrooting voor het jaar 1900
werd naar aanleiding van den door verschillende le
den uitgesproken wensch naar verbeteri ng van de
toegangswegen van het nieuwe stadsgedeelte naar
de binnenstad, door B. en Ws. medegedeeld, dat zij
weldra voorstellen zouden doen tot het leggen van
een vaste rijbrug over de Zoeterwoudsche Singel
gracht, ter hoogte van de Kraaierstraat, en van een
rustieke brug ter hoogte van 'Musis Sacrum'. De
reeds te lang verwaarloosde belangen van eigenaars
en bewoners van perceelen langs den Zoeterwoud
schen Singel vragen thans om voorziening.
ANNO 1976
De stads
dienst
Oegst
geest-Rijn
dijk op de
Rhijngees-
t terstraat-
weg in
Oegst-
geest.
Foto: Rob
van der
Leest
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dauen na plaatsing een ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 bi zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
lew
kj
oevoet
>nf
fractie van LWG/De
0|peft niet te rekenen
fanuit de Leidse ge-
1 voor haar plan voor
ïdum over het Aal-
ct. Ook niet van D66,
ruim twee jaar gele-
jurde op een kabi-
Joen het referendum
|en van onder ande-
^enator Wiegel sneu-
Eerste Kamer. Frac-
.1 Vlasveld van LWG-
>èn heeft volgens ei-
n van haar D66-colle-
te horen gekregen
dat hij het Aalmarktproject wel
iswaar geschikt vindt voor een
volksraadpleging, maar dat de
burgers het initiatief moeten ne
men. „De burgers moeten laten
zien dat het hen menens is."
Vlasveld heeft Welling gepolst
na een column van en een ge
sprek met Van der Veen van de
PvdA. Die heeft in het elektroni
sche blad van zijn partij voor
speld dat er een referendum
over het Aalmarktproject komt.
Van der Veen is verbaasd dat
D66 tot nog toe niets onder
neemt. „Je zou toch verwachten
dat deze partij haar kroonjuwe
len eens flink wil afstoffen."
D66-wethouder Pechtold heeft
enige tijd geleden tijdens een
partijbijeenkomst gezegd dat hij
wel wat voelt voor een referen
dum over het Aalmarktproject
maar het bleef bij die uitlatin
gen. Dat D66 niet warmloopt
voor een referendum dat door
de gemeenteraad is aangezwen
geld, komt ook doordat de partij
tevreden is met de huidige plan
nen, beseft Vlasveld. Zo is er nog
altijd kans op de tweede zaal
voor de Stadsgehoorzaal en
wordt het LVC, waarvoor D66-
wethouder Pechtold ook verant
woordelijk is, aan een nieuw on
derkomen geholpen.
Hoewel Vlasveld van de ge
meenteraad weinig heeft te ver
wachten, is voor LWG/De Groe
nen hiermee de kous niet af.
Vlasveld vraagt binnenkort een
interpellatiedebat aan dat dins
dag 13 november moet worden
gehouden. „Ik wil een hoofdelij
ke stemming. Laat iedereen
maar hardop zeggen dat hij of
zij tegen een referendum is."
Intussen komen de voorberei
dingen voor aanvraag van een
referendum vanuit de burgerij
op gang. Hierbij is LWG/De
Groenen, net als bij het vorige
referendum over het Koninklijk
Militair Invalidentehuis, nauw
betrokken. Voor zo'n referen
dum zijn in eerste instantie 750
handtekeningen nodig. Vlasveld
acht die hoeveelheid haalbaar.
In tweede instantie moeten er
4.000 krabbels worden vergaard.
„Daarvoor moeten de mensen
op het stadhuis komen. Dat is
een stuk lastiger."
LWG/De Groenen wil het refe
rendum het liefst wijden aan het
meest omstreden planonder
deel, de sloop van de Aalmarkt-
school, waar een grote kleding
zaak wordt gedacht. Zoals het er
nu uitziet, valt de volksraadple
ging samen met de Tweede Ka
merverkiezingen in 2002.
M Een rubikk veto «loSiknit
ng
itd
00fstudeerde industrië-
a%ig in Eindhoven.
Mfcuwd kon hij daarna
hcjdan voor zichzelf
Asflleen op die manier
:O0k Ribot zijn ei kwijt.
e8ÏÏat je met die oplei-
M bedrijf gaat werken,
AeÜaar niet echt je ei-
leggen. Zo'n be
waak dat en dat maar
date marktidealen.
tgeen zin in."
jaar na het afron-
;rc|i studie is hij waar
,rom: hij ontwerpt en
'°%oogwaardige audio-
„Ik was een tijd be
rgbeken waarin ik me
en Drukken. Ik wilde
enfcving toch meer de
kunst op."
'fdjtatuur en kunst, dat
ecfoepaald een alle-
sMbinatie. Helaas, zegt
taljl mensen kunnen
lCh muziek. En dat be-
;re|e moeten leven met
ni»>are apparatuur die
ie(jziekreproductie ont-
gei^og afgezien van de
e Maspecten die soms
hffeijn, is de vorm, het
tejjk lelijk. Met andere
ia% apparaten worden
e Rin het interieur."
pf ^ijn er wel merken
irn^ign doen, aan fraaie
Maar het zijn er
<ang Olufsen is een
lQllliigen die iets aan
nsl
tra)
Hendrik Ribot en zijn audiospullen. „Om als beeldend kunstenaar en vormgever aan de zijlijn te blijven
staan, terwijl ideeën borrelen en de handen jeuken... Nee, dank je." Foto: Mark Lamers
vormgeving doet. Maai' de laat
ste tijd is dat ook minder, vind
ik. Wat te gladjes. Bovendien,
veel van de aanschafprijs zit in
het vormtechnische. Dat is ten
koste gegaan van de geluids
kwaliteit."
Daarom denkt Ribot dat zijn ei
gen merk - Alouette - in een be
hoefte voorziet. Het is een gat in
de markt. Wat dat eigen merk
nu precies inhoudt? In het pers
bericht waarin hij zich presen
teert, omschrijft hij dat als volgt:
„De ontwerpen zijn geen kasten
om alleen maar de inhoud te
beschermen en aan het oog te
onttrekken. Maar rigide vormen
die meer gemeen hebben met
meubels dan met de doorsnee
audioapparatuur. Door het ge
bruik van materialen waarbij het
natuurlijk karakter en de eigen
waarde wordt behouden, pro
beer ik een vorm te realiseren
die puur en zo mogelijk tijdloos
is." Dat alles in samenwerking
met APN uit Rotterdam, dat de
techniek - de hardware - levert.
Dat klinkt nogal pretentieus, dat
weet hij ook wel. Maar hij wordt
naar eigen zeggen zo vaak ge
confronteerd met 'idiote pro
ducten en richtingloze vormge
ving' dat zijn eigen merk er wel
uit moest rollen. „Om als beel
dend kunstenaar en vormgever
aan de zijlijn te blijven staan,
terwijl ideeën borrelen en de
handen jeuken... Nee, dank je."
De wensen van de consument
spelen ook een belangrijke rol
bij het maken van de verschil
lende producten. Die kan kiezen
uit verschillende en kleuren en
houtsoorten voor de afwerking.
En voor wat betreft de behui
zing is er een keus tussen onder
andere aluminium, messing,
perspex, hout, speksteen en
mdf. De producten zelf, voor
versterkers, eindversterkers, ge
luidsboxen, cd-spelërs en bij
passende meubels met verlich
ting.
De reacties die hij tot nu toe
heeft gekregen waren allemaal
zeer lovend: fraai uiterlijk en
fraai geluid. Dat eerste is een
kwestie van smaak natuurlijk.
Over het geluid is geen discussie
mogelijk. Dat is voortreffelijk, zo
wijst een luisterproef uit. Warm,
kristalhelder en vol details.
Voor meer informatie: www.eu-
ronet.nl/tobir
Herman Joustra
Maandag 8 november
LEIDEN - Een langgerekt en welgemeend ja klonk
zaterdagavond tegen elven door de Leidse
Groenoordhal. De vijfduizend aanwezigen gaven
daarmee een bevestigend antwoord op de vraag van
Alice Oppenheim of Taptade volgend jaar in Leiden
moet terug komen.
Elf maanden van intensieve voorbereiding door een
team van louter vrijwilligers zijn aan deze avond
vooraf gegaan. Wat begon met het opzetten van een
op Amerikaanse leest geschoeid majorettenpeloton
dat Fourty Four Degrees moest gaan heten, eindigde
in de organisatie van een voor Leiden ongekend eve
nement, dat niemand een half jaar geleden nog voor
mogelijk had gehouden. "Ze hebben durf gehad,
maar ze hebben gelijk gekregen", zei burgemeester
Vis in zijn openingswoord.
Zes muziekkorpsen, waarvan er vijf hoge ogen heb
ben gegooid op de wereldkampioenschappen in
Kerkrade en die alle zowel nationaal als internatio
naal bekend zijn en daarbij het eerste optreden van
een voor deze stad geheel nieuw soort majorettes.
Dat was de formule die het Taptade bestuur voor de
ze avond had bedacht.
De lichten gaan uit, vier spots gericht op Advendo
uit Sneek, dat op het balcon de speciaal voor deze
avond door Koos Mark gecomponeerde Taptade-tu-
ne, liet horen. Een kort woord van burgemeester Vis
en presentatrice Alice Oppenheim, maar daarna was
het voor de rest van de avond muziek geblazen. En
dan tenslotte de Fourty Four Degrees, want daar was
het uiteindelijk allemaal om begonnen. Niet alleen
majorettes, maar ook Pom Poen Girls, een in Ameri
ka sinds jaar en dag bekend verschijnsel. In de
Groenoordhal werd een voorproefje van deze in ons
land toch nog vrij onbekende vorm van vermaak ge
toond. Dames met krullenpruiken, gekleed in jeans-
hotpants met witte sterren en in de ene hand een ro
de en in de andere hand een witte 'Pom Poen'.
LEIDEN-Jeroen
van Egmond
brengt de stand
op 0-2 voor Lug-
dunum in de der
by tegen LDWS.
Ploegmaat Pijn
akker kijkt vol
spanning toe. De
LDWS'ers Moes
man, Matters,
doelman Visser
en Fakkel zijn
kansloos.
Foto: Archief
Leidsch Dagblad
