Nieuwe kleuren voor het aloude Egypt(
CULTUUR 8f KUNST
Derde editie van Cultuur op Drift biedt kleurrijk programmi
Het Swamp Circus
heeft meer lucht nodig
Mariza zingt als de i
Muizenfeuilleton Pi, Po, Pu, Pa Pé van theatergroep Carver gaat lichtvoetig van sta
vrijdag 19 OKTOBER 20Q1
Ontwerper Bob Crowley steekt Aida in modern jasje
Spaanse kunst in
twintigste eeuw
den haag - Een medewerker
van het Haags Gemeentemuse
um brengt de Spaanse vlag'
naar zijn tijdelijke plaats aan de
muur. Het schilderij van Miro
maakt deel uit van een tentoon
stelling 'Meesterwerken uit het
Reina Sofia', een overzicht van
Spaanse kunst in de twintigste
eeuw. Naast werk van Miro is
ook Picasso bijzonder goed ver
tegenwoordigd. De expositie -
van 25 oktober tot 17 februari -
is ingericht ter gelegenheid van
het bezoek van het Spaanse ko
ningspaar. Foto: WFA
Rock herleeft
in Antonius
leiden - De gouden jaren van
de rock herleven zaterdag 27
oktober tijdens 'Coverbox 2001'
in het Antonius Zalencentrum.
In optredens van drie kwartier
vertolken zes bands muziek van
bekende popmuzikanten en
rockgroepen. Vanaf 20.30 uur
spelen achtereenvolgens Miss
Treated, Panic in Detroit, The
Flatcar Riders, Maximum Over
drive, Klapstuk en The Stage. Zij
tracteren het publiek op muziek
van onder meer Deep Purple,
David Bowie, Steppenwolf, The
Blues Brothers en Santana. De
zaal gaat open om 20.00 uur.
Kaarten zijn ondre andere ver
krijgbaar aan de zaal.
Oosterhuis in
Stadsgehoorzaal
leiden - Zangeres Trijntje Oos
terhuis, bekend van de Neder
landse popgroep Total Touch,
geeft donderdag 15 november
een concert in de Leidse Stads
gehoorzaal. Het optreden
maakt deel uit van haar solo-
theatertoumee, waarmee zij tot
en met 18 december in 21 thea
ters in heel Nederland te zien
is. Kaarten reserveren voor het
concert is mogelijk aan de kassa
van de Stadsgehoorzaal of op
071 - 5131704.
scheveningen - Geen kamelen, olifan
ten en piramides dit keer. Ontwerper
Bob Crowley koos voor een andere aan
pak om het oude Egypte in beeld te
brengen. Voor de musical Aida, die ko
mende zondag in première gaat in het
Circustheater in Scheveningen, creëerde
Crowley een eigentijdse en kleurrijke
visie op hoe het ooit in Egypte geweest
moet zijn. Inspiratie vond hij in het Me
tropolitan Museum of Art in New York.
En ook bij rockster Elton John, bekend
om zijn extravagante levensstijl. Vol
gens sommigen is het werk van Crow
ley bepalend voor het succes van de
musical.
Neem de scène waarin een complete
modeshow wordt opgevoerd. Tegen
een achtergrond van fel gekleurde
vierkanten presenteren modellen de
meest waanzinnige creaties. „Een ode
aan de mode", zo noemt Crowley die
scène. „Op een komische manier zijn
daarin alle bekende symbolen van het
oude Egypte verwerkt. Het lijkt op een
videoclip. Het publiek is, dankzij MTV,
tegenwoordig gewend om muziek met
beelden te horen. De mensen zijn vi
sueel goed onderricht. Ze verwachten
wat te zien als ze naar het theater
gaan."
Bezoekers van Aida komen in elk ge
val ogen tekort. Geen neerstortende
kroonluchters of landende helikopters
dit keer, wel een fantasievolle aankle
ding van een voorstelling die het mid
den houdt tussen een popconcert en
een traditionele musical. Ofwel: de
sign gebaseerd op popsongs die Elton
John schreef op teksten van Tim Rice.
„Die liedjes van Elton gaven mij het
excuus om voor een meer eigentijdse
aanpak te kiezen", legt Crowley uit.
„Toen Disney mij vroeg voor deze
musical, dacht ik: oh god, dat verhaal
van Aida zit vol clichés; daar heb ik
niet zo'n zin in. Nadat ik de muziek
had gehoord, realiseerde ik me dat het
om een rock-'n-rollshow gaat. Ik ben
een kind van de jaren zestig en zeven
tig, groeide op met The Beatles en El-
ton John. Dit was dus mijn pakkie-an.
Ik wist in het begin in elk geval wat ik
Scène uit Aida, de musical die zondag in première gaat. Foto: GPD
niet wilde: het kitscherige, campy
beeld van het oude Egypte dat ieder
een kent van de films. Tien jaar gele
den ben ik naar Cairo geweest. Daar
heb ik onder andere de piramides ge
zien. Sindsdien weet ik dat die tijd er
heel anders heeft uitgezien dan wat
Hollywood er altijd van maakte."
„Samen met regisseur Robert Falls
ben ik een dagje gaan rondlopen in de
Egyptische vleugel van het Metropoli
tan Museum of Art in New York. Dat
was sensationeel. Wat je daar ziet,
heeft alles te maken met het een anti-
barok gevoel. Decoraties in het oude
Egypte waren minimalistisch. Geen
overdreven poeha, maar alles terugge
bracht tot de simpele kem. Die lijn
wilde ik in deze musical doortrekken."
Dat uitgangspunt zorgde voor een
moderne vormgeving van de tijd
waarin het verhaal van Aida zich af
speelt. Crowley„Ik houd van moder
ne dingen. Je moet altijd naar het ver
leden kijken door de ogen van van
daag de dag. Ik ben geen archeoloog;
het is mijn taak niet om naar het au
thentieke verleden te zoeken. Natuur
lijk doe ik mijn research, maai
werper ga ik op een bepaald n
mijn eigen weg. Het is mijn
woordelijkheid om dingen op
te maken die het publiek aj
ken."
„Het gebruik van felle klein
daarbij voor de hand. Wat we
sea zien uit de tijd van het oude
te heeft allemaal een zand- of
kleur. Oorspronkelijk moeten
voorwerpen en bouwwerken
kleurrijk geweest zijn. Ik heb ea
gezien waarop je nog een klein
van de oorspronkelijke blaim
kunt zien. Door de eeuwen he
al die kleuren afgesleten."
Aan de andere kant vraagt ooi
John om een kleurrijke show,
taal elke song van hem in een
mensionele ervaring. Hetzelfde
ook wanneer ik werk met tekg
Shakespeare. De woorden st]
papier, maar ik als ontwerper o
mede tot leven brengen in heli
Daarbij houd ik ervan om dei
van het publiek te prikkelen 1
publiek niet betuttelen; het is
gent genoeg. Maar door suggi
wekken zet ik het aan het denh
Crowley maakte zowel de da
de kostuums voor Aida. De b«
liet hij over aan Natasha Katz,
renommeerde belichter uit ha
kaanse theater. „We werken 1
tens samen. Ik ben afhanke
wat zij doet. Een lichtontwa
mijn werk maken of breken; i
tert heel nauw. Ik heb vaker m
sha samengewerkt. Zij zit op d
lijn als ik."
Crowley gelooft niet dat ma
het zien van de musical Aida
leen maar hebben over de de
de kleding. „Een beeld werkt ai
de rest ook klopt. Mensen la
luisteren en leggen dan ved
Aan de andere kant: je magi
toch wel een visueel geweldige
ven als ze naar het theater kom
Musical 'Aida'. Te zien in het
theater, Scheveningen. Pr
21/10. Open eind productie.
leiden - Mijatovic een pass zien geven
op Boban en Suker samen in de spits
met Savicevic - de echte liefhebber
van de ware voetbalkunst die dét nog
eens wil meemaken moet zich op 5
november vervoegen bij LAK cinema.
Daar draait namelijk de film 'Het laat
ste Joegoslavische elftal' van Vuk Ja-
nic. Met behulp van deze film laat Ja-
nic het uiteenvallen zien van de staat
Joegoslavië én van het voetbal-dream-
team waar de genoemde spelers in za
ten. De vertoning heeft plaats in het
kader van de derde editie van Cultuur
op Drift, het culturele vluchtelingen-
festival in Leiden, dat dit jaar van 5 tot
en met 10 november wordt gehouden.
Cultuur op Drift is een ware multi
culturele manifestatie, waarbij de cul
tuur van de vluchtelingen en asielzoe
kers centraal staat. Onder hen bevin
den zich relatief veel kunstenaars,
schrijvers en muzikanten, die in hun
eigen land vaak al succesvol waren.
De 'organisatie van Cultuur op Drift
vindt dat te weinig Nederlanders zich
bezighouden met hun rijke culturen
en artistieke kwaliteiten. Tijdens het
festival kunnen de bezoekers daarom
op verschillende locaties in Leiden ge
nieten van een programma gevuld
met muziek, theater, film, literatuur,
beeldende kunst, workshops, lezingen
en kinderactiviteiten.
Zo zijn er naast de film van Vuk Janic
twee exposities te zien. 'Beelden uit
Soedan' van de Soedanese beeldend
kunstenaar Ali B A Elsanousi is tot en
met 30 november te zien in de Open
bare Bibliotheek. Daarnaast hebben
koppels van zes Leidse en zes ge
vluchte kunstenaars een week lang sa
mengewerkt rond het thema 'Op basis
van...' De resultaten van deze samen
werking zijn te bewonderen in de
tuinzaal van het Centrum Beeldende
Kunst (CBK) van 8 november tot en
met 2 december.
Het zwaartepunt van het festival ligt
op zaterdag 10 november. Zo kunnen
kinderen 's middags vanaf 13.30 uur
in het Leidse Volkshuis terecht voor
activiteiten rond het thema 'In Hol
land staat mijn huis.' Volwassenen
kunnen op dezelfde tijd en locatie
deelnemen aan workshops en presen
taties om zo in contact te komen met
mensen uit andere culturen. Op deze
manier kan iedereen leren over hun
achtergrond en gewoonten. Haar
vlechten, zeep maken, het beoefenen
van de Srilankese kookkunst; er is van
alles mogelijk.
De beoogde hoogtepunten op de za
terdag zijnde twee muziekfestivals.
's Middags zingen amateurs i
schillende landen in De Wat
het Wereldliederenfestival
vonds is het tijd voor een wen
ziekfestival in het Leidse Volks!
Cultureel Centrum de X. Een
groepen uit Afrika en het V
Oosten verzorgen hier de m
optredens. De avond wordt afg
met een wereldswing.
De volledige programmakra
Cultuur op Drift is op diverse]
in de stad verkrijgbaar.
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: 'Moto' van Swamp Circus. Gezien
18/10 Leidse Schouwburg
Weg met de open-jongerenriolen, ranzi
ge barretjes, braderieën en tochtige ten
ten. Popmusici en circusartiesten lijken
tegenwoordig niets liever te willen dan
hét Theater In. Zo kwamen in de eerste
twee weken van het nieuwe seizoen Kris
Niklison (ex-Cirque du Soleil), Hazel
O'Connor (ex-punkkoningin), Harrie
Jekkers (ex-Klein Orkest) en de Nits naar
de Leidse Schouwburg. En gisteren dan
Swamp Circus, een getalenteerde troupe
die producties en andere maatschappe
lijk waardevolle projecten ontwikkelt
vanuit een in onbruik geraakte fabriek in
Sheffield. De artiesten zijn bijvoorbeeld
jongleur, flamencodanseres en clown, of
acrobaat, fakir, touw- en trapezeartiest,
of reus, mimer, jongleur, zanger, padde
stoelkenner en tolk Chinees.
Met al die mogelijkheden hebben ze een
verhaal in elkaar gedraaid waarin hun
kunsten alle ruimte krijgen. Hoe dat pre
cies verloopt, is niet zo een twee drie na
verteld, maar het gaat over de goeien te
gen de slechten (die met de kettingza
gen). De dubieuze kant leeft in een we
reld van motoren, snuift met veel smaak
uitlaatgas en kidnapt een soort van he
melse geest die een paar keer bijna ont
snapt, geholpen door de goeien. Haar
lyrische poëzie dreigt het definitief af te
leggen tegen de hardrock van de motor
muizen. Maar alles komt goed.
Swamp Circus maakte vorig jaar indruk
aan de Parade in Den Bosch en kwam
opnieuw naar Nederland voor een thea-
tertoemee. Een groep die het moet heb
ben van weidse ruimtes, harde muziek,
motorgeronk en vuurspuwerij staat nu
ingekaderd in een klatergouden lijst op
een klein podium tegenover beschaafde
mensen in gerieflijke stoelen met
brandweervoorschriften.
Ze willen de lucht in, maar moeten uit
kijken dat ze niet uit het zicht verdwij
nen. Ze willen muziek met vele decibel
len tegelijk de lucht in blazen, maar de
buren mogen niet klagen. (Het geluid
van saxofoon, zang en cello was trou
wens beroerd.) Ze willen rondscheuren
op motoren, maar met een beetje gas
zouden ze al in de pluchen draperieën
terechtkomen. Dat wringt een beetje.
Toch laat het lekkere zootje ongeregeld
mooie dingen zien in de tempel van
cultuur. De Swamp Circusartiesten zijn
goede acrobaten, onderhoudende jong
leurs, sterke trapezewerkers. Ze hebben
humor ook; de manier waarop de dame
met de gescheurde netkousen haar
pruik fatsoeneert die ze eerst met een
zweep bijna van haar hoofd knalde, die
leer je alleen op straat.
En ze brengen hun enthousiasme en in
zet over. De luchtdans van de twee roze
dames in vier lange witte gordijnen ben
ik meteen thuis gaan proberen. Ik tik dit
stukje met één vinger op een zachte
stoel.
Fado wacht spannende toekomst
Swamp Cir
cus in de
Schouwburg.
De groep uit
Sheffield
heeft meer
ruimte no
dig. Publici
teitsfoto
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Mariza. Gehoord: 18/10.
Stadsgehoorzaal, Leiden
De beste ambassadeurs van de
traditie zijn zij die hun wortels
hebben teruggevonden. Dat be
wijst de Portugese fado-zange
res Mariza. Ze rook aan de pop,
de jazz en de blues, maar een
paar jaar geleden vond ze zich
zelf terug in de fado, die ze op
onnavolgbare wijze levend
maakt. Ze zingt als de zee: kleine
en intieme fluisteringen alsof ie
mand haar kietelt, omstuimige
en stormachtige uithalen alsof
haar hart breekt. Groot en fors is
haar stem, maar ook lief en ver
leidelijk. Haar onvoorspelbare
timing is subliem, als de regels
wit in een goed gedicht, altijd in
dienst van de emotie in het lied
en elk woord krijgt zijn eigen,
veelbetekenende kleur. Ze zingt
uit noodzaak, en dan blijven de
liederen je bij. Mariza is maxi
male emotie, passie, in een bui
tengewoon muzikaal jasje.
Naast speciaal voor haar ge
schreven, niet altijd even inte
ressante, liederen van onder an
deren Georges Fernando, zingt
ze traditionele fado's, begeleid
op bas, gitaar en portugese gi
taar, maar ze geeft daar heel
duidelijk een eigen draai aan.
Het opvallendste voorbeeld
daarvan is Barco Negro,1
van de zeemansvrouw,
Mariza lijkt te zwalken
hoop en vrees. Ricardo C
bruikt zijn bas als bongo
hypnotische ritme gee
oeroude fado enorme sn
en diepte. De ontregela
taaraccoorden van J
Neto voegen nog wat 1
toe en het lied is aüs nieui
Naast haar stem en haa
dracht heeft Mariza p
Ze is charmant en heel
wust, dat zie je als ze ei
zien hoe de legendarisch
Severa dik 150 jaar geit
fado zong, met een hoog
voet op een stoel en
maar sierlijke armbewegi
En die zelfbewustheid i
men terecht, zoals blijkt 1
eerste toegift. Ze trekt (i
kers eruit, loopt de zat
wat je' dan hoort is puur
De passie blijft, de emoti
misschien zelfs wat
maar de klank wordt
intiemer en gevoeliger. I
tugese gitaar wordt 1
minder citer-achtig enl
stem blijkt onversterkt a
groot. Haar pianissimi
zo, terwijl je zelf je ad
houdt, nog meer indruk
daaropvolgende duet
tarist legt ze het voor (k
keer uit: als je stevige
hebt, kun je in alle vrijl
de essentie komen. De
een spannende toekom
moet.
weg allerlei dwarsverbanden en spk
relaties tussen de muizenfamilie
toneel recensie
Margriet Prinssen
Theatergroep Carver/Pi, Po, Pu. Pa Pé /Spel: Beppie
Melissen, Leny Breederveld, Rene van t Hof, Joke
Tsjalsma en Hel-mert Woudenberg Gezien: Haarlem,
Toneelschuur (afl. i en 2): Nog te zien: Leiden,
LAKtheater, 13 t/m 17 nov. (afl. 2 en 3); Rotterdam,
Schouwburg, 20 t/m 24 nov. (afl. 3 en 4); Amsterdam,
Theater Bellevue, 11 t/m 22 dec.; (afl. 3 en 4)
Vader verschuilt zich achter de krant, moe
der verbindt de wonden van haar kinderen.
Vader heeft de ergste straf toegepast, drie
staartbeten maar liefst en dat voor het stelen
van een stukje oud brood. In het eerste deel
van Pi, Po, Pu, Pa Pé blijkt al snel dat mui
zen niet zo heel erg veel verschillen van
mensen. De machtsverhoudingen binnen
het gezin van Pa (Helmert Woudenberg) en
Pu (Beppie Melissen) worden haarscherp
neergezet aan de hand van deze diefstal.
Opportunisme, verlangen naar beloning,
hunkeren naar liefde, angst voor straf; het
zijn al te herkenbare emoties.
De muizenfamilie woont met z'n vijven in
het huis van een zo te zien al lang getrouwd
echtpaar, waarvan de heer des huizes
vreemdgaat en de vrouw treurig achterblijft.
Joke Tsjalsma speelt de rol van de eenzame
vrouw heel erg mooi; vooral in het tweede
deel van de voorstelling zorgt zij voor schrij
nende momenten.
Pi, Po, Pu, Pa Pé is opgezet als feuilleton.
Net als vroeger maakt Carver voorstellingen
op basis van improvisaties, alleen is de
voorbereidingstijd nu veel korter. Telkens
wordt na een repetitietijd van twee weken
een nieuw deel van het feuilleton gespeeld
in een andere stad. Het eerste deel is licht
voetig en geestig, maar nog wat mager.
Natuurlijk is het leuk als de acteurs van Car
ver roze staarten aanbinden, een muizenge-
bitje indoen en grote oren opzetten. De zaal
ligt meteen plat als de allereerste muis voor
zichtig om een hoekje kijkt. René van 't Hof
is een meesterlijke mimespeler die ook zon
der staart of oren overtuigend een hitsige
muis neer kan zetten. Maar waarom cfie
malle verkleedpartij, als ze gewoon doen
wat ze altijd al doen en waar ze ontzettend
goed in zijn: met een scherp mes de moder
ne relaties fileren en tot in alle details bloot
leggen?
In het tweede deel komt er echter een di
mensie bij, waardoor de voorstelling met te
rugwerkende kracht aan diepte wint. De
eenzame echtgenote zet de kaas waar haar
overspelige echtgenoot zo dol op is, precies
voor het muizengat. Ze troost zich met de
muizenzoon die zelfs het mooie pak van
haar man aan mag. Zo ontstaan er gaande-
mensenpaar.
Behalve lachen om de herkenbare
nissen, is er ook ruimte voor wat mf
gang en ontroering. En als aan het<
het tweede deel zich een waar di
speelt en de muizenvrouwen als A
klaagvrouwen hun rouwbeklag do
wil je heel graag weten hoe het vei
met Pi, Po, Pu, Pa Pé.
Wordt vervolgd met de afleveringei
in het LAKtheater in Leiden.
