BINNEN- BUITENLAND
'Geen verband
terrorisme
en miltvuur'
Groeiende paniek over
miltvuur verlamt VS
Sovjet-Unie was grootste producent miltvuurbacillen
f
FBI blijft zoeken naar oorzaak
Antrax: vragen en antwoorden
Aantal verdachte pakketjes verdubbeld
Stoomstrijkijzer
tegen miltvuur
Nederlanders: Veiligheid
belangrijker dan privacy
Onrust groeit wereldwijd
Koersen biotech-bedrijven
stijgen door angst terreur
'Regering VS garant voor
claims nieuwe aanslagen'
uw vaccin
reur-bacteriën
hinoton - Wetenschappers
ien mogelijk een algemeen
a ontwikkelen tegen bac-
die als biologische wa-
i^mnen worden gebruikt.
ns moleculair bioloog D.
ray van de Amerikaanse
rSiteit van Ohio is het mo
stukjes DNA van antrax,
n tularemia, een op de
jkende ziekte, in een vac-
stoppen. Daardoor kun-
lensen met één injectie
im worden gemaakt voor
(vier organismen.
woensdag 17 oktober 2001
pje kost
aan een ton
De Italiaanse politie
van een Italiaan
hadevergoeding van
DO gulden geëist wegens
als antrax-al arm. De man
irenzuola had aan een be-
I echtpaar een brief met
ieder gestuurd en op de
.0 op antrax geschreven,
jwerd de woning van
itpaar ontruimd. Een ka-
nde buurt werd herme-
ifgesloten. Vijf personen
n naar het ziekenhuis ge-
voor onderzoek, voordat
ipje' bekend werd.
n Europees
loudinsgbevel
uAiurg - De EU-ministers
titie hebben gisteren in
iburg nog geen akkoord
over een in alle lidstaten
d aanhoudingsbevel. De
andse minister Korthals
van uit dat zij er volgen
and wel uitkomen. Het
udingsbevel wordt gezien
i belangrijk wapen in de
egen terrorisme en zware
aliteit. Ook over het ge-
akelen van straffen voor
,me bestaat nog geen
nstemming.
washington/rtr - dpa - De
Amerikaanse federale recherche
heeft gisteren verklaard dat er
geen aantoonbaar verband be
staat tussen de gevallen van an
trax in de Verenigde Staten en
'georganiseerd terrorisme'. Maar
de directeur van de federale re
cherche (FBI), Robert Mueller, zei
dat zijn organisatie blijft zoeken
naar de bron van de brieven met
miltvuursporen en 'dat niets uit
gesloten' kan worden.
Sinds 11 september zijn meer
dan 2300 antraxmeldingen bij
de autoriteiten binnengekomen,
zei Mueller. Op een enkele uit
zondering na ging het om vals
alarm of opzettelijke misleiding.
Volgens hem bestaat er wel ge
lijkenis in het handschrift op de
brieven die antrax bevatten. Hij
zei verder dat de dreiging van
aanslagen tegen de VS niet is af
genomen sinds vorige week,
toen zijn organisatie een specia
le waarschuwing aan de bevol
king liet uitgaan.
Minister van justitie Ashcroft zei
dat de Amerikaanse regering ie
dereen hard zal aanpakken die
valse antraxdreigementen ver
stuurt. Wij zullen hen vervolgen
en straffen met alle mogelijkhe
den die de wet ons biedt, aldus
de bewindsman. Hij noemde
misleidingen en grappen met
antrax daden van lafheid en een
verspilling van belangrijke hulp
bronnen, die op andere plaatsen
beter gebruikt zouden kunnen
worden. Zulk onverantwoorde
lijk gedrag wordt keihard be
straft, zei de minister.
Ashcroft meldde dat een man in
de staat Connecticut al is aange
klaagd wegens het afgeven van
valse verklaringen in verband
met een antraxgrap. De mede
werker van het departement
voor milieubescherming vond
vijf dagen geleden een poeder
op een papiertje met het woord
antrax daarnaast fout gespeld.
De man wist dat het om een
grap ging, maar greep niet in
toen zijn achthonderd collega's
werden geëvacueerd en twaalf
anderen werden ontsmet. Hij
beschuldigde tegenover federale
agenten twee collega's voordat
hij toegaf dat het om een valse
melding ging. De man wacht
volgens Ashcroft maximaal vijf
jaar celstraf en een geldboete
die kan oplopen ruim 7 miljoen
gulden.
de nepbrief
loeilijk
rhalen
[/anp - De schade door
schenken die worden
voor 'miltvuurbrie-
vrijwel niet te verhalen.
Ehet Verbond van Verze-
inDen Haag.
de ontvanger een rechts-
jgen de afzender aan-
n, dan heeft die weinig
jen, denkt het ver
wordt aangetoond dat de
r een grap heeft uitge-
lan is echter wel sprake
I Ibaarheid en aansprake-
zo stelt het openbaar
lie.
^pvuurbrieven' leiden in
wereld tot aanzienlijke
osten, onder meer
lllbedrijven stil komen te
aq Bedrijven die verdachte
vangen, moeten waar-
zelf voor de schade
denkt het Verbond
frzekeraars. In elk geval
zij de afzender van een
ledoeld relatiegeschenk
sprakelijk stellen,
rechtse bedrijf dat on-
ierook verstuurde krijgt
r geen gegronde
enkt het verbond. „Er is
geen sprake van opzet,
eschenk zat een begelei-
rief, terwijl het geschenk
eens afkomstig is van
ende afzender. Er is dus
rake van opzet. Het is
beetje dom, zou je kun-
aldus een woord
van het verbond.
den haag/anp - Het ministerie
van volksgezondheid, welzijn en
sport heeft een informatielijn
over miltvuur geopend. Het num
mer daarvan is 0800 - 3008051.
Ook op de website (www.min-
vws.nl) is uitgebreid informatie
te vinden over antrax.
Hieronder de belangrijkste in
formatie op een rij:
Miltvuur is een voor mensen
zeldzame aandoening, die
wordt verooorzaakt door een
bacterie. Die komt in de natuur
voor, maar kan ook moedwillig
worden verspreid.
Symptomen: Bij besmetting
via de huid komt er na enkele
dagen een zweer. Hoofdpijn en
lichte koorts kunnen ook optre
den. Bij besmetting via de lucht
wegen zijn hoofdpijn, hoge
koorts, buikpijn en inwendige
bloedingen symptomen. Deze
vorm is vaak dodelijk. Besmet
ting via de mond komt zelden
voor en deze vorm is niet dode
lijk.
Miltvuur is niet besmettelijk
van mens op mens. De kans te
worden besmet via bijvoorbeeld
een brief is klein.
Bestrijding met antibiotica is
mogelijk. Hoe eerder met de be
handeling wordt begonnen, hoe
effeciever die is. Het is wenselijk
binnen 24 uur na besmetting te
beginnen met behandeling. Pre
ventief antibiotica slikken is niet
nodig en kan zelfs gevaarlijk
zijn.
Verdachte pakjes: Bij ont
vangst van een verdacht pakje
de politie waarschuwen en de
GGD.
ragen tegen
irisme liggen
op de plank
«/gpd - Twee verdragen
irorisme wachten al ja-
oedkeuring door de Ne-
se regering. Het verdrag
omterrorisme ligt er al
f jaar. De regering heeft
week naar de Tweede
fstuurd.
unermeerderheid van
'dA en WD hekelt de
voering van de verdra-
Kamer zet nu haast bij
ideling daarvan.
Week stuurde minister
het verdrag ter bestrij-
1 terroristische bomaan-
1 het verdrag ter bestrij-
de financiering van ter-
naar de Kamer. Het eer-
ag dateert uit 1997, het
lit januari 2000.
tang is dat het verdrag
•omterrorisme al tot
gekomen na de eerste
op het World Trade
1 New York in 1993", al-
•Kamerlid Verhagen.
6de Kamer zet nu op
de ketel. Zij geeft deze
ar schriftelijke oordeel
"erdragen. De regering
een week de tijd om te
Jen. Normaal is dat zes
'aar de Kamer vindt dat
jter tijd genoeg gehad
wil dat de verdragen
gend jaar van kracht
Een laborant van onderzoeksinstitiuut ID-Lelystad onderzoekt monsters van verdacht poeder dat gevonden werd op enkele brieven en pak
ketjes. ANP/Buro Comm
washington/rtr - Mensen
die bang zijn voor miltvuur-
besmetting, moeten hun post
voor het openen maar met
een stoomstrijkijzer bewer
ken. Dit heeft een bekende
bioterreur-expert gisteren
verklaard tijdens een hoorzit
ting van het Amerikaanse
Congres. De parlementariërs
wilden hun oren eerst niet
geloven, en daarom moest de
deskundige zijn woorden
herhalen. „Strijk je brieven!"
aldus Ken Alibek, die vroeger
een leidinggevende onder
zoeker in de Sovjetunie was
inzake biologische oorlogs
voering en nu in de VS werkt
aan verdedigingsstrategieën.
Volgens Alibek kunnen milt
vuursporen worden gedood
door een stoomstrijkijzer in
combinatie met een vochtig
doekje. Vocht is belangrijk
omdat de sporen droge hitte
kunnen overleven, aldus Ali
bek. Magnetrons zijn volgens
hem minder geschikt voor
het desinfecteren van brie
ven.
Voor plaatsen waar grote
hoeveelheden brieven moe
ten worden ontsmet, zoals
sorteercentra, beveelt Alibek
installaties aan die met gam-
mastralen werken.
den haag/gpd - Het aantal ver
dachte postpakketjes dat is aan
geboden aan onderzoeksinsti
tuut ID-Lelystad, is gisteren ver
dubbeld naar 32. Dat heeft in
specteur-generaal J.H. Kingma
van de Inspectie voor de Ge
zondheidszorg bekend gemaakt.
In tien gevallen is inmiddels vast
komen te staan dat het niet de
miltvuurbacterie betreft. De
overige 22 postpakketten wor
den nog onderzocht, maar vol
gens Kingma zijn er geen aan
wijzingen dat de dodelijke bac
terie wordt aangetroffen.
Medewerkers van bedrijven en
overheidsorganisaties die met
post omgaan hebben instructies
gekregen hoe ze bij verdachte
post moeten handelen. Zo mo
gen PTT'ers in sorteercentra
rubberen handschoenen dra
gen. Voor postbodes die aan de
deur bezorgen, is dat volgens
PTT Post niet direct nodig, om
dat de post dan al is gecontro
leerd.
Ambtenaren op gemeentehui
zen hebben te horen gekregen
dat ze bij verdachte post op hun
plek moeten blijven, alarmnum
mer 112 moeten bellen, er geen
collega's bijhalen en bijvoor
beeld ook niets eten of drinken.
Het ministerie van binnenland
se zaken heeft gisteren een brief
met richtlijnen verstuurd aan de
hoofden van politie, brandweer
en gezondheidsdiensten. Daarin
staat hoe te handelen bij ont
vangst van verdachte post.
De politie wordt intussen over
stelpt met valse bommeldingen
en meldingen van verdachte
postpakketten, zo leert een
rondgang langs de politieregio's
in Nederland. Ook het openbaai'
ministerie in Den Haag zegt dat
er veel meer meldingen binnen
komen van verdachte pakjes
dan pakweg twee weken gele
den.
Als iemand wordt gepakt en de
melder heeft duidelijk de bedoe
ling gehad paniek te zaaien, dan
kan hij een gevangenisstraf van
twee jaar krijgen. Als de bedrei
ging schriftelijk is geuit en er be
paalde voorwaarden zijn ge
steld, loopt de maximale celstraf
op tot vier jaar. De politie geeft
geen harde cijfers over het ge
stegen aantal valse meldingen,
omdat ze veel voorvallen niet
naar buiten wil brengen uit
angst dat het mensen op ge
dachten brengt. Maar ze zegt
wel dat het aantal in diverse de
len van het land fors is gestegen
en dat alle meldingen serieus
worden genomen.
De politie brengt meldingen al
leen in de openbaarheid zodra
er daadwerkelijk gebouwen
moeten worden ontruimd of an
dere zichtbare maatregelen wor
den genomen. De valse meldin
gen berusten bijna altijd op mis
verstanden of komen van 'grap
penmakers', zeggen politiefunc
tionarissen in het land. De mel
ders maken misbruik van de ge
spannen situatie die is ontstaan
na de aanslagen van 11 septem
ber.
Het opsturen van een brief die
zogenaamd miltvuur bevat, is
wel strafbaar. Hoeveel straf
daarop staat, hangt af van de
intentie van de afzender. Wie
een brief stuurt als flauwe grap,
is strafbaar volgens artikel 285
van het Wetboek van Strafrecht,
met een maximumstraf van
twee jaar. Wie er een brief bij
doet met bedreigingen, valt on
der lid 2 van dat artikel: bedrei
ging met een ernstig misdrijf,
een maximumstraf van vier
jaar. Een bekende grap met ver
keerde gevolgen, is het verstu
ren van het Kournikova-com-
putervirus. De maker daarvan
kreeg onlangs een werkstraf.
Rotterdam - Nederlanders vin
den veiligheid belangrijker dan
privacy. Onderzoek van bureau
Intomart, in opdracht van het
Algemeen Dagblad, wijst uit dat
acht op de tien Nederlanders
voor invoering van een algeme
ne legitimatieplicht is. Ook zou
de politie zonder directe aanlei
ding burgers moeten mogen
fouilleren en telefoons afluiste
ren.
Intomart ondervroeg voor de
enquête 500 personen. Bijna
driekwart van hen gaf aan dat er
weer grenscontroles moeten ko
men in de Europese Unie. Het is
zinvol dat asielzoekers uit isla
mitische landen worden ge
weerd, meent ruim een op de
vijf ondervraagden. Nog eens
ruim 20 procent twijfelt daar
over.
Een op de drie ondervraagden
meent dat de kans op bomaan
slagen en kapingen in Neder
land groot is. Eenzelfde aantal
mensen is bang voor aanslagen
met biologische of chemische
wapens. Maar Nederlanders zijn
niet bang zelf te worden getrof
fen door een aanslag. Bijna drie
kwart vindt dat onwaarschijn
lijk.
Zo'n 25 procent van de onder
vraagden stapt voorlopig niet in
een vliegtuig en bijna de helft
mijdt de Verenigde Staten. Het
leefgedrag wordt verder nauwe
lijks aangepast. Mensen ham
steren niet en gaan gewoon naar
hoge gebouwen en bijeenkom
sten met veel mensen, zoals
concerten en voetbalwedstrij
den.
seoul - Medewerkers van de posterijen in Zuid-Korea dragen stofkapjes die hen moeten beschermen tegen
mogelijke besmetting met miltvuur. In tal van landen zwol de stroom meldingen over verdachte poststuk
ken aan. Regeringen in de hele wereld proberen te voorkomen dat in hun land grote onrust ontstaat en het
openbare leven ontwricht wordt door meldingen van verdacht poeder op pakketjes en brieven.
EPA/Kim Jae-Hwan
Washington/ANP - De Verenig
de Staten dreigen verlamd te ra
ken door de om zich heen grij
pende paniek over mogelijke
besmetting met miltvuur. De
FBI en andere veiligheidsdien
sten hebben 2300 meldingen
gekregen over brieven of pakjes
waarin wellicht de antraxbacte-
rie zou kunnen zitten. Die mel
dingen leidden ertoe dat gebou
wen ontruimd moesten worden
en de postverwerking werd stil
gelegd. Tot nu toe is de bacterie
alleen aangetroffen in de VS. In
totaal zijn daar zeker dertien
mensen met de miltvuurbacte
rie in aanraking gekomen. Een
persoon is overleden, drie verto
nen ziekteverschijnselen en bij
de overigen zijn sporen aange
troffen. Niemand zou in levens
gevaar verkeren.
Het werk van het Amerikaanse
Congres dreigt vast te lopen na
de ontdekking dat de brief die
was binnengekomen bij het
kantoor van de leider in de
Amerikaanse Senaat, de Demo
craat Tom Daschle, inderdaad
miltvuur bevatte. Politici staan
onder druk hun kantoren te
sluiten en de hoofdstad te verla
ten uit vrees voor meer besmet
tingen. De Senaat en het Huis
van Afgevaardigden nemen
geen post meer in ontvangst tot
er maatregelen zijn genomen
om brieven en pakjes grondig te
kunnen onderzoeken op be
smetting.
Daschle bevestigde dat de on
derzoekers hem hadden verteld
dat het ging om een 'zeer krach
tige vorm van antrax, die over
duidelijk was geproduceerd
door iemand die wist wat hij of
zij deed'. Onderzoekers hebben
bovendien bevestigd dat er ster
ke overeenkomsten zijn tussen
de brieven die aan Daschle en
aan NBC-presentator Tom Bro-
kaw zijn gestuurd. Beide zijn
verzonden uit Trenton in New
Jersey en het handschrift ver
toont gelijkenissen.
Meer dan tachtig Amerikaanse
abortusklinieken hebben maan
dag en gisteren post gekregen
met een wit poeder. Dat heeft
de overkoepelende organisatie
van deze in de VS omstreden in
stellingen bekendgemaakt. Op
sommige enveloppen stond de
'Amerikaanse geheime dienst'
als afzender.
door Hans Gertsen
den haag - Mede dankzij de
angst voor bioterreur hebben tot
voor kort bij het grote publiek
nauwelijks bekende Amerikaan
se biotech-bedrijven als
Nanogen en Cepheid over ge
brek aan belangstelling en sub
sidies ineens niet meer te kla
gen. En de beurskoersen van dit
soort bedrijven is, tegen de alge
hele trend in, verdubbeld of
zelfs vervijfvoudigd sinds de ter
reuraanslagen in de Verenigde
Staten.
Het in San Diego gevestigde
Nanogen. dat ook een vestiging
heeft in Helmond, kreeg vorige
week een subsidie van ruim 4
miljoen gulden van het Ameri
kaanse leger. Met behulp van
dat geld moet het bedrijf appa
ratuur ontwikkelen waarmee
stoffen als antrax (miltvuur) en
andere potentieel dodelijke bac
teriën snel kunnen worden op
gespoord en geïsoleerd op basis
van bloedproeven.
Een ander bedrijf dat duidelijk
garen spint bij de angst voor
bioterreur, is het in de omgeving
van San Francisco gevestigde
Cepheid. Dat bedrijf ontwikkel
de de afgelopen jaren, mede
dankzij genereuze subsidies van
het Amerikaanse leger, draagba
re DNA-testapparatuur. Het
gaat om een apparaat waarmee
op plaatsen waar mogelijk bio
logische wapens zijn gebruikt,
binnen zeer korte tijd kan wor
den vastgesteld of dat inderdaad
het geval is en om welke bacteri
ën of virussen het gaat. Dat
soort technologie is op zichzelf
niet nieuw. Wel nieuw is dat de
apparaatjes nauwelijks groter
zijn dan een laptop-computer
en desnoods kunnen draaien op
de accu van een auto.
Zowel Nanogen als Cepheid lijkt
enigszins in verlegenheid ge
bracht te zijn door de plotseling
enorme belangstelling voor hun
activiteiten. Ze hadden alle pu
bliciteit liever gehad vanwege
een 'positieve aanleiding', zegt
een woordvoerder van
Nanogen.
De aandeelhouders van de twee
bedrijven zullen wellicht minder
bedenkingen hebben bij de pu
bliciteitsgolf. De aandelen van
Nanogen zijn sinds de aansla
gen in de VS meer dan twee
maal zoveel waard geworden,
terwijl de koers van Cepheid-
aandelen zelfs meer dan 500
procent is gestegen sinds de 10e
september, de dag vóór de aan
slagen.
Rusland neemt extra maatregelen tegen antrax
moskou/ap - De Sovjet-Unie pro
duceerde jarenlang in laboratoria
in het hele land honderden ton
nen miltvuurbacillen. Op het
hoogtepunt van de Koude Oorlog
dienden ze als potentieel wapen
tegen het Westen - ondanks de
internationale conventie tegen
biologische wapens, die Moskou
in 1972 ratificeerde.
Ook na het uiteenvallen van de
Sovjet-Unie zou de productie
zijn voortgezet, zij het op een la
ger niveau, en zouden weten
schappers aan derdewereldlan
den hun kennis hebben ver
kocht, zo meent de naar de Ver
enigde Staten overgelopen voor
malige sovjetwetenschapper
Ken Alibek, voormalig onderdi
recteur van de firma Bioprepa-
rat die biologische wapens pro
duceerde.
Toen het programma voor bio
logische wapens in 1992 werd
opgeheven waren er 70.000
mensen in dienst. De grootste
prestatie van de wetenschap
pers was het ontwikkelen van
een miltvuurbacil die resistent is
tegen antibiotica. De voornaam
ste laboratoria bevinden zich bij
Moskou, in de Oeral en in Ka-
zachstan. Ook werd in het Insti
tuut voor Fundamenteel Biolo
gisch Onderzoek in St. Peters
burg geëxperimenteerd en be
staat een berucht testgebied op
het eiland Vosrosjdenije (Op
standing) in het Aralmeer.
Bij een ongeluk in Kazachstan
stierven in 1979 zeventig men
sen door miltvuur. Amerikaanse
wetenschappers, betrokken bij
de ontmanteling van de labora
toria, hebben er onlangs nog
sporen van miltvuur ontdekt.
De Amerikaanse inlichtingen
diensten houden er vanaf het
midden van de jaren negentig
rekening mee dat Rusland de
kennis over de biowapens aan
landen als Noord-Korea en Irak
heeft verkocht. Zo zou Irak on
derhandelen over de aankoop
van grote houders waarin biolo
gische wapens gekweekt kun
nen worden. Andere bronnen
zeggen dat Iran Russische we
tenschappers in dienst heeft ge
nomen.
Om die ontwikkelingen een halt
toe te roepen heeft Washington
vanaf 1994 ongeveer vijftig mil
joen gulden ter beschikking ge
steld voor het open houden van
Russische instituten. In samen
werking met Japan en de Euro
pese Unie stelden de VS vorig
jaar 1,6 miljard dollar in het
vooruitzicht voor het beter be
waken van de dodelijke bacillen
en kiemen in het Staatslaborato-
rium voor Toegepaste Microbio
logie in Obolenslc
Daar werd vier jaar terug een te
gen antibiotica resistente milt
vuurvariant ontwikkeld. Maan
dag bood de wetenschapper
Venjamin Tsjerkaski de VS aan
de kennis over de bestrijding
van de kwaal met de VS te delen
'mocht dat nodig zijn'.
Vorig jaar werden in Rusland
achttien mensen met miltvuur
besmet: dit jaar waren het er
drie. De meeste slachtoffers zijn
mensen die in de veehouderij of
slachthuizen werken en de rela
tief ongevaarlijke huidvariant
van de ziekte oplopen.
washington/anp - rtr - De
Amerikaanse regering werkt aan
een plan waarin de overheid in
eerste instantie garant staat voor
het overgrote deel van de verze
keringsclaims die voortvloeien
uit eventuele nieuwe terreur
aanslagen. Het aandeel van de
staat zal over een periode van
drie jaar geleidelijk dalen, zo
heeft de krant Washington Post
gisteren gemeld.
In het eerste jaar betaalt de
overheid 80 procent van de eer
ste 20 miljard dollar aan claims
en 90 procent van de schade
daarboven. In het tweede jaar
komt de eerste 10 miljard voor
rekening van particuliere verze
keraars, wordt de volgende 10
miljard gelijk verdeeld en betaalt
de overheid 90 procent van de
schade boven de 20 miljard.
In 2004, het derde jaar, betalen
verzekeraars de eerste 2#kniljard
dollar. De volgende 20 miljard
wordt gelijk verdeeld en 90 pro
cent van de schade boven 40
miljard komt voor rekening van
de overheid.
Volgens Washington Post is het
plan ingegeven door vrees dat
het zonder solide verzekerings
dekking erg moeilijk wordt
bankfinanciering te krijgen voor
grote bouwprojecten, zoals wol
kenkrabbers. pijpleidingen en
elektriciteitscentrales.
De verzekeringsschade van de
aanslagen van 11 september
wordt geraamd op ten minste 30
miljard dollar. Deskundige Mark
Hewlett, directeur van Moody's
European Insurance Research,
verklaarde dat het bedrag kan
oplopen tot 70 miljard dollar,
het viervoudige van de eerste ra
mingen.
wressvts
POSXSÓKS
