LEIDE weg zonder handdruk REGIO Weer eens bezoek voor Jan met de Lippen Rector Bona n Foto's van Leiden rond de jaren vijftig Experiment LIJMC: harten repareren met stamcellen Wilt u in januari eurowisselgeld in uw kassa? r bedreigd Holen Demonstratie op Stadhuisplein Dan moet u dat nu bestellen. maandag 8 OKTOBER 2001 orenkenners neten zich trdwijk i slaap politie kreeg van- len voor zes uur een lt een onbekende id in een woning :offen. Het bleek een itterdammer te zijn ien inbraak in een I Musschenbroek- iap was gevallen. n 33-jarige Leidse is bnd op de Broekweg pwijk beroofd van De vrouw fietste daar f haar een scooter net daarop twee j werd klemgereden bassagier afstapte, In mes bedreigde en nonnee afpakte. fde man liets meer n 23-jarige Leidenaar pacht na horecabe- ichtoffer geworden ng. Hij werd bewus- i St. Aagtenstraat ge it schrammen, bul- jduitstortingen in het ik miste hij een voor ambulance kwam bewustzijn en nan dat zijn porte- as verdwenen. Hij hter niets meer her- rpakt tervolging een achtervolging tie zaterdagmiddag e Hagenaar op te had ingebroken in iteitsgebouw aan de ats en in een huis e Varkenmarkt. Hij delijk in een dak- De man was er lagd iets uit het uni- mplex weg te ne- t huis aan de Oude ikt hij had hij gepro- en een fotocamera door Timoteus Waarsenburg leiden - De oude Sterrewacht, Naturalis, de Leidse Instrument- makersschool en de Gorlaeus Laboratoria. Ze waren gisteren allemaal geopend voor het pu bliek. Niet zomaar, maar vanwe ge de Nationale Wetenschaps dag. Duizenden bezoekers, van jong tot oud, maakten van de gelegenheid gebruik om te kij ken, te leren en te genieten. Kin deren konden bijvoorbeeld in de instrumentmakersschool glasblazen. En in het Gorlaeus gaf tv-kok Pierre Wind samen met een hoogleraar niet alleen een kookdemonstratie, maar ook uitleg over de processen die plaatsvonden tijdens het koken. Grote belangstelling was er ook voor het Anatomisch Museum. En niet alleen van kinderen. Ook volwassenen vergaapten zich massaal aan de potten met menselijk weefsel, geprepareer de skeletten of rariteiten op sterk water. Begrijpelijk ook, want dit museum is slechts een dag per jaar toegankelijk voor het publiek. En die dag was gis teren dus. De Leidse collectie van geprepa reerde mensenorganen, medi sche afwijkingen, vergroeide li chamen en onderdelen daarvan, is letterlijk wereldvermaard. De geschiedenis van het museum gaat eigenlijk terug tot de eerste helft van de zestiende eeuw. In 1543 begon de Nederlandse arts Andreas Vesalius een wat eigen aardige hobby. In de tijd dat 's avonds laat de stadspoorten op slot gingen en iedereen binnen hoorde te zijn, liet deze snuiter zich buitensluiten. Buiten de stadspoorten hingen namelijk de terechtgestelde misdadigers aan de galg. En daarop kon An dreas met zijn voorliefde voor anatomie flink oefenen. Hij ont leedde met vakkundige precisie elke boef en nam de diverse on derdelen dikwijls mee naar huis. Daarmee legde hij de basis voor het Anatomisch Museum. In 1575, toen Leiden een universi teit kreeg, kwam Vesalius naar de sleutelstad om de medische faculteit op te zetten. Hij wist namelijk veel over het menselijk lichaam. Inmiddels wordt vaker gespro ken over de anatomische collec tie, vanwege de educatieve waarde. Vroeger telde dat be duidend minder. In de zomer maanden werden in het Muse um Anatomicum, tegenwoordig nagebouwd in museum Boer- Bezoekers konden zich gisteren voor één dag vergapen aan de collectie van het Anatomisch Museum. Foto: Eric Taal haave, rariteiten, lichaamsdelen en aanverwante artikelen ten toongesteld. Een soort perma nent circus dus. In de winter werden er in het museum licha men onüeed. Het weer liet dit in de zomermaanden niet toe. Ook dat was uiteraard nog steeds ter vermaak van de ge goede burgerij, want niets zo lollig als een opengekliefde mis dadiger natuurlijk. Maar studen ten mochten dan ook -ter le ring- meekijken. Vanaf de ach terste rij welteverstaan. Op oude prenten is dat nog goed zicht baar. Een kenner demonteert op, laten we zeggen 'eigentijdse' wijze, het lichaam van een mis dadiger. De rijken genieten van af de eerste rij, hun schoot hondjes van onder de snijtafel. Er viel namelijk wel eens wat op de grond. Achteraan kijken stu denten ijverig mee hoe een li chaam nou daadwerkelijk in el kaar steekt. Met de eeuwen ver loor het museum steeds meer zijn amusementswaarde. Niet helemaal natuurlijk, want gistermiddag was het wat dat betreft weer even ouderwets. Het was een drukte van belang in het Anatomisch Museum aan de Wassenaarseweg. Kleine meisjes die vol afschuw hun hoofd omdraaien bij het zien van een foetuslijfje in een potje. Jongens die bij hetzelfde potje kreten als 'cool' of 'kicken' niet kunnen ondrukken. Bezoekers die vakkundig belangstelling hebben. Bezoekers ook, die als de gegoede burgerij van weleer, komen genieten van de uitge stalde rariteiten. En die zijn er in overvloed. Zo toont een vitrine een gipsafdruk van het gelaat van Jan met de Lippen, een Nederlandse mar kies die in 1533 ter ziele is ge gaan. Er is weinig verbeeldings vermogen nodig om te raden hoe Jan aan zijn bijnaam is ge komen. Het begeleidend schrij ven levert wel een verassend in zicht op. Deze Jan zou 50 kinde ren gehad hebben. En een ach terhoofd dat 'buitengewoon uit puilt'. Reden voor de negentien de eeuwse arts Franz-Joseph Gall om te concluderen dat het centrum voor de geslachtsdrift in het achterhoofd lag. Deze Oostenrijker meende namelijk bepaalde karaktereigenschap pen af te kunnen lezen aan de vorm van de schedel. Twee kas ten verder staat een afgesneden penis op sterk water. Er staat niet bij wie de eigenaar is ge weest. Waarschijnlijk niet van Jan. Die dankte zijn bijnaam toch echt aan z'n gezicht. (advertentie) Op zaterdag 27 en zondag 28 oktober 2001 in de Groenoordhallen Leiden een bedrijven presentatie c.q. banenbeurs. De schakel tussen werken en leren, bestemd voor iedere werkzoekende, schoolverlater, switcher, herintreder en loopbaanbouwer. De bezoeker krijgt een overzicht van het enorme banen aanbod uit de regio! Gratis entree! www.ruimbaanin.nl door Robbert Minkhorst leiden - Rector D. de Rooij is ont slagen bij het Bonaventuracolle- ge in Leiden. De Rooij heeft ook geen recht op een handdruk, vindt de Bredase kantonrechter. Hij blijkt te hebben gelogen op zijn curriculum vitae. Het ontslag is eind vorige maand in een besloten zitting uitgesproken door de rechtbank van Breda. De scholengemeen schap uit Leiden had om ont binding van de arbeidsovereen komst verzocht. Het katholieke 'Bona' wilde van De Rooij af na een ernstig verstoorde arbeids relatie. De rector bleef niettemin hopen op een terugkeer, zei hij onlangs in deze krant. Het bestuur van de scholenge meenschap, de Stichting Katho liek Onderwijs Leiden (SKOL), heeft uitgesproken dat met De Rooij niet valt samen te werken. Hij opereert te eigengereid. Om die reden is hij ook met buiten gewoon verlof gestuurd. Het be stuur weet zich gesteund door enkele vestigingsdirecteuren van het Bonaventuracollege. De school heeft drie vestigingen in Leiden en een in Roelofarends- veen. Met 2.500 leerlingen is het de grootste middelbare school in de regio. Het conflict tussen De Rooij en het schoolbestuur leidde tot een tweestrijd op het Bonaventuracollege. Docenten die het niet eens waren met het besluit om De Rooij op non-ac tief te stellen, overwogen het vertrouwen op te zeggen in het sectiebestuur van SKOL. Voor zover bekend is dat tot op he den niet gebeurd. In de uitspraak meldt de kan tonrechter dat De Rooij geen recht heeft op een financiële vergoeding. Dat is wel gebruike lijk bij het ontbinden van een arbeidsovereenkomst. Maar de rechter vindt dat de vertrou wensbreuk volledig te wijten valt aan De Rooij, meldt secretaris E. Vorst van het schoolbestuur. Hij komt nog wel in aanmerking voor wachtgeld. „In de ruim zestien maanden dat hij bij ons heeft gewerkt, hebben we zoveel ervaring met zijn beleid gekregen, dat we niet meer het vertrouwen hadden in de toekomst", zegt Vorst. „Later kregen we daar wat signalen bij die onze mening versterkten. Bij zijn sollicitatie heeft hij mislei dende informatie gegeven. Dat heeft een zwaarwegende rol ge speeld voor de rechter." Zo heeft De Rooij ten onrechte ver klaard dat hij een doctorandus titel heeft. „Het onderwijs op school heeft er geen schade van gehad, maar we hebben natuurlijk geen blij gevoel aan de zaak overgehou den", vervolgt Vorst. „Dit is niet in het belang van de school ge weest. We betreuren deze hele geschiedenis. De uitspraak is een bevestiging dat het niet goed ging en dat het ook niet meer goed zou gaan." De Rooij is eerder weggestuurd op het gymnasium in Ooster hout. Het conflict tussen hem en het bestuur werd toen in der minne geschikt. Het ontslag bij het Bonaventuracollege geldt per 16 oktober. De Rooij zelf was niet bereikbaar voor com mentaar. leiden - Het Anti-Oorlogscomité houdt vanavond een manifestatie op het Stadhuisplein tegen de aanval op Afghanistan en 'voor Vre de, Solidariteit en rechtvaardigheid'. 'Nog meer onschuldige doden, ditmaal Afghaanse burgers door Westerse wapens, is geen berech ting van schuldigen aan de aanslagen in de VS, maar zinloze wraak', stelt het comité. 'Deze oorlog is staatsterrorisme, zinloos geweld van de bovenste plank'. De manifestatie begint om 19.00 uur. Er zijn sprekers, dichters en muziek. al een beetje sufge- towinkel Nico Van lan de Doezastraat. toch de kalender le steeds terugkeren- fou, geduld wordt it de kalender ligt in de winkel en heeft Leiden rond de jaren ;t is de veertiende legt Van der Horst irlijk is eerlijk, we zijn :ekjes later dan ge- lormaal gesproken igeveer veertig jaar tijd en dan kom je et begin van de ja- Maar omdat er nog veel fotomateriaal n vijftig was, is er ge- de kalender toch en rond de jaren vijf- nen." :en is de moeite meer 1 geweest. Zo siert een 67 van een vrijwel le- Beestenmarkt de Daar werd tot 1969 rkt ofwel koeienmarkt Met de opening van ordhal kwam er een einde aan deze folklore. Het ka rakteristieke kantoortje van de marktméester op de Nieuwe Beestenmarkt werd gesloopt. Verder staat er op de kalender een keur aan foto's. Zo is er een rijtje huizen uit 1960 te zien aan de Weverstraat, aan de achter kant van de Waardgracht, die slachtoffer werd van de sloop woede van de toenmalige re genten. De 'Leidse Jordaan' had nu tot de grachtengordel van de 'rijken' kunnen horen maar er was toen niemand die kon be vroeden dat er op dit moment grif een half miljoen gulden wordt neergelegd voor opge knapte wevershuisjes. Daarnaast zijn er onder méér foto's te zien van de Lange- gracht uit 1966 die wordt ge dempt en een ongedempte Lange Mare uit 1952 waarbij men zich bij het zien van de prent afvraagt waarom in he melsnaam die straat ooit is dichtgegooid. Verder prijkt er bij de maand februari paard en wagen uit 1960 van conserven- fabriek De Sleutels aan de Wereldprimeur voor Leidse afdeling cardiologie door Wilfred Simons leiden - De afdeling cardiologie van het LUMC gaat begin volgend jaar op experimentele basis twintig patiënten behandelen met stamcellen. De Leidse interventiecardioloog Douwe Atsma gaat lichaamseigen stamcellen, die gewonnen worden uit beenmerg, inspuiten op plekken in het hart die verzwakt zijn na een infarct. Het LUMC heeft daarmee de wereldprimeur. Voor zover bekend is nooit eerder een hart behandeld met stamcellen. Het principe van de behandeling is eenvoudig. De arts zuigt beenmergcellen op uit het heupbeen, filtert die en injecteert ze met een katheter op een van te voren bepaalde plek in de linker kamer van het hart. Het moet gaan om een plaats die niet met de rest van het hart kan 'meekloppen', omdat de hartspier er is afgestorven, maar waar nog wel elektriciteit wordt gemeten. Na de injectie groeien de zogeheten mesenchy- male stamcellen uit tot hartspiercellen, die daad werkelijk aansluiting vinden met de rest van het hart. In het beenmergvocht zitten ook stamcellen die het vermogen hebben om uit te groeien tot bloedvaten. Zij zorgen voor een betere doorbloe ding van het beschadigde deel. Volgens Atsma kan de hartfunctie na behandeling tot zestig pro cent verbeteren. „Dat is het verschil tussen achter de geraniums zitten en weer traplopen." Atsma heeft twintig patiënten op het oog die wachten op een harttransplantatie. „Zoals bekend zijn er te weinig donorharten beschikbaar. Deze mensen hebben in feite geen alternatief', zegt Atsma. De nieuwe techniek wordt beproefd op tien patiënten die lijden aan angina pectoris ('pijn op de borst', als gevolg van onvoldoende zuurstof in het bloed) en op tien patiënten met hartfalen (harten die na een infarct onvoldoende arbeid le veren). Hóe de stamcellen het hart repareren, is niet be kend. Duidelijk is alleen dét het werkt, althans bij honden en varkens. Atsma verwacht daarom dat ook mensen er baat bij hebben. „Zodra de me- disch-ethische commissie ons toestemming geeft, gaan we aan de slag." (advertentie) Zodra om twaalf uur de fluit, zoemer of sirene ging, spoedden de 'blauwe overalls' van de HGC aan de Zoeterwoudseweg zich naar buiten. De straat heet tegenwoordig Vrijheidslaan. De mannen stonden steevast bij mooi weer buiten hun boterhammetje met een flesje melk weg te spoelen. Foto: N. van der Horst De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de Breestraat ligt. is het symbolische middelpunt van de stad. Onder redactie van timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen TELEFOON 0 71 53 56 424 Morsweg, het kindercorso uit 1958, de gele tram op de Kop van de Haarlemmerstraat uit 1961 en K&G tijdens 3 oktober 1952 terwijl het korps vanaf de Steenstraat richting Blauw- poortsbrug marcheert. De kalender kost 14,95 gulden en is op tal van plaatsen in Lei den te koop. Politiedag De politie Hollands Midden grijpt de landelijke politiedag, zaterdag 13 oktober, aan om eens flink uit te pakken. In de hele regio kunnen belangstel lenden die dag nader kennis maken met het politiewerk en de mensen die zich hier dag en nacht voor inzetten. Er is die dag van 10.00 tot 16.00 uur van alles te zien, van wijkagent tot verkeersdienst en van techni sche recherche tot mobiele eenheid. Aan de Langegracht in Leiden kunnen de cellen worden be zichtigd, is het politiemuseum geopend, kunt u vingerafdruk ken laten nemen, is er een de monstratie van de Verkeers dienst, staat de wijkagent be zoekers te woord en is er een Amerikaanse politieauto van de Highway Patrol te bewonderen. Ook bij het bureau in de Ste venshof aan het Ina Boudier- Bakkerplein zijn die dag allerlei activiteiten. Bij het bureau aan de Kopermolen kunnen van 10.00 tot 12.00 uur politievoer tuigen worden bekeken en is er informatie over politiewerk. Dat programma wordt van 13.00 tot 16.00 op het Kooiplaza her haald. Aan de Duinwetering in Noord- wijk kunnen ook brommers worden getest op een roller- bank en wordt fietslicht gecon- troleeerd en eventueel gerepa reerd. Daar is tevens informatie over het keurmerk Veilig Wo nen. Aan de Zwaluwweg in Voorschoten zijn een politie motor en een nieuwe Opel Zafi- ra politieauto te bewonderen en is er uitleg over het politie werk. Tenslotte is er aan de Oudhoomseweg in Alphen aan den Rijn de gehele dag een in fomarkt over alle facetten van het politiewerk. Daar worden ook postcodes in fietsen gegra veerd, is er de mogelijkheid tot een rondrit in een politiebus en presenteert Transport en Logis tiek Nederland hoe een vracht wagenchauffeur het verkeer be leeft. Eric-Jan Berendsen Als ondernemer bent u er bij het dubbelprijzen ongetwijfeld achter gekomen dat u niet alleen op mooie ronde bedragen uitkomt. Om straks niet in de problemen te raken, moet u nu al eurowisselgeld bestellen. Vorige maand is er bij alle winkeliers en horecabedrijven een brief op de mat gevallen. Hierin zat ook een aanvraagformulier voor het eurowisselgeld. U moet dit formulier nu terugsturen. Want als u geen inge vuld formulier terugstuurt, hebt u in januari geen wisselgeld. Vragen? Neem dan contact op met uw bank. De euro wordt van ons allemaal. leuro

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 13