Fluisterend onthaasten in een bootje
Elisabeth wordt monument
LEIDEN REGIO
Anti Oorlogscomité
Leiden hoopt
niet nodig te zijn
Cursus helpt ouderen
somberheid overwinnen
Leiden heel geschikt als internationaal hoofdkwartier9
Topman Anders Dahlvig van Ikea. „De kwaliteit van leven is in Lei
den hoger dan in Amsterdam." Foto: Ikea
Manifestatie als Amerika aanvalt
door Jos van Duinen
leiden - Naar aanleiding van de
aanslagen in Amerika en de hui
dige oorlogsdreiging heeft zich
'Het Anti Oorlogscomité Leiden'
gevormd. Tien mensen uit ver
schillende organisaties, waaron
der Eurodusnie, de Communis
tische Partij en de Vredesstich
ting, komen wekelijks bij elkaar
om de actualiteiten te bespre
ken. Het comité is tegen wraak
van Amerika op Afghanistan.
Er ontstaan steeds meer van dit
soort organisaties, ook op lan
delijk niveau. In Leiden heeft
het comité 800 pamfletten ver
spreid waarin alles wat met oor
log te maken heeft wordt veraf
schuwd en waarin zorgen wor
den uitgesproken over het nieu
we gecreëerde vijandsbeeld. De
manifestatie 'Tegen De Nieuwe
Oorlog', zaterdag in Amsterdam,
is een recent voorbeeld van haar
landelijke activiteiten.
De geruchten in de media dat
de Amerikanen binnen twee da
gen Afghanistan zullen aanval
len maakt het de groep niet
makkelijk zich te organiseren.
„We moeten snel activiteiten or
ganiseren. Verschillen van me
ning zijn van latere zorg. Het
gaat er nu om dat mensen wak
ker zijn geschrokken van de re
cente gebeurtenissen en er een
grote behoefte is ontstaan hier
over te praten."
De een vindt dit aanleiding om
tegen mondialisering te strijden,
een ander vindt dat te anti-
Amerikaans. „Op dit moment is
vooral de hoofdlijn van de ver
schillende clubs belangrijk. En
dat is: geen nieuwe oorlog. De
rest komt later."
De groep houdt er rekening mee
dat de oorlog in Afghanistan de
ze week concreet kan worden.
Ze maakt posters en pamfletten
klaar om, als het zover komt,
Leidenaars op te roepen zich te
verzamelen. Binnenkort wordt
overlegd met een imam uit Lei
den en de Hervormde Diaconie
over de organisatie van een
avond. „De komende week zou
heel beslissend kunnen zijn.
Maar het kan ook over een
maand gebeuren. Op het mo
ment dat de aanvallen beginnen
willen we burgers oproepen om
zeven uur 's avonds naar het
Stadhuisplein te komen. Er zal
een programma worden georga
niseerd met speeches en mu
ziek. Er is een groot draagvlak
voor mensen die elkaar daar
kunnen ontmoeten. Maar we
hopen vooral dat het niet zover
komt."
Voor informatie: laoc@mac.com
Psychologe zoekt deelnemers onderzoek
door Wilfred Simons
leiden - Rijnveste, de voormali
ge riagg in Leiden, geeft vanaf
donderdag 15 november een
cursus 'In de put, uit de put'.
Ouderen vanaf 55 jaar leren tij
dens tien bijeenkomsten van elk
twee uur om somberheidsklach
ten te overwinnen. Rijnveste be
nadrukt dat het om een echte
cursus gaat waar vaardigheden
worden geleerd en niet om een
gespreksgroep of psychothera
pie.
Helpt zo'n cursus nu echt? Ja,
zegt psychologe Rimke Harings-
ma (49) van de Universiteit Lei
den. Zij heeft de afgelopen vier
jaar de effectiviteit onderzocht
en werkt aan methoden om die
verder te verbeteren. Hiervoor
heeft zij deelnemers 'nodig die
vragenlijsten willen invullen en
gesprekken met haar willen voe
ren. Tijdens een laatste gesprek,
een jaar na de cursus, vraagt ze
de deelnemers of ze de nieuwe
vaardigheden zijn blijven hante
ren.
De cursus is gebaseerd op het
gegeven dat gedachten en emo
ties samenhangen. Wie sombere
gedachten heeft, krijgt ook som
bere gevoelens. De deelnemers
wordt dus vooral geleerd om
anders over de eigen situatie te
denken. De gevoelens volgen
dan vanzelf, zegt Haringsma.
„Veel somberheidsklachten ko
men voort uit gedachten als: 'dit
lukt mij nooit', 'wat ik wil, gaat
altijd verkeerd', 'ik sta overal al
leen voor'. Wij leren de deelne
mers bewijzen te zoeken voor
die stellingen. Doorgaans klop
pen ze aantoonbaar niet, maar
weren sombere mensen positie
ve ervaringen uit hun geheu
gen."
Uit onderzoek is gebleken dat
tien tot vijftien procent van de
Nederlanders wel eens lichte tot
matige depressieve klachten
heeft. Dat getal is voor alle leef
tijdsgroepen gelijk. Dat ouderen
vaker somber zijn, is een voor
oordeel, evenals de gedachte dat
er niet zoveel meer aan te doen
is. „Natuurlijk staan ouderen
anders in het leven dan jonge
mensen", erkent Haringsma.
„Ze krijgen meer te verduren:
partners, familie en vrienden
vallen weg, ze hebben vaak ge
zondheidsklachten. Maar de ge
dachte dat het 'nogal wiedes is'
dat je daar somber van wordt,
klopt niet. Ouderen kunnen on
danks tegenslag wel degelijk ge
nieten van het leven.
Als ouderen somber zijn, blijven
ze daar vaak langer mee doorlo
pen dan jongeren. Slapeloos
heid, eetlustverlies, trager wor
den, concentratieverlies worden
vaak toegeschreven aan het ou
der worden. 'Ouderen hebben
nu eenmaal minder slaap no
dig', wordt dan gezegd. ,.Die
klachten hebben mAïuderdom
niets te maken", zegt Harings
ma stellig. „Het zijn depressieve
klachten! Daar is goede hulp
voor, maar zolang ze aan ouder
dom worden toegeschreven,
krijgen 55-plussers die niet."
Deelname aan de cursus is gra
tis voor cursisten die aan Ha
ringsma's onderzoek meedoen.
„De ervaring leert dat deelname
erg prettig is. We voeren ge
sprekken met de deelnemers,
geven persoonlijke aandacht en
we helpen ze de zaken netjes op
een rijtje te zetten."
Belangstellenden kunnen bellen
met I. Theunissen van de Rijn
geest Groep, telefoon 071-
5239333.
°°imercontroles
irmisterrein
Maar liefst 47 bekeu-
»elde de politie gister-
in -avond uit aan
sers rond het kermis-
Pjli bromfietsers werden
omdat zij geen helm
•en vier omdat de ver
giet niet deed. Liefst 26
sen waren op de één of
i ïanier opgevoerd. Ver-
ihle de politie bekeurin-
por het onterecht voe-
0C)jranje/gele platen, on-
U(j j rondrijden, het niet
^vijn van een bromfiets-
- Jt en niet werkende
iglEén bromfiets bleek
enlieeld. Tot slot werd
es metser opgepakt we-
je ^n onder invloed. Hij
jjënhalf keer zoveel al-
jat'als toegestaan,
ïog
nn;chepen
iui>in op de Zijl
lea 1
datDrie schepen botsten
i and om zes uur op el-
pioogte van de Span-
inaig op de Zijl. Een
venuit Amsterdam had
naast de brug aange-
irga vastgebonden aan
erljje aan het Zijloever-
tusi later legde een Leidse
n Idaar zijn sleepboot
arak ongeluk ontstond
en vrachtschip uit Alblas-
lijMe geopende brug
i hi. De schroef van dat
1 vaoorzaakte zoveel stro-
irijftet water, dat de voor-
Vis van de aangemeerde
n naar het midden van
n erden gezogen. Niet al-
onien de drie boten tegen
heh, ook de bank werd
mand getrokken.
=nfarct treft
C^er Luit
De Leidse evenemen-
jrpisator en oud-judoka
j ^ler Luit (56) is na een
ct aan de beterende
hejjdag werd Van der Luit
(jpBt jaarlijkse Haring en
^jngala onwel. Eenmaal
gjjfk zijn toestand zo
v^ijn dat hij naar het
enioest. Daar werd een
n xt geconstateerd. Het
j jkeinde bracht Van der
h» op de intensive care.
pgjls is hij weer van de
gf iking af, maar hij ligt
1 m het ziekenhuis. Vol-
0Sp medewerkster van
m^rijf Leiden, waar Van
a Oonder meer werkzaam
ingaat hij vandaag een
rerrst om te bepalen wan
kelbaar huis mag.
LH
P>orzorg
J gespijkerd
Vie gisteren door de
ïinksteeg langs Euro-
5ar en Boos, Las Vegas
ïggeefwinkel liep, kon
binnen kijken. De ra-
met houten platen
pijkerd, volgens een
rker van de in de pan-
ïisveste Fabel van de II-
nwege de 3-oktober-
„Er wordt nogal eens
ingetikt op dat soort
it hiraakpanden als op de
ie flinksteeg of de Boer-
kt In zijn vaker doelwit
orlport acties." Een me-
ibsf van Eurodusnie: „Je
hef dat gaat met dronken
k te Vorig jaar werden
25le ruiten ingegooid."
[Ier
Qib
Ikea-topman Anders Dahlvig tevreden na verhuizing uit Denemarken
door Wilfred Simons
leiden/barendrecht - Ikea-top
man Anders Dahlvig (44) banjert
glunderend het conferentiezaal
tje in waar hij zijn interview
geeft. Ikea Barendrecht, de ne
gende vestiging van het Zweedse
woonwarenhuis, is een door
slaand succes. Recent gepubli
ceerde cijfers van Ikea Nederland
over afgelopen boekjaar verbete
ren zijn stemming nog verder: de
magische grens van 1 miljard gul
den omzet is in 2000 doorbroken.
Ook leuk: sinds 1 september
werkt Dahlvig vanuit zijn nieuwe
internationale hoofdkantoor in
Leiden.
Waarom Leiden? Wat moet een
Zweeds georiënteerde interna
tional met vestigingen in 31 lan
den en een omzet van 21 mil
jard gulden met een hoofdkan
toor in Leiden? „Waarom niet?",
repliceert Dahlvig. „Leiden is
een mooie stad. Het ligt dicht bij
Schiphol, wat belangrijk is voor
een internationaal bedrijf. Na
tuurlijk hadden we naar Amster
dam kunnen gaan, maar onze
medewerkers vwllen niet in een
grote stad wonen met luchtver
vuiling, herrie, verkeersdrukte
en hoge woonlasten. De kwali
teit van leven is in Leiden hoger
dan in Amsterdam. Leiden is
stads, maar ook gemoedelijk en
kleinschalig. Je kunt er met je
gezin wonen. Dat vinden onze
mensen belangrijk." Deze
maanden maken zo'n dertig
mensen de overstap naar de
Leidse Bargelaan, bij het NS-sta-
tion en het LUMC. Vice-direc-
teur Hans Glydell woont al in
Leiden 'en heeft het er erg naar
zijn zin'.
Goed, maar waarom dan Neder
land? Het blijkt een ingewikkeld
verhaal. „Weinig mensen weten
het, maar Ikea is eigendom van
een stichting die al in 1982 in
Nederland gevestigd is", zegt
Dahlvig. „Oprichter Ingvar
Kamprad wilde niet dat Ikea na
zijn dood gesplitst zou worden.
Dat had gekund, hij heeft kinde
ren die ieder een deel van het
bedrijf hadden kunnen claimen.
Omdat in Nederland het stich-
tings- en verenigingsrecht het
best ontwikkeld is, koos Kamp
rad voor een statutaire vestiging
hier."
Tot nu toe was het internationa
le hoofdkwartier van Ikea geves
tigd in het Deense Humlebaek -
door medewerkers van Ikea ge
kwalificeerd als 'een soort Bos
koop zonder het centrum'. De
onstuimige groei van de meu
belgigant maakte nieuwbouw
noodzakelijk. Dahlvig nam een
'strategische beslissing': de be-
drijfstop en de afdeling financi
en moesten samen met het
stichtingsbestuur in één gebouw
komen. Daarmee was de keuze
voor Nederland impliciet ge
maakt. De afdelingen product
ontwikkeling en marketing gaan
naar het Zweedse Helsingborg.
Een neveneffect van de stich
tingsvorm is dat Ikea geen
winstdoelstelling heeft en geen
aandelen kan uitgeven. De winst
moet worden afgedragen aan
ideële doelen. Ikea heeft geko
zen voor het ondersteunen van
design-afdelingen van kunstaca
demies. De Technische Univer
siteit van het Zweedse Lund
profiteert het meest van de do
naties, maar in het verleden
sponsorde het bedrijf ook de
Amsterdamse Rietveld Acade
mie en de Kunstacademie Eind
hoven. Verder heeft Ikea een
hechte band met Unicef. Dat
Ikea geen aandeelhouders heeft,
noemt Dahlvig een groot geluk.
„Dan moet ik elk kwartaal laten
zien dat we nóg meer winst
hebben gemaakt. We zouden
veroordeeld zijn tot korteter-
mijnbeslissingen. Nu kan Ikea
zich richten op de lange termijn
en genoegen nemen met een la
gere winst als dat in het belang
van het bedrijf is."
Ikea streeft naar zestien vesti
gingen in Nederland. Leiden en
omstreken zijn nadrukkelijk in
beeld als vestigingsplaats, maar
er is nog geen geschikte plek ge
vonden. Vreest Dahlvig niet
voor oververzadiging van de
markt? „Nee", zegt hij gedeci
deerd. „Ons aandeel op de Ne
derlandse meubel- en interieur-
markt is maar acht procent en
met nieuwe vestigingen krijgen
meer mensen toegang tot onze
producten. Met die acht procent
zitten we nog hoog - gemiddeld
in Europa hebben we maar vijf
procent van de markt. Alleen in
Zweden hebben we 25 procent,
maar dat is logisch, want het is
onze thuismarkt." Een Neder
landse Ikea-vestiging is rendabel
als er ongeveer een miljoen
mensen omheen wonen. Een
simpele rekensom leert dat er
dus nog ruimte is voor zo'n zes
tot zeven winkels. Dahlvig wil
die ruimte uitbuiten - aan de
bouw van een tiende Ikea in
Hengelo wordt hard gewerkt.
terug. Want dat is tot nu toe het
probleem met die tochten.
Mensen hebben vaak geen zin
om precies hetzelfde stuk weer
terug te varen."
Met de elektrische vloot ontsluit
je de natuur én het cultuurhis
torisch erfgoed (want zeg nou
zelf, er zijn toch aardig wat
mooie oude dorpjes en steden
in de Randstad te vinden) voor
een groter publiek. Het gebruik
van elektroboten ligt voor de
hand, zo zegt hij. Omdat die
zich stil voortbewegen, met een
vaartje van tussen de negen en
elf kilometer per uur niet te snel
varen, en goed zijn voor het mi
lieu.
De stichting heeft ook al boten
op het oog. Boten die plaats
bieden aan vier tot acht passa
giers. „Een aantal Franse boten.
Maar misschien dat dit een sti
mulans is voor Nederlandse bo
tenbouwers om zoiets eens te
proberen. Een stuk of zestig zijn
er in elk geval nodig. Met twee
of drie kun je zo'n initiatief niet
van de grond krijgen."
Aardig toch, zo'n idee. Maar om
dat idee ook daadwerkelijk in
de praktijk te brengen is na
tuurlijk meer nodig. De stich
ting zelf heeft niet de beschik
king over boten. „Gemeenten
moeten het dragen, van de ge
meenten verwachten we be
moeienis. Zo hebben we net
een brief gestuurd naar wet-
Een boot met elektrische motor. Als het aan de Stichting Holland Watersite ligt moet dat in de toe
komst een vertrouwd beeld worden. Foto: Hielco Kuipers
houder Schultz in Leiden. Lei
den kan in onze optiek een aan
jagersfunctie vervullen. De stad
doet al enorm veel op waterge
bied. Een reactie hebben we
nog niet ontvangen van Leiden.
Wel van andere gemeenten. En
van het ministerie van econo
mische zaken. Die reacties zijn
allemaal positief. Het komt op
de politieke agenda, is ons ge
zegd. Het is dus nu afwachten
hoe voortvarend het idee wordt
opgepakt. Zo'n prachtig water
gebied en er dan zo weinig mee
doen...dat kan toch niet?"
Herman Joustra
door Robbert Minkhorst
leiden - Het Elisabeth-ziekenhuis
aan de Hooigracht in Leiden
wordt een gemeentelijk monu
ment en krijgt daarmee een be
schermde status. Dat is het logi
sche vervolg op een voordracht
van de monumentencommissie.
Wethouder Pechtold wil het ad
vies overnemen.
Negen jaar geleden was het ou
de ziekenhuis in de binnenstad
niet goed genoeg voor een be
schermde status. Dit jaar stond
het complex nog op de nomina
tie om te worden gesloopt.
Toenmalig eigenaar het Maars-
sens Bouwbedrijf (MBB) zag
geen brood in restauratie en be
houd van het complex. De ge
meente wilde meewerken aan
de plannen van MBB. Inmiddels
is het pand verkocht aan de
Stichting Leidse Studentenhuis
vesting, die het wel overeind wil
laten staan. Het verzet tegen
sloop was het afgelopen jaar
sterk toegenomen.
Het oudste deel van het mar
kante gebouw stamt uit 1909.
De latere uitbreidingen, verder
aan de Hooigracht en naar de
Middelstegracht, dateren van de
jaren twintig, dertig en vijftig.
Bouwstijlen zijn neogotiek en de
Amsterdamse School. Het pand
is ontworpen door de architec
ten Van der Laan (vader en
zoon), die ook bijvoorbeeld het
warenhuis van V D aan de
Aalmarkt en de huishoudschool
aan het Galgewater op hun
naam hebben staan.
Opvallend is dat de monumen
tencommissie het gehele com
plex op de lijst van beschermde
panden wil laten zetten. Eerdere
discussies over de waarde van
het gebouw leidden tot de slot
som dat delen ervan waardevol
waren. Zo is bijvoorbeeld al
eens overwogen om de kapel te
bewaren, of een deel van de
voorgevel.
Wonen in een Leids monument aan de Hooigracht. Binnenkort is het zover. Foto: Henk Bouwman
Volgens B. Veldman, lid van de
commissie, is bewust gekozen
om het hele ziekenhuis voor te
dragen. „Bepaalde onderdelen
zijn dan misschien wel wat min
der interessant, maar de samen
hang vinden wij erg belangrijk.
En het is het laatst overgebleven
binnenstadsziekenhuis.
De commissie stelt vast dat de
westvleugel (het deel aan de
Hooigracht) relatief zeldzaam is
in de Leidse bouwgeschiedenis,
en dus waardevol. Ook is bij
zonder dat het gebouw nog gro
tendeels de originele indeling
kent. Tevens vindt de commis
sie de cultuurhistorische waarde
groot, omdat het katholieke zie
kenhuis een zeer belangrijke rol
heeft gespeeld binnen de ge
schiedenis van de Leidse ge
zondheidszorg.
Wethouder Pechtold (monu
mentenzorg) vindt de voor
dracht van de commissie 'een
logische stap'. „En dat moeten
we dus maar doen. Ik vind deze
conclusie niet verbazingwek
kend. De afgelopen maanden
hebben we in Leiden een proces
gehad waarbij heel kritisch is ge
keken in hoeverre het Elisabeth
nou een monument is. En de ei
genaar smeekt er bijna om."
Pechtold verwacht dat B en W
het advies van de monumenten
commissie overnemen. De wet
houder kan geen 'zwaarwegen
de redenen' noemen om het af
te wijzen.
Wat voor Pechtold verder mee
telt, is dat het gebouw weer een
bestemming krijgt. De komende
vier jaar wonen er buitenlandse
studenten en docenten, daarna
wordt het verbouwd tot appar
tementen. „De enige bescher
ming voor een monument is
zijn functie. Aan een lege kolos
hebben we niks", vindt de wet
houder.
De SLS beschouwt het zieken
huis al als monument en is on
getwijfeld gelukkig met de voor
dracht. Tijdens de afgelopen
monumentendagen was het
complex geopend voor publiek.
Bij de Rijksdienst voor de Mo
numentenzorg ligt ook een ver
zoek om het Elisabeth een be
schermde status te geven. Het
Cuypersgenootschap, dat zich
inzet voor het behoud van cul
tuurhistorisch waardevolle pan
den, heeft het ziekenhuis na on
derzoek voorgedragen als toe
komstig rijksmonument.
ker verandering in brengen.
Vindt de piepjonge Stichting
Holland Watersite, een groep
ondernemers uit de Randstad.
In de woorden van één van
hen, Arthur Schreuder, is het
doel van de stichting 'het fluis
terend onthaasten via elektro
boten'. „Via een carrouselsys
teem. Bijvoorbeeld: je stapt op
in Haarlem, vaart naar Leiden,
overnacht daar, vaart de vol
gende dag door naar Delft en
gaat vandaar met de trein weer
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 - 53 56 424
né
mc/aren er genoeg in de
of ad. Maar het watertoe-
bdtelt nog steeds niet zo
orpr. Goed, er varen rond-
epiten in wat steden, zoals
En er zijn nog wel wat
ewedrijven die zich met het
n, ten van toeristen bezig-
Gfl- Maar grootschalig, nou
mtf introductie van een
ge fin ongeveer zestig boten
di*l voor de toerist, aange-
niimet een stille en schone
stemotor, kan daar zeer ze-
had
