Een neutronenbom in je hoofd
GELOOF SAMENLEVING
'Je vindt in de kunst vuige zaken'
Goede dingen doen,
een betere houding
Zoon krijgt
cel na rituele
dood vader
Gebed
tegen
terreur
Kort geding moet failliet Molukse kerken voorkomen
WETENSCHAP
'Half jaar
borstvoeding
het beste'
Brits bedrijf
test vaccin
tegen nicotini
VANDAAG
De 29ste sep
tember was,
in het jaar
1349, de
sterfdag van de Engelse mys
ticus Richard Rolle de Ham-
polef (geboren in 1300). Hij
was één van de eerste mysti
ci in dit taalgebied, en bleef
tot de reformatie de meest
gelezen religieuze schrijver.
Rolle de Hampole werd op
geleid tot priester maar ver-
Het uit onvrede voortijdig de
universiteit (Oxford). In eer
ste instantie werd hij kluize
naar. Daarna leidde hij een
zwervend bestaan. Zijn grote
invloed berustte op zijn in
het Engels geschreven medi
taties, brieven en kleine
traktaten.
I Dertig sep
tember is de
verjaardag
van de Duit
se protestante theologe
Dorothee Sölle (1929). Voor
al in de jaren zestig en ze
ventig vergaarde zij in linkse
kringen veel aanzien. Sölle
keerde zich tegen de tradi
tionele christelijke godsleer.
Ze probeerde een zogeheten
'God is dood-theologie' (ge-
baseèrd op de filosoof Nietz
sche) op te zetten, waarin
voorop stond dat de oude
geloofsleer oorzaak was van
de secularisatie en feitelijk
had afgedaan.
tokio/anp - Een rechtbank in
Japan heeft gisteren een man
veroordeeld tot twee jaar celstraf
nadat zijn vader in een ritueel is
overleden. De 32-jarige man
werd schuldig bevonden omdat
hij zijn zieke vader de juiste me
dische behandeling had ont
houden.
Volgens het Japanse persbureau
Kyodo was de zoon lid van de
religieuze groep Life Space. Sa
men met de 63-jarige leider van
deze groep haalde de zoon zijn
vader uit het ziekenhuis waar hij
lag na een hersenbloeding. Bei
de mannen brachten de oude
man naar een hotel. Daar stierf
Shinichi Kobayashi door verstik
king tijdens een religieuze gene
zing. Zijn lichaam werd later in
het hotel gevonden. De groeps
leider is later gearresteerd met
zeven aanhangers. Tegen de
zoon was 15 jaar cel geëist.
zaterdag 29 SEPTEMBER 2001
Reformatorische kunstenaars verenigen zich, maar zijn geen knutseklubje
ven/anp - Kunstenaars in de orthodoxe Korf heeft ook een taak naar buiten, name- techismus. dt
meeuwen/anp - Kunstenaars in de orthodoxe
kerken krijgen vaak niet de erkenning die zij
verdienen, vindt de vereniging van Kunste
naars op Reformatorisch Fundament (Korf).
Het kunstenaarscollectief wil hier verandering
in brengen.
„Binnen onze gezindte wordt kunst met
schuine ogen bekeken", vertelt Adri
Burghout, een van de initiatiefnemers van
Korf. Hij begrijpt dat wel. „Je vindt in de
kunst vuige zaken die christenen schaden,
of werken die de spot drijven met het geloof
en de bijbel." Maar hij vindt het ook jam
mer. Het ligt immers niet aan de kunst dat
er vuiligheid gemaakt wordt, dat doen de
kunstenaars. Dat wil Korf duidelijk maken.
Korf heeft ook een taak naar buiten, name
lijk begrip kweken en waardering bevorde
ren voor de kunstvormen die kunstenaars
uit reformatorische kringen maken. De ver
eniging wil dat onder meer doen door het
organiseren van bijeenkomsten waarin de
beeldende ontwikkeling van een reformato
risch kunstenaar centraat staat.
De kunstvormen van reformatorische kun
stenaars verschillen van andere kunstvor
men door de normen van waaruit deze kun
stenaars werken. „Wij hangen onze kunst
op aan bijbelse normen. Dat betekent dat
we niet willen spotten met de dingen die in
de bijbel staan", vertelt Burghout, zelf illu
strator van vooral kinderboeken.
In de statuten staat daarom dat leden het
woord van God en de zogeheten drie for
mulieren van enigheid, de Heidelbergse Ca
techismus, de Nederlandse Geloofsbelijde
nis en de Dordtse Leerregels, moeten erken
nen. Of hun kunst daarvan ook getuigt, be
palen de dertig leden van Korf gezamenlijk.
Door middel van stemming beslissen zij of
geïntereseerden die hun werk komen laten
zien, lid mogen worden.
Daarbij kijken ze ook of de productie een
zeker artistiek niveau heeft. „Zowel ama
teurs als professionele kunstenaars zijn wel
kom. Maar we zijn geen vereniging voor
hobbyisten die knutselen met luciferdoos
jes", aldus Burghout. Het huidige ledenbe
stand heeft ongeveer net zoveel amateurs
als professionals. Volgens Burghout stimu
leren beide groepen elkaar en helpen de
professionals de amateurs hun kunst op een
hoger niveau te brengen. Korf wil in de toe
komst exposities organiseren.
Islamabad - Katholieke
schoolkinderen in de
Fatimakerk in Islama
bad bidden tijdens een
speciale dienst. De
christenen van Pakistan
deden massaal mee aan
de Solidariteitsdag, die
donderdag was afge
kondigd door president
Musharraf. De kleine
christelijke minderheid
van Pakistan steunt de
Amerikaanse oorlog te
gen het terrorisme.
Slechts twee procent
van de Pakistaanse be
volking van 140 miljoen
behoort tot het chris
tendom.
Foto: Reuters
hilversum/anp - De Molukse
kerken in Nederland hebben in
de Verenigde Staten een kort ge
ding aangespannen om versneld
50 miljoen gulden van de Ame
rikaanse overheid terug te krij
gen. Dit zei advocaat J.P. Koets
donderdag in het EO-radiopro-
gramma De Ochtenden.
De Molukse Kerkvoogdijraad
(KVR) had dit geld enkele jaren
geleden in een uiterst dubieus
project geïnvesteerd. De KVR en
de tegenpartij, een groep zaken
lieden, hebben beide een claim
op de miljoenen gelegd. De
Amerikaanse regering heeft be
slag gelegd op het geld.
Doordat de Molukse kerken al
ruim drie jaar niet over het geld
kunnen beschikken, zijn ze in
ernstige financiële problemen
geraakt. Zeker tien medewerkers
van het Moluks Kerkelijk Cen
trum in Houten, twee jaar gele
den feestelijk door koningin
Beatrix geopend, zijn ontslagen.
Nieuwbouw van kerkgebouwen
is stilgezet, onderhoud wordt
niet meer gepleegd en in Vaas-
sen en Deventer dreigde ver
koop van kerkelijke goederen,
zo bleek uit het programma.
Als de Molukse kerken het kort
geding niet winnen, zal de defi
nitieve uitspraak pas eind vol
gend jaar komen, zei Koets. Hij
sluit niet uit dat de huisbankier
van de Kerkvoogdijraad onge
duldig wordt en dat een faillisse
ment van de KVR onafwendbaar
is. Ook bestaat dan de mogelijk
heid dat het centrum in Houten
onder de hamer komt.
Koets is er overigens van over
tuigd dat de Molukse kerken het
geld terugkrijgen. De vrouw die
claimt dat zij de eigenaar van de
50 miljoen gulden is, is in maart
in Londen tot acht jaar gevange
nisstraf veroordeeld wegens
fraude met het geld.
Eind jaren zeventig kreeg de
Molukse gemeenschap onge
veer 70 miljoen gulden van de
staat bij de overdracht van de 52
rijkskerkgebouwen aan de Mo
lukse kerkgenootschappen. Het
geld was bedoeld voor onder
houd. De Kerkvoogdijraad be
sloot in 1998 mee te doen met
een beleggingsprogramma,
waarbij een minimale inleg van
20 miljoen dollar (toen ruim 40
miljoen gulden) was vereist. De
inzet zou binnen een jaar wor
den verdubbeld, zo werd de
KVR wijsgemaakt.
Eergisteren kreeg ik een bijzonder geboorte
kaartje, in vrolijke kleuren en met een blijmoedi
ge tekst. De vader, Makiri Mual, was net als ik en
een aantal anderen met Pasen te gast in een
nachtelijk radioprogramma. Makiri had een paar
maanden daarvoor zijn zoon verloren en sprak
daarover zonder enige verbit
tering, verbijstering of wan
hoop. De dood van zijn zoon
bracht ook vriendschap,^teun,
verwondering, inzicht - en
daarvoor was hij dankbaar.
Zijn verdriet was niet het begin
en het einde van zijn bestaan.
Op Grote Verzoendag, eergis
teren, heeft God bepaald wat
er in het komende jaar te ge
beuren staat. Wie zal leven,
wie sterft, wie ziek wordt, wie
niet, wie arm zal zijn, wie rijk,
wie het goed zal gaan, wie niet,
wie zijn kind verliest, wie een
kind krijgt. God velt Zijn oor
deel op grond van het leven
dat iemand heeft geleid. Tus
sen Joods Nieuwjaar, ander
halve week geleden, en Grote
Verzoendag kon men door in
keer het oordeel in gunstige zin
proberen te wijzigen.
Velt God maar een keer per jaar
een oordeel? Nee, er bestaat
ook een uitspraak dat God da
gelijks oordeelt. Hoe is dat met
elkaar te rijmen?
De Baal Sjem Tov, een beroemde rabbijn uit de
eerste helft van de achttiende eeuw, verzoende
de uitspraken met elkaar. Hij vertelde het ver
haal over een waterdrager. Toen hij met water
een berg opsjouwde klaagde hij tegenover een
vriend over zijn bestaan. Hij was oud en ziek,
had geen familie en geen geld om goed voor
zichzelf te zorgen. Hij zag het helemaal niet
meer zitten.
Maar de volgende dag kwam de vriend de water
drager weer tegen. Dit keer sjouwde hij echter
fluitend het water de berg op. Vanwaar die ver
andering?
Volgens de Baal Sjem Tov bepaalt God op Grote
Verzoendag wat er te gebeuren staat, maar be
paalt Hij dagelijks hoe we staan tegenover wat er
op onze weg komt. Als ons iets goeds ten deel
valt, zijn we daar dan blij en tevreden mee of
hebben we niets in de gaten? Of, erger nog, blij
ven we ons tekort gedaan voelen? En als we ziek
worden, belazerd worden, onheus behandeld,
als we ten dode zijn opgeschreven of dierbaren
verliezen, als we worden ontslagen of ons bedrijf
failliet zien gaan - hoe reageren we dan? Moedig
of met wrok. Kwaad of genieten we van de nieu
we verbondenheid die ontstaat met familie en
vrienden? Doen we alsof onze neus bloedt of ge
bruiken we de situatie om orde op zaken te stel
len, ruzies uit te praten, contact te herstellen,
nieuwe mogelijkheden aan te boren?
God bepaalt dagelijks hoe we zullen reageren en
doet dat niet willekeurig, maar op grond van het
I
TAMARAH
BENIMA
goede of kwade dat wij doen.
De niet-religieuzen kunnen God uit deze rede
nering weglaten. Waar het om gaat is dat we on
ze houding kunnen beïnvloeden door goede
dingen te doen. Goede dingen voor onszelf: de
rommel opruimen, gezonde dingen eten, naai
de kapper gaan, zorgen dat
onze kleren schoon zijn, brie
ven beantwoorden, rekenin
gen betalen, schulden afbeta-1
len, een testament opstellen.
Goede dingen voor anderen:
een zieke bezoeken, een ver-
jaarskaart sturen, ruzies bijleg
gen, een kennis aan een baarf
helpen, een vriend op weg hel
pen met oplossingen voor prd
blemen.
Het goede dingen doen voor L
mensen die we niet kennen zt
ik er met opzet niet bij, want j
velen vinden het gemakkelijke
om goed doen voor de werelq
dan orde op zaken stellen in j
hun eigen bestaan.
Goede dingen doen is ook: nii
schelden, geen wrok koeste
ren, iemand niet kwetsen en
zo verder.
Het klinkt allemaal futiel in hi
licht van de wereldproblemei
maar oorlogen beginnen va:
met 'kleinigheden'. De Tempi
in Jeruzalem werd verwoest,
zeggen de rabbijnen, omdat één man werd beli
digd en overliep naar de Romeinen. Hij gaf ze c
informatie die nodig was om Jeruzalem met de
grond gelijk te maken. Als die ene man met eer-,
bied was behandeld, was het joodse volk niet 1
over de aarde verstrooid geraakt en was er mis-
schen nooit een Israëlisch-Palestijns conflict get
weest. I|
Is dat hersenspinnerij? Osama bin Laden werd
door zijn vele oudere broers talrijke malen ver
nederd. Dat zou een bron zijn van de haat die h|
op de wereld bekoelt. In Zwitserland heeft een
man vijftien mensen doodgeschoten omdat hij >i
onheus zou zijn behandeld, door de overheid,
Mensen als bin Laden, de Zwitserse schutter entf
de overloper naar de Romeinen zijn niet meer -t
voor rede vatbaar. In het wilde weg vieren zij
hun agressie en frustratie bot. Daardoor worder
allerlei mensen in rouw worden gedompeld, dii
geen enkele schuld hebben aan de oorspronke-1
lijke krenking van doorgedraaide gekken of mis
dadigers.
Of we zelf met dat soort geweld te maken krij
gen, hangt niet van onszelf af, maar van 'het toi
val' zeggen de niet-gelovigen of 'van God' zeg
gen de gelovigen. Maar onze eigen houding hel
ben we wel in de hand. Wat Makiri dag na dag
'goed' heeft gedaan om zo lofwaardig met de
dood van zijn kind om te gaan, weet ik niet. Wel)
dat hij een voorbeeld is. Zeker in deze tijd wa;
,we ons allen bewust zijn dat we met geweld te
maken kunnen krijgen dat niet specifiek tegen L
ons is gericht, maai' ons wel kapot kan maken.
door Irene Nieuwenhuijse
Het klinkt als science fiction,
maar het is werkelijkheid. In de
onderzoeksreactor in Petten wor
den patiënten die lijden aan het
kwaadaardige hersentumor glio-
bastoom bestraald met neutro
nen die direct afkomstig zijn van
de reactor. Het gaat vooralsnog
om een proef die al weer tien jaar
duurt. „We staan aan het begin
van een nieuwe kankertherapie.
De verwachtingen zijn hoopvol."
Doctor ingenieur Finn Stecher-
Rasmussen pakt het groene de
monstratiemasker. De twee
kruisjes aan weerszijden geven
de plaats aan waar de neutro
nenstraling plaats heeft. Een pa
rallelle bundel komt regelrecht
uit de kem van de Hoge Flux
Reactor, die naast de behandel
ruimte in de reactorhal in het
waterbassin staat.
Al tien jaar werkt kernfysicus
Stecher-Rasmussen van NRG,
het nucleair kenniscentrum in
Nederland, samen met artsen
aan het onderzoek. Het is ge
richt op patiënten die lijden aan
de zeer kwaadaardige hersentu
mor gliobastoom. De tumor die
zich als een inktvis met tenta
kels nestelt in de hersenen, is
ongeneeslijk.
Uit de eerste proeven blijkt dat
deze bestraling een positief ef
fect heeft op de levensverwach
ting. Daarnaast is de behande
ling minder belastend dan con
ventionele methoden en is de
kwaliteit van het leven in die
laatste fase van het leven beter.
De behandeling in Petten die
Experiment: hersentumor opblazen met straling uit kernreactor Petten
Boron Neutron Capture Thera
py (BNCT) heet, bestaat uit twee
fasen. De patiënt krijgt de dag
voorafgaand aan de bestraling
een boriumhoudende stof inge
spoten. Deze stof hoopt zich op
in de tumor. De tumor wordt
vervolgens bestraald met neu
tronen. De reactie van de neu
tronen met de boriumhoudende
stof in het hoofd vernietigt de
kanker. Het gezwel wordt als het
ware in het hoofd opgeblazen.
De geleerde, opgeleid in Kopen
hagen en Utrecht, toont in de
Hoge Flux Reactor in Petten de
kale behandelruimte, die direct
naast de reactorhal ligt. Dikke
witte muren van beton, gewa
pend met plaatstaal en blokken
lood zijn bekleed met kunststof
waarin boorzuur is verwerkt. De
wastafel en de behandeltafel zijn
de enige aankleding. Het luikje
in de muur dat ongeveer de
grootte heeft van vijftig bij vijftig
centimeter intrigeert.
Hierachter is immers het inge
wikkelde systeem van buizen
waar de neutronen worden ge
filterd en gezuiverd voordat ze
in het hoofd van de patiënt hun
werk doen. Tijdens de behande
ling ligt het hoofd van de patiënt
voor dit luikje.
De eerste fase van het onder
zoek is bijna afgerond. Een
voorzichtige vooruitblik: „We
staan aan het begin van een
nieuwe bestralingsmethoden
voor de behandeling van be
paalde typen kanker. We weten
nu precies hoe nauwkeurig de
dosis bestraling moet zijn. Dat is
enorme winst, want in het verle
den - ik spreek dan over proe
ven in 1950 in Amerika - zijn
daar fouten mee gemaakt. Be
halve het kankergezwel werd
Het interieur
van de kerncen
trale van Pet
ten, waar de de
bestraling
plaatsvindt.
Foto: John Oud
ook het gezonde weefsel onher
stelbaar aangetast. Bij conven
tionele bestralingsmethoden
treedt nog steeds stralingsscha-
de van het gezonde weefsel op."
Fysicus Ben Mijnheer, verbon
den aan het Antoni van Leeu
wenhoek ziekenhuis in Rotter
dam, denkt daar anders over.
„De BNCT- methode is een ont
zettend goed idee en in principe
heel slim, maar de winst tegen
over onze eveneens zeer ge
avanceerde methode is gering.
Het probleem is nog steeds dat
het borium zich niet alleen in de
tumor ophoopt, waardoor een
specifieke bestraling moeilijk
blijft."
Vanuit vijf ziekenhuizen in Eu
ropa komen de proefpersonen
naar Petten. Rasmussen ver
wacht dat de proeven die even-
eens.plaats hebben in onder
zoeksreactoren in de Verenigde
Staten, Zweden, Finland, Tsje
chië en Japan in de toekomst
ook toegepast kunnen worden
bij andere tumoren zoals huid-
melanomen. Ook denkt hij dat
de patiënten straks niet meer op
de operatietafel moeten vooraf
gaand aan de bestraling.
Maar voorzichtigheid is gebo
den. In 2002 begint de tweede
fase van het onderzoek. Dan
worden de klinische effecten
van de behandeling bij de pati
ent bekeken. Maar ook dan gaat
het nog steeds om onderzoek,
zegt hij keer op keer. Als hij een
'serieuze gok' doet, verwacht hij
niet dat de methode voor 2005
een reguliere therapiemogelijk
heid wordt. Ook is het volgens
hem zelfs mogelijk dat de be
handeling te zijner tijd in zie
kenhuizen plaats heeft. Dan
moet de neutronenstraling mid
dels versnellers geproduceerd
kunnen worden.
Professor dr. B.J. Slotman van
de Vrije Universiteit van Amster
dam, hoofd afdeling radiothera
pie, is iets minder enthousiast.
Slotman is vanaf het begin be
trokken bij de proeven. Verschil
lende van zijn patiënten zijn in
Petten bestraald, terwijl de ove
rigen altijd tussen de bestralin
gen door in het VU verblijven.
„BNCT is een uitermate interes
sant concept. Maar of het de op
lossing en de nieuwe ontdekking
voor kankertherapie is, weet ik
nog niet. Het wachten is toch
nog steeds op het middel dat
zich alleen in de tumor nestelt
en op de mogelijkheid een stra
lingsbundel zo te laten werken
dat hij zich diep genoeg kan in
boren. Die magische oplossing
is er helaas nog niet."
den haag/anp - Moeders hc
den vaak na een paar weken
met het geven van borstvoedü
omdat zij bang zijn dat ze
weinig moedermelk hebbi'
Dat blijkt uit onderzoek
TNO Preventie en Gezondhi
heeft verricht in opdracht v1
het Voedingscentrum. De an
is dikwijls niet terecht.
Ook andere misvattingen zijn
de oorzaak van dat vrouwen
na enkele weken overstapp
op flesvoeding. Veel oudf
denken dat borstvoeding alle3
in de eerste zes weken van 1c
lang is voor de gezondheid va
de baby. Het Voedingscentn
beveelt aan minstens zes ma: I
den de borst te geven, omdat
beschermende werking i
borstvoeding toeneemt met
duur van de periode dat de ba1
de borst krijgt.
Het Britse farmaceutische 1 I
drijf Xenova is in België gest
met het testen bij mensen v1
een vaccin tegen nicotine. e
De antistoffen die het vacr
oproept voorkomen dat nicoti
de hersenen kan bereiken
daar zijn rustgevend effect k'
uitoefenen. Het vaccin is in e
ste instantie bedoeld om m<rc
sen die al gestopt zijn met rok 'E
te behoeden opnieuw voor
verleiding van de sigaret te l
zwijken. Wanneer de nicotii
blokkerder op de markt komtlv
nog niet bekend.
I
c
