Leidse Schouwburg
verhoogt zaalhuur
CULTUUR KUNST
Animator Piet Kroon gedijt in jungle van Hollywood
Golden Earring voelt zich gebruikt door organisator expositie,
Green Lizard
levert perfecte
Nirvana dynamic
Cultuurraai!
'Inkrimping
onhaalbaar
Prijs voor fik
over malaria*
Bruna presenteert
'Ezelsoor'
Van Gasteren
schenkt films
Concert Safri Duo
gaat niet door
De zon schijnt altijd in de schilderijen van Schimmel
Fantastisch realisme in Hoorn
door Danny Verbaan
den haac/cpd - Golden Earring wil de kosten
vergoed zien van het concert dat ze gaf bij de
opening van de aan haar gewijde tentoonstel
ling in het Haagse stadhuis. Dit betekent dat
initiatiefnemer Jaap Schut een rekening krijgt
van bijna 15.000 gulden. Hij had de band ge
boekt om het feest van vorige week maandag,
dat uitsluitend toegankelijk was voor enkele
honderden genodigden, extra cachet te geven.
Schut zegt het bedrag niet buitensporig te vin
den, aangezien de prijs van een akoestisch op
treden normaal het dubbele zou zijn. Deson
danks hoopt hij dat er over de hoogte ervan
nog 'valt te praten'.
Earring-manager Rob Gerritsen stelt evenwel
dat er apparatuur moest worden gehuurd en
er nog eens tien mensen zijn ingeschakeld
voor de opbouw en alle bijbehorende werk
zaamheden. Bovendien kwam het idee voor
de expositie niet van de Earring zelf, maar van
Schut. „Wij hebben destijds meteen gezegd
van: Jaap, zoiets hoeft nu niet", aldus Gerrit
sen. „Als de band ooit zou stoppen met wer
ken, is het altijd nog mogelijk om terug te blik
ken. Maai' hij is toch doorgegaan."
De manager zit enigszins met de kwestie in
zijn maag, omdat het nu lijkt alsof de bandle
den een soort geldwolven zijn. „Zouden wij
dan alles maar voor niets moeten doen, omdat
hij het zelf zo nodig vindt zo'n tentoonstelling
te organiseren?", aldus Gerritsen.
De aanleiding voor de expositie is dat veertig
jaar geleden de basis voor de Earring werd ge
legd. Hoewel de speciaal gebouwde 'poptem
pel' met vier vitrines nog geen drie weken blijft
staan, verstrekte het Haagse gemeentebestuur
een subsidie van 100.000 gulden. Ook meldde
zich een groot aantal sponsors. Dat moest ook
wel, aangezien alleen al het feest veel geld
kostte: behalve de Earring werd bijvoorbeeld
ook het razendpopulaire Jiskefet ingehuurd.
Schut ziet de expositie als voorproefje voor het
popmuseum dat hij in de toekomst hoo|1
kunnen openen. 1
Gerritsen is enthousiast over het resu f
maar blijft erbij dat het project bepaald niia
schoonheidsprijs verdient. „Schut is een a 11
ge gozer, maar het enige dat hij écht wil isa
zijn museum van de grond komt", stelt de1
nager. „Hij staat z'n eigen reclame te
en daar heeft hij ons voor gebruikt. Als 1 d
word je gewoon gedwongen om eraan m
werken."
den haag/anp - De Raad
Cultuur zet grote vraagtekei >i
de inkrimping van 25 naai i
tien leden die staatssecre^
Van der Ploeg (Cultuur)
voorgesteld. Het adviesco r
van de bewindsman noen c
in een brief aan hem „on y
baar en volstrekt willekeurij
wil minimaal achttien mek
overhouden.
De raad, die in 1995 werd
richt, adviseert onder a
over het toekennen van de
sidies volgens de vierja;
Cultuurnota. In het collegi
alle sectoren uit het veld
genwoordigd. Verder zijn
sector commissies.
De raad is bang dat dooi
verkleining bepaalde disci]
in het culturele veld niet
herkenbaar zullen zijn vei
woordigd. De uitbreiding
het aantal commissieleden
35 naar 60) ziet het collegf
als compensatie.
Alle adviesraden die ondi
Kaderwet Adviescolleges v
worden ingekrompen. De
voor Cultuur meent dat zi
vergeleken kan worden me
dere adviesraden. Zij wijst s
andere op het grote aantal
viduele adviezen dat vocE|
Cultuurnota moet worderf
gebracht.
Utrecht - De film 'De
Plaag' van Manfred van
heeft de prijs voor de best
tenschapsfilm gewonnen
prijs werd gisteren, op d<L
van de wetenschapsfilm va Ir
Nederlands Film Festiv;
Utrecht, uitgereikt aan de r
van de film over malari
Eijk stelt in zijn film de
waarom er wereldwijd nie
man en macht wordt ge g
aan de bestrijding van m;
terwijl dat bjj andere ziekte T
gebeurt. De' jury kende de e
toe omdat ze het „een pra<
film over wetenschappelij
derzoek" vond, maar ook
wege de tegenstellingen t
arm en rijk, noord en zui(
in de film zichtbaar worde
maakt. Verder roemde de
het gebruik van verhelde
animaties in de film van
Eijk.
muziek recensie
hans keijzers
Concert: Green Lizard, Marlboro
Flashback to Nirvana Gezien: 25/9,
Alhambra, Leiden.
Ér' zïjri van die platen die het
ene jaar waanzinnig hoog in je
eigen favorietenlijstjes staan,
maar een goed half jaar later
netjes afgeserveerd worden en
in een uithoekje van je cd bak
terechtkomen. Heel soms heb
je van die monumentale parel
tjes die lang na verschijning
nog steeds dezelfde impact
hebben als bij die eerste keer
draaien. 'Nevermind' van Nir
vana van frontman Kurt Cobain
is er zo eentje. Niet voor de
broertjes Tjon Ajong van Green
Lizard want die gaven in een re
cent interview in OOR aan dat
de grungeklassieker in eerste
instantie niet echt doorkwam.
Zanger Kurt Cobain was niet al
leen de hoofdpeiler van de
grunge maar bracht daarnaast
een ongeëvenaarde dynamiek
binnen zijn nummers. Gister
avond was niet alleen de vraag
welke nummers Green Lizard
uit het beperkte materiaal van
Nirvana zou spelen, maar des
te meer of de band ook het ge
raffineerde kunstje van de dy
namiek op Nirvaniaanse wijze
kon toepassen.
Voor dat lastige toelatingsexa
men slaagt Green Lizard voor
'1
de volle 100 procent. 'Pfr
royal Tea', 'Lithium' en
the servants' zijn klassi
beelden van nummers
zacht ingetogen coupletti
gewisseld met heftige ref
en binnen die songs wordl
de Tilburgers heerlijk gas
genomen. Green Lizard
het aan om juist niet dat li.
darische singletje 'Smell!1'
teen spirit' te spelen. Twê<
geeft de band het aanzj
voor het doorbraaknui
van de band uit Seatlle,
'Rape me' en later het spi
rige 'In Bloom' is het vèrvc
Zanger Remi Tjon Ajong
met gemak vocaal ove
Niet alleen bij het rustige .-
of All Apologies' maar zek<
bij het smerige 'Scentles
prentice' en het gr
'School' van het debuut,
ach', waar de demonische
van Kurt Cobain in al zijrc
trekjes langskomt. Drie jr£
en een live plaat van een?,
cert van MTV staan op he
to van Kurt Cobain. Ong
lijk dat zoveel rif)es en bas ,nj
zo herkenbaar zijn en zo
de catchyschaal
op
el
Voor de alerte luisteraar
aan het eind dan toch
like teen spirit'. Niet Grei
zard maar Tori Amos galilfl
het optreden door Alha
Maar haar vertolking van
rit' wordt ruw verstoord
het kroeggeluid.
i(m
Theater aan Oude Vest straks te duur voor amateurtoneel
Amsterdam - Dick Bruna heeft
in de Kleine Komedie in Am
sterdam het prentenboekje
'Ezelsoor' gepresenteerd. Het
boekje, dat door Bruna werd
getekend, is één van de ge
schenken van de Kinderboe
kenweek. Sjoerd Kuyper schreef
het andere geschenk, 'Eiber!'
De Kinderboekenweek duurt
dit jaar van 4 tot en met 14 ok
tober en heeft als thema 'Drift
kikkers, feestvarkens en andere
boekenhelden'.
Amsterdam - Cineast Louis van
Gasteren (78) heeft zijn hele
oeuvre aan het Filmmuseum in
Amsterdam overgedragen. Het
gaat om 67 films, aldus het mu
seum. Volgens het Filmmuse
um is met de schenking de
„collectie Nederlandse filmcul
tuur aanzienlijk verrijkt."
leiden - Het theaterconcert van
Safri Duo, op maandag 8 okto
ber in de Leidse Schouwburg,
gaat niet door. Het populaire
Deense dance/percussieduo
wenst, volgens de Leidse
Schouwburg, geen zitconcerten
meer te geven en is met veel
zwaardere financiële eisen ge
komen. Het theaterconcert in
Leiden maakte deel uit van een
najaarstoumee door Nederland
en Vlaanderen.
leiden - Onder amateurtoneelge
zelschappen die voorstellingen
geven in de Leidse Schouwburg is
grote onrust ontstaan over een
forse verhoging van de zaalhuur
die de schouwburgdirecteur heeft
aangekondigd. Het is niet on
waarschijnlijk dat de deuren van
het theater aan de Oude Vest in
de toekomst gesloten blijven
voor het Leidse amateurtoneel.
„Het bedrag dat we nu rekenen,
is al meer dan tien jaar niet ver
anderd. Dat is inmiddels prehis
torisch", verklaart schouwburg
directeur B. van Mossel de ge
plande verhoging. „We zijn als
Leidse Schouwburg in feite de
hoofdsponsor van het amateur
toneel. Want de zaalhuur die we
nu vragen, dekt slechts eentien-
de van de gemaakte kosten. Op
die manier kunnen we de
schouwburg niet op een gezon
de manier exploiteren."
Vooruitlopend op de geplande
verhoging van de zaalhuur
brengt de schouwburg het ko
mend seizoen al extra kosten in
rekening voor het gebruik van
faciliteiten als de foyer en het
houden van repetities. „Maar, al
met al zijn dat slechts kleine
verhogingen", zegt Van Mossel.
Deze kleine verhogingen ziet de
theaterdirecteur dan ook als een
tijdelijke oplossing. „In de toe
komst moet de zaalhuur zeker
naar een realistisch niveau wor
den getild. Maar voor die tijd
moeten we rond de tafel gaan
zitten om een voor alle partijen
geschikte oplossing te beden
ken."
Daarbij ziet Van Mossel duide
lijk een duidelijke rol weggelegd
voor de gemeente. Die zou een
subsidiepot moeten creëren
waaruit toneelgezelschappen
kunnen putten wanneer ze de
schouwburg willen afhuren.
„Want het kan natuurlijk niet zo
zijn dat wij een 'nee' moeten
verkopen aan het amateurto
neel. Aan de andere kant is het
gewoon niet realistisch dat wij
als hoofdsponsor blijven optre
den. Daar hoort de gemeente bij
te springen." Cultuurwethouder
A. Pechtold was vanochtend
niet bereikbaar voor commen
taar.
De amateurtoneelgroepen die
geregeld in de schouwburg
staan, zijn in een brief op de
hoogte gesteld van de nieuwe
tarieven. Wat de gevolgen zullen
zijn van de tariefsverhogingen
voor deze gezelschappen is niet
precies duidelijk: Toneelvereni
ging Tot Ieders Genoegen (TIG)
heeft nog geen overleg gehad
over de verhoogde prijzen. To
neelgroep De Timdelerclub
voert momenteel besprekingen
met de schouwburg. Pas als die
zijn afgerond, wil de toneel
groep reageren.
Van Mossel: „We hebben over
legd met De Timdelerclub. Zij
vieren dit jaar hun 75-jarig be
staan en spelen bovendien al 40
jaar in de Leidse Schouwburg.
Het mag niet gebeuren dat ze
straks hier niet meer kunnen
staan. Maar de samenwerking
moet wel van beide zijden rea
listisch zijn. Voorheen mochten
ze bijvoorbeeld de parkeergara
ge gratis gebruiken. Dat kan ge
woon niet meer. Ik moet men
sen Inhuren die daar zitten. Wij
kunnen niet meer opdraaien
voor al die kosten."
De Timdelerclub moet dan ook
op zoek naar extra inkomsten.
Van Mossel heeft de toneel
groep daartoe een aantal sug
gesties aan de hand gedaan.
„Zoals het verhogen van de en
treeprijzen. Vaak heersen er bij
het amateurtoneel nog heel
conservatieve ideeën over wat er
voor een theatervoorstelling ge
vraagd kan worden. Het is van
daag de dag absoluut realistisch
om voor entreekaartje 25 gulden
te vragen. Ook heb ik ze aange
boden persoonlijk een brief naar
donateurs te schrijven om ze de
situatie uit te leggen."
door Pieter van Lierop
utrecht/gpd - Zes jaar geleden
vertrok Piet Kroon Amerika. Als
maker van het veel bekroonde te
kenfilmpje 'Dada', was hem een
contract aangeboden door War
ner Brothers dat plannen had de
concurrentie aan te binden met
Disney.
Piet Kroon is nu terug in Neder
land als speciale gast van het
Nederlands Film Festival. Hij
heeft 'Osmosis Jones' meege
bracht, de eerste Hollywoodfilm
waarop zijn naam staat vermeld
als regisseur. 'Osmosis Jones'
draait vanaf 4 oktober in de Ne
derlandse bioscopen en heeft
een origineel concept
In de fUm zien we hoe Bill Mur
ray er als oppasser in de dieren
tuin kwalijke gewoonten op na
houdt met betrekking tot zijn
gezondheid. Hij eet te vet, be
weegt te weinig en heeft geen
benul van hygiëne. Een hard ge
kookt ei dat nog even over de
grond is gerold door een chim
pansee, wordt zonder blikken of
blozen door Bill verorberd. Kor
te tijd later krijgt de viespeuk
last van een loopneus/koorts en
braakneigingen. Hij is besmet
door het virus van de Rode
Dood.
Het resterende driekwart van de
film bestaat uit animatiefrag
menten die tonen wat er bin
nenin Bill Murray gebeurt. Een
wit bloedlichaampje en een pla
cebo-pil binden als buddy cops
in een gigantische metropool de
strijd aan met de boosaardige
bacillen en persifleren talrijke
clichés uit genrefilms.
Ook al heeft 'Osmosis Jones' af
gelopen zomer in de Ameri
kaanse bioscopen zwak gepres
teerd, Piet Kroon is toch trots op
de film waarvan hij overigens
niet de enige regisseur is. In die
kwaliteit staan tevens de namen
vermeld van Peter en Bobby
Farrelly en Tom Sito, hetgeen
wellicht de indruk zou kunnen
wekken dat er tijdens het maken
van 'Osmosis Jones' soms stevig
is gevochten. Nou, dat is ook zo.
Kroon had niet verwacht dat hij
zo snel een project mocht regis
seren. Dat wonder vond even
wel toch plaats. Maar later werd
zijn gezag weer danig onder
mijnd. „Ik was al een jaar bezig
met een klein team om 'Osmo
sis Jones' te ontwikkelen toen
we groen licht kregen om de
film echt te gaan maken. Omdat
men mij wellicht toch ietwat
groen vond kreeg ik meteen een
co-regisseur toegevoegd, als
waakhond, in de persoon van
Tom Sito. Hij is een oude rot die
zijn sporen had verdiend bij
Disney en DreamWorks en hij
heeft een wat behoudende
smaak."
„Vanuit zijn situatie is het be
grijpelijk dat hij vervolgens ook
zijn stempel wilde zetten op de
ze productie. Op zeker moment
werkten we naast elkaar met ge
scheiden verantwoordelijkheid
over afzonderlijke stukken van
de film en met allebei een eigen
editor. Dat was een beetje mal.
Aan die stammenstrijd is pas
een einde gekomen toen we te
maken kregen met een geza
menlijke vijand."
Piet Kroon: „We kregen instructies om in de zowat voltooide film alle cops, die eigenlijk witte bloedli
chaampjes zijn, te voorzien van zonnebrilletjes." Foto: GPD/Peter Arno Broer
Die vijand kwam in de personen
van de gebroeders Farrelly, de
makers van succeskomedies als
'There's Something About
Mary". Zij zouden de supervisie
krijgen over de 'live action'-scè
nes aan het begin, maar ze on
dernamen een coup naar de he
le film. Met grote inspanning
hebben Tom en ik de Farrely's
kunnen bedwingen.
Zo gaan die dingen in Holly
wood, een gewest dat het para
dijs toeschijnt in de ogen van
ambitieuze filmmakers maar dat
vaker meer weg heeft van een
jungle. En dan heb je vanuit Ne
derland niet eens een vermoe
den van de macht van marke-
ting-mensen. Piet Kroon heeft
die nu leren kennen: „Ray Ban
zou met geld over de brug ko
men en wij kregen instructies
om in de zowat voltooide film
alle cops, die eigenlijk witte
bloedlichaampjes zijn, te voor
zien van zonnebrilletjes. Toen
we met die klus klaar waren,
sprong de deal met Ray Ban af."
„Wamer Brothers heeft ook een
contract om in hun films uitslui
tend gebruik te maken van au
to's die bij General Motors van
daan komen. Aanvankelijk was
niet bedacht dat die regel ook
voor animatiefilms kon gelden.
Toch moesten wij op zeker mo
ment bij al die autootjes die
door de bloedbanen van Bill
Murray racen, overal kleine lo
gootjes intekenen van GM-mer-
ken."
Het kan kortom heel frustrerend
zijn als je in Amerikaanse stu
dio's alleen maar uitvoerder
bent, tekenaar of animator. Van
daar dat Piet Kroon er behoor
lijk gelukkig mee is in de hiërar
chie te zijn gestegen. Buiten zijn
werk voor Warner om is hij ook
zijn eigen dingen blijven doen.
Zo maakte hij intussen ook de
bekroonde animatiefilm
'T.R.A.N.S.I.T' en ontwierp hij
scripts voor anderen: een teken
filmversie van Dickens' 'Christ
mas Carol' en een bewerking
van Salman Rushdie's kinder
boek 'Harun and The Sea'. Zijn
contract met Warner heeft hij
nu uitgediend en Kroon verkast
binnenkort naar DreamWorks
om animatieprojecten te ont
wikkelen voor Steven Spielberg.
beeldende kunst recensie
bernadette van der goes
Expositie: Schilderijen, zeefdrukken en
etsen van Fred Schimmel, keramiek van
Miep de Wit, Ineke van de Burg en Goos
Verwoest. Prijzen: f 95,- toten met f.
2.750,-. Te zien: t/m 10/10, wo 14 00-
16 00 uur, vrij. 15.00-17.00 uur en
19 00-21 00 uur. za. 12.00-17.00 uur,
zo. 13.00-17.'00 uur, Galerie De Pomp,
Dorpsstraat 38, Warmond.
Van de vier exposanten bij de
Warmondse galerie De Pomp
maakt het werk van Fred
Schimmel de meeste indruk. En
dat komt niet alleen doordat
zijn schilderijen, zeefdrukken
en etsen verreweg de meeste
ruimte innemen. Ook kwalita
tief steekt hij met kop en
schouders uit boven de creatie
ve uitingen in klei van Miep de
Wit, Ineke van de Burg en Goos
Verwoest. Wat overigens nog
niet wil zeggen dat Schimmels
werk steeds van hetzelfde ni
veau is.
Sinds 1948 leeft en werkt deze
van oorsprong Nederlandse
kunstenaar in Zuid-Afrika. Dat
verklaart waarom in zijn schil
derijen de kleuren helder zijn
en de zon altijd schijnt. Schim
mel schildert vooral landschap
pen in overwegend gele, roze,
oranje en rode tinten. Kleuren
en stijl doen onmiddellijk den
ken aan het werk van de ab
stract expressionist Willem de
Kooning.
Ook Schimmel schildert in vlot
te, zwierige penseelstreken.
Maar daarbij zorgt hij er na
drukkelijk voor dat zijn land
schappen nooit helemaal ab
stract worden. Altijd is er wel
een berg of een horizon te her
kennen. Toch zijn niet al deze
uitgestrekte paradijselijke land
schappen even geslaagd te noe
men. Door het vrijwel ontbre
ken van de donkere tonen die
een schilderij krachtig en span
nend kunnen maken, zijn de
meeste werken net iets te zoet
en te lieflijk.
Dat Schimmel toch heel goed
in staat is sterke composities te
maken, blijkt uit zijn etsen.
Daarin laat hij een eigen ab
stracte beeldtaal zien, die on
danks het ontbreken van kleur,
minstens even veelzeggend is
als zijn beste schilderijen.
De andere drie exposanten zijn
nog niet zover. De potten, to
rens en beeldjes van keramiek
die Ineke van de Burg, Goos
Verwoest en Miep de Wit ma
ken, leunen nog te veel op tra
dities om origineel te kunnen
zijn. Hoewel zij de technieken
van het werken in klei redelijk
goed beheersen, hebben ze nog
geen eigen visie op de beelden
de mogelijkheden van hun ma
teriaal ontwikkeld. Zij blijven
nog te veel steken in het am
bachtelijke, wat hen ervan
weerhoudt artistiek vernieu
wend werk te maken.
hoorn - 'Hoogste Lichten en Diepste Schaduwen' is
de titel van een expositie van kunstenaar Johfra die
vanaf 6 oktober is te zien in het Westfries Museum
in Hoorn. Johfra is de kunstenaarsnaam van Francis-
cus Johannes Gijsbertus van den Berg (1919-1998).
Tijdens zijn leven was Johfra wereldwijd bekend
door de posters van zijn twaalf zodiakschilderijen
die helemaal pasten in de mystieke en bovenna
tuurlijke sfeer van de jaren zeventig van de vorige
eeuw.
Zijn werk werd beïnvloed door Dali en de gnosti
sche broederschap Rozenkruisers, waarvan hij lid
was. Dat alles kwam terug in de wonderlijke wereld
van zijn realistisch geschilderde droomwereld,
waarin veel jongeren zich destijds herkenden, maar
die door de officiële critici met veel dédain werden
afgedaan als onbelangrijk.
Nu de twintigste eeuw een gesloten boek is wordt
het werk van Johfra als een van de stromingen van
die eeuw erkend en is er, vooral uit nostalgische
overwegingen, weer veel belangstelling voor de
kunst die Johfra zelf het liefst als 'fantastisch realis
me' bestempelde.
De tentoonstelling in het Fries Museum is te zien
van 6 oktober tot en met 25 november.
Publiciteitsfoto
