J Bewaking
grenzen EU
wordt beter
BUITENLAND
Berging Koersk loopt opnieuw vertraging op
Dilemma tussen veiligheid en vrijheid splijt VS
Polen op zoek naar
schaarse lichtpuntjes
Geen grenscontroles lidstaten
Gewelddadigheden in Palestijns gebied ondanks staakt-het-vuren
Fokkerexperts duiken in bizar ongeluk
as u gedurende de Tweede
Wereldoorlog in Nederlands-Indië?
nese dissident
jaar cel in
De Chinese dissident
igyang is door een recht-
shaoyang veroordeeld
n jaar cel wegens poging
idergrondse actitiveiten.
naakte de mensenrechten-
jsatie Human Rights
[in China vandaag be-
U zat al eerder elf jaar
de tralies wegens zijn rol
il studentprotest voor
democratie in 1989.
ma stemt in
landverkoop
nu - Na jarenlange vruch-
pogingen van het Krem-
ihet particulier bezit van
oogeUjk te maken, heeft
issische parlement giste-
>estemd met een wet die
eperkte verkoop toestaat,
latsdoema, het lagerhuis,
e met 257 tegen 130
nen in met de nieuwe wet.
ketje legt
•treinen stil
ei - De hogesnelheidstrei
nen Londen, Brussel en
hebben gisteren enige
iet gereden nadat in een
n Noord-Frankrijk een
cht pakketje was gevon-
h'er de inhoud van het
is niets meegedeeld.
lental Turkije
t tot vier
bul - Het aantal doden als
ivan de hotelinstorting in
kse stad Istanbul is giste-
stegen tot vier, toen twee
offers die woensdag uit
in waren gehaald in een
huis aan hun verwondin-
zweken. Een Roemeense
en haar 13-jarige dochter
n nog vermist. Het hotel
woensdagochtend in,
jk als gevolg van graaf -
ïeden voor een me-
vrijdag 21 september 2001
In Berkeley in de Amerikaanse staat Californië werd gisteren gedemonstreerd tegen oorlog, racisme en inperking van burgerrechten. Foto: AP/Sean Connelley
doden in
idend huis
eal - In een brandend
Kirkland, een voorstad
Canadese stad Montreal,
de politie gisteren zes do-
ngetroffen, die door pis-
ïoten om het leven lijken
gekomen. De slachtoffers
vijf mannen en een
De politie zei uit te gaan
n combinatie van moord
(moord.
ellen Sudan
en militairen
i - Sudanese rebellen
iin drie dagen tijd 150
gsmilitairen om het le-
bracht. Ze zeggen in een
tog twee marineschepen
.lijl tot zinken te hebben
ht. Het bericht is niet
lafhankelijke bronnen
?d. Het Sudanese Volks
ings Leger (SPLA) voert
een bloedige strijd
leer autonomie in het
lijke zuiden van het land.
mitische regering zetelt
loorden.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - John D. Ashcroft is een on
vermoeibaar mens. Alle dagen is het hoofd
van het ministerie van justitie - in de VS de
Attorney General geheten - op televisie te
zien. Hij doet verslag van het permanente
speurwerk van de FBI naar de zelfmoord
kapers, slaat kritische vragen over het
broddelwerk in het verleden af en probeert
zijn politie-, justitie en -inlichtingenappa
raat nu de extra opsporingsbevoegdheden
te geven die hij nodig vindt.
De justitieminister wil vaart maken met
een pakket maatregelen die in de Ver
enigde Staten zelf het gevaar op nieuwe
terroristische aanslagen moeten verklei
nen. Ashcroft eist van alles meer: meer
bevoegdheden, meer toezicht, meer con
troles, meer mogelijkheden immigranten
vast te zetten en te deporteren. Er is zorg
over de gevolgen van Ashcrofts pakket
voor het grondwettelijke recht op vrijheid
van de Amerikaanse burger.
Het Amerikaanse Congres lijkt ook haast
te willen maken, maar niet zoveel als
Ashcroft die zijn nieuwe wet binnen drie
dagen rond wilde hebben. Het is echter
niet uitgesloten dat al over enkele weken
alles voor elkaar is. „We zijn het over veel
eens, maar de ideeën van Ashcroft zullen
niet voetstoots worden overgenomen",
waarschuwde voorzitter Leahy van de se
naatscommissie die de wet voorbereidt.
De ACLU, de Amerikaanse organisatie
voor burgerrechten, heeft het Congres
deze week gesmeekt om geen overhaaste
dingen te doen. „Als de regering handelt
in haast en uit angst, dan kunnen Ameri
kanen voor lange tijd vrijheden verlie
zen", aldus een oproep van de ACLU.
Leahy, een democraat uit Vermont, lijkt
naar hen te willen luisteren. „Als de
grondwet aan flarden gaat, dan winnen
de terroristen", zo vertolkte hij het deze
week al vaak geuite gevoel van Amerika
nen. Iedereen in de VS is overtuigd van
de noodzaak tot grotere veiligheid, maar
de kunst is om de balans te vinden tus
sen zekerheid en vrijheid. Ashcroft heeft
beloofd de constitutionele rechten van
individuen in het oog te houden, maar
daar zetten burgerrechtenspecialisten
vraagtekens bij. Volgens de ACLU heeft
de justitieminister nog niet duidelijk kun
nen maken hoe de nieuwe wetten de we
reld veiliger gaan maken.
Waar weinig discussie over lijkt te be
staan, is de noodzaak om luchthavens
beter te beveiligen. „Een nieuwe profes
sionele, geüniformeerde politiedienst op
de luchthavens is hard nodig", zegt Bru
ce Hoffman, directeur van het onafhan
kelijke adviesinstituut RAND, in de Los
Angeles Times. „Het gebruik van onder
betaald, ongemotiveerd en nauwelijks
getraind en gescreend veiligheidsperso
neel moet afgelopen zijn." Daar is het
Congres ook voor, alhoewel staatssecre
taris Mineta (veiligheid) wel tegen de
kosten aanhikt.
Zeer omstreden is het voorstel van Ash
croft om immigranten zo nodig voor on
bepaalde tijd vast te zetten en te deporte
ren, met niet meer dan een vermoeden
van Justitie dat ze betrokken zouden
kunnen zijn bij terroristische activiteiten.
Senator Leahy heeft al aangegeven dat
het voor onbepaalde tijd vastzetten van
mensen hem te ver gaat. In ieder geval
moet de rechter meer invloed krijgen in
de voorstellen, is de opvatting van bur
gerrechtenunie ACLU. Ashcroft wil in
zijn algemeenheid meer armslag voor
politie en justitie om huizen te doorzoe
ken en telefoons af te luisteren. Zeker lijkt
dat afluisteren straks gekoppeld wordt
aan een verdachte persoon, en niet aan
een telefoon zoals nu het geval is. Een
ander onderdeel van het pakket van Ash
croft is het observeren van elektronisch
dataverkeer, zoals internet en e-mail.
Daarover is de afgelopen jaren veel dis
cussie geweest. Meen met gegronde re
denen mag er nu huiszoeking worden
gedaan, en onder het 'huis' valt ook de
computer. Bij parlementariërs en des
kundigen zijn reserves over het voorstel
om het internet te monitoren en e-mail-
verkeer te volgen.
Telecommunicatie-experts Adam Thierer
en Wayne Crews pleiten in een publicatie
van denktank Cato voor beperkte 'cy-
bersnooping'. Ze wijzen erop dat een
overvloed aan willekeurig afgeluisterde
informatie kan leiden tot vergissingen en
misverstanden. Ook bleken er bij de
speurtocht in de afgelopen dagen naar
de zelfmoordkapers voldoende wettelijke
mogelijkheden om 'huiszoeking' te doen
in computerbestanden, zeggen ze.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - De Europese Unie gaat
zijn grenzen beter bewaken.
Scherpere paspoortcontroles, in
tensieve informatieuitwisseling
en een strikt visumbeleid moeten
voorkomen dat mogelijke terro
risten zich in de landen van de
Unie vestigen. Het opnieuw in
voeren van grenscontroles aan de
grenzen tussen de lidstaten is
voorlopig niet aan de orde, maar
ieder land kan daar in speciale
gevallen van afwijken.
Aan de vooravond van een extra
top van regeringsleiders en
staatshoofden werden de minis
ters van justitie en binnenlandse
zaken het gisteren in Brussel
eens over een groot aantal prak
tische maatregelen om het ter
rorisme en de grensoverschrij
dende criminaliteit te bestrij
den.
Het succes van de actiepunten,
zoals een betere aanpak van
witwaspraktijken en controle op
de financiële circuits via ban
ken, is afhankelijk van de goede
wil van de lidstaten. „Er is heel
veel op de plank blijven liggen,
maar we zijn er nu allemaal van
overtuigd dat we de touwtjes
strakker moeten aantrekken",
gaf minister Korthals Altes (jus
titie) na afloop toe. De Belgische
voorzitter, minister Duquesne
(binnenlandse zaken), deed een
dringend beroep op de EU-lan-
den om het algemeen belang
ditmaal voorrang te geven bo
ven het nationaal belang.
Over een vereenvoudigde aan-
houdings- en uitleveringsproce
dures voor terroristen en andere
zware criminelen werden de mi
nisters het 'gisteren niet eens.
Nederland hoort bij de landen
die grote problemen zien. Kort
hals Altes wees op het risico dat
iemand in het ene EU-land
wordt gearresteerd voor een
misdrijf dat een ander land niet
als misdrijf wordt gezien, of veel
minder zwaar wordt bestraft. In
alle lidstaten is parlementaire
goedkeuring nodig om de straf
wetgeving te veranderen. In
Portugal is er zelfs een wijziging
van de grondwet vereist.
Ook het 'optuigen' van de Euro
pese politieorganisatie Europol
in Den Haag stuit op proble
men. Europol krijgt een speciale
antiterrorisme-eenheid, maar er
is weinig kans dat het bureau
uitgroeit tot de sterke Europese
inlichtingendienst die het dage
lijks bestuur van de Europese
Unie voor ogen staat. Volgens
minister De Vries (binnenlandse
zaken) is het 'totaal ondenkbaar'
dat Europol een deel van de
taak van nationale inlichtingen
diensten overneemt.
jeruzalem-gaza/afp-rtr-dpa - Een spoedzitting van het
Israëlische kernkabinet is gisteravond afgesloten zonder
dat er concrete besluiten zijn genomen. Dat meldde de
Israëlische radio.
Aanleiding tot de vergadering vormde het geweld dat
zich gisteren in de Palestijnse gebieden voordeed. Een
Palestijn en een joodse kolonist kwamen daarbij om het
leven.
De gewelddadigheden vonden plaats in weerwil van het
staakt-het-vuren dat Israël en de Palestijnen eerder deze
week sloten. In Israëlische regeringskringen verluidde
dat het bestand dat de Palestijnse president Arafat af
kondigde, niets voorstelt.
Over de voorgenomen ontmoeting tussen Arafat en de
Israëlische minister van buitenlandse zaken Peres staat
nog niets vast. De Israëlische premier Sharon wil die pas
door laten gaan als de wapens 48 uur hebben gezwe
gen. Eerder dan volgende week zullen Arafat en Peres
elkaar niet treffen, aldus de Israëlische radio.
Het Israëlische leger is gisteren op twee verschillende
plaatsen korte tijd de door de Palestijnen bestuurde Ga-
zastrook binnengevallen. Dat heeft een hoge functiona
ris van de Palestijnse inlichtingendiensten meegedeeld.
Tijdens een inval nabij Morag, in het zuiden van het ge
bied, vernietigden Israëlische militairen landbouwge
bieden. Later op de dag viel een legereenheid een Pales
tijnse politiepost aan nabij Deir al-Belah.
(advertentie)
VanHeemskerck
gelijk komt u in aanmerking voor Het Gebaar van/3.000,- (1.361,34 euro)
I de Nederlandse regering aan oorlogsgetroffenen in Nederlands-Indië.
ant nu een informatiefolder aanvragen. Vul de coupon in en stuur deze
11r: Werkgroep Van Hccmskcrck, Antwoordnummer 10138, 2280 VB Rijswijk.
J1 postzegel is niet nodig.
i rmatie uit de folder kunt u overigens ook lezen op internet: www.gebaar.nl
jVTaagformulicrcn kunt u medio november 2001 aanvragen.
sao paulo/gpd - In Brazilië is
gisteren een team Fokkerdes
kundigen gearriveerd, dat pro
beert de toedracht te achterha
len van het merkwaardige defect
aan de motor van een Fokker
100 van de Braziliaanse vlieg
tuigmaatschappij TAM.
Afgelopen zondag raakte op tien
kilometer hoogte een stuk me
taal los in de turbine. Het ijzeren
voorwerp sloeg drie raampjes
aan de linkerkant van het toestel
kapot. Dit kostte het leven aan
een 48-jarige passagier. Zij werd
door het plotseling optredende
luchtdrukverschil half naar bui
ten gezogen.
Het duurde tien minuten voor
dat de piloot een geslaagde
noodlanding kon maken op de
luchthaven van Belo Horizonte.
Gedurende dat tijdsbestek hield
de echtgenoot van het slachtof
fer haar aan de benen vast om
te voorkomen dat ze uit het
vliegtuig zou vallen. Ondanks de
inspanningen overleefde de
vrouw het niet. Zij overleed aan
de gevolgen van extreme onder
koeling.
Uit vooronderzoek van Brazili
aanse luchtvaartautoriteiten is
vast komen te staan dat een van
de bladen is afgebroken van het
rad dat lucht in turbine zuigt.
door onze correspondent
Erwin Tuil
warschau - Polen wil lichtpun
tjes en dat is een kwestie van
goed zoeken. Want zo vlak voor
de parlementsverkiezingen,
aanstaande zondag, dringt de
malaise na vier jaar centrum
rechtse regering in volle omvang
door. De werkloosheid is onver
anderd hoog, de toetreding tot
de Europese Unie heeft vertra
ging opgelopen, de regeringsco
alitie viel uiteen, economische
hervormingen verlopen traag,
de pensioenhervormingen wer
den te snel ingevoerd waardoor
het een puinhoop dreigt te wor
den en de economische groei
stagneerde fors. Het economi
sche beleid heeft er toe geleid
dat Polen moeite heeft om haar
financiële verplichtingen na te
komen.
Niets positiefs? Jawel, de rege
ring van premier Buzek zat de
vier jaar uit, ondanks het feit dat
vorig jaar de coalitiepartner, de
Vrijheidsunie UW, opstapte en
ondanks het feit dat de AWS van
Buzek verbrokkelde door inter
ne verschillen. Daarnaast wist
het Poolse nationale voetbal
team zich voor het eerst sinds
1986 te kwalificeren voor het
WK, maar dat heuglijke feit
wordt niet als verdienste van de
regering aangemerkt.
De malaise is overal zichtbaar
aan het worden. De naaiateliers
die goedkoop produceerden
voor de Westeuropese markt
gaan failliet, omdat de opdrach
ten naar het nog goedkopere
Azië gaan. Datzelfde geldt voor
de scheepsbouw in Gdansk en
Gdynia. Ook buitenlandse in
vesteerders beginnen minder
vertrouwen te krijgen in Polen
en beginnen mensen te ont
slaan of overwegen een volledi
ge sluiting.
Ook de landbouw, de sector
waarin eeft op de vijf Polen een
boterham bijeen sprokkelt, staat
er nog steeds even beroerd, zo
niet slechter voor als vier jaar
geleden. De hervormingen zijn
afgeketst op onwil van de boe
ren en onvermogen van de rege
ring.
Het loodgrijze wolkendek dat al
dagen boven Polen hangt, ken
schetst de stemming in de AWS,
de verkiezingsalliantie die in
1997 voortkwam uit de vakbond
Solidariteit. Als de peilingen
kloppen dan krijgt de AWS zon
dag nog slechts 8 procent van
de stemmen: een verlies van 25
procent. Het Verbond van De
mocratisch Links SLD, de vroe
gere communisten, komt uit op
47 procent, een winst van 20
procent. De AWS krijgt zondag
geen oorvijg maar wordt afge
droogd.
'San
res
aag ontvang ik de informatiefolder over Het Gebaar:
L
inisatie (indien van toepassing)
|L
-s jstcode
"d L
R m
I I Plaats
'enst aantal
A.u.b. in blokletters invullen.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - De berging van de
atoomonderzeeër Koersk is op
nieuw enkele dagen uitgesteld
door slecht weer in de Barentsz-
zee. In de huidige planning zal
de Russische onderzeeër vol
gende week donderdag van de
zeebodem worden getild. .Aan
staande dinsdag hangen we de
pluggen erin en dan gaan we
rond 27 september tillen", aldus
topman Van Seumeren van de
Nederlandse berger Mammoet.
Oorspronkelijk had de Koersk
halverwege september al gebor
gen moeten zijn. Door techni
sche problemen en het slechte
weer gold vervolgens 25 sep
tember als nieuwe streefdatum,
maar ook die is niet haalbaar
gebleken. Mammoet blijft er
niettemin van overtuigd dat de
ruim een jaar geleden gezonken
Koersk nog dit jaar boven water
komt.
Het is niet duidelijk of er finan
ciële problemen ontstaan door
het uitstel. Tijdens een perscon
ferentie in juni verklaarde Van
Seumeren dat de operatie wordt
afgeblazen als de Koersk niet
rx'-Vy
Op de plek waar de kernonderzeeër Koersk ten onder ging, is de Nederlandse berger Mammoet bezig
met de voorbereidingen van de berging. Foto: Reuters/Dmitry Lovetsky
voor eind september boven wa- nuanceerde die uitspraken gis
ter is. „Dan vertrekken we. Dat teren. „Ook als er nu nog een
staat zo in het contract", aldus paar dagen uitstel nodig blijkt,
de topman destijds. gaan we door.
De woordvoerder van het bedrijf Het grootste gedeelte van de
voorbereidingen is inmiddels
voltooid. Het eerste, zwaar be
schadigde compartiment van de
kernonderzeeër is afgezaagd.
Duikers hebben verder 26 gaten
geboord in zowel de binnen- als
buitenwand van de Koersk om
hijskabels met enorme pluggen
te kunnen bevestigen. Het pont
on Giant 4 moet de onderzeeër
omhoog tillen en zal vervolgens
koers zetten richting Moer-
mansk.
De Giant 4 ligt voorlopig nog in
de Noorse havenplaats Kirke-
nes. Het 24.000 ton zware vaar
tuig had oorspronkÉljk dinsdag
in de Barentszzee moeten aan
komen, maar ook dat werd uit
gesteld.
Het ponton zal waarschijnlijk
vandaag koers zetten richting de
plek waar de kemonderzeeër op
de bodem ligt. De tocht zal twee
dagen duren.
In het plaatsje Rosljakovo, vlak
bij Moermansk, waar de Koersk
moet worden ontmanteld, zijn
inmiddels maatregelen getroffen
voor een eventuele evacuatie
van de 12.000 inwoners.
„We moeten voorbereid zijn op
noodsituaties, al is de kans heel
klein dat er iets gebeurt", zei de
gouverneur van de regio Moer
mansk. Jevdokimov, gisteren tij
dens een persconferentie. „Er
moet in geen geval paniek wor
den gezaaid."
