Amerikanen scharen zich rond de televisie
AANVAL OP VS
Ik wil naar huis, zeggen dat ik nog leef
Verenigde Staten getroffen in hart defensie
SP
TTO deït.
ITJTMICEB "LE
woensdag 12 SEPTEMBER 2001
warte dag
^ur tot uur
reeks aanslagen beleef-
VS gisteren een inkt-
lag. Een kort overzicht
gebeurtenissen aan de
tuur
Gebeurtenissen komen dichterbij huis en verlammmen samenleving
uur
iur Nederlandse tijd):
[eersvliegtuig boort zich
van de torens van het
rade Centre in New
uur
\ie toestel boort zich in
re toren van het WTC-
Bush spreekt voor het
tuit Saratoga (Florida),
nt het een nationale
en zegt dat het gaat om
sche aanslagen.
puur
m in de hele VS geslo-
vliegvelden krijgen
eerst in de geschiede-
icht dicht te gaan.
uur
Vjsagiersvliegtuig komt
j bet Pentagon even bui-
7j ofdstad Washington.
;uur
s en Capitool geëva-
uur
e toren van het World
litre stort in.
uur
,9i
e' het Pentagon stort in.
uur
jjrlines vlucht 93 stort
zuidoosten van Pitts-
12 nnsylvania.
jiur
over autobom die
oor het ministerie van
jdse Zaken in Was-
jkomen binnen. Deze
p ;rvals alarm te zijn.
lur
toren van het
-1de Centre stort even-
uur
ale gebouwen in Was-
ivacueerd.
irlines bevestigt ver-
toestellen met in
mensen aan boord.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Iedereen om het kamp
vuur. De presentator van ABC, een
van de nationale tv-zenders in de VS,
maakt de vergelijking. Zoals vroeger
de pioniers om het kampvuur gingen
zitten, om te praten over leven en
dood na een dramatische gebeurtenis,
zo zitten hun nazaten nu rondom de
televisie.
Pratend, luisterend, in de hoop deze
zwarte dag in de geschiedenis een
plekje te kunnen geven in hun eigen
leven. Zestig minuten per uur zijn de
nieuwsprogramma's in de lucht, want
'America is under attack'. Het is oor
log, ook al is de tegenstander ano
niem.
In Washington begon de dag met
schok en chaos. Na de aanvallen met
de gekaapte vliegtuigen op het World
Trade Centre in New York en het Pen
tagon in hun eigen stad, werden alle
260.000 overheidswerkers naar huis
gestuurd. Urenlang zaten mensen
vast, in hun auto in de file, op trein- of
metrostations, hopend en wachtend
op een lift naar huis. Geschokt, boos,
ongerust, gelaten. Maar vooral vol on
geloof.
De meeste mensen hoorden het
nieuws op de radio, van collega's of
omstanders. Een enkeling wist zelfs
uren na het bekend worden van de
aanslagen van niets. „Onze neef werkt
in de Twin Towers", zei een vrouw
overstuur tegen haar man na een za
kelijke mededeling in de metro over
uitgevallen ritten, gesloten stations en
vertragingen. Ze begon te trillen en
dacht nog maar aan één ding: naar
huis om te bellen.
Telefoneren in de federale gebouwen
kon niet meer, de telefoons werden
geblokkeerd. Het mobiele netwerk lag
plat, zelfs medewerkers uit het getrof
fen Pentagon konden hun geliefden
niet bereiken om te zeggen dat ze vei
lig waren. Scholen werden gesloten.
En talloze bedrijven gingen eerder
dicht, banken, winkels, attractiepar
ken. Sportwedstrijden werden afge
last, net als concerten. Televisiezen
ders pasten hun programmering aan,
en de uitzendingen werden voor deze
ene keer niet onderbroken door recla
me. Kerken werden opengesteld voor
mensen die wilden bidden voor de
slachtoffers. „God zal ons helpen ook
dit te boven te komen", zei een
vrouw, net als vele andere Amerika
nen standvastig in haar geloof.
Uur na uur na uur nieuws, beant
woordend aan de honger van de Ame
rikanen naar duiding, duidelijkheid en
informatie. Wat is er precies gebeurd,
hoeveel doden zijn er gevallen, wie is
er verantwoordelijk en wat wordt er
aan gedaan. Het Witte Huis kreeg gis
teren talloze telefoontjes van mensen
die wilden dat er onmiddellijk een
aanval zou worden ingezet op Osama
bin Laden, de man van wie wordt
aangenomen dat hij achter de georga
niseerde bijna gelijktijdige (zelf)
moordaanvailen met de gekaapte
vliegtuigen zit. Uit een eerste snelle
peiling bleek dat 94 procent van de
Amerikanen voor militaire actie tegen
de schuldigen is.
Op tv werden de beelden uitgezonden
van freelance cameraman Evan Fair
banks, die toevallig in de buurt van
het WTC in New York was. Je ziet het
eerste vliegtuig recht in een van de to
rens vliegen. Alsof het een trucage is,
maar het is echt. Veel mensen hebben
het gevoel naar een film te kijken, die
op de een of andere afschuwelijke
manier realiteit is geworden. Dit is iets
waar bijna niemand op gerekend
heeft, het staat te ver af van het dage
lijkse rustige, vredige bestaan.
Op de plek waar de media staan opge
steld, 600 meter van de westkant van
een van de vijf zijden van het Penta
gon, is het door het American Airlines
vliegtuig gekloofde gebouw ook 's
avonds laat nog goed zichtbaar. Felle
lampen, hoogwerkers, reddingsploe
gen druk aan het werk om te proberen
gewonden te vinden en doden te ber
gen. Net na het invallen van de duis
ternis zijn zes lijken geborgen. In to
taal zeventig gewonden zijn opgeno
men in ziekenhuizen in de omgeving.
Volgens lokale autoriteiten kunnen er
tussen de 100 en 800 doden zijn geval
len.
Vannacht waren er nog steeds brand
haarden, in de zwartgeblakerde stuk
ken puin was het zelfs voor de hond
onmogelijk een teken van leven te
ontdekken, zei een van de reddings
werkers tegen een verslaggever.
De gebeurtenissen komen dichter bij
huis, worden realistischer naarmate
meer verhalen van nabestaanden be
kend worden. Verschillende vliegtuig
passagiers hebben gebeld met familie,
in de wetenschap dat hun laatste urn-
geslagen had. Volgens sommige be
richten moesten ze zelfs bellen van de
kapers. Een moeder van een passagier
die omkwam in het neergestorte vlieg
tuig in Pennsylvania vertelt hoe haar
zoon vooral wilde zeggen dat hij van
haar hield.
Overal in de VS worden op luchtha
vens opvangcentra ingericht voor
mensen die naasten hebben verloren.
Donoren worden opgeroepen bloed te
geven. Op sommige pompstations
wordt benzine gehamsterd, ook al
zeggen oliemaatschappijen dat er
geen olietekort zal ontstaan. Op straat
is het de hele middag en avond ab
normaal stil.
En ook vandaag is het leven niet nor
maal: de post wordt slechts deels be
zorgd, scholen zijn dicht, de beurs ligt
stil. De politiek gaat door en alle amb
tenaren moeten weer gewoon naar
hun kantoren: de regering is er alles
aan gelegen dat de federale overheid
zich niet laat kisten. Maar de rest van
de samenleving is nog een beetje ver
lamd.
Op het Pentagon geen enkel telefoontje uit New York om te waarschuwen
lur
rlines meldt dat het
ligen heeft verloren.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - „Een grote klap,
echt heel hard. Boem. Het pla
fond begon te schudden. Veel
rook, dikke zwarte rook. Ik be
gon gewoon te rennen." Defen
siemedewerker Kya werkt er
gens in het Pentagon-gebouw.
In een hoekje in de kelder. „Ik
ben gewoon gelukkig dat ik nog
leef." Nu zit hij in de metro, zo
snel mogelijk naar huis. Naast
hem een collega van de lucht
macht: „Ik wil alleen maar naar
huis, tegen mijn vrouw zeggen
dat ik nog leef'.
Mobiele telefoons werken niet,
luchthavens en treinstations in
Washington zijn gesloten. Alleen
de metro rijdt nog, al weet nie
mand hoe lang nog. In de Ame
rikaanse hoofdstad is het een
chaos, op deze nationale dag
van tragedie. „Erger dan ik ooit
eerder heb gezien", zegt Keith
Robere. „Het is hysterie", zegt
Lynette. Mensen zijn geschokt,
boos, gelaten, maar vooral op
weg naar huis. Naai' hun veilige
thuis, waar een terroristische
aanval alleen via de televisie
binnen komt.
„Ik voel me op mijn werk altijd
een doelwit", zegt Kristien Ver
Steeg. Ze werkt in het Ronald
Reagan-gebouw in Washington,
het grootste regeringscomplex
in de Verenigde Staten op het
Pentagon na. .Altijd als ik in het
gebouw ben, houd ik rekening
met een aanslag. Je weet dat het
een keer kan komen. Na de aan
slagen vanochtend op het WTC
in New York en het Pentagon,
was ik bang. Maar ik ben niet
gevlucht. Ik heb gewacht tot we
officieel werden geëvacueerd."
Sommige van haar collega's -
moeders met kinderen - heb
ben dat niet afgewacht. „Die
hadden de aanslag in Oklahoma
City, waar veel kinderen het
slachtoffer werden, in hun her
innering."
„We hadden nooit gedacht dat
het Pentagon zou worden ge
raakt", zeggen Bob, Debby en
Katchedia. Ze wachten op de
vrouw van Bob die hen naar
huis moet brengen. „We keken
naar de tv. We leefden zo mee
met de mensen daar in New
York. Het idee dat hetzelfde hier
in Washington zou gebeuren,
kwam niet eens bij me op", zegt
Katchedia. „Maar reken maar
dat er hoofden zullen rollen op
het ministerie van defensie. Hoe
heeft dit kunnen gebeuren?",
vraagt Bob zich af.
Het is een vraag die vele Ameri
kanen zich stellen. Hoe is het
mogelijk dat er geen enkele in
formatie vooraf was, terwijl de
gebeurtenissen het gevolg van
een goed voorbereide operatie
moeten zijn. Zelfs op het Penta
gon was er na de aanvallen in
New York geen waarschuwing
naar het personeel gegaan.
„Mijn telefoon is niet afgegaan",
zegt Kya. Hij was om negen uur
gewoon aan het werk gegaan,
net als de meeste mensen.
„Toen we het nieuws hoorden
keken we elkaar aan en vroegen
ons af: wat is dat voor een dag,
11 september. Maar we konden
geen enkele reden bedenken
waarom net deze dag is uitgeko
zen om deze aanslagen uit te
voeren", zegt John Burkhardt.
„Het is gewoon de uitgekozen
dag. President Bush was niet
eens in de stad. Wat kun je erte
gen doen. Hoe kun je je verdedi
gen tegen zelfmoord-aanslagen?
Volgens mij kan geen enkele re
gering dat", zegt hij.
Walter Koscow komt oorspron
kelijk uit New York. Zijn familie
is veilig, thuis ergens in Virginia.
Hij is geschokt. „Iedereen is in
een shock". Hij maakt zich zor
gen om alle mensen die hij kent
in New York, collega's, familie.
Maar hij leeft met een nog gro
tere zorg. Met lede ogen heeft
hij de afgelopen tijd de gebeur
tenissen in het Midden-Oosten
aangezien. En alhoewel ondui
delijk is wie er achter de aansla
gen zit, vermoedt hij een ver
band. „Ik denk dat er een reëel
gevaar is dat dit leidt tot een
derde wereldoorlog."
„Eerst moet je erachter komen,
wie dit op zijn geweten heeft",
zegt Keith Robere.Alles zal een
tijdje op zijn kop staan. Er ko
men onderzoeken, talloze on
derzoeken. Maar de maatschap
pij zal niet veranderen. „We zijn
een open samenleving, in prin
cipe kun je hier overal komen.
Natuurlijk zal de beveiliging tij
delijk worden verhoogd. Maar
Amerikanen zijn gehecht aan
hun vrijheid. En zo lang ze er
persoonlijk niet bij betrokken
zijn, zullen ze die niet willen op
geven", zegt hij.
uur
int zegt dat hij maat-
jeft genomen om het
|en van de regering te
Er zijn ook maatre-
men om alle Ameri-
eschermen. VS-mili-
I in de hoogste staat
Leid.
iur
e gebouw van het
de Centre, het 47 eta-
le Building 7, stort in.
jur
- ;on ontkent betrok-
Kabul bij de bom-
liir
dat de Afghaanse
7jde aanval op Kabul
uur
2Ïaanse minister van
croft bevestigt offici-
ier Amerikaanse pas-
iö [tuigen zijn gekaapt.
•2jden zich in de 'Twin
4i New York, een derde
agon in Washington
rde stortte neer in
lur
dat 200 van de 400
>randweerlieden bij
Trade Center ver-
Dm het leven zijn ge-
iiur
lush houdt een der
de op tv. De terroris-
slagen hebben vol-
duizenden mensen
els beëindigd.
Pentagon geldt met 11,5 hectare vloeroppervlakte als het grootste gebouw ter wereld
De vijfhoekige vorm van het reusachtige Pentagon is op deze archieffoto goed te zien.
den haag - Het Pentagon, een van de
Amerikaanse gebouwen die gisteren
het doelwit waren, is het hoofdkwar
tier van het Amerikaanse ministerie
van defensie in Washington. Het vijf
hoekige gebouw geldt als het grootste
kantoorgebouw ter wereld en is een
dorp op zich.
Er werken 23.000 mensen, burgers en
militairen. Zij hebben de beschikking
over 131 trappen, 19 roltrappen, 13 lif
ten en 691 fonteintjes om te drinken.
Er worden dagelijks 200.000 telefoon
gesprekken gevoerd, los van de gehei
me. In totaal werken bij het Ameri
kaanse defensieapparaat 3,5 miljoen
mensen.
Met de bouw van het Pentagon - het
Griekse woord voor vijfhoek - werd in
september 1941 begonnen op verzoek
De ravage aan de westvleugel van het Pentagon is enorm. De Amerikaanse autoriteiten hebben uitgebreide veiligheids
maatregelen getroffen rond het ministerie van defensie, dat even buiten de hoofdstad ligt. Foto: EPA/Stephen Jaffe
van brigade-generaal Brehon B. Som-
mervell, toentertijd verantwoordelijk
voor de panden van Defensie. Het
moest een oplossing bieden voor het
ruimtegebrek waar het ministerie van
oorlog mee kampte.
Het ontwerp van het vijfhoekige ge
bouw zou zijn ingegeven door vorm
van de oorspronkelijke locatie. Aan
vankelijk was hoofdkwartier gepland
op een plek die Arlington Farms heet
te, een stuk land begrensd door vijf
wegen. Maar de toenmalige president
Franklin Roosevelt was bang dat het
gebouw het zicht op de Arlington-be-
graafplaats zou wegnemen, en dus
moest het complex een kilometer ver
derop worden neergezet.
Zestien maanden nadat met de bouw
was begonnen, in januari 1943, was
het neoklassieke gebouw klaar. Pand
en omliggende voorzieningen kostten
in totaal 83 miljard dollar.
Het gehele terrein beslaat 233 hectare,
waarvan de Amerikaanse regering er
118 bezit. Het Pentagon zelf neemt
11,5 hectare in beslag. Het gebouw is
zeer efficiënt ingericht. Het telt bijna
28 kilometer aan gangen, maar toch
kan men binnen 7 minuten vanaf elke
plek in het gebouw naar een andere
lopen.
Jaarlijks bezoeken meer dan honderd
duizend mensen het Pentagon via de
tours die op door de weekse dagen
kosteloos in het gebouw werd gehou
den.
Lincoln
lemorial
09.20: Vliegtuig stort
op het Pentagon
10.10: Deel van het
gebouw stort in.
9.22: State
Department
Autobom
ontploft.
Witte Huis
en regerings
gebouwen
ontruimd.
Penncw/i/ania AvGHUe
i'1 Witte
C-:1' Huis
Ministerie
van Financiën
Washington
Monument
Een gewonde uit het Pentagon wordt een ambulance ingedragen. Het is nog steeds onbekend hoeveel
gewonden en mogelijk ook doden er in Washington zijn gevallen.
Foto: AP/Will Morris
