auping
LEIDEN REGIO
rotest tegen stilte rond bouwplannen Houtwerf
De klant is koning, ook bij de indianen
Prijs voor studenten
Hogeschool Leiden
CAfiA
ONDERZOEK
H30ZH3CIN0
HORA EST
Nu met de laagste prijs
en beste service garantie
Leidsch DagbladARCHIIïVIÏlV
woensdag 12 SEPTEMBER 2001
noteus Waarsenburg
Gemeente Leiden meet
laten. Wie over de Schip-
of Willem de Zwijger-
chting Oegstgeest rijdt,
c tekst, voorzien van ge-
logo, op zes borden
ie hangen aan het pand
voormalige Houtwerf
Maredijk. Een gemeente-
tie? „Nee, eigenlijk een
protest met een doel. Ik
n deze manier wethou-
(ebrand zover te krijgen,
s met mij rond de tafel te
tten. Want op telefoon -
geert hij niet", zegt Jan
laanleiding voor deze ac-
et conflict dat Verbaan,
nbekende op de Leidse
parkt, heeft met de ge-
i over het pand waarin
I de Houtwerf gevestigd
Lnvankelijk wilde Ver-
p die plek tachtig wonin-
luwen. Dat mocht niet,
e het bestemmingsplan,
t daar namelijk kantoor/
bimte komen. ,Ik heb
ens een architect op
gegeven om, geheel con-
i eisen van het bestem-
|an, een ontwerp te ma-
en de tekeningen af wa-
|ik een bouwvergunning
jaagd", aldus Verbaan,
leente verzuimde vervol-
Ei binnen de wettelijke
van dertien weken te
hoewel Verbaan uit
irmele circuit al vemo-
dat de afdeling bouw-
igtoezicht zijn plannen
[gekeurd. En dat bete
zijn bouwvergunning
is goedgekeurd. ,,Als de
e niet binnen de wette-
•lde termijn van dertien
De protest-posters van Verbaan aan de voormalige Houtwerf. Foto: Hielco Kuipers
weken reageert, wordt zij geacht
van rechtswege een vergunning
te hebben verleend", zegt Ver-
baans raadsman mr. P. Lamme.
Met andere woorden: door niet
te reageren, verleent de ge
meente volgens de wet automa
tisch toestemming.
Maar de gemeente denkt daar
anders over. De sloopvergun
ning, nodig om aan de bouw te
kunnen beginnen, is geweigerd.
Verbaan: „De reden die de ge
meente opgeeft, is dat ze niet al
leen het terrein van de oude
Houtwerf wil laten bebouwen,
maar in de bouwwerkzaamhe
den ook de aangrenzende Dae
woo-dealer willen betrekken.
Ook dat pand zou plat moeten,
om vervolgens op dat hele stuk
één pand neer te zetten. Dat is
niet alleen in strijd met het be
stemmingsplan - het gaat om
twee verschillende kavels -,
maar bovendien onmogelijk.
Het autobedrijf is namelijk van
mijn zoon, die het pand huurt
van een derde partij."
Een vreemde situatie dus.
„Maar eigenlijk ook niet. Ik lig al
meer dan vijftien jaar overhoop
met de gemeente", zegt Ver
baan. Zo kocht ik ooit het oude
Quintuspand aan de Korte Ma
re. Ik wilde er een restaurant
DOOR PETER GROENENDllK
Ontwikkelingssocioloog Jeroen Windmeijer over de Otavalo-indianen
ze wel: die groepjes van
Zuid-Amerikaanse
n, die vrolijke muziek
en authentieke Indi-
jroducten verkopen. Op
irlemmerstraat kom je
regelmatig tegen. Met
nge haar en hun mooie
jP's vormen ze, hoewel
zin er inmiddels wel aan
Sp is, nog altijd een op-
?jhjke attractie in winkel-
hl in heel Europa.
Vindmeijer, ontwikke-
fcioloog aan de Universi-
;en, vroeg zich af waar
komen, en hoe ze
cht zijn gekomen. Hij
i dat niet alles aan de
i Indianen even au-
k is - en dat is nog zacht
In zijn boek De val-
pe Rijzende Zon, dat
gin Leiden te koop
hij zijn opmerkelijke
ngen uit de doeken.
einde van de jaren
iegon het. In navolging
bekende band uit de
ise stad Otavalo, die
iccesvolle tournee
opa met bakken vol
iet moederland terug-
^jbesloten vele streekge-
^iaar het rijke westen te
Gewapend met pon
panfluiten schraapten
^ij elkaar voor een
n aar Europa, om op plei-
■V winkelstraten muziek te
;n vooral veel spullen te
n. Een paar jaar later, in
%ren er naar schatting
n vijfduizend Otavalo's
>a, waarvan een kwart
!rland.
e indianen naar Europa
lwisten ze al precies
'e westerling wilde", vertelt
n Vindmeijer, die jaren-
lerzoek deed naar de
iten. „In Otavalo be-
i grote Indiaanse
g en van de grootste toe-
I attracties van Ecuador,
tooral westerse toeristen
z omzet zorgen. Op die
'markt hadden de In-
I ennis gemaakt met de
er e smaak. Zij hebben er
jjhoe je geld kan verdie-
b Europeanen."
't op die markt in Ota-
1 ook op de Haarlem-
n lat - voor authentiek In-
r.' oorgaat, is dat vaak he-
liet. Windmeijer somt
muziek die ze maken,
el' ene Andes-muziek -
n en de indianen van
II tg muziek met fluit en
pk de kleren die ze ver
fijn anders dan wat de
's oorspronkelijk maak
ten: zij werkten met fluoresce
rende, felle kleuren, maar pas
ten zich aan de westerse smaak
aan en stapten over op mildere
tinten. Dat ervaart men hier na
melijk als 'typisch indiaans'."
En er is meer: zo verkopen de
indianen tapijten en truien, die
in de vallei vroeger nooit ge
maakt werden. Bovendien wor
den die niet, zoals de Indianen
zeggen, door hun zelf geweven
of gebreid, maar vaak machi
naal vervaardigd. Ook het uiter
lijk van de Otavalo's is aange
past: hun lange haar voldoet
aan het westerse beeld van de
indiaan, maar in Otavalo laten
de meeste indianen hun haar al
jaren kort knippen, juist om so
ciaal te kunnen stijgen. Wind
meijer: „De indianen die in de
handel stappen, laten hun haar
weer groeien. Ook trekken ze
een poncho aan, terwijl dat
voor jongere Otavalo's tegen
woordig niet meer zo'n gebrui
kelijk kledingstuk is. Maar het
zorgt ervoor dat Europeanen
denken: Hé, een indiaan."
Je zou dat allemaal bedrog kun
nen noemen, maar Windmeijer
heeft er vooral waardering voor.
„De toerist in Otavalo, en ook
de winkelende Leidenaar die
zo'n bandje ziet spelen, wil au
thenticiteit zien. Een indiaan
met kort haar en een spijker
broek is voor de klant geen in
diaan, ook al zien zij er in het
echt meestal wel zo uit. De Ota
valo's leveren dus precies wat
de klant wil: poncho's, lang
haar en vrolijke gezichten. Zo
ziet de indiaan er volgens ons
uit. De cd's die ze verkopen,
worden meestal ingekocht in
Duitsland - maar hier vertellen
ze, dat ze die zelf opgenomen
hebben. De klant wil dat horen,
^^WTBmifIi llili ÉllilTTN mk
Jeroen Windmeijer. Foto: Henk Bouwman
en de handelaar levert het."
In eerdere onderzoeken naar de
Otavalo's kwam het beeld naar
voren van slimme indianen, die
geheel op eigen houtje hun
succes mogelijk maakten en
naar Europa trokken. Wind
meijer ontdekte dat dat in de
praktijk iets anders zit. „Veel
partijen in Ecuador hebben be
lang bij het succes van de Ota
valo's", zegt hij. „De toeristi
sche industrie in Ecuador, en
vooral in de stad Otavalo, heeft
erg veel te danken aan deze
groep indianen. Zo zou Otavalo
zonder de indiaanse markt echt
totaal oninteressant zijn, maar
nu komen er jaarlijks vele dui
zenden toeristen naar de stad."
Bovendien zijn de Otavalo's
goed voor het imago van Ecua
dor: de regering zegt naar aan
leiding van dit succes dat India
nen in Ecuador alle kansen
hebben, en gelijk zijn aan ande
re burgers. „Hoewel de praktijk
anders is: in heel Zuid-Amerika,
en ook in Ecuador, worden In
dianen zwaar gediscrimineerd",
zegt Windmeijer. „De uitingen
van racisme zijn vaak keihard,
de heersende blanke bevol
kingsgroep ziet Indianen als
minderwaardige wezens. Maar
de buitenlander die daarover
klaagt, wordt door de Ecuado-
ranen gewezen op het succes
van de Otavalo's."
Iedereen in Ecuador heeft baat
bij het internationale succes
van de Indianen, en dus werkt
iedereen mee aan het scheppen
van een bepaald stereotiep
beeld. Het maakte Windmeijers
onderzoek er niet makkelijker
op. „Ik heb weerstand onder
vonden, men wil de clichés
overeind houden. Het boek zal
waarschijnlijk ook in het
Spaans verschijnen, en in Ecua
dor zal het ongetwijfeld aange
vallen worden. Het zij zo. Dit
zijn de feiten.
De indianen zelf zullen er waar
schijnlijk lak aan hebben: zij
boren inmiddels nieuwe meuk
ten aan. In Europa heeft ieder
een het nu wel gezien met de
gezelschappen, en dus vertrek
ken de Otavalo's naar nieuwe
oorden: Australië, Japan, Indo
nesië. Je kan ze commercieel
noemen, en dat zijn ze ook.
Maar ik heb bewondering voor
hun handelsgeest en hun veer
kracht."
Opmerkelijke stellingen toegelicht
De vileine wijze waarop de Amerikaanse filmindustrie de ge
schiedenis vervalst door historische gebeurtenissen en proces
sen in ander staten te verdraaien en van niet bestaande pa
triottische motieven te voorzien, doet sterk denken aan een
herhaling van het werk van Leni Riefenstahl.
Stelling 13 bij het proefschrift De Zeeuwse commissievaart en haar
achterban tijdens de negenjarige oorlog. 1688-1697 waar Johan
Francke vandaag op promoveert.
„In U571, een film over het kraken van de enigmacode, wordt de
kijkers wijsgemaakt dat niet een Britse maar een Amerikaanse
eenheid de Duitse decodeermachine buitmaakt. In Independan-
ce Day wordt het Amerikaanse leger voorgesteld als de redder
van de mensheid die de kwaadaardige buitenaardse wezens even
een lesje leert. Er is zelfs een scène waarin de Irakese bevolking
juicht als ze denken bevrijd te worden door de foute aliens. En
dat vier jaar na de Golfoorlog! Daar keert mijn maag van om. Als
je al die opgeklopte heroïek en de gevallen van valse historische
geschiedschrijving in Amerikaanse films bij elkaar optelt, kan je
tot de conclusie komen dat er een grootscheepse propaganda
campagne van de Amerikaanse defensie in de filmwereld is los
gebroken. Met de verdraaiingen in U571 alleen al kan ik drie A-
viertjes vullen.
Ik ben daar principieel tegen. Dan kun je wel zeggen: Ja god het
is maar entertainment. Maar je komt geregeld mensen tegen die
niet gewend zijn hun wetenschappelijke literatuur te checken en
die die onzin voor zoete koek slikken.
Terwijl ook films bestaan die tegelijk spraakmakend zijn en een
beetje historische nauwkeurigheid nastreven. In Ridicule wordt
een goed beeld gegeven van het Franse hofleven ten tijde van Lo-
dewijk XVI zonder daar de twintigste eeuwse waarden aan op te
dringen la Gladiator. De mentaliteit, de dialogen, de kwinksla
gen, de houding ten opzichte van de koning. Het klopt allemaal.
Maar ja, Ridicule is ook snel in de anonimiteit verdwenen."
openen, maar kreeg daarvoor
geen toestemming van de ge
meente. Daarop verkocht ik het
aan een aannemer, die er ver
volgens een restaurant én een
café in begon. Ik wilde het Elisa
beth ziekenhuis kopen, om er
studenten in te huisvesten. Dat
mocht niet. Nu is het pand van
de Stichting Leidse Studenten
huisvesting en mogen er buiten
landse studenten in. En dit zijn
slechts twee voorbeelden. Kort
om, de gemeente meet mijn in
ziens met twee maten."
En dus blijft het verwaarloosde
pand aan de Maredijk - onlangs
door enkele gemeenteambtena
ren zelfs uitgeroepen tot 'lelijk
ste gebouw in Leiden' - er ver
waarloosd bijstaan. „Niet alleen
verwaarloosd", vult Verbaan
aan, „ook vervuild. Het gebouw
zit tot aan de nok toe vol met as
best en ook de grond is ernstig
vervuild. Dat heb ik allemaal al
aangekaart bij de provincie en
van hen heb ik de verplichting
gekregen om alles te saneren.
Daar-wil ik nu mee beginnen
om daarna te kunnen gaan bou
wen. Maar de gemeente zit mij
dwars." Raadsman Lamme nu
anceert: „De gemeente heeft
zich, net als burgers, aan be
paalde regels te houden. En het
is opmerkelijk dat Leiden in het
geval Verbaan nu anders han
delt"
De gemeente laat in een eerste
reactie weten dat op het terrein
inmiddels een 'uitwerkingsplan'
rust. „In de tijd van wethouder
Van Rij heeft de gemeente be
dacht toch iets anders te willen
met dat terrein dan zoals ver
meld in het bestemmingsplan",
zegt voorlichtster Titia de Vries.
„Een uitwerkingsplan is een
voorbereidend traject om uit
eindelijk het bestemmingsplan
te kunnen wijzigen. Bouw- en
sloopaanvragen kunnen dan
niet in behandeling worden ge
nomen en dan geldt automa
tisch ook een bouwstop."
Raadsman Lamme reageert ver
baasd op dit bericht. „Het lijkt
mij dat zulke ingrijpende beslui
ten of voornemens toch ook er
gens schriftelijk moeten worden
vastgelegd. En enige vorm van
correspondentie daaromtrent
lijkt mij op z'n plaats. Maar dat
is nooit gebeurd."
leiden - Met het lespakket 'Zorg
aan buitenlanders' hebben zes
studenten van de lerarenoplei
ding verpleegkunde de jaarlijkse
scriptieprijs van de Hogeschool
Leiden gewonnen. Voor hun
scriptie, die zij maakten als
sluitstuk van de opleiding ver
pleegkunde, krijgen zij een geld
bedrag van 1.500 gulden. De
driekoppige jury prees het les
pakket vooral omdat het goed
bruikbaar is, zowel voor ver
pleegkundigen als voor andere
zorgverleners, zoals fysiothera
peuten.
Studenten Hans van den Berg,
Vmcent Bulte, Jacqueline Elders,
Francis van de Spel, Irene Terp
stra en Maria van Zweden on
derzochten hoe 'autochtone'
verplegers en artsen effectiever
met allochtone patiënten kun
nen omgaan. Het blijkt dat zij
vaak moeite hebben met de di
recte, zakelijke 'Nederlandse'
benaderingswijze. .Autochtone
verplegers en artsen vallen
doorgaans met de deur in huis",
licht docente Tony van Dobben-
burgh toe. „Veel allochtone pa
tiënten vinden dat confronte
rend. Op de vraag 'hoe gaat het
met u', antwoorden zij 'goed',
terwijl dat niet zo is. Meteen
zeggen dat je je slecht voelt, vin
den zij onbeleefd." In het les
pakket leren de aankomende
verpleegkundigen om allochto
nen vragen te stellen op een
manier die zij prettig vinden.
Het prijswinnende lespakket be
steedt ook aandacht aan non-
verbale signalen van allochtone
patiënten. In sommige islamiti
sche culturen laten vrouwen
weten dat ze hoofdpijn hebben
door hun hoofddoek scheef om
te doen. „Verpleegkundigen
worden op dergelijke signalen
geattendeerd", zegt Van Dob-
benburgh.
De jury van de Hogeschool ver
leende de tweede prijs aan stu
dente Renate van Kan. die het
proces ontrafelde dat een borst-
kankercel in staat stelt om im
muun te worden tegen het ge
neesmiddel tamofixen. De der
de prijs ging naar zes studenten
van de opleiding sociaal-juridi
sche hulpverlening die een me
thode ontwikkelden om schen
ders van mensenrechten te her
kennen uit binnenkomende
asielzoekers. Om de handleiding
was verzocht door organisaties
die hulp aan vluchtelingen ver
lenen. Zij willen mensen die in
het land van herkomst misda
den hebben gepleegd, daarvan
uitsluiten.
www.casba.nl fnl
Zoeterwoude I Rijneke Boulevard I Hoge Rijndijk 315 I 071 - 589 93 46
uit de
ANNO 1901
Donderdag 12 September
HAARLEMMERMEER - Alhier bestaat het plan om
1 Juli 1902 de 50 jarige herinnering aan de droog
making van de Haarlemmermeer, feestelijk te her
denken. Op 1 Juli 1852 hoorde men alom in den
lande 'het Meer is droog'. Negen en dertig maanden
lang hebben 3 stoommachines gewerkt om de kom
leegte pompen, 14,004,032 pompslagen zijn er ge
daan elke slag verwerkte ongeveer 66 kubieke meter
water, zoodat in die maanden de enorme hoeveel
heid van 831,839,500 kubieke meter water naar
buiten werd geworpen.
En in die 39 maanden heeft de Lijnden slechts 5,
de Cruquius 2.5 en de Leeghwater slechts 1 maand
stilgestaan om de noodige herstellingen te onder
gaan.
ADVERTENTIE-HELP DEN BOEREN IN AFRIKA!
Denk aan Transvaal en Oranje-Vrijstaat!
Koop geen Engelsche waren!!
ANNO 1976
11 september
ALPHEN AAN DEN RIJN - "Het is dit jaar wel heel
extreem geweest. Ik geloof dat we rekening moeten
gaan houden meteen algehele klimaatsverandering.
Het heeft ons een beetje overvallen. De telefoon
stond soms roodgloeiend", is de reactie van het
hoofd van de gemeentelijke reinigingsdienst G.
Scholten, waaronder ook de ongediertebestrijding
valt, over het extreem hoge aantal wespennesten dat
deze zomer moest worden uitgeroeid.
Vond men de kleine 200 nesten die vorig jaar wer
den bestreden al erg veel, dit jaar werden door de
dienst zo'n 365 adressen bezocht. "En ze waren dit
jaar ook veel agressiever. Of dat nou door de droogte
kwam, ik weet het niet." Zeker is in elk geval dat in
de lange hete zomer van dit jaar - voorafgegaan door
een zachte winter, waardoor de larven niet afstierven
- de wespen welig tierden. Het grote aantal telefoon
tjes, waarvan er heel wat afkomstig waren van scho
len, hebben de dienst Openbare Werken de nodige
hoofdbrekens gekost. "We hebben uitgerekend dat
de ongediertebestrijding - waarbij de wespen de
hoofdmoot vormden - een half jaar aan man-uren
heeft gekost. "Het is een erg kostbare post gewor
den. Nu is het nog steeds een service die we het pu
bliek bieden, maar wellicht dat we in de toekomst
toch een kleine bijdrage moeten gaan vragen". De
wespen kwamen deze zomer uit alle hoeken en ga
ten tevoorschijn.
De dienst trok er overigens ook nog al eens voor niets
op uit. "Het probleem is dat veel mensen alles wat
maar enigszins op een wesp lijkt, ook als zodanig be
schouwen. In de praktijk gebeurde het nog al eens
dat de bestrijdingsdienst te hulp werd geroepen voor
hommels en bijen. Nu is dat verschil ook moeilijk te
zien, maar we hebben nu eenmaal te maken met het
feit dat bijen bij de wet beschermd zijn".
LEIDEN - Kleuters van de prot. chr. kleuterschool aan de Storm Buyslngstraat gingen vanochtend in
optocht door de wijk om uiting te geven aan hun blijdschap over het nieuwe onderkomen. Ze hebben
thans twee lokalen en een speelklas. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Folo's ln deze rubriek kunnen worden nabcsleld door binnen veertien dogen nn plaatsing oen ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bi) 18 ln zwart wil) op te sturen naar het l eidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
