EU wil nog jaar
naar Macedonië
BUITENLAND
Generaalsfamilie Chili
wil Kissinger aanklagen
Loekasjenko wint verkiezingen Wit-Rusland
Joods Museum verbeeldt meer dan Holocaust
Chaotische racismeconferentie in Durbin niet geheel mislukt
Bosbranden in
het zuiden van
Frankrijk
Lubbers hekelt Australische
aanpak vluchtelingencrisis
kinderen in
idustrie VS'
Mogelijk 400.000
'in de Verenigde Sta-
een of andere ma
ken bij de seksindu-
irden onder meer
seksfilms of als
je. Dat staat in een stu-
fe Universiteit van
|ania op basis van rap-
&n 288 federale en re-
bureaus voor jeugdcri-
I en instellingen voor
j>verlening.
ilbad in
iijnse moskee
Ivlet automatische ge-
wapende mannen
Saterdag een bloedbad
ijlt in een moskee in het
in Algerije. Tien
ngers werden door de
le weg schietende da-
geschoten, negen
vond. Volgens de Al-
,detroepen waren de
pslimmilitanten. De
1 vier weken zijn in het
Vn zestig mensen door
het leven gekomen.
ker schiet
Eega's dood
ito - Een 29-jarige
die zaterdagavond
into vier mensen
it, heeft gisteren een
itoffer gemaakt. De
itige verscheen bij dit
ihtoffer voor diens
ichoot hem dood en
idoor in diens auto.
is vorige week door
[ingsbedrijf waar hij
te op non-actief ge-
Jrdag schoot hij zijn
in en drie vroegere
Didood. Een mogelijk
3or de moordpartij is
natie over de breuk zijn
zijn schorsing bij
r
li bij religieus
ld in Nigeria
evechten tussen ben-
enen en moslims in
lanse stad Jos hebben
[ibekend aantal men-
ven gekost. Het ge-
jvrijdag uit, naar ver-
jeen christelijke
i straat probeerde
ken waar moslim-
li gebed waren. Zater-
le president Obasan-
Ir naar Jos om het ge-
idwingen. Gisteren
lid van de dag leek de
le keren.
ilcomplot
kandidaat
De Colombiaanse po-
jnet de arrestatie van
Blero's van de linkse
tvveging FARC een
nplot ontdekt tegen
{kandidaat Alvaro
uitgesproken tegen
in de linkse rebellen
lia. Volgens de chef
inenlandse inlichtin-
jhadden de vier plan-
iibe op korte termijn
6n. Uribe wil zijn
Ivoor de verkiezingen
lar gewoon voortzet-
maandag 10 SEPTEMBER 2001
Skopje tegen langer verblijf NAVO
door onze correspondent
Hetty van Rooij
genval - Er blijft voorlopig een
internationale troepenmacht in
Macedonië. Wanneer de NAVO
klaar is met het inzamelen van
wapens zal een beperkt aantal
militairen de westerse waarne
mers in het land gaan bescher
men. Om te voorkomen dat er
tussen die twee missies er een
gat valt, beslist de NAVO komen
de week over een verlenging van
de operatie 'Essential Harvest'.
De ministers van Buitenlandse
Zaken van de EU-landen wer
den het er zaterdag in het Belgi
sche Genval over eens dat een
militaire aanwezigheid in Mace
donië voorlopig noodzakelijk
blijft. „We kunnen niet zomaar
gewoon weglopen", zo vatte de
Franse minister Védrine de
standpunten samen. Hoe de
nieuwe troepenmacht er uit
moet zien, hoeveel landen er
aan deelnemen en wie precies
de opdrachtgever wordt, is niet
duidelijk. Het wordt elk geval
niet de eerste militaire missie
onder leiding van de Europese
Unie, want die is volgens de mi
nisters nog niet klaar voor.
Omdat de tijd dringt - het inza
melen van wapens moet op 26
september afgrond zijn - willen
de EU-ministers eerst een ver
lenging van de huidige opdracht
aan de NAVO. Daarover beslist
woensdag de Noord-Atlantische
Raad, het hoogste orgaairvan de
militaire alliantie.
De Macedonische president Bo-
ris Trajkovski reageerde het af
gelopen weekeinde koel op de
plannen. „De NAVO hoeft hier
niet te blijven om de vrede te
garanderen, dat doen de Mace
donische troepen wel", zei hij.
Een internationale troepen
macht is alleen mogelijk wan
neer de regering in Skopje daar
mee instemt.
De EU-ministers schaarden zich
new york/anp - De familie van
een in 1970 vermoorde Chileen
se generaal wil de Amerikaanse
ex-minister van buitenlandse
zaken Henry Kissinger in de VS
laten vervolgen. Ze houdt de
oud-bewindsman medeverant
woordelijk voor de dood van Re-
né Schneider, destijds comman
dant van de Chileense strijd
krachten. Dit verklaart de Ame
rikaanse zender CBS.
De aangekondigde rechtszaak
tegen Kissinger zou zich richten
op de vermeende rol van de
Amerikaanse inlichtingendienst
CIA bij de moord op Schneider.
Die werd gedood door zijn toen
malige ontvoerders, met steun
en medeweten van de CIA, be
weert de familie.
Ze zou in haar opvatting worden
gesteund door recent geopen
baarde documenten van de CIA
waarin zou staan dat de kidnap
ping van Schneider onderdeel
was van een Amerikaans plan
om de net gekozen linkse Chi
leense president Allende nog
voor zijn inauguratie te wippen.
Schneider zou niet hebben wil
len meewerken aan het Ameri
kaanse plan voor een militaire
coup in het Zuid-Amerikaanse
land.
Kissinger wilde tegenover CBS
niet reageren. De oud-minister,
die toen diende onder president
Nixon, heeft eerder verklaard
dat hij persoonlijk elke Ameri
kaanse steun aan Chileense
coupplegers op 15 oktober 1970
heeft ingetrokken tijdens een
gesprek met de CIA-top. Dat
was enkele dagen voor Schnei
ders dood. CIA-functionarissen
weerspraken de visie van Kissin
ger. Een commissie van de
Amerikaanse senaat deed on
derzoek naar de kwestie, maar
kon niet achterhalen wie de
waarheid sprak.
Allende werd uiteindelijk tijdens
een militaire coup in 1973 ge
dood. Generaal Pinochet nam
vervolgens het roer over.
gisteren in grote lijnen achter
een blauwdruk van hun Duitse
collega Fischer, die denkt aan
het zenden van vijftienhonderd
tot tweeduizend militairen voor
een periode van maximaal een
jaar. Fischer vreest een machts
vacuüm in het verdeelde Mace
donië na het vertrek van de
NAVO, waardoor extremisten
hun kans grijpen en het land
alsnog afglijdt naar een burger
oorlog. Van Fischer mogen ook
de Russen meedoen aan zo'n
vredesmacht.
Minister De Grave van Defensie
zei vorige week al dat Nederland
eventueel bereid is om deel te
nemen aan een nieuwe missie
in Macedonië. Zijn collega Van
Aartsen van Buitenlandse Zaken
dacht in Genval hardop aan een
uitbreiding van de taak van Kfor,
de troepenmacht in Kosovo die
onder de vlag van de Verenigde
Naties opereert. In Kosovo zijn
geen Nederlandse militairen.
marseille/dpa - Meer dan drie
honderd brandweerlieden zijn
de afgelopen nacht en vanoch
tend ingezet om in het zuiden
van Frankrijk bosbranden te
blussen. In het achterland van
de Cóte d'Azur zijn gisteren ze
ker dertig brandhaarden vastge
steld, aldus de brandweer. Ze
spreekt van 'zeldzaam hevige
branden'.
In de buurt van Castellet moes
ten circa honderd huizen en
drie campings worden ont
ruimd. Hevige winden, m,et
snelheden tot 100 kilometer per
uur, wakkeren het vuur in de re
gio verder aan. In bijna vier uur
tijd rukte de brand 6,5 kilometer
op, aldus de brandweer. Zeker
achthonderd hectare bos is al
aan de vlammen ten prooi ge
vallen. Inmiddels zijn vier heli
kopters en acht blusvliegtuigen
ingezet bij de bestrijding van de
brand bij Castellet. In het getrof
fen gebied bevinden zich zo'n
700 huizen.
osovo - Een boerenvrouw bracht gisteren haar stem uit tijdens de presidentsverkiezingen in Wit-Rusland. President Loekasjenko, die giste
ren met overweldigende meerderheid werd herkozen, kreeg veel stemmen op het verarmde platteland. Foto: AP/str
door onze correspondent
Frank Hendrickx
Minsk -President Aleksandr
Loekasjenko heeft de overwin
ning opgeëist in de presidentiële
verkiezingen van Wit-Rusland.
Volgens voorlopige uitslagen
had de autoritaire leider 76 pro
cent procent van de stemmen.
De oppositie erkent de uitslag
niet. Waarnemers constateerden
grote onregelmatigheden bij de
stemprocedure.
Loekasjenko kroonde zich giste
ren al tot winnaar toen amper
een procent van de stemmen
was geteld. Hij sprak van 'een
elegante overwinning'. Zijn be
langrijkste tegenstander vak
bondsleider Gontsjarik kwam
op 15, 4 procent.
Waarnemers van Wit-Russische
mensenrechtenorganisaties he
kelden echter het verloop van
de verkiezingen. Zeker 500
waarnemers werd op het laatste
moment de toegang tot stemlo
kalen geweigerd. Op meerdere
plaatsen constateerden mede
werkers van de democratische
beweging in Wit-Rusland dat de
verzegeling van stembussen was
verbroken. Een waarnemer die
de politie alarmeerde, werd ver
volgens zelf gearresteerd, aldus
Valentin Stefanovitsj van de Wit-
Russische mensenrechtenorga
nisatie Vesnja.
De belangrijkste tegenstander
van Loekasjenko, de vakbonds
leider Vladimir Gontsjarik, sprak
tijdens een protestbijeenkomst
in het centrum van Minsk
'schande' over de machtheb
bers. Door slechte weersom
standigheden en de dreiging
van hardhandig ingrijpen door
de autoriteiten was de opkomst
echter gering. Een menigte van
een paar duizend mensen riep
om 'vrijheid' en het vertrek van
Loekasjenko. Enkele demon
stranten staken foto's van de
president in brand.
De overwinning van Loekasjen
ko zal door de internationale ge
meenschap niet erkend worden.
Europarlementariër Jan-Mari-
nus Wiersma, die in Minsk de
leiding had over een delegatie
van de Europese Unie, verklaar
de gisteren dat er in de aanloop
naar de verkiezingen al te veel
mis was gegaan. Ongeveer 10
procent van de stemmen was
reeds eerder uitgebracht, zonder
dat daarbij waarnemers aanwe
zig waren. De oppositie had bo
vendien nauwelijks toegang tot
de media en werd voortdurend
tegengewerkt. „Loekasjenko kan
daar niet mee wegkomen", al
dus Wiersma.
De 47-jarige president geniet
vooral populariteit bij de oudere
bevolking en op het platteland,
waar de angst voor liberale her
vormingen groot is. Loekasjenko
verklaarde gisteren dat hij zijn
beleid, waaronder de planeco
nomie, zal voortzetten. „Het
volk heeft gezegevierd", aldus
Loeasjenko. De overwinning
geeft hem een mandaat voor
nog eens vijf jaar.
ewil huis
if'nda
De voormalige presi-
Jganda, Idi Amin, wil
rdwesten van het
luis bouwen. Amin,
Jjégeleden Uganda
laten, wil in de wo-
8 kinderen onder-
ikodat ze meer over
achtergrond te weten
jmen. Amin woont
in Saudi
Frans geval
'eldt-Jakob
t ^Frankrijk is waar-
'oor de vierde keer ie-
jffiet met de menselij-
van de gekke koeien-
k Dat meldden ver-
;Franse media zater-
W autopsie kan met
Btt zekerheid worden
B dat de 35-jarige
Be dodelijke ziekte
Bt-Jakob leed.
"Afghaanse
itie gewond
De leider van de ge-
Jpositie in Afghanis-
Shah Massoud, is
'ond geraakt aan
lij een explosie. Een
(wachten kwam om,
lieden van Massoud
ie, de hoofdstad van
;e Tadzjikistan. De
deed zich voor toen
in interview gaf aan
■rabische journalis
ts het gesprek ont-
amera waarin een
Ite zitten.
De Duitse bondskanselier Schroder bekijkt een onderdeel van het
nieuwe Joods Museum in Berlijn.Foto: EPA/Wolfgang Kumm
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - Het is één van de voor
naamste en meest omstreden
bouwwerken van het nieuwe
Berlijn. Al voordat het Joods
Museum, dat gisteravond offici
eel werd geopend en morgen
voor het publiek wordt openge
steld, was ingericht, was het gril
lige ontwerp van de joods-Ame
rikaanse architect Daniel Libes-
kind onderwerp van discussie.
Te overdadig, te nadrukkelijk, te
pretentieus, vinden critici. Maar
tevens zo markant dat bijna
500.000 nieuwsgierigen het mu
seum al bezichtigden terwijl het
nog leeg stond.
Anders dan het nog te bouwen
Holocaust-monument, een
steenworp verderop, is het
Joods Museum in de wijk
Kreuzberg niet gewijd aan de
massamoord op de Europese jo
den. De 3900 werken, waarvan
een aantal schenkingen door
het Joods Historisch Museum in
Amsterdam, moeten volgens di
recteur Michael Blumenthal een
indruk geven van 'tweeduizend
jaar joodse geschiedenis in
Duitsland'. Een eerbetoon aan
joods-Duitse schrijvers, muzi
kanten, wetenschappers, zaken
mensen, ambachtslieden en aan
een wereld die werd uitgeroeid
door de nazi's. Onder de stuk
ken bevinden zich het originele
manuscript van Einsteins relati
viteitstheorie, de dikke bril van
filosoof Moses Mendelssohn,
prijskaartjes van het warenhuis
Wertheim en ook originele ma
terialen voor het uitvoeren van
besnijdenissen en Barbie-pop-
pen in joodse huwelijksdracht.
Nagenoeg de complete Duitse
politieke, culturele en industrië
le elite, onder wie bondskanse
lier Schroder en president Rau,
bevond zich gisteren onder de
850 genodigden, evenals inter
nationale joodse leiders en de
voormalige Amerikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken,
Henri Kissinger. Dirigent Daniël
Barenboim en het Chicago Sym
phony Orchestra voerden werk
uit van Mahler en Schönberg,
twee Duitse joden die ooit in
Berlijn leefden en werkten.
Aan de bouw van het museum
ging een lange polemiek vooraf.
Uiteindelijk kreeg Libeskind de
opdracht en in 1993 begonnen
de werkzaamheden aan het 120
miljoen mark kostende, zig-zag
vormige gebouw, dat een gebro
ken Davidsster uitdrukt.
Die laatste keuze duidt er al op
dat het Museum - ondanks alle
pogingen om de expositie in een
breder historisch kader te pas
sen - nadrukkelijk een plaats
heeft in Duitslands voortduren
de pogingen in het reine te ko
men met het eigen verleden.
„Als Berlijn opnieuw een we
reldstad wil zijn, dan is het
noodzakelijk dat heel Duitsland
begrijpt dat er geen tweede
rangsburgers bestaan, geen spe
ciale groep van 'echte Duitsers",
verwijst directeur Blumenthal
naar de desastreuze periode
1933-1945.
Blumenthal, die in 1997 werd
benoemd tot directeur, is een
van de vele joden die terugkeer
den naar 'het land van de da
ders'. Het joodse leven, ooit na
genoeg vernietigd, maakt in Ber
lijn een voorzichtige wederop
standing door de toestroom van
grote aantallen joden uit de
voormalige Sovjetunie.
Het Joods Museum moet een
van de belangrijkste toeristische
trekpleisters van de nieuwe
Duitse hoofdstad worden. Niet
minder dan 600.000 bezoekers
worden jaarlijks verwacht. Het
museum ontvangt van de
bondsregering een jaarlijkse
toelage van 25 miljoen mark.
zijn er parlementsverkiezingen
en veel politieke partijen heb
ben de problematiek tot een
campagnethema gemaakt, 's
Werelds kleinste republiek
(12.000 inwoners), het eiland
Nauru in de Stille Zuidzee, is be
reid de 430 vluchtelingen op te
vangen. Er staat de mensen een
eigen dorpje te wachten. Dat is
gebouwd, met Chinees geld, om
de deelnemers te huisvesten tij
dens de wereldkampioenschap
pen gewichtheffen in oktober.
Inmiddels heeft Nauru zich als
gastheer van dat toernooi weer
teruggetrokken, omdat het de
stroom toeschouwers niet zou
kunnen verwerken.
De beige en zachtroze bunga
lows zijn nu evenwel perfect
voor het opvangen van de groep
bootvluchtelingen, vindt de re
gering van het eiland. Er kunnen
zeker driehonderd mensen te
recht. De rest moet in een tent
slapen. Nauru krijgt in ruil van
Australië brandstof. Bovendien
stuurt Australië generatoren en
schrapt het een uitstaande
schuld. Buurland Nieuw-Zee-
land is wel bereid een aantal
vluchtenlingen onderdak te ge
ven. Naar schatting 150 Afgha-
nen kunnen er binnenkort te
recht.
hilversum/afp-anp-rtr - Ruud
Lubbers, baas van de VN-vluch
telingenorganisatie UNHCR,
heeft kritiek geuit op de wijze
waarop Australië de crisis rond
de bootvluchtelingen van de
Tampa heeft aangepakt. De wei
gering van Australië om de hon
derden vluchtelingen aan boord
van het Noorse schip Tampa op
te nemen is 'overspannen' en
ingegeyen door electorale over
wegingen.
Dat heeft de Nederlandse oud-
premier gisteren gezegd tegen
de Wereldomroep. Volgens Lub
bers had de Australische pre
mier Howard de verantwoorde
lijkheid voor een goede opvang
van de vluchtelingen moeten
dragen.
De bootvluchtelingen kaapten
het Noorse schip op 27 augus
tus, nadat zij door de Noren uit
zee waren gered. De 430 meren
deels Afghaanse vluchtingen
wilden asiel aanvragen in Au
stralië, maar Howard hield voet
bij stuk, en weigerde de Noorse
kapitein toestemming te geven
de vluchtelingen op Christmas
Island aan land te zetten. Het
vluchtelingenprobleem is in Au
stralië een heet hangijzer, omdat
het land veel vluchtelingen aan
zijn deuren krijgt. Later dit jaar
door onze correspondent
Eelco van der Linden
durban - Acht dagen lang is er vergaderd op de
wereldconferentie tegen racisme in het Zuid-
Afrikaanse Durban, en zelfs dat bleek niet lang
genoeg. Ze moest alsnog met 24 uur worden
verlengd. De bijeenkomst kwam pas tot een. ein
de toen de vertalers aangaven er genoeg van te
hebben. De Verenigde Staten en Israël waren
eerder in de week al weggelopen. Dat er uitein
delijk toch een slotverklaring is gekomen, is dan
ook een prestatie
Iedereen verliet zaterdagavond klagend het al
half ontmantelde congrescentrum van Dur
ban. Er waren onderwerpen niet of niet goed
genoeg behandeld. Het beste wordt dat geïl
lustreerd door de slotverklaring zelf, die de de
legaties uit 160 landen door de Zuid-Afrikaan-
se voorzitter zaterdag min of meer door de
strot kregen geduwd.
Volgens de VN zelf was er over een kwart van
de verklaring zaterdagmorgen nog geen enkele
overeenstemming. Maar het geduld, de tijd en
ook het geld raakten op. Na een inderhaaste
stemming, waarbij werd besloten niet meer
over nieuwe teksten te discussiëren, werd de
slotverklaring alsnog in de plenaire vergade
ring aangenomen. Landen die bedenkingen
hadden, kregen later wel het recht op een
'voorbehoud'.
De conferentie in Durban werd gedomineerd
door het Midden-Oosten en rechtsherstel voor
slachtoffers van slavernij. Uiteindelijk ver
scheen over het eerste onderwerp een tekst die
veel milder was dan degene die de Verenigde
Staten en Israël noopten om op te stappen, en
waarin zionisme gelijkgesteld werd aan racis
me. In de aangenomen tekst wordt onder
meer bezorgdheid uitgesproken over het lijden
van de Palestijnen onder buitenlandse bezet
ting en het recht op terugkeer van de vluchte
lingen. Ook noemt het het recht op zelfbe
schikking van de Palestijnen, net als het recht
op veiligheid voor alle landen in de regio, in
clusief Israël.
Het compromis was opgesteld door Zuid-Afri-
ka, maar gestuurd door de Europese Unie, die
na het vertrek van de VS in Durban de rol van
conferentieredder op zich nam. De Belgische
minister van Buitenlandse Zaken, Louis Mel-
chior, zei vrijdagavond laat dat deze conferen
tie niet de plaats was om het Midden-Oosten-
vraagstuk op te lossen.
De minister greep de gelegenheid aan Europa
te presenteren als baken van licht in een boze
wereld en roemde en passant de 'geweldige
eenheid' die de Unie in Durban had geëta
leerd. De retoriek van Melchior stak wat won
derlijk af bij de pogingen van hetzelfde Europa
om zich in te dekken tegen de financiële con
sequenties van de erkenning dat slavernij een
misdaad tegen de menselijklieid was.
De EU maakte zelfs een officieel voorbehoud
ten aanzien van de slottekst. „De slotverkla
ring en het actieprogramma zijn geen juridi
sche documenten. Ze kunnen niemand ver
plichtingen of aansprakelijkheid of een recht
op schadevergoeding opleggen", aldus de EU.
Veel EU-landen, zoals Nederland, hebben in
het verleden een belangrijke bijdrage hebben
geleverd aan de herschikking van de wereldbe
volking. Naar schatting transporteerden de
Europeanen 12 miljoen Afrikanen naar de
Nieuwe Wereld.
Toch was het compromis over slavernij een
lichtpunt. Mensenrechtencommissaris Mary
Robinson en veel Afrikaanse landen noemden
het een 'historische resultaat'. De slotverkla
ring noemt slavernij en slavenhandel in de
slotverklaring 'verschrikkelijke tragedies in de
geschiedenis van de mensheid', en erkent ze
als misdaden tegen de menselijkheid.
Behalve als bron van discriminatie en racisme,
worden slavernij en kolonialisme ook ge
noemd als een oorzaak van onder meer ar
moede en instabiliteit. De verklaring stelt ook
dat de rijke landen hun historische schuld
kunnen verlichten, bijvoorbeeld door iets te
doen aan de schuldenlast van de Derde We
reld, armoedebesüijding, versterking van de
democratie, bevordering van investeringen en
het openen van markten.
.Afrika had een rendez vous met de geschie
denis", zei de Keniaanse bemiddelaar Amina
Mohamed. Ze onderstreepte dat het docu
ment 'verschrikkelijk imperfect' is. maar wel
dat het 'een basis vormt om op te bouwen'.
„Voor het eerst is de waardigheid van de zwar
te mens erkend", aldus de Keniaanse. Belan
genorganisaties van Afro-Amerikanen, die in
Durban in groten getale aanwezig waren, lie
ten soortgelijke geluiden horen. Mary Robin
son, die vrijdag nog zei dat het slotdocument
geen opwindende lectuur zou worden, roem
de uiteindelijk de conferentie. In haar slot
woord onderstreepte ze dat in Durban een be
gin was gemaakt met het benoemen en be
snijden van racisme.
