'Ko van Dijk van de achttiende eeuw5 herrijst
an eresaluut aan Reve tot wellust van Madame Millet
Schrijfwedstrijd om
het LD- Pennetje
Haley Joel schiet als
een komeet omhoog
Diamond
ikt rentree
eum weigert
rd van Brood'
U| Jackson. Foto: Reuters
i Jacksons
er bijeen
m - De gebroeders Jack-
iden niet alleen dit week-
weer voor het eerst met
;n op, Michael Jackson
i broers gaan zelfs weer
jum opnemen. En wel-
olgt er ook nog een tour-
rmaine Jackson zei dat
nnen er weer zin in kre-
en ze bezig waren met de
jreiding van hun optre-
het kader van de 30-jari-
jbaan van Michael als
tiest. Sinds 1984 trad het
liet meer op.
k - Riem de Wolff heeft
overlijden van zijn broer
ge le Blue Diamonds omge-
jii New Diamonds. On-
noemer heeft hij het al-
lut of the Blue opgeno-
lat op 20 september uit-
Een week eerder is de
'Blauw genoeg geweest'
sviOp de cd werkt Riem
met zijn zoon Steffen.
last heeft hij negen duet
genomen met Willeke Al-
i ,ee Towers, George Ba
in ib de Nijs, Johnny Lion,
e Grönloh, Mariska Ve-
car Harris en George Mc-
igen - Het Groninger
no m wil het schilderij 'Het
i fan Brood' van Herman
niet in het museum han-
e Groningse galerie
ïodig bood het doek in
en aan, maar volgens het
m past het niet in de col-
Leidse steracteur ontmaskerd als schlemiel met zachte stem
door Rody van der Pols
leiden - Na een afwezigheid van ruim
twee eeuwen stond acteur Marten Corver
gisteren weer op de bühne van de Leidse
Schouwburg. De 'Ko van Dijk van de
achttiende eeuw', gespeeld door theater
historicus en acteur Rob Erenstein,
kwam uit de coulissen tevoorschijn na
dat zijn goede naam te grabbel was ge
gooid door de Leidse theater- en filmhis
toricus Cobi Bordewijk. 'Niets geen groot
acteur', was de vernietigende conclusie
van Bordewijks lezing, 'maar een schle
miel met een zachte stem, die iedereen
tegen zich in het harnas joeg en het pu
bliek uit het theater aan de Oude Vest
verjoeg'.
Bordewijk deed haar pittige uitspraken
gisteren tijdens het tweede internationale
theatersymposium in de Leidse schouw
burg. Een dag lang bevolkten studenten
en wetenschappers het rode pluche van
de bonbonnière om van gedachten te
wisselen en soms stevig te discussiëren
over achttiende-eeuwse Europese acteer
stijlen. Vorig jaar deden zij dat al over
theaterarchitectuur en ook voor de ko
mende jaren staat er nog een aantal sym
posia gepland. Dit alles moet in 2005,
wanneer de Leidse Schouwburg driehon
derd jaar bestaat, resulteren in een om
vangrijk jubileumboek waarin de ge
schiedenis van het theater uit de doeken
wordt gedaan.
In dat boek zal zeker de naam Marten
Corver voorkomen, de acteur die tussen
1763 en 1774 de Leidse Schouwburg als
zijn thuisbasis had. „Door veel theater
historici wordt hij als onze grootste acht
tiende-eeuwse acteur gezien", zegt Bor
dewijk, behalve spreker, ook een van de
organisatoren van het symposium.
„Maar in mijn lezing laat ik zien dat er al
lerlei aanwijzingen zijn dat Corver alles
behalve een groot acteur was."
Het Leidse publiek moest weinig van
hem hebben, toont Bordewijk aan. „Ie
dere bezoeker van het theater in de acht
tiende eeuw moest geld schenken aan
het weeshuis. Omdat de administratie
daarvan allemaal bewaard is gebleven,
kon ik heel gemakkelijk nagaan hoeveel
toeschouwers er eigenlijk bij Corver in de
zaal zaten. En dat blijken er dan steeds
minder te worden. Aan het einde van zijn
Leidse carrière werden zijn stukken zelfs
regelmatig afgeblazen, omdat er nie
mand kwam opdagen."
Ook de recensenten laten zich regelmatig
kritisch uit over Corvers optredens. Zijn
stem is te zacht en hij praat te snel, zijn
veelgehoorde klachten. „Bovendien zijn
er sterke aanwijzingen dat een aantal po
sitieve recensies door hemzelf is geschre
ven."
In 1974 verlaat Corver Leiden halsover
kop met een voor die tijd enorme schuld
van 2600 gulden. Hij probeert het nog in
Den Haag en in Rotterdam, maar ook
daar haakt het publiek af en raakt hij bo
vendien in allerlei ruzies verwikkeld. Hij
houdt het acteren voor gezien. Wanneer
hij een paar jaar later overlijdt, blijven
een hagiografie of een biografie uit. „Bo
vendien blijken er helemaal geen portret
ten van hem te bestaan", zegt Bordewijk.
„Van een andere beroemde acteur uit die
tijd, Jan Punt, is dat er allemaal wel, en
dat geeft toch te denken. Dat tezamen
met de magere publieksopkomst en ne
gatieve recensies zijn genoeg aanwijzin
gen om te concluderen dat Corver hele
maal niet zo'n groot acteur was. Integen
deel."
Marten Corver laat zich de mond echter
niet snoeren. Tot groot vermaak van de
verzamelde geleerden, die er ook al een
lange dag op hebben zitten, neemt Rob
Erenstein het tijdens het symposium op
voor de verguisde acteur. „Rancune,
niets dan rancune mevrouw", roept de in
achttiende-eeuws kostuum gestoken
Amsterdamse theaterwetenschapper, die
Corvers mislukte carrière wijt aan het
conservatieve publiek van die tijd. „Die
opsnijdende, Hollandse heldentoon, dat
zag ik voor narrenwerk aan. In plaats van
te schreeuwen, paste ik mijn declamatie
aan de rol aan die ik spelen moest."
Hoe het ook zij, de vraag blijft hoe Corver
aan zijn reputatie als steracteur komt.
„Die is waarschijnlijk te danken aan zijn
schitterende theateraantekeningen, die
een grote rol hebben gespeeld in discus
sies tussen theaterhistorici en critici",
verklaart Bordewijk. „Maar ook daar
hoor je tussen de regels door een verbit
terd man."
fevers presenteren opnieuw immens aanbod aan nieuwe boeken
dam/gpd - Op de boeken-
ers voor de Pers in het
damse theater De Meer
eden de Nederlandse uit-
groot en klein, deze week
cheiden tot uitbundig
in uiterste best om al hun
bes ge en onmisbare' nieuwe
stin te presenteren. Een im-
difljanbod. Ook dit jaar weer.
-refcep uit de overvloed.
h. (van der Heijden), Re-
inger, Cathérine Millet -
geen kleine namen die
r(|erwachting hun stempel
I drukken op het komende
jaar 2001/02. Hoewel,
dame Millet, wie mag dat
zijn? Zij is, nog voorzich-
edrukt, een fenomeen in
jk. In haar scabreuze
a vie sexuelle de Cathéri-
wordt minutieus be-
in wanneer, waar en hoe
welke man naar bed is
t.Van deze 'chronique
leuse' werden in Frank-
inen een maand meer
iO.OOO exemplaren ver-
Een grootwinkelbedrijf,
ld dat zij de grenzen van
etamelijke verre over
haalde het boek in al
stigingen uit de schap-
ilgende maand verschijnt
ksuele leven van Cathéri-
bij uitgeverij De Bezige
n de belangrijkste Neder-
literaire gebeurtenissen
i seizoen heeft niet
in eigen land, maar in
waar koning Albert
:hrijver' Gerard Reve
in de buurt woonachtig,
i der Nederlandse Lette-
'erhandigt. Voor Reves
uitgeverij - hij verruilde
n laatst voor De Bezige
n mooie gelegenheid om
nans en de verzamelde
fin (met cd) van de
chrijver' opnieuw uit te
met het accent op 'De
ïn' dat ter gelegenheid
vijftigste druk wordt uit-
in een luxe en peperdu-
ie in een linnen cassette
,/453,78 euro) én een
itie (f. 125,/56,72 euro).
:e kringen was afgelo-
veel te doen om het
ambitieuze romanpro-
de 'systeembouwer'
van der Heijden. Kouwe
om niks, want wat er
- geen nieuwe Van der
n. Adrianus Franciscus
3rus - die zich in het ver-
T.Th. zal noemen - zou
tik£te twee delen ('Moeilijke
en 'Knooppunt Helle-
De volksschrijver Gerard Reve 'ziet' dit jaar de vijftigste druk van De Avonden van de persen rollen. F
gat') van zijn zevendelige ro
mancyclus 'Homo Duplex' al
veel eerder publiceren. Inmid
dels is de 'definitieve' publica
tiedatum verschoven naar fe
bruari omdat allerlei 'zijlijntjes'
bij nader inzien een nadere uit
werking behoefden.
Schrijver-diplomaat F.Springer
wordt 15 januari 70 jaar. Zijn
uitgeverij Querido viert dit met
de verschijning, in november al,
met de uitgave van het Verza
meld Werk en in januari met de
bundel 'Allemaal gelogen. De
herinnering als mooi verhaal',
met nog niet eerder gepubli
ceerd werk en een cd.
De Nederlandse literatuur bloeit
als nooit tevoren, tenminste, als
je als maatstaf neemt het grote
aantal schrijvers van enige faam
en naam van wie komend jaar
een nieuwe roman verschijnt.
Onder hen Adriaan van Dis, Carl
Friedman, Margriet de Moor,
Joost Zwagerman, Pauline Slot,
Oscar van den Boogaard en -
eindelijk! - weer een (grote)
nieuwe roman van Tim Krabbé.
En tenslotte een nieuwe roman
'Gstaad 95-98' van Marek van
der Jagt (niet te verwarren met
Amon Grunberg), die met 'De
geschiedenis van mijn kaalheid'
(Anton Wachterprijs 2000) een
van de sprankelendste Neder
landse debuten in jaren schreef.
Buitenlandse literatuur om reik
halzend naar uit te kijken is de
vertaling die August Willemsen
maakte van 'De binnenlanden'
van Euclides da Cunha en 'Allah
is niet verplicht' van Ahmadon
Kourouma. De laatste wordt al
getipt als de volgende Afrikaan
se winnaar van de Nobelprijs
voor de literatuur. Verder ver
schijnt nieuw werk van de
Frans-Tsjechische schrijver Mi
lan Kundera, de Schot Irvin
Welsh ('Lijm'), de Mexicaan
Carlos Fuentes, de Turk Orhan
Pamuk en van de Amerikaan
Mark Z.Danielewski van wie 'De
walvissteen. Brieven' verschijnt,
een roman die oorspronkelijk
een onderdeel was van zijn
bestseller 'Het kaartenhuis', de
literaire sensatie van het voor
jaar.
En ter ere van de Boekenweek
2002 (Liefde in de literatuur)
worden we overweldigd met
poëzie, met heel veel poëzie. Zo
versclfijnt er nieuw werk van
Gerrit Komrij, Thomas Lieske,
Leo Vroman en Ingmar Heytze
en begin volgend jaar komt er -
eindelijk - weer een feestelijk
dikke bundel van de Vlaamse
duivelskunstenaar Hugo Claus.
De jeugd heeft ook het komende
seizoen niets te klagen. Van
Martin Bril verschijnt een bun
deling van zijn Max Vera-ver
halen. Paul de Leeuw debuteert
met 'De kleine heks'. En de Isra
ëlische schrijver Meir Shalev de
monstreert met 'Je schaamt je
rot met zo'n vader' dat hij niet
alleen fabelachtige romans voor
volwassenen kan schrijven.
Op een nieuwe Potter moet de
leiden - Het Leidsch Dagblad
organiseert voor de zevende
achtereenvolgende keer een
schrijfwedstrijd voor kinderen
van de basisschool in de leef
tijd van acht tot en met twaalf
jaar. Dat gebeurt in het kader
van de Kinderboekenweek die
van 3 tot en met 13 oktober
wordt gehouden. Het thema
WOENSDAGMIDDAG - Lees
over je hobby' is ook het uit
gangspunt van de wedstrijd.
Zelf een verhaal schrijven over
je favoriete hobby is de op
dracht die de kinderen mee
krijgen. Wat doe jij het liefst op
woensdagmiddag? Vorm (ge
dicht of verhaal) en onderwerp
zijn vrij, wel is er een beper
king in de lengte, namelijk
maximaal 300 woorden. Korter
mag ook. Het is ook aardig om
de tekst te voorzien van een te
kening (die wordt door de jury
buiten de beoordeling gelaten,
maar kan wel als illustratie die
nen in het Leidsch Dagblad).
De wedstrijd kent twee leef
tijdsgroepen: van 8 en 9 jaar en
van 10, 11 en 12 jaar. Een jury,
bestaande uit redacteuren van
het Leidsch Dagblad, kiest de
beste tien inzendingen uit: vijf
in elke categorie. Vorig jaar na
men bijna 800 kinderen - indi
vidueel of in klassikaal verband
- deel aan de wedstrijd.
De verhalen van de winnaars
worden gepubliceerd in de
krant van 27 oktober. Daarbij
komt ook hun (pas)foto.
Op woensdag 31 oktober is de
prijsuitreiking in het gebouw
van het Leidsch Dagblad.
Naast het Leidsch Dagblad
Pennetje ontvangen de win
naars een T-shirt met daarop
hun verhaal of gedicht, een
oorkonde, een poster en een
verrassing.
Inzendingen moeten worden
gericht aan: Schrijfwedstrijd
Leidsch Dagblad, Postbus 54,
2300 AB Leiden, onder ver
melding van naam, leeftijd,
adres en school. Pasfoto bij
sluiten. De verhalen dienen
uiterlijk maandag 8 oktober
binnen te zijn.
Ster van Filmfestival Venetië is 13 jaar
door Pieter van Lierop iflHK
oudere jeugd voorlopig wach
ten. De slimme tovenaarsleer
ling met magische krachten
krijgt wél geduchte concurren
tie, onder andere van 'Time
stops voor no mouse', een kin
derboek van de Amerikaan Mi
chael Hoeye.Uitgeverij Penguin -
/Putnam nam voor 1,8 miljoen
dollar de rechten van 'Time
stops for no mouse' over van de
auteur zelf. Zo'n immens bedrag
werd nooit eerder voor een kin
derboek neergeteld, volgens een
woordvoerder van Vassalluci,
dat voor de rechten een halve
ton betaalde. Of het muizen-
boek 'Time stops for no mouse'
inderdaad zo fantastisch is, kun
nen we in maart te weten ko-
venetie - Haley Joel Osment is
net dertien jaar oud en nu al
wereldberoemd. Hij is weliswaar
bepaald niet het eerste wonder
kind dat in Hollywood furore
heeft gemaakt maar waarschijn
lijk wel de eerste filmacteur van
prille leeftijd die zoiets voor el
kaar kreeg via films die voor vol
wassenen werden gemaakt. Het
Filmfestival van Venetië ontving
hem met de égards die voor su
persterren betamelijk zijn en het
joch reageerde met de verge
noegde glimlach van iemand die
het al gewend is.
Haley Joel Osments verbijste
rende optreden in The Sixth
Sense leverde hem anderhalf
jaar geleden nominaties op voor
Oscar en Golden Globe, waarna
hij te zien was in het door som
migen eveneens hoog geschatte
Pay It Forward. En nu is er A.I.,
de film over Artificial Intelligen
ce die Steven Spielberg baseerde
op nagelaten notities en een
duizendtal situatie-tekeningen
van wijlen regisseur Stanley Ku
brick. In deze science fiction
film speelt Haley Joel een robot-
je dat wordt gekocht om een ou
derpaar te troosten wier echte
zoontje in een hopeloze coma
terecht is gekomen. Maar als dat
jongetje geheel onverwacht toch
weer bij zijn positieven komt en
slecht overweg kan met het zich
soms toch wat eng machinaal
gedragen robotje, wordt het
kunstkind een groot woud inge
stuurd, waar het blijft verlangen
naar hereniging met zijn on
dankbare pleegmoeder. A.I.
draaide in Venetië buiten com
petitie.
Het is een vooral gedurende het
eerste uur fascinerende film van
een cineast die alleen zijn hang
naar technisch perfectionisme
met Kubrick gemeen had. The
matisch zijn him films altijd we
relden van elkaar verwijderd ge
weest. Het grappige is dat A.I.
even veel elementen bevat die
typisch een Kubrick-film had
den kunnen opleveren als ele
menten voor een karakteristieke
Spielberg-film. Aanvankelijk lijkt
het alsof twee recepten uit ver
schillende kookboeken er inder
daad in slagen een perfecte syn
these aan te gaan, maar in een
larmoyante finale krijgen de
Spielberg-ingrediënten de over
hand en is het alsof je voor je
ogen de mayonaise ziet schiften.
Maar buiten kijf staat dat Haley
Joel Osment als het droevige ro
botje wederom een verbluffende
creatie presenteert.
Hoe heeft hij de specifieke mo
toriek onder de knie gekregen
die accent moest geven aan zijn
optreden als bijna een echt kind
maar net niet helemaal? „Daar
bestaan uiteraard geen speciale
opleidingen voor. Steven heeft
met mij het script doorgenomen
en in grove lijnen uitgelegd wat
hij van mij verwachtte. Daarna
heb ik die motoriek ontworpen
in nauwe samenwerking met
mijn vader, die zelf ook acteur
is. Het was belangrijk om het
publiek ervan bewust te houden
dat David weliswaar erg mense
lijk is maar toch een product
van kunstmatige intelligentie.
Eén van de trucs is dat hij je
Haley Joel: ster in de dop.
Foto: EPA
nooit rechtstreeks aankijkt maar
zijn blik fixeert op een punt iets
je schuin boven het camera
standpunt. Dat geeft een iets
vervreemdend effect. Je moet
wel begrijpen dat we hier te ma
ken hebben met een robot die is
geprogrammeerd om waargeno
men gedrag te kopiëren. Dat be
tekent dat mijn motoriek gaan
deweg de film soepeler mocht
worden, minder mechanisch."
Voor het winnen van Leeuwen
heben zich intussen een paar
serieuze kandidaten aange
diend. De Braziliaan Walter Sal-
les gaf met Abril Despeda<;ado
een ingetogen gefilmd en aan
grijpend vendetta-drama te
zien. De Iraniër Babak Payami
staat sterk met Secret Ballot:
Over een jonge vrouw die als ge
dreven ambtenaar op een eiland
het schier onmogelijke onder
neemt om simpele boeren en
vissers te bewegen een stembil
jet in haar kartonnen stembus te
stoppen. De Roemeen Lucian
Pintüie joeg de rillingen over het
lijf met de pseudo-documentai
re Après-Midi d'Un Tortionnai-
re, waarin een van Ceausescu's
voormalige folteraars aan de
tand word gevoeld* door een
voormalige slachtoffer en een
journalist. En de meest waar
schijnlijke winnaar lijkt How
Harry Became A Tree, van Go
ran Paskaljevic. Deze in Grie
kenland woonachtige Serviër
baseerde zich op een Chinees
boek om in Ierland een allegorie
te situeren over een man die in
1924 tijdens de Burgeroorlog
zijn vrouw en een zoon heeft
verloren en - om zijn gevoelens
van pijn en woede te ventileren
- een willekeurig iemand uit
zoekt om te gaan behandelen
als doodsvijand. Starheid, over
matige betekenis hechten aan
'wortels', behoefte aan wraak
zucht, dat is wat in de Balkan al
die ellende heeft veroorzaakt en
dat is wat de simpele Ier Harry
doet veranderen in een boom.