Macedonië
wil grondwet
toch wijzigen
ÈÊÉÈÈA
MM.
BUITENLAND
rare strijd tegen 'de laatste dictator van Europa'
Indiase ondermensen strijden voor een paragraaf
VN: Armoede onder
Palestijnen alarmerend
5Bizonsdagen Loekasjenko uit
NAVO-missie komt in kritieke fase
De Grave trekt woorden niet terug
Aftappen Filipijns kratermeer succes
EU wil geen veranderingen
in nieuw voorstel Durban
Regering Zimbabwe: geen
boerderijbezettingen meer
ei) rj g
'Milosovic met
dood bedreigd'
ter nationalist
(ica vermoord
0 - Voor de derde keer
n een maand is op Corsi-
1 vooraanstaande natio-
vermoord. De dood van
jarige Nicolas Montigny
;rkt de angst dat het eiland
kkeld raakt in een bloedi-
ijd tussen onafhankelijk-
jewegingen. Twee man-
zwarte kledij stormden
idagavond een intemet-
i de noordelijke haven-
astia binnen en openden
ur op Montigny. Deze
anden met de militante
ging Armata Corsa. De
tedelijke oprichter van de-
anisatie, Francois Santo-
:rd op 17 augustus op een
Brij vermoord. Een ander
n Armata Corsa werd vier
i later gedood.
ord in Atjeh op
tor universiteit
j a atjeh - Twee dagen voor
lent Megawati Soekarno-
Atjeh bezoekt, is de rector
ificus van de grootste uni-
eit in de provincie Atjeh in
aorden van Sumatra ver-
i d. Een gewapende man
it woensdag op klaarlichte
uiuit een auto twee keer
ctor Dayan Dawood van
riah Kuala-universiteit,
a l die naar huis op weg
)e rector overleed een half
ter in een ziekenhuis. De
ging Vrij Atjeh voert een
nathankelijkheidsstrijd in
lonesische provincie. Pre-
t Megawati is wel bereid
lAtjehers meer autono-
geven, maar is sterk ge-
egen onfankelijkheid van
lamitische volk. Atjeh is
eeuwen onrustig. In de
de tijd voerde ook Ne-
[ïd een oorlog in het toen
kelijke staatje.
v Ise jongens
jd door granaat
chau - In Polen zijn drie
os omgekomen en een
i gewond geraakt toen een
at uit de Tweede Wereld-
g die zij hadden gevonden
)fte. Het ongeluk gebeur-
ensdag in Barwinek bij de
met Slowakije, ongeveer
t( lometer ten zuidoosten
Warschau. Een politie-
j Ivoerster zei dat de jon-
in leeftijd variërend van 7
de granaat in het bos had-
e evonden en meegenomen
len schuurtje, waar het
:tiel ontplofte.
31 ada wil af van
J tse terrorist
vknife - Een Canadese
,i tank heeft gisteren de uit-
ng van de vermoedelijke
ist Walter Lothar Ebke
luitsland aanbevolen. Eb-
t verdacht wordt van lid-
D chap van de terroristische
Cellen (RZ), heeft dertig
tijd om tegen het vonnis
oep te gaan. De uiteinde-
lesLissing over de uitleve-
an Ebke is aan de Cana-
ninister van justitie, Anne
Uan. De 47-jarige Ebke
i de jaren tachtig betrok-
ijn geweest bij verschillen-
slagen in Duitsland, on-
jer op een kantoor van de
i dienst en de Overwin-
in Berlijn. Hij werd in
i verzoek van de Duitse
Iteiten aangehouden.
vrijdag 7 SEPTEMBER 2001
door onze correspondent
Eelco van der Linden
durban - In hongerstaking vanwege een
paragraaf in de slotverklaring. Dat kan
ook nog in het Zuid-Afrikaanse Durban,
waar de racismetop zich naar een com
promis worstelt. Wie echter van geen
compromis wil weten is de Indiase rege
ring als het gaat over de miljoenen 'on-
aanraakbaren', de officiële onderklasse
van het land. „Daarom ben ik opgehou
den te eten", zegt Ramesh Nathan.
Voor het congrescentrum waar de rege
ringsdelegaties vechten over woorden en
komma's, zit Nathan tussen een tiental
lotgenoten. „Ons lot is dat je bij geboor
te de status van paria krijgt. En onze re
gering wil dat de wereld dat niet weet en
zeker niet veroordeelt", zegt Nathan, die
een van de 250 miljoen Daüts is die le
ven in India en enkele andere landen in
Azië.
De Dalits (letterlijk 'historisch onder
drukten') hebben zich vastgegrepen aan
paragraaf 73, die stelt dat mensen niet
mogen worden gediscrimineerd om hun
werk of afkomst. Voor de gemiddelde
wereldburger niet echt veelzeggend,
maar hier in Durban een formulering
van levensbelang en een hongerstaking
waard, vindt Nathan. „India is er met
ongemeen agressieve diplomatie in ge
slaagd elke verwijzing naar het kaste-
systeem uit de tekst te houden, en pro
beert nu ook het woord afkomst te eli
mineren"
India kent vier officiële kasten. Daaron
der zit nog een groep, letterlijk onder
mensen, al 3.000 jaar voorbestemd om
niets te bezitten en de meest smerige
klussen op te knappen. Ze gaan daarvan
stinken, en veroverden zo de naam 'on-
aanraakbaren'. Je gaat ze uit de weg,
deelt niets met ze, geen stoel of bestek
Paul Divakar, die in Durban de 200 man
sterke Dalit-delegatie leidt, zegt dat het
systeem nog steeds effectief is. „Dalits
wonen in kleine groepjes in dorpen afge
zonderd van de normale mensen. Ze
schrapen met hun handen poep uit de
wc's en krijgen daar twee cent voor. Het
is geen straf, maar juist een consequentie
van de religieuze filosofie: je doet goed
door een dalit zo slecht mogelijk te be
handelen. Als stront."
Ze verdienen de straf voor de zonden be
gaan in een vorig leven. Een ervan is te
hebben geprobeerd met iemand van een
andere kaste te huwen. Om die reden
kan je vandaag in India ook je straf direct
krijgen. „Kinderen die samen wat heb
ben, worden door hun eigen families ge
marteld of gestenigd", zegt Divakar.
De Indiase regering vindt de dalits een
'non-issue', omdat de wetten er zijn en
het niet gaat om racisme, maar om een
religieus probleem. Divakar kent de rie
del, en zwaait met besluiten van de Ver
enigde Naties uit de afgelopen twee jaar
waarin wordt erkend dat discriminatie
op basis van kaste een vorm is van racis
me. „Wij strijden er in Durban voor dat
niet een stap terug gezet wordt. Het
woord afkomst is voor ons heilig gewor
den; het moet in de slotverklaring."
skopje/rtr-afp-anp - Na dagen
lang getouwtrek heeft het Mace
donische parlement gisteren met
grote meerderheid besloten het
wijzigen van de grondwet voor
alsnog toe te staan. In beide
stemronden spraken 91 van de in
totaal 120 parlementariërs zich
uit voor het opzetten van een
speciale commissie die met voor
stellen moet komen.
Bedoeling van de grondwetswij
ziging is de Albanese minder
heid in het Balkaxiland meer
rechten te geven zoals onlangs
overeengekomen is in het vre
desakkoord van half augustus.
Met de instemming van het par
lement in Skopje ligt ook de weg
weer open voor hervatting van
NAVO-operatie 'Essential Har
vest'. Westerse militairen kun
nen zich weer wijden aan het
innemen van wapens van de re
bellen.
Woensdag nog dreigde het U£K
te stoppen met het afstaan van
wapentuig omdat er in Skopje
weinig haast werd gemaakt met
de stemming. Tot op heden
hebben U(^K-strijders 1200 wa
pens vrijwillig afgegeven bij di
verse NAVO-posten. In de twee
de fase, die nu is aangebroken,
is het de bedoeling dat er nog
den hjlag/gpd - Minister Frank
de Grave van Defensie vindt niet
dat hij voor zijn beurt heeft ge
sproken met zijn mededeling
een nieuwe Nederlandse missie
naar Macedonië 'niet uit te slui
ten'. Hij had dit woensdag ge
zegd tijdens een bezoek aan de
Nederlandse militairen die daar
toezien op ontwapening van de
Albanese rebellen.
De Navo ontkende direct in een
officiële reactie aan een nieuwe
missie te werken. De Tweede
eens duizend worden ingeno
men. Pas daarna zal de volks
vertegenwoordiging in Skopje
zich buigen over de specifieke
voorstellen van de commissie.
Westerse waarnemers zien die
fase als kritiek. Veel afgevaardig
den zouden niet erg toegeeflijk
zijn als het er op aankomt de
rechten van de Albanese min
derheid daadwerkelijk substan
tieel te verbeteren.
De grondwetswijzigingen - over
eengekomen in het vredesak
koord van Ohrid op 13 augus
tus - zouden onder meer moe
ten leiden tot verbetering van de
status van de Albanese taal en
vergroting van het aantal etni
sche Albanezen in de Macedo
nische overheidsdienst en dan
vooral in de politiemacht. Daar
naast zouden ze op lokaal ni
veau meer zeggenschap moeten
krijgen en zou het hoger onder
wijs voor Albanezen erkend
moeten worden.
Internationaal is verheugd ge
reageerd op de uitslag van de
stemming van gisteren. NAVO-
secretaris-generaal Robertson
noemde het 'een historische be
slissing'. Minister Van Aartsen
van Buitenlandse Zaken noem
de de uitkomst van de stem
ming 'bemoedigend'.
Kamerfractie van het CDA vond
dat de minister te snel zijn
mond had open gedaan. Voor
elke operatie moet de Kamer
immers toestemming geven.
Dit laatste beaamde De Grave
gisteren. Ook de reactie van de
Navo vindt hij logisch; volgens
het bondgenootschap dient offi
cieel eerst de huidige missie af
gewerkt te worden. „Maar je
hebt je wel gecommitteerd aan
een oplossing in Macedonië",
aldus De Grave.
manilla - Bouwvakkers staan bij het begin van de
130 kilometer lange geul die het water uit de krater
van de Filipijnse vulkaan Pinatubo moet aftappen.
De actie is een succes. Het waterpeil is gedaald en
een mogelijke catastrofe is afgewend, zo verklaarde
het hoofd van de Filipijnse vulkanologische dienst,
Raymundo Punongbayan vanochtend. „Het gevaar
is geweken." Eerder deze week evacueerden de au
toriteiten nog uit voorzorg ongeveer 40.000 bewo
ners van achttien dorpen rond de vulkaan op het Fi
lipijnse hoofdeiland Luzon. De krater van de vul
kaan was gevuld met circa 250 miljoen kubieke me
ter regenwater en dreigde te barsten. Cisteren be
gon een team vulkanoiogen met het aftappen van
het meer. De eerste dorpsbewoners zijn al weer te
ruggekeerd naar hun woonplaatsen. Foto: Reuters
durban/rtr - De Europese Unie
is tegen het aanbrengen van
veranderingen in de Zuid-Afri
kaanse compromistekst over het
Midden-Oosten die in de slot
verklaring van de anti-racisme-
conferentie zou moeten worden
opgenomen. Dat verklaarde EU-
woordvoerder Vervaeke vanoch
tend.
„Het zou extreem gevaarlijk zijn
dit onderwerp opnieuw te ope
nen. We hebben ons standpunt
ten aanzien van het Midden-
Oosten duidelijk gemaakt en dat
is het." Ogenschijnlijke toena
dering tussen de Arabische we
reld die gisteren eiste dat het
veranderingen mocht aanbren
gen in de tekst, en de Europese
Unie is er dus niet.
De racismeconferentie van de
Verenigde Naties in het Zuid-
Afrikaanse Durban wordt door
het conflict in het Midden-Oos
ten geheel overschaduwd. De
kans lijkt groot dat er ook op de
laatste dag van de bijeenkomst
geen overeenstemming wordt
bereikt over de bewoordingen
waarin het Israëlisch-Palestijnse
conflict in de slotverklaring
moet worden opgenomen.
het grootste probleem het ver
lies aan inkomsten door de wei
gering van Israël belastinggel
den die het het bestuur ver
schuldigd is, over te maken.
Meer dan zestig procent van het
Palestijnse overheidsinkomen
komt uit belastinggeld dat Israël
voor de Palestijnen, voorname
lijk in de vorm van invoerrech
ten en accijnzen, int.
Volgens de gesloten akkoorden
is het verplicht die gelden over
te maken naar het Palestijnse
ministerie van Financiën, maar
sinds het begin van de intifada
weigert het dat te doen. Israël
zegt te willen voorkomen dat de
Palestijnen er hun opstand mee
betalen. Sindsdien is het finan
ciële gat opgevuld door vooral
Europese en Arabische donor
landen, maar Larsen constateer
de gisteren een zekere 'donor
moeheid'.
Het Palestijns Bestuur heeft gro
te moeite de salarissen te beta
len van zijn grote ambtenaren
apparaat en zijn 40.000 man
sterke politiemacht. Er is nu een
schuld ontstaan van driehon
derd miljoen dollar.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Als de toestand niet
snel verbetert, zal tegen het eind
van dit jaar de helft van de Pa
lestijnen op de Westelijke Jor-
daanoever en in de Gazastrook
moeten rondkomen van minder
dan twee dollar (vijf gulden) per
dag. In de Gazastrook is bijna de
helft van de bevolking werkloos.
En sinds het uitbreken van de
Aksa-intifada heeft de Palestijn
se economie tussen de 1,8 en
2,5 miljard dollar verloren.
Terje Roed Larsen, de speciale
VN-gezant voor het Midden-
Oosten, verstrekte gisteren op
een persconferentie een reeks
alarmerende cijfers over het ef
fect van de intifada en de Israëli
sche tegenmaatregelen. Zijn
voornaamste conclusie was dat
de Israëlische afsluitingspolitiek,
die het Palestijnse leven ont
wricht, alleen maar ellende te
weeg brengt. Israël is er niet vei
liger door geworden, zei hij, en
de Palestijnse economie is er
door verwoest.
Voor het Palestijnse Bestuur is
abuja/ap - De regering van
Zimbabwe zal geen nieuwe be
zettingen van boerderijen van
blanke boeren meer toestaan.
Tevens zullen bezetters van
boerderijen die niet op de lijst
staan voor onteigening ge
dwongen worden die bedrijven
te verlaten. Die toezegging
heeft een Zimbabwaanse dele
gatie gisteren gedaan tijdens
een conferentie over landher
vorming van het Gemenebest
in de Nigeriaanse hoofdstad
Abuja. Op de conferentie werd
ook vastgesteld dat de ongelijke
verdeling van het land het ge
volg is van 'historische onrecht
vaardigheid' en dat landlozen
daarom gecompenseerd moe
ten worden.
In een verklaring van het Nige
riaanse ministerie van Buiten
landse Zaken staat dat Zimbab
we akkoord is gegaan met het
voorstel om Groot-Brittannië,
de vroegere kolonisator, en an
dere landen schadevergoeding
te laten betalen aan blanke boe
ren van wie de afgelopen tijd
grond onteigend is. Zimbabwe
zal op zijn beurt geen nieuwe
bezettingen van 'blanke' boer
derijen meer toestaan en bezet
ters van sommige boerderijen
wegsturen.
De door president Robert Mu
gabe geleide regering heeft bo
vendien politieke hervormingen
toegezegd, zoals het garanderen
van de persvrijheid en het toela
ten van buitenlandse waarne
mers bij verkiezingen.
De bemiddelaars in Abuja had
den Zimbabwe sterk onder druk
gezet, omdat het land steeds
meer in de greep van geweld
komt, wat uiteindelijk zou kun
nen uitdraaien op een burger
oorlog. Militante leden van de
regeringspartij hebben sinds
maart 2000 meer dan 1.700 boe
renbedrijven van blanken bezet.
De acties hebben het land gede
stabiliseerd en aan de economi
sche afgrond gebracht.
inze correspondent
|Hendrickx
Vladimir Gontsjarik wil zondag
iritaire leider van Wit-Rusland,
indr Loekasjenko, in de presidents
zingen verslaan. De vakbondsleider
tad en land af om een revolutie 'a la
slavië' te prediken. Lang niet ieder-
et hem als verlosser. Je bent een
;e man, maar Loekasjenko heeft ons
bed rogen."
aar uur tijd heeft Vladimir Gontsja-
or Baranj, een klein stadje op zo'n
I V
250 kilometer ten noordoosten van de
hoofdstad Minsk, s' Ochtends is 'de Kos
tunica van Wit-Rusland', zoals zijn ach
terban hem graag ziet, al in Gorki ge
weest, daarna staat Orsja op het pro
gramma en s'avonds spreekt hij in Vi
tebsk. Hij is 61 jaar en zijn tegenstander
Loekasjenko noemde hem al spottend
'een gepensioneerde', maar Gontsjarik
kan niet anders dan zijn odyssee door
Wit-Rusland voortzetten. „Er is geen an
dere mogelijkheid om de boodschap
over te brengen", zegt hij bij het uitstap
pen uit zijn auto. „Twee keer dertig mi
nuten ben ik op televisie geweest, de rest
van de zendtijd is voor Loekasjenko. Ook
andere media zijn voor mij niet toegan
kelijk."
Gontsjarik wordt in de regel niet ontvan
gen als de man die Wit-Rusland zal ver
lossen van 'de laatste dictator van Euro
pa', zoals tegenstanders Loekasjenko
noemen. De oudjes die voor het cultureel
centrum van Baranj wachten op de pre
sidentskandidaat hoeven geen seconde
na te denken over wie de nieuw presi
dent moet zijn: Loekasjenko. „Natuurlijk
hebben we problemen, maar onze
Loekasjenko doet zijn best", zegt de ge
pensioneerde Gennadi Lasjkevitsj. „Door
Gorbatsjov is alles naar de vernieling ge
holpen, maar wij hebben dankzij onze
president nog genoeg geld om van te le
ven."
Irene Martensen
UEM - De Wit-Russische oppositie kreeg onlangs bijval
lit Nederland. Leden van mensenrechtenorganisatie Am-
y International hielden een foto-actie tijdens de intro-
üeweek van de Vrije Universiteit in Amsterdam, eind au-
us. Zij maakten zo'n honderd foto's van studenten met
Dt bord, voorzien van de tekst Vrije verkiezingen in
land' in hun handen en stuurden die naar een aantal
ositiegroepen en president Loekasjenko. De foto's prijken
rots op de website van Charter 97, een van de grootste
ositieorganisaties van het land.
imir Gontsjarik kan ook rekenen op de steun van onder
Zoebr, een jongerenorganisatie die een voorbeeld
ht aan Otpor. Deze Joegoslavische groepering - Otpor
it voor 'verzet' - nam het voortouw bij de vreedzame pro
testen tegen de onderdrukking in haar land. Ze werd vorig
jaar wereldberoemd door haar rol in de ondergang van presi
dent Slobodan Milosevic. Na de geslaagde revolutie is een
vooraanstaand Otporlid naar de Wit-Russische hoofdstad
Minsk getrokken en brengt daar de opgedane kennis en ex
pertise over op collega's.
Zoebr betekent bizon, bij Witrussen het symbool voor ruwe
bolster, blanke pit. Haar acties zijn dan ook voornamelijk lu
diek van aard, net als die van Otpor. Onlangs nog hees een lid
zich in een ijshockeytenue (ijshockey is dé favoriete sport),
vergezeld van flink veel publiciteit. Boven zijn lip prijkte de
typerende Loekasjenko-snor. Op zijn rug droeg hij een bord
je: 'Ik ben op zoek naar een coach'. Daarbij klampte hij voor
bijgangers aan en beloofde hen dat hij meteen na zijn over
winning een nieuwe bondscoach aanstelt als ze op hem zou
den stemmen.
Loekasjenko heeft van Wit-Rusland een
internationale paria gemaakt. Hij herstel
de de planeconomie in ere ('ik eis groei'),
noemde de geheime dienst weer KGB,
stuurde het parlement naar huis en gaf
zichzelf onbeperkte macht door een on
grondwettelijk referendum te organise
ren. Tijdens de verkiezingscampagne zijn
er steeds meer aanwijzingen gekomen
dat een doodseskader in opdracht van
Loekasjenko politieke tegenstanders uit
schakelt. Media zijn aan banden gelegd
en waarnemers van de verkiezingen wor
den volop tegengewerkt.
Toch is Loekasjenko nog steeds populair
bij een groot gedeelte van de bevolking.
De salarissen worden uitbetaald, de pen
sioenen zijn verhoogd, de infrastructuur
werkt in meer of mindere mate en er is
rust. Het is juist die gezapigheid van Wit-
Rusland waartegen Gontsjarik vecht.
„Het zijn vooral de gepensioneerden die
Loekasjenko steunen, maar ik weet dat
de jongeren nooit op hem zullen stem
men." Het enige wat hij zegt te vrezen, is
fraude bij de stembus. Waarnemers van
de OVSE zijn in Wit-Rusland aanwezig,
maai' de verkiezingen zijn nu al in volle
gang. Mensen die niet op zondag willen
stemmen, mogen al deze week naar het
stemlokaal gaan. Op deze stembiljetten is
nauwelijks toezicht en volgens Gontsjarik
worden daarom honderdduizenden
mensen gedwongen zo vroeg mogelijk te
stemmen.
Ook in Baranj zijn de verkiezingen al be
gonnen. Het hoofd van het stemlokaal,
Anatoli Artjoesjkevitsj, weet zelfs al wie
gaat winnen. Hij heeft de 10.000 inwo
ners van het stadje afgebeld, dus van
daar. „Het wordt Loekasjenko", conclu
deert Artjoesjkevitsj. „Gontsjarik heeft
nauwelijks steun."
Riumnniif r1"" M E
Een oude man kijkt naar verkiezingsposters van oppositiekandidaat
Vladimir Gontsjarik in de straten van Minsk. Foto: AP/Sergei Grits
den haag/gpd - Mira Markovic,
de vrouw van de Joegoslavische
ex-president Slobodan Milosevic
zegt dat haar man zich dit voor
jaar heeft laten arresteren, omdat
anders zijn hele gezin en een
aantal van zijn vrienden zouden
zijn vermoord.
„Hij werd gearresteerd op een
buitengewoon slinkse wijze. Hij
werd gechanteerd om of te aan
vaarden dat hij de gevangenis in
ging of dat iedereen die op dat
moment aanwezig was in onze
residentie - en er waren veel
vrienden, kameraden, stafmede
werkers. ik was er, ook onze
dochter - zou worden gedood",
zegt Mira Markovic in een exclu
sief interview met het BBC-pro-
gramma Hardtalk, d^A maandag
wordt uitgezonden.
„Vanzelfsprekend, als een nor
maal mens, besloot hij dat hij
beter gearresteerd kon worden
dan ieders leven op te offeren. Ik
was bezorgd, heel erg bezorgd",
aldus Markovic, die binnenkort
haar in de Scheveningse strafge
vangenis zittende man weer zal
bezoeken.
Markovic stelt het Westen ver
antwoordelijk voor de oorlogs
misdaden op de Balkan en niet
haar man. „Het bloedvergieten
op de Balkan was het resultaat
van de politiek die werd gestuurd
van buiten Joegoslavië. De 'ver
dienste' voor deze serie gebeur
tenissen in Joegoslavië gaat naar
die politieke, financiële en ande
re machtscentra, voornamelijk in
het Westen die er belang bij had
den het land te vernietigen".
