CULTUUR KUNST
Theaterseizoen begint met open huis
Na Amerika valt ook Europa voor Staind
Broodschrijver Chabot stopt met eigen 'recycling'
K-otic: verkleuterin
van de popmuziek?
Cohen wil subsidies
cultuur anders verdele
Toon Hermans laat
mijmeringen na in
zijn Levensboek
vrijdag 7 SEPTEMBER 2001
Lente dient
zich alweer aan
madrid - Het laatste hogedruk-
gebied is nog maar nauwelijks
van de weerkaart gedrukt of de
toonaangevende Europese cou
turiers staan alweer klaar met
hun ontwerpen voor de lente
en zomer van 2002. In Madrid,
tijdens de modeweek, presen
teerde het Spaanse duo Victorio
en Lucchino zijn nieuwe collec
tie. De stoffen die domineerden
bij dit tweetal zijn wol, zijde,
linnen en katoen. Opvallend
verder: opgestikte zakken.
Film over
Bhopai-ramp
new delhi - De Amerikaanse re
gisseur Oliver Stone wil een
film maken over de gasramp in
het Indiase Bhopal die duizen
den mensenlevens eiste. Hij is
in onderhandeling over de film
rechten van het boek 'Het was
vijf minuten na middernacht in
Bhopal' van de Franse schrijver
Dominique Lapierre. Het boek
beschrijft de gruwelen nadat in
een fabriek van bestrijdings
middelen van Union Carbide in
Bhopal een zeer grote hoeveel
heid gifgas was vrijgekomen.
Ongeveer 4000 mensen vonden
direct de dood. In de jaren
daarna liep het dodental op tot
22.000.
Kunstroof uit
Haagse woning
den haag - Vier schilderijen van
David Teniers zijn gestolen uit
een huis aan de Prins Maurit-
slaan in Den Haag. De eigenaar
merkte dat de kunstwerken ver
dwenen waren toen hij terug
kwam van vakantie. De schilde
rijen zijn samen een half mil
joen gulden waard. De politie
heeft geen sporen van inbraak
gevonden en sluit niet uit dat
de dief een bekende van de ei
genaar is. David Teniers was
een Vlaamse landschapsschil
der uit de zeventiende eeuw.
door Casper Wichers
leiden- Net als vorig jaar hou
den het LAKtheater, de Leidse
Schouwburg en de Stadsgehoor
zaal aan het begin van het nieu
we theaterseizoen open huis.
Op zondag 16 september bren
gen de theaters een voorproefje
uit hun programmering en an
dere feestelijke activiteiten. De
toegang tot de open dag is gra
tis.
In de Leidse Schouwburg speelt
Klaas (van Eerden) stukken uit
zijn programma 'Extreem!', ook
wel omschreven als 'van bijbel-
rap tot gabberlol'. Verder is er
het Noord Nederlands Toneel
met 'Slapstick acts'. Er zijn in
terviews met Wilbert Gieske (A
Chorus Line) en Peter Tuinman,
die komend seizoen te zien is in
'Plannen, praatjes en planken
koorts'. Behalve de winnaar van
de Gouden Straatklinker, Nick
Nicholas, kunnen bezoekers ook
optredens tegemoet zien van
Bycikletter ('Op zespersoons
tandem en misschien te water')
en de Say No More Brassband.
Er zijn rondleidingen op het to
neel.
In het LAKtheater geven dit jaar
Jan Rot en Jakob Klaasse een
voorproefje van het liedjespro
gramma Van Rot Los'. Er is
dans van Dance Works Rotter
dam, dat nieuw repertoire pre
senteert. Ook heeft het LAKthea
ter nog een verrassing in petto.
In de Stadsgehoorzaal begint
het open huis met 's werelds
beste ambassadeurs' van de Na-
politaanse cultuur 'La Passione',
komend seizoen te horen met
'Fuoco'. Daama leidt John May
een workshop slagwerk, waarbij
mensen uit het publiek worden
uitgenodigd om mee te doen.
De Molukse zangeres Monica
Akihary, die in november haar
zangtechnieken op het Leidse
publiek loslaat, is er zondag 16
september ook al bij. Dat geldt
ook voor de zesmansformatie Di
Gojim. In hun nieuwe program
ma 'Ergens' combineert dit ge
zelschap humor en emotie in
meeslepende muziek, die niet in
een hokje te plaatsen is. Cabare
tier Erik Brey sluit de middag af.
In de wandelgangen zijn gedu
rende de middag clowns en di
verse kinderactiviteiten.
Omdat de Stadsgehoorzaal-
nieuwe stijl in oktober vijf jaar
bestaat is er na afloop van het
open huis nog een extraatje.
Vanaf 17.00 uur is er in de
Nuon-zaal een salsafeestje dat
tot 19.00 uur duurt. Er is ook
een aantal danskoppels uitgeno
digd om te laten zien dat er in
de Stadsgehoorzaal meer ge
beurt dan veel mensen ver
wachten.
Morgen, zaterdag 8 september,
begint in zowel de Leidse
Schouwburg als de Stadsge-
Wilbert Gieske. Foto: Kippa
hoorzaal de losse kaartverkoop.
Het LAKtheater was daarmee al
eerder begonnen.
De brede muzikale smaak van Lewis Co
amsterdam/gpd - Aaron Lewis
kan het zelf nog maar nauwe
lijks bevatten. Een dikke twee
jaar nadat de zanger en z'n
band Staind in hun eigen Ver-
énigde Staten totaal onverwacht
doorbraken met een akoestische
versie van de song 'Outside'
leeft het viertal in een roes van
toeren, interviews en nog eens
toeren. En ondertussen maakte
Staind ook nog z'n derde album:
'Break The Cycle'. In drie maan
den tijd ging het album al drie
miljoen maal over de Ameri
kaanse toonbanken.
En alsof dat nog niet genoeg is,
kwam 'Break The Cycle' vervol
gens ook binnen op de hoogste
plaats van de albumlijsten in
onder meer Canada, Groot-Brit-
tannië, Australia en Nieuw-Zee-
land. En ook Nederland lijkt
overstag te gaan voor de eigen
tijdse rock/ metal van Staind. De
eerste single 'It's been a while'
van 'Break The Cycle' was in ie
der geval megahit op 3FM en
ook het album bestijgt hier de
hitlijsten. Iets langzamer dan in
eerdergenoemde landen, maar
wel gestaag. Kortom, Lewis en
z'n collega's Mike Mushok (gi
taar), Johnny April (bas) en Jon
Wysocki (drums) moeten geluk
kige mannen zijn?
,Ach, roem en geld zijn niet di
rect de zaken waar je heel geluk
kig van wordt. Bovendien heb
ben wij nog helemaal geen tijd
gehad om ervan te genieten. We
hebben succes, zegt men. Het
zal wel, ik weet eerlijk gezegd
nog steeds niet hoe dat voelt.
Wel geeft het me voldoening dat
er kennelijk veel mensen zijn die
onze muziek kunnen waarde
ren. Maar verder voel ik me nog
steeds dezelfde jongen die ik al
29 jaar ben", aldus de zanger re
cent tijdèns een bliksembezoek-
De Amerikaanse groep Staind staat aan de vooravond van een doorbraak in Europa. Foto: GPD
je aan Amsterdam.
Hoewel het voor ons Europea
nen dus lijkt alsof Staind gloed
nieuw is, draait de band al zo'n
zeven jaar. Rond kerstmis 1994
om precies te zijn, kwamen
Mushok en Lewis toevallig met
elkaar in contact in hun woon
plaats Springfield, Massachu
setts. De gitarist ontdekte al snel
dat de zanger echt kon zingen.
Een ritmesectie was gauw ge
vonden en Staind was een feit.
De band sloeg snel aan het op
treden en bracht in 1996 in ei
gen beheer het album 'Tormen
ted' uit. Een plaat die tijdens de
optredens goed werd verkocht.
Maar pas echt voorspoedig ging
het met Staind toen Limp Bizkit -
zanger Fred Durst zich in 1998
over de band besloot te ontfer
men. Hij bezorgde de groep een
goede platendeal, het album
'Dysfunction' verscheen en on
dertussen voorzag Durst de
bandleden van veel zinvolle in
formatie en tips.
„Fred heeft ons ontdekt, hij
heeft ons onder z'n hoede geno
men en 'holy shit', hier zijn we.
Je mag inderdaad wel zeggen
dat Fred Durst heel belangrijk is
geweest voor Staind. En ook nog
steeds is", zegt Lewis vol op
recht ongeloof. De zanger ant
woordt overigens met een reso
luut 'nee' als hem wordt ge
vraagd of hij Staind ziet als een
zogenaamde 'nu-metalband' in
het straatje van Kom en Durst's
Limp Bizkit. „Staind is gewoon
een rockband met goede songs
en sterke melodieën. Wij zijn
net zo goed beïnvloed door Ja
mes Taylor en Cat Stevens als
Pantera en Deftones. Wij heb
ben een heel brede muzikale
smaak en dat hoor je terug in
onze muziek."
Lewis verwijst daarmee onbe
doeld naar het feit dat 'Break
The Cycle' een erg gevarieerde
plaat is. 'It's been a while' is bij
voorbeeld een mooie ballad-
achtige rocker. Een nummer als
'Open your eyes' daarentegen is
heftig en neigt meer naar Limp
Bizkit. Is Lewis niet bang dat
mensen door het horen van een
melodieuze ballad een verkeer
de indruk van Staind krijgen?
„Nee, want die ballads horen
net zo goed bij ons als de heftige
stukken. Voor mij is het album
een soort emotionele reis. Met
superheavy songs, mooie rusti
ge liedjes en nog van alles daar
tussenin. Maar het is allemaal
Staind."
Emotioneel is niet alleen de mu
ziek, maar zeker ook Lewis' tek
sten. De zanger geeft z'n eigen
visie op het leven en op de we
reld en hoopt dat z'n fans daar
iets mee kunnen. In eerderge
noemd 'Open your eyes' bij
voorbeeld, vraagt hij de luiste
raar oog te hebben voor de el
lende in zijn of haar directe om
geving.
„Als je om je heen kijkt zie je
jonge kinderen die dakloos zijn,
drugs gebruiken en in de prosti
tutie zitten. Het lijkt wel alsof
niemand daar meer van onder
de indruk is. Dat verbaast me en
daar zing ik over. Ik heb daarbij
niet de illusie dat ik het kan op
lossen, ik wil alleen dat mensen
het probleem zien. De titel
'Open your eyes' spreekt dus
voor zich. Maar al m'n teksten
zijn heel belangrijk voor me. Ik
wil beslist iets zinnigs zeggen,
maar het is vooral een manier
om m'n eigen gevoelens uit te
drukken. Niet om de wereldver
beteraar uit te hangen."
tilburg/gpd - Het hoofdpodium
van rocktempel 013 in Tilburg is
volgende week driemaal inge
ruimd voor K-otic. Staat de
groep voor de 'verkleutering'
van de popmuziek?
Het begon met een ontbijt in
Hotel Americain in Amsterdam
van manager Florent Luyckx
van platenmaatschappij Zomba
en een collega van concertorga
nisator Mojo. Over hoe 'formats'
en ingewikkelde structuren van
de Nederlandse muziekzenders
omzeild konden worden. De
Mojo-man kende televisiemaker
John de Mol en die zag het plan
netje wel zitten. Toen Free Re
cord Shop later ook instapte,
was het succes van de realityso-
ap Starmaker en K-otic daar,
zonder dat ze al bestonden.
Is K-otic een schurkachtig ver
bond van kapitaalkrachtige fir
ma's? Of gewoon het succes van
een uitgekiende marketing?
Voor beide opvattingen zijn
aanhangers te vinden, zo bleek
gistermiddag in een collegezaal
van de Katholieke Universiteit
Brabant. Daar organiseerde de
KUB in samenwerking met de
Rockacademie en 013 het sym
posium 'Marketing, media en
muze'.
Naast Luyckx waren Jemey
Kaagman (Stichting Conamus),
Ton Engels (docent Rockacade
mie), Lutgard Mutsaers (pop-
muziek-wetenschapper) en Ro-
ti|
bert Haagsma (Algemeen D th
blad) aanwezig. Per video was ie
een bijdrage van pop-profes t
René Boomkens die stelde
K-otic staat voor de 'verklei e
ring' van de popmuziek. Om >ei
leiding van Jan Douwe Kroe j -
kwam er vervolgens geen ee
luidend verhaal over het stoi
achtige succes van K-otic.
Een diepe kloof gaapt tussen
romantici enerzijds (Eng
„Popmuziek is passie") en
pragmatici aan de andere kao
„Als een jonge doelgroep
mooi vindt, wat is er dan
met kinderlijke, goedgemaaler
popmuziek", hield Mutsa ik
haar gehoor voor.
Die kloof is ook hoorbaar in
muziek zelf. Aan de ene kan q
er het geploeter van bands d(
zelf blijven spelen wat ze 1( n(
vinden en het publiek probei ijr
te overtuigen. Aan de and rp
kant zijn er door handige mai ss
gers bedachte formule-groe| \t\
met daarin gedresseerde aj 3
die niet anders doen dan
hen wordt opgedra
Maar is dat laatste per del
minder? „De doelgroep bej
zelf wat hij leuk vindt", zei
docent van Fontys terecht. 1
Engels riep zijn studenten
gewoon de muziek te blij
maken die ze zelf willen mal:
„Het zal altijd blijven gaan
mensen die hun ziel en za
heid in een liedje leggen.
!efind
,eP« r
ei
amsterdam/anp - Het Amster
damse Concertgebouworkest
met zijn opvoeringen van Bach,
Mozart en Stockhausen behoort
tot het culturele erfgoed. Daar
om moet het niet gedwongen
worden om elke vier jaar op
nieuw een subsidieaanvraag in
te dienen. Dat zei burgemeester
Job Cohen gisteren in de State of
the Union, de lezing waarmee
traditioneel het Theaterfestival
in Amsterdam wordt geopend.
Cohen stelt een totaal andere
verdeling van subsidies voor
dan het Rijk en de gemeente
Amsterdam nu hanteren. Terug
grijpend op een proefschrift van
wijlen kunstwethouder Boek
man uit 1939 maakt Cohen een
onderverdeling in drie catego-
riën, die elk op een andere ma
nier beoordeeld moeten wor
den. Boekman bepleitte een
kunstpolitiek gebaseerd op het
bewaren van cultureel erfgoed,
het bevorderen van nieuwe
schoonheid en het toegankelijk
maken van kunst voor allen.
Gevestigde instellingen als het
Concertgebouworkest vallen
volgens Cohen onder het cu
rele erfgoed. Die moeten
woon behouden blijven
daarvoor zijn in redelijke ra
objectieve kwaliteitscriteria n
formuleren, stelt Cohen. Kw
teitscontrole is nodig, rrfj-
„eerder met het oog op verb^f
ring dan opheffing."
In een reactie laat staatssecn
ris van Cultuur Van der PI
weten dat niemand bang hi A
te zijn dat het Concertgeboi
orkest of rijksmusea worden
geheven. Maar een regelma y
beoordeling is volgens hem iQ1
vreemd, en kan er toe leiden j(
zo'n instelling meer geld krijg
Hedendaagse kunstbeoefen Q
vereist weer hele andere crite
toelatingseisen op advies
professionals. Maar vooral
eisen over spreiding, bezoeki
aantallen of deugdelijkheid. I
gaat om 'te verwachten creat
teit'. „Of die eruit komt moet
gewacht worden", zei de bui
meester. Daarom moeten su
dies voor deze instellingen 1 'g
nen een bepaalde tijd opnii p
en 'streng" beoordeeld worde
baarn/anp - „Denken over
het leven deed mij altijd wel
dadig aan, en hoe meer ik na
dacht over leven, hoe minder
de schrik voor de dood
werd." Dat schreef wijlen
Toon Hermans in zijn 'Le
vensboek'. Dat aantekenin
genboek wordt vanmiddag in
zijn geboorteplaats Sittard
gepresenteerd.
De vorig jaar april gestorven
entertainer had duidelijk een
rotsvast geloof in God en zag
de dood niet als het einde.
„In de loop van mijn leven
heb ik veel dierbare mensen
verloren. Je mist dan de per
soon, de gestalte, het ding, al
de natuurlijke dingen die je
samen hebt beleefd. Maar
niet één van die vele is uitge
wist of vervaagd, of helemaal
opgehouden te bestaan. On
ze zielen ontmoeten elkaar,
dag in, dag uit De verbinding
is niet verbroken. Soms voel
ik dat de doden meer leven
dan de levenden. Er zijn mo
menten dat ik hun bijstand
kan voelen", schreef Her
mans.
Uitgeverij Fontein in Baarn
stelde het boek samen uit no
tities die Hermans aan het
einde van zijn leven maakte.
Notities die flarden uit zijn
jeugd, herinneringen aan zijn
theaterbestaan, opmerkingen
over het leven van alledag en
meditaties over de zin van
het leven omvatten.
„leven en aarde zouden wat
mij betreft zonder Hem vol
slagen zinloos zijn", mijmer
de Toon. „In ieder sprietje zie
ik het werk van Zijn hand, in
zeeën, bergen en dalen. In de
fluisteringen van de wind
hoor ik Zijn stem, of in het
ruisen van de regen.
Hermans schreef ook over
zijn vertrek als jonge man uit
Sittard, de stad die de artiest
destijds maar een rare snuiter
vond: „Mijn moeder, die zelf
nooit verder was geweest dan
Luik of Aken, vond het nogal
gewaagd om in je eentje naar
Amsterdam te gaan. Dat
vond ik ook wel. Ik werd
een beetje bang, maar toch
had ik ook iets van een vogel
tje dat lang in een kooitje ge
zeten heeft en toen iemand
per ongeluk het deurtje open
had laten staan, was wegge
vlogen."
In Amsterdam toog Hermans
meteen naar het Leidseplein:
lopend, want met de tram
was hem te eng. „Tijdens het
lopen had ik de meest
vreemdsoortige gedachten.
Het ene moment dacht ik:
was ik maar thuisgebleven. Ik
ben veel te klein voor deze
grote wereld. En het andere
moment dacht ik: hier komt
een groot artiest, hij zal jullie
wel eens wat laten zien."
In het Singer Museum in La
ren is momenteel een ten
toonstelling van schilderijen
van Toon Hermans te zien.
12.000 Mensen heben haar
sinds de opening op 12 au
gustus bezocht De expositie
is nog tot 4 november te be
zoeken.
'Dat feestje is wel grondig verpest natuurlijk'
amsterdam/gpd - Eerlijk gezegd
heeft hij het wel even gehad met
theater. Het is een mooi medi
um, maar je bent toch al gauw
bezig met je eigen recycling. In
een setting van broodjes gezond
en broodjes halfom kondigt
dichter-performer Bart Chabot
aan dat hij stopt met optreden.
Na een laatste tourjaar met Jules
Deelder wil hij zijn vierdelige
reeks boeken over vriend Her
man Brood voltooien. Boven
dien heeft hij van Brood, die in
juli zelfmoord pleegde, een lijst
je 'huiswerk voor overmorgen'
meegekregen.
Chabot (46) is net terug van va
kantie uit Noorwegen, waar hij
rust zocht na Broods dodelijke
sprong van het Hilton. Even niet
aangesproken worden op straat.
Al kost een fles Frans bocht
waarvoor je vier uur moet rijden
negentig gulden, de Noren hou
den zich prettig schuil in de
eeuwige bossen of in de fjorden,
in kikvorspak. Chabot heeft vier
kinderen en een vrouw, zegt hij
terwijl tranen heel even de ver
beten humor verdringen. „Het
is niet aan mij dat te doen wat
Herman gedaan heeft. Maar dat
moment is wel dichtbij geweest.
De lol was er echt goed vanaf."
Wat hem weerhield, was dat
Herman woedend zou zijn ge
weest als hij Bart had zien aan
komen bij de hemelpoort. Het
als blijk van verwijt zou hebben
opgevat. Bovendien: de boeken
zijn nog niet af. „Herman houdt
niet van unfinished business.
Dus er is op dat punt nog wat te
doen." Er was het incident dat
hij, van een boot af in de Noorse
wateren gevallen, wist dat hij
het wel zou redden. „Ik dacht
nee, Herman van het Hilton en
ik twee maanden later in een
fjord verzuipen, nee. Wat dat
betreft hoef je dus van mij geen
rare fratsen te verwachten."
Ter gelegenheid van de tiende
Bart Chabot durfde vriend Herman Brood niet achterna te gaan. „Maar dat moment is wel dichtbij geweest." Foto: GPD
druk van 'Broodje Gezond' wil
Chabot in het kantoor van zijn
uitgever nog één keer tegen de
pers aanpraten, waar die na de
dood van Herman de plank
soms flink heeft mis geslagen.
Volgende maand onthult hij met
Broods vrouw Xan'dra bij Mada
me Tussaud het wassen beeld
waarvoor de muzikant-kunste
naar in maart werd opgemeten.
„Maar ik heb wel zoiets van los
laten, je moet verder op een ge
geven moment, er komt een
keer een eind aan."
Een meesterwerk, maar je ver
koopt er geen 5000 van, had de
uitgever gezegd toen Chabot
met 'Broodje Gezond' aan
kwam. „Nu loopt het tegen de
55.000. We hadden afgesproken
dat het een feesteditie moest
worden, maar dat feestje is wel
grondig verpest natuurlijk."
Chabot volgde Brood meer dan
tien jaar en verzamelde honder
den cassettebandjes die hij tot
roman uitwerkte. Een eerbetoon
aan zijn vriend, zegt Chabot.
Geen wezenloze heldenverering,
wel een monument waar hij
trots op is.
Op de harde cover prijkt de stic
ker 'definitieve editie'. Maar,
zegt Chabot onmiddellijk, dat is
het niet. „Bij Herman waren na
tuurlijk ook weinig dingen dp'
nitief. Zoals hij van meisjes I
selde, wisselde hij van sta 1'
punten." Er blijken een aa 1
fouten ingeslopen, niet drai
tisch, een paar duizend nf
schien. C
Ook 'Broodje Halfom', het tv f
de deel dat dit jaar verschi i
wordt volgens Chabot aar 3
vuld. Volgen nog 'Brood en S u
len' over de theatertournee E
Chabot, Brood en Deelder C
sen 1998 en 2000, eindigt
waar Brood zich 'opblaast'
het podium en de 'grote strir
begint, en het slot 'Broi a
Springlevend' over Broods gi
aftakeling. Een tetralogie, t;0
hoereert uitgeverij Nijgh
Ditmar, een samenhange o
reeks van vier delen. Chabot: 3
moest het opzoeken, ik wist F
god niet wat het was.1
Ironisch genoeg was deel vie1
af bij Broods leven, maar
wordt voorlopig nog niet ui 1
bracht. "Wat had je gedaan a 11
er niet meer was gewee t
vroeg Brood Chabot eerder
jaar in de aan hen eigen mein
ling van zelfspot en galgen 3
mor. Uitstellen, publiceren 1
niet kies zijn, lijkenpikk0
vond Chabot. Broods rep r
„Het waarom ontgaat me v< F
dig Bart, wat een verrega
preuts gedrag!"
'Zodra ik er niet meer ben i t
onmiddellijk uitgeven', 11
Broods opdracht, dat stond C
venaan zijn verlanglijstje. Nfl
Chabot geeft daar geen ge
aan. „Nu heb ik de touwtje 1
handen. Ik doe het dus op i0
manier."
Het leven zonder Herman wi
anders, Chabot hoopt dat
niet minder wordt. Niei
mensen, nieuwe dingen. N B
toch, vfeet Chabot, zal hij s
oud man achter de begoi
zeggen: „De tijd met Hen
was het leukste."
