GESPREK VAN DE DAG
'Niet
twijfelen, maar vaccineren tegen meningokokken'
Nabestaanden zetten
vaker in memoriam
Kwijnen
152
MENSELIJK
ANGELINA JOLIE (26), die de
rol van Lara Croft speelt in de
film Tomb Raider, wordt ambas
sadrice van de VN-vluchtelingen-
organisatie UNHCR. De Oscar
winnares (Girl Interrupted)
treedt volgende week maandag
in functie, zei een UNHCR-
woordvoerder. Als reden voor
haar benoeming noemde de
zegsman behalve het grote suc
ces van Tomb Raider het feit dat
Jolie belangstelling heeft voor
vluchtelingenkwesties. Op dit
moment reist Jolie door Pakistan
en heeft zij eerder al een bezoek
gebracht aan Sierra Leone en
Cambodja.
De Italiaan Adriano Modensi heeft een DIGITALE GRAF
STEEN ontwikkeld. Zijn grafstenen tonen via een moni
tor video's over het leven van de overledene. Daarbij
klinkt dan digitaal opgeslagen treurmuziek. Een prototy
pe van de uitvinding van Modensi is op dit moment te
bekijken op een kleine begraafplaats bij Piacenza. Op de
monitor kan de belangstellende films, foto's maar ook
geschreven tekst over de gestorvene zien.
Een wereldberoemde Hongaarse PIANIST heeft zijn reci
tal onderbroken om briesend de concertzaal te verlaten.
Het publiek was hem te lawaaierig. In de anders vrij rus
tige zaal in het Schotse Edinburgh was het, volgens een
toeschouwer, zondag inderdaad een kakofonie van MO
BIELE TELEFOONS, horlogepiepjes en gehoest en ge
proest. Andras Schiff stopte zijn optreden, zei tegen de
toeschouwers dat die maar een hoestpauze moesten ne
men en stormde het toneel af. ,,lk heb weieens een kleu
terklas meegemaakt waar het stiller was", beaamde een
bezoekster later.
Een meerderheid van de
Britten vindt dat kroon
prins Charles met zijn ge
liefde CAMILLA PARKER
BOWLES moet kunnen
trouwen. Dit blijkt uit een
opiniepeiling van de
krant The Guardian. Vol
gens de peiling is 43 pro
cent van de ondervraag
den voorstander van een
eventueel huwelijk, 32
procent is tegen. Bij een
soortgelijke enquête in
1998, een jaar na de
dood van Charles' eerste
vrouw Lady Di, was 46
procent van de Britten nog tegen een tweede huwelijk
van de kroonprins. De verbintenis met Camilla vond toen
slechts genade in de ogen van 35 procent van de Brit
ten. Als Charles met zijn geliefde trouwt en vervolgens
koning wordt, mag de gescheiden Camilla van 70 pro
cent van de Britten echter geen koningin worden.
Acht van de tien vrouwen in Zweden zouden MEER
SEKS willen hebben en meer dan helft is ontrouw aan
hun partner. In'ééh dbör'ëeh'krant gèhoudën eriqliêtë,
'onder 1700 vrouwen, noemt tweederde van de onder
vraagden het een 'mythe' dat mannen meer van seks
houden dan vrouwen. Ook tweederde zegt al bij een eer
ste afspraakje met een man naar bed te zijn geweest.
Zestig procent van de ondervraagde Zweedse vrouwen
zegt anale seks te hebben geprobeerd, maar de helft
daarvan heeft het bij een keer gelaten. Op de vraag wat
de meest belangrijke eigenschap is van een man scoorde
'stijl' het hoogst, gevolgd door uiterlijk, intelligentie,
geld en machtspositie.
BRITNEY SPEARS heeft een
Ferrari stukgereden. De Ameri
kaanse popster, dat gewend is in
een automaat te rijden, had de
sportauto ter waarde van circa
acht ton geleend bij een verhuur
bedrijf. Bij een snelheid van zo'n
140 kilometer per uur schakelde
zij in de tweede versnelling.
Spears is bereid de tienduizen
den guldens te betalen die de re
paratie zal kosten.
'Onze moeder na 50 jaar nog
niet vergeten', berichten haar
vier 'meiden'. In een advertentie
voor een man die 24 jaar gele
den stierf, staat 'En toch komen
we hem nog altijd tegen'. Naast
de gewone rouwadvertenties
plaatsen steeds meer nabe
staanden een in memoriam in
de krant, soms talloze jaren na
het overlijden van hun dierbare.
Naast de geboorte- huwelijk- en
overlijdensaankondigingen ne
men deze advertenties op de
pagina familieberichten een
steeds groter deel van de kolom
men in. Bij de Landelijke Stich
ting Rouwverwerking is de ten
dens ook opgevallen. „Mensen
willen daarmee uitdrukken: 'je
speelt nog steeds een rol in ons
leven'", stelt coördinator A. van
der Sterren. Maar tegelijk betreft
het vaak een teken naar de bui
tenwereld. „Rouwenden voelen
zich daardoor bijna altijd in de
steek gelaten. Na een halfjaar
gaat iedereen over tot de orde
van de dag, terwijl bij hen de
schrijnende pijn juist begint."
Het lezen van een in memoriam
kan voor bijvoorbeeld de buur
vrouw aanleiding zijn om over
de overledenen te praten. „Door
te beginnen met 'is het alweer
vijfjaar geleden' kunnen herin
neringen worden opgehaald. Ei
genlijk betekent zo'n advertentie
ook: 'wij zitten nog met ons ver
driet'."
Een oudere vrouw, die anoniem
wil blijven, zet al ruim twintig
jaar een in memoriam voor haar
op 30-jarige leeftijd overleden
zoon. „Voor de reacties van an
deren doe ik het niet, want dat
valt vaak bitter tegen. Ik doe het
voor mezelf, en mijn zoon." Het
doet haar goed om zijn naam
met vette letters in de krant te
zien staan. „Want je bent zo
gauw vergeten tegenwoordig."
Nog geen jaar heeft ze ver
zuimd. „Het gemis wordt een
paar weken voor de sterfdatum
steeds sterker. En dan moét ik
zo'n advertentie zetten."
Volgens rouwtherapeut J. de
Keijser, die vele publicaties over
de dood op zijn naam heeft
staan, past de opmars van de in
memoriams in de tijdsgeest. „Er
komt steeds meer ruimte om te
rouwen. Oude gebruiken, zoals
de gedenkstenen op de plek van
een verkeersongeluk, keren te
rug."
„De verjaarsreactie, zoals wij dat
noemen in de psychologie,
speelt een hele belangrijke rol.
De sterfdatum blijft heel belang
rijk, al is het lang geleden. Ik heb
nu een patiënt die tien jaar een
groot verlies heeft meegemaakt,
en daar nu tegen aan loopt. Als
zoiets bij je leeft, doe er wat
mee, adviseer ik dan. Zo'n in
memoriam kan een gezonde ui
ting zijn van het verdriet." Bo
vendien is het iets tastbaars, er
kent De Keijser. „Iemand die ver
weg is, haal je weer even dicht
bij."
Bernice Breure
Kinderen in de gemeente Moerdijk kregen de af
gelopen weken een prik tegen de meningokokk-
enziekte. De GGD acht een nationale vaccinatie
campagne niet nodig. Voor twee Bredase ouders
die hun zoontje aan de ziekte verloren is dat on
voorstelbaar.
Ze huilde toen haar dochtertje Renate van ander
half vorige week de prik tegen meningokokken-
ziekte kreeg. Melanie Wijnings beleefde op dat
moment het verlies van haar zoontje Tim weer, en
ze besefte dat als Tim zo'n vaccinatie had kunnen
krijgen, hij er nu nog geweest was.
Piet (42) en Melanie (25) Wijnings uit Breda vertel
len hun verhaal rustig. Tim was tien maanden
oud, toen hij op een februari-ochtend in 1999 ziek
wakker werd. Koorts had hij en hij huilde. Melanie
maakte zich zorgen en belde de huisarts uit bed.
„Piet vond het nog overdreven, maar de huisarts
nam het toch wel serieus en zei dat hij zou komen
kijken."
Toen de dokter enkele uren later aan het kinder
bedje stond, nam hij de verschijnselen van een
buikgriep waar. Maar die diagnose stelde Melanie
helemaal niet gerust. Ze zag toch rode vlekjes?
Naarmate de tijd vorderde nam het aantal vlekjes
toe en ze werden groter.
Ten einde raad reed ze om half drie zelf met haar
kind naar het ziekenhuis. Ze had Piet nog gebeld
op zijn werk in Rotterdam en gezegd dat ze bang
was voor nekkramp. In het ziekenhuis van Breda
werd Tim met shockverschijnselen opgenomen.
Dat het heel ernstig was, werd meteen duidelijk:
het jongetje moest per ambulance naar het Sofia
Kinderziekenhuis in Rotterdam. Het bleek niet om
nekkramp (meningitis) te gaan maar om de vari
ant van de meningokokbacterie die bloedvergifti
ging veroorzaakt.
In de Maasstad begon een gevecht dat 26 uur zou
duren en waarin de ouders van minuut tot mi
nuut meestreden. Maar Tim voerde een ongelijke
strijd. „Hij werd roder en roder, het bloed stroom
de pal onder zijn huid. Nog een keer heeft hij zijn
oogjes open gedaan. Daarna kon dat niet meer,
was zijn huid te zeer opgezet. De aderen werden
door de bacterie opgevreten. Je staat erbij, ziet het
ventje verkleuren. Helemaal opgeblazen, als een
Michelinmannetje. En zijn organen vielen uit.
Eerst de nieren, en toen begon ook het hart te ha
peren. Daarna raakte hij in coma." En toen was
het voorbij.
Terug in Breda namen ze afscheid van hem. „Hij
paste niet in de kist omdat hij te dik was gewor
den. Niemand mocht hem meer zien, alleen wij
en onze directe naasten zijn nog bij hem geweest.
Wij hebben uiteindelijk zelf het kistje gesloten."
Het leven ging verder. Melanie werd weer zwan
ger. Op 16 februari 2000 werd Renate geboren. De
jongen heeft nog steeds een plaats in het gezin.
„Als ze me vragen hoeveel kinderen we hebben,
zeg ik altijd twee. En ik zeg erbij dat de oudste is
overleden. Aan de meningokokkenziekte", zegt
Piet. Melanie: „Veel mensen vragen dan vol schrik
hoe je die ziekte kunt vaststellen. Ik kan het niet
omschrijven, maar het is het gevoel. Ik voelde ge
woon dat het helemaal niet goed was."
Augustus 2001: West-Brabant zit in angst over de
Ze zijn van beton, staal, hout en
glas. En altijd besmeurd met
graffiti. Zo'n 250 kilometer ge
luidsschermen markeren de Ne
derlandse rijkswegen. Soms zijn
ze mooi, soms foeilelijk. Vanaf
volgend jaar is dat anders. Dan
komen er standaardschermen,
zodat er meer uniformiteit langs
de wegen komt. En wordt Rijks
waterstaat weer bouwmeester.
Als hij het raam open doet, gol
ven de geluiden van de rijksweg
Al 3 binnen. Herrie is nu een
maal onlosmakelijk een onder
deel van het moderne leven. Zo
ook in het gebouw van Rijkswa
terstaat in Delft. Ton van Schaik,
senior projectleider modulaire
geluidsschermen, zetelt er op de
derde etage.
Van Schaik wil af van het 'zooi
tje' en de 'chaos' dat momenteel
het Nederlandse wegennet als
een lint markeert. „Op zich zijn
de geluidsschermen vaak niet
lelijk, maar als totaalbeeld ziet
het er niet uit. Doordat ze steeds
verschillen, krijgt de automobi
list soms binnen enkele minu
ten, zoals tussen het zeven kilo
meter lange traject Bunnik-Har-
melen, zes verschillende typen
schermen op het netvlies." Te
veel visuele impulsen, vindt hij.
Het idee van Van Schaik is sim
pel. Het nieuwe geluidsscherm
dat Rijkswaterstaat vanaf vol
gend jaar gaat toepassen, is na
melijk een zogeheten modulair
systeem. Te vergelijken met
keukenkastjes, waarbij de
grondvormen vast staan, maar
de panelen kunnen worden ver
wisseld. Een vormfamilie heet
dat in rijkswaterstaattermen.
Door te variëren in kleur en ma
teriaalgebruik ontstaat er altijd
iets moois en wisselend, is de
stelling van Van Schaik. „Want
een eikenhouten keuken heeft
echt een andere uitstraling dan
een hightechkitchen. We hoe
ven dus niet bang te zijn voor te
grote uniformiteit, een soort
Oostblokscherm. Maar - en daar
gaat het ons nu om - er komt
langs de Nederlandse snelwegen
varken en met kop en poten op de eerste rij zit in het the
ater van de dierenliefde. Maar een varken is nu eenmaal
geen paard en ook geen hond of kat. Dus kommert, kwelt
en kwijnt het in de concentratiekampen van de bio-in-
dustrie, alvorens het in cellofaan verpakt en vervuld van
PMWS een hongerige mensenmaag ten dienste staat.
Sinds ik weet dat er tussen mens en fruitvlieg qua DNA
nauwelijks onderscheid is waar te nemen vind ik het
nuttigen van vlees en vis steeds meereen vorm van kan
nibalisme. Betreft het dan ook nog eens een varken dan
wordt het een familiedrama. Je eet als het ware een weg
gekwijnd broertje of zusje op. Het ministerie van land
bouw sust uiteraard. Het virus in kwestie is niet gevaar
lijk voor cle mens. Tegen de tijd dat de deur van het
slachthuis in zicht komt is het varken hersteld of reeds
lang voorgoed geveld door PMWS. Eet dus met volle
mond een hamburger en fantaseer dat het een gezond
worstje uit Toscane is. Even niet denken aan de koorts,
de diarree, de moeizame ademhaling, de kreupele poten
en de maagzweer, waarmee het kwijnend varken zijn
kortstondige pelgrimstocht heeft afgelegd die in de Mc-
WOENSDAC 22 AUGUSTUS 2O0
meningokokbacterie. Het zijn momenten waai j.
Tim meer dan gewoon aanwezig is in het gezin1
Zeker als blijkt dat vaccineren nu wel mogelijk |r
tegen dezelfde C-bacterie die hem fataal werd.
Voor Piet en Melanie bestaat hier geen twijfel,
trommelen familieleden en vrienden op met
kleintjes en stevenen naar de dokter en de apo
theek. Met de overduidelijke boodschap: laat a
kinderen inenten.
En voor wie toch nog twijfelt, omdat de GGD,
ministerie of de huisarts het afraden, zeggen d
ouders: „Doe het gewoon, wat kan je die hond
gulden schelen. Het verlies van een zoon of do
ter is onmenselijk, wordt nog onmenselijker alt5
het komt door de meningokokkenziekte en is liia
lemaal ondraaglijk als je jezelf achteraf moet vj
wijten dat je het door vaccinatie had kunnen
voorkomen."
Met net een week uitbundig Italië achter de rug is het
wennen terug in het vaderland. Een breed assorti-
ment aan worsten en hammen van de ambachtelij
ke slager uit Bologna en Florence plakt nog vers
aan mijn verhemelte. Het laatste restje finocchiona,
een smakelijke Toscaanse worst van varkensvlees
en venkelzaad, zit nog tussen de tanden en dan
krijgen ive dat weer. Varkens kunnen behalve aan
de pest en mond en klauwzeer ook nog eens lijden
aan de 'u>egkwijnziekte'. In de winkel ligt hun stof
felijk overschot. Dat is in Nederland doorgaans een
supermarkt, want de vakslager is er inmiddels zo
zeldzaam als de klompenmaker. De wegkwijnziekte
bezit intussen ook een afkorting, PMWS, en dan tel je
als ziekte echt mee. Initialen hoort bij een enge die-
renziekte, zoals een rugnummer bij een wielrenner.
Biggen en jonge varkens zuchten in hun krap beme
ten behuizingen onder stress en verdriet. Intelligent als
ze zijn treuren ze over de uitzichtloosheid van het be
staan. Waarom zijn ze niet als paard geboren? Dat is
een beest dat vele malen dommer is dan het domste
Paulus Smits
Rijkswaterstaat wil geluidsschermen langs snelwegen standaardiseren
Donalds of de afdeling rookworst van de HEMA eind
Heerlijk trouwens zo'n rookworst met een kwak mos1
daar kan een finocchiona nauwelijks tegenop.
Want liever geen misverstanden. Hier is geen vegetar
aan het woord, maar een vleeseter. Als ze iets lekkerd
uitvinden dan een karbonade met de vetrand er nog
blijf ik heter toch bij doen. Een hoge biefstuk,een va
kenshaas en een rookworst - met mosterd dus - men
er mij voor wakker maken mits met beleid en de bie)
'mediumgebakken.
Kwijnen deden jonge vrouwen uit de betere stand dit
die maar niet eindigende 19de eeuw in hun elegante n
Ion niets om handen hadden. Beneden bereidde de
kenmeid het middagmaal. Kwijnen, dat was minne\
Varkens kwijnden aan verstopte afgang aan loop en 1
wormen. De keukenmeid legde nog een extra turf in
fornuis. Boven in het boudoir blies inmiddels de snu
tende jonge meesteres haar laatste adem uit. Stress ei s!
broken weerstand. Een varken met PMWS is ook maf
een mens.
De geluidswal ziet er in Nederland overal anders uit. Dat is de reden voor Rijkswaterstaat om in de toekomst over te stappen op een een-
heidsscherm. Foto's: ANP en United Photos de Boer
Irene Nieuwenhuijse
wel een architectonische sa
menhang."
De invoering van standaard
schermen levert een forse be
sparing op. Een bestaand
scherm kost namelijk 780 gul
den per vierkante meter, het
modulaire systeem 620 en om
dat de komende tien jaar 200 ki
lometer scherm gebouwd gaat
worden, levert dat een bespa
ring van 250 miljoen gulden op,
rekent de projectleider voor.
De efficiëntie en de milieuwinst
om veel worden begroeid. „Dat
geeft ook vaak het mooiste re
sultaat."
Van Schaik is zich er terdege van
bewust dat de 'hele architecten
wereld' de komende maanden
over hem heen gaat vallen.
„Maar je kunt het blijkbaar niet
aan de markt overlaten iets
moois van geluidsschermen te
maken. De gezamenlijke heren
architecten hebben er een rom
meltje van gemaakt. Het is een
paradox dat ze het niet voor el
kaar hebben gekregen meer
eenheid te creëren in de huidige
bouwsels."
„Het is", vervolgt hij, „daarom
de hoogste tijd dat Rijkswater
staat zijn oude rol van bouw
meester weer op zich neemt.
Zoals dat in de 19de eeuw ook
het geval was. Toen de water
staatingenieurs zich lieten inspi
reren door classicistische in
vloeden. Die functionele, haast
modulaire bouwwerken, sloten
naadloos aan op de filosofie van
de utiliteitswerken van watei
staat. Dit leidde tot een bora "j*
stroom met een herkenbare 'E
de zogeheten waterstaatstijl. u'
Behalve gemalen werden eri s|
ziekenhuizen, stations en kei5t'
ken gebouwd in die stijl. Lanin
tijd werd hij niet gezien als 16
mooi, maar aan het eind van fn
vorige eeuw kwam er weer n.
waardering voor dit techniscz!
erfgoed. „De combinatie var P
technische degelijkheid en a
chitectonische schoonheid
wordt weer gewaardeerd. La S
deze oude traditie maar wee
herleven en laat Rijkswaters!
maar weer als bouwmeester
fungeren", oppert Van Scha CJ
Moshé Zwarts van architect!
bureau Zwarts en Jansma hec
in het verleden veel voor Rijl1
waterstaat gewerkt. Hij is he 1
heel eens met Van Schaik da
een 'wildgroei' langs de snele.
gen is ontstaan. Ook hij is gi
voorstander van meer unifoirc
teit. Alhoewel hij het ontwei
van Van Schaik nog niet hee
gezien, stelt hij desondanks:
heb grote, hele grote twijfels
over zijn plannen. Bij Rijksw U
terstaat zijn geen echte vom
vers in dienst, terwijl wij er v
doorgeleerd hebben. Zij heb
enkel civiele ingenieurs. Sch 0
méri'^fi ëcHtèomplexe orit
pen. Er moet met zoveel reki d<
ning worden gehouden, ond:t.
meer met het landschap en
met de situatie aan de achte
de. Iedere situatie is altijd arn
ders, daar is geen standaard 1C
werp op toepasbaar."
Zwarts is van mening dat Rij e'
waterstaat de hand meer ini ,e'
gen boezem moet steken. J
de dienst in het verleden nu
eens niet per object een arcl 8'
tect had aangesteld, maar ra rk
per regio ontwerpen had late11
maken, dan was het lang zo\
niet gekomen. Rijkswatersta
had zelf alerter moeten zijn P
moeten zorgen voor meer 01
derlinge afstemming en verl
ning. Vangrails zijn toch oolfil
overal eender."
zijn eveneens belangrijke plus
punten. De nieuwe schermen
zijn door hun standaardafme
tingen altijd demonteerbaar, uit
te breiden of te verhogen. Ele
menten kunnen dus elders wor
den hergebruikt. Ook is het al
tijd mogelijk er zonnepanelen
op te plaatsen. Ze zijn uiteraard
graffiti-onvriendelijk, maar het
is niet mogelijk een scherm te
maken waarop helemaal niet
kan worden gekladderd. Ze zul
len, verwacht Van Schaik, daar-
