Jubilea met veel gala's en premières CULTUUR KUNST Muziek uit de tijd van Floris en Ivanhoe Leidse kazuifel te zien in Belgische Sint-Nikla: Stijger aan veelzijdigheid ten ond Zweedse rechtbank verlaagt leeftijdsgrens nieuwe Spielb< Amerikaanse 'De met meer special II Primeur nieuwe cd Michael Jackson kopenhagen - Radio Energy, een klein lokaal muziekradio- station in Denemarken, was maandag de eerste en mogelijk ook de enige in de wereld, die de nieuwe single van Michael Jackson uitzond. Kort nadat het station 'Rock my World' twee maal de ether had ingeslingerd werd het teruggefloten door uitgever Sony Music. Twee Ne derlandse radiostations, 3FM en Radio 538, hebben deze week al fragmenten van de sin gle op de radio laten horen. Maar Sony Music heeft ook hen direct op de vingers getikt. De single mag pas vanaf begin sep tember wereldwijd op de radio gedraaid worden. Het is de eer ste plaat van Jackson sinds 'HlStory" uit 1995. Foto: Reuters/Brad Rickerby Tenzing Norgay signeert bij Dufour leiden - Jamling Tenzing Nor gay, schrijver van het boek 'In het voetspoor van mijn vader', signeert zaterdag 8 september tussen 15.00 en 18.00 uur bij Antiquariaat F.C. Dufour aan de Langebrug 34 te Leiden. Tenzing Norgay is de zoon van de sherpa die in 1953 samen met Edmund Hillary als eerste mens de top van de Mount Eve rest bereikte. In navolging van zijn vader beklom hij in 1996 zelf de Everest, een ervaring die hij beschrijft in zijn boek. Luiten volgt Daamen op Rijswijk - Gitta Luiten, adviseur van staatssecretaris van cultuur Van der Ploeg, wordt de nieuwe directeur van de Mondriaan Stichting. Zij volgt Meilei Daa men op, die directeur wordt van de Stadsschouwburg in Amsterdam. Luiten werkte eer der voor het Rijksmuseum en de Raad voor Cultuur. Als advi seur van Van der Ploeg werkte ze mee aan de totstandkoming van de cultuurnota, waaraan de Mondriaan Stichting deels uit voering geeft. De Mondriaan Stichting is het cultuurfonds dat activiteiten op het terrein van beeldende kunst, vormge ving en musea ondersteunt en stimuleert. Een met goud en zijdedraad geborduurde voorstelling op de groene ka zuifel. Foto: Justine Brakel door Casper Wichers Leiden/Sint-Niklaas- Al meer dan tachtig jaar pronkt op de inventarislijst van de Pe- truskerk aan de Lammenschansweg in Lei den de naam van een uniek priesterge waad. Toch is dit mouwloze bovenkleed, dat 'de groene kazuifel' heet, zelden in het openbaar te zien. Mensen die bij de paro chie aankloppen met de vraag het gewaad te mogen bekijken krijgen bijna altijd nul op het rekest. Maar de komende anderhal ve maand is de uit 1530 stammende kazui fel te zien in het Belgische Sint-Niklaas. De groene kazuifel is tot 30 september te bewonderen op de tentoonstelling 'De Boudelo Abdij, dertig jaar archeologisch en historisch onderzoek'. De Leidse kunsthistoricus J. Brakel, die elf jaar gele den de groene kazuifel als afstudeeron derwerp koos, regelde het contact tussen de Petruskerk en museum Zwijgershoek in Sint-Niklaas, waar de kazuifel in de Boudelo-zaal hangt. Brakel: „Ik werd opgebeld door de heer A. de Belie, die al meer dan dertig jaar onderzoek doet naar de abdij van Bou delo, in de buurt van Gent. Hij was op zoek naar foto's van het gewaad dat in vroeger jaren in het bezit was van de Boudelo Abdij. Ik bracht hem in contact met de secretaris van het kerkbestuur van de Petruskerk, P. Tolsma. Die zorgde er uiteindelijk voor dat niet alleen dit ge waad, maar ook de twee bijbehorende dalmatieken (kleden voor de diakenen), nu op de expositie te zien zijn." Alvorens de kostbare kazuifel en dalma tieken aan het museum Zwijgershoek uit te lenen, raadpleegde de secretaris het bisdom. „Daar zitten mensen die ver stand hebben van kerkelijke kunstschat ten", aldus Tolsma. Toen bleek dat het museum in Sint-Niklaas aan alle voor waarden (juiste belichting en tempera tuur) kon voldoen gaf hij het groene licht. De drie gewaden zijn verzekerd voor 103 miljoen Belgische franken, zo'n 65.000 gulden. Tolsma erkent dat de groene kazuifel niet voor iedere willekeurige bezoeker uit de la wordt gehaald. „Er zijn namelijk niet altijd mensen aanwezig om toezicht te houden. Maar voor groepen valt best wel iets te regelen,'wanneer dat ruim vante- voren wordt afgesproken", aldus de se cretaris. Onlangs was kunsthistoricus Brakel zelf in Sint-Niklaas. „Door deze hernieuwde kennismaking met de gewaden word ik weer helemaal enthousiast", vertelt ze. Ze legt uit dat de kunsthistorische waar de bijzonder groot is. „Het vroeg 16de eeuwse goudborduursel is van een unie ke kwaliteit. Op de rug van het kleed is een groot kruis geborduurd met goud en zijdedraad. In het kruis zijn diverse medaillons verwerkt, met prachtige, zeer gedetailleerde voorstellingen van Jozef en het kindje Jezus. Er zijn ni vergelijkbare borduursels in de wei Via het familiewapen bovenin he wist Brakel het kazuifel vrijwel e dateren: 1530. De toenmalige ei van het kleed was de Zuid-Nedei familie Van Deinse. Brakel ontdel Jan van Deinse (circa 1468-1540) in de Boudelo Abdij van 1513 to „Hij is vrijwel zeker de opdrachtge weest", aldus de kunsthistoricus het atelier, waar het kleed gema wist te achterhalen: die van de borduurwerker Gommaar Minten. Brakel: „Waarschijnlijk was het de abt van de Boudelo Abdij geweest waardevolle gewaad op zijn vlucl de Fransen, in 1794, meenam na derland. En, eveneens waarschijnl te een rijke parochiaan het begin eeuw bij een antiquariaat voor zo duizend gulden op de kop en schc aan de kerk." Dansend Nederland viert feest door Rinus van der Heijden Amsterdam - Het is het jaar van de jubilea voor dansend Neder land. Dansgezelschappen bestaan vijfentwintig, dertig dan wel veertig jaar. En dat wordt gevierd met gala's en premières. Het Nationale Ballet bestaat 31 augustus veertig jaar. In het ju bileumjaar brengt het in Am sterdam zetelende gezelschap Nederlandse premières van Wil liam Forsythe, Jerome Robbins en John Cranko. Plus wereldpre mières van Hans van Manen, de afscheid nemende huischoreo- graaf Toer van Schayk, Krisztina de Chatel en Krysztof Pastor. Wat betreft klassieke dans staan 'Assepoester' en 'De Notenkra ker Muizenkoning' weer op het programma. Ook Dansgroep Krisztina de Chatel viert feest. De groep rond de van oorsprong Hongaarse choreografe bestaat een kwart eeuw. Als reprise wordt 'Stau nch' gebracht, een van de top pers op het repertoire. Nieuw is 'Bewogen Bomen', dat wordt gemaakt in samenwerking met Armando en zijn Quartet. Ook nieuw is 'Rooms', dat De Chatel creëert met muziekensemble Loos. Onder meer te zien in het Leidse LAKtheater. En dan is er nog Introdans, dat ook al wat te vieren heeft: het dertigjarig bestaan. Op 29 sep tember gaan in 'Jubileumpro gramma' onder meer een werk van Conny Janssen en Nils Christe in première. Het verdere seizoensprogramma is overvol met werken van Van Manen, Jiri Kylian, David Parsons, Twyla Harp, Heinz Spoerli, Wayne Eagling, Patrick Delcroix, Renato Zanella, Maryse Delente en de aanstormende Adam Hougland. Nederlands Dans Theater-1 brengt wereldpremières van ör- jan Andersson, Paul Lightfoot, Hans van Manen, Johan Inger en Kylian. Voorts is er een NDT- première van William Forsythe. NDT-3, de groep oudere dan sers, verzorgt een Shusaku Ta- keuchi-programma. Het Muziektheater haalt zijn gasten meestal van ver. Zo tre den onder meer aan: Compan- hia de Dan^a Deborah Colker uit Brazilië, Karas uit Japan, Rennie Harris PureMovement (Amerika). Rosas van Anne Te resa de Keersmaeker (België) en Ballett Frankfurt. Het Koninklijk Ballet van Vlaan deren komt onder meer met een nieuwe versie van 'Het Zwanen- meer'. Een verzameling ballet ten van huischoreograaf Danny Rosseel is verenigd in het pro gramma 'Moving Views'. Voorts zijn er premières van de Argen tijn Mauricio Wainrot en de Chinees Xin Peng Wang. Het Nationale Ballet repeteert voor 'The Vertiginous Thrill of Exactitude' van William Forsythe, dat tij dens het 40-jarig jubileumgala in première gaat. Foto: ANP/Olaf Kraak Stockholm/afp - Een admini stratieve rechtbank in Stock holm vindt de nieuwe film van Steven Spielberg geschikt voor kijkers vanaf elf jaar. De recht bank verwerpt daarmee de me ning van de Zweedse filmkeu ring, die de film te schokkend vindt voor kijkers jonger dan 15 jaar. De filmkeuring is woi „Aan de ene kant hebb |f hier een minister van i die vindt dat we vaak l zijn, aan de andere kant de rechtbank die niet nali ze normen te verlagen", s fi woordvoerder. De film, rial Intelligence', gaat in den dit najaar in roulatie. amsterdam/anp - De Ameri kaanse versie van de succesfilm 'De Lift' van regisseur Dick Maas is nog niet verkocht aan een Amerikaanse distributeur. Wel zijn de vertoningsrechten verkocht aan 34 andere landen, waaronder Italië, Frankrijk, Duitsland en Japan. „Maar de onderhandelingen met de Amerikanen verlopen bemoedigend", laat een woord voerder van productiebedrijf First Floor Features weten. Ne derland is op 6 september het eerste land waarin 'Down', zoals de film nu heet, in première gaat. 'De Lift' dateert uit 1983. Het was Maas' eerste lange bio scoopfilm en werd een com mercieel succes. De thriller gaat over een lift met een eigen wil, die als moordmachine diverse slachtoffers maakt. 'De Lift' sleepte in binnen- en buiten land verschillende prijzen in de wacht. 'Down' speelt zich af in New York. Daar raken de liften van het 102 verdiepingen tellende Millennium Building ontregeld en een mecanicien, gespeeld door James Marshall (uit onder meer 'Twin Peaks', 'A Men'), moet de klus stunts komen onder behulp van tot stand. Volgens is het voor het eerst ke technieken op zo'n schaal in een Nederlandsi worden toegepast. J De Engelstalige film is op men in Nederland (Almi Amsterdam) en in New Voor een skatescène 's Maas zelfs een deel van Avenue afzetten, maar v de Nederlandse regisseu dat vrij makkelijk te regelei Maas noemt 'Down' geen rechte Amerikaanse kopi jj 'De Lift', hij ziet er ook eei vervolg in. „Veel element! behouden gebleven, wai i j veel nieuws valt er niet 1 zinnen over een lift met n neigingen. De hoogtep van de oorspronkelijke 0 de onthoofding van de waker, het kleine meisje d de lift speelt en de blind heb ik behouden." Maa gens de regisseur had hij i versie meer ruimte om mi l rial effects en computere te werken. BEELDENDE KUNST RECENSIE RODY VAN DER POLS Expositie: Schilderijen van Wilfred Stijger. Te zien: t/m 28/8, wo t/m za 12.00-17.00 uur, tevens koop- en zondagen, Galerie Art Above All, Burgsteeg 2, Leiden. Wilfred Stijger kan met recht een kunstzinnige duizendpoot genoemd worden. Behalve sculpturen van zand, waarmee hij internationale bekendheid verwierf, maakt de Katwijkse kunstenaar beelden van hout, kunststof, gips en keramiek, et sen, linoleumsneden, tekenin gen en computeranimaties. En getuige de expositie in galerie Art Above All, is hij ook regelma tig achter de schildersezel te vinden. Ook hier lijkt 'diversiteit' het sleutelwoord te zijn: een blik op zijn schilderijen laat een ratjetoe van stijlen, technieken en mate rialen zien. Als er al een con stante is, dan moet die vooral gezocht worden in de surreële sfeer die veel van Stijgers wer ken ademen. Soms levert dat fraaie doeken op, zoals een schilderij van een naakte dame, bezien op haar mg, die met volle overgave haar handen in de lucht werpt. Haar armen en vingers zijn gehuld in een waas van zeeblauw en rond haar hoofd vormt zich een krans van witblauw schuim, die door de dikke pasta van olieverf en zandkorrels bijna uit het doek lijkt op te borrelen. Ronde wel vingen van billen en kuiten zijn trefzeker met bruin zand op het doek geboetseerd. Rondom het voluptueuze lichaam stuiven dikke klodders rood, geel en groen op. Ook de reeks schilderijen waarin Stijger zich een adept van Salva dor Dali toont, zal de liefhebber van het genre kunnen bekoren. In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor de amateur-kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad- en regiogenoten die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, schilderen, fotograferen of op andere wijze actief zijn. Vandaag: Koperensemble Brasso uit Voorhout. Tussen de loslopende kippen, stapels houten kistjes, do zen met potten honing en bak ken met jonge plantjes repete ren elf mannen van het Koper ensemble Brasso voor hun nieuwste project. De werk ruimte van plantenkweker Van Noort in Warmond is op z'n zachtst gezegd een opmerkelij ke repetitieruimte. De 'ridder- muziek' die de negen koper blazers en twee slagwerkers er ten gehore brengen, krijgt daardoor een extra mysterieus tintje. Trompettist Paul Martens richtte samen met slagwerker Paul Does anderhalf jaar gele den het blaasorkest op. „Wij zijn een projectensemble", vertelt Martens. „Dat wil zeg gen dat we alleen repeteren als er een uitvoering op stapel staat." Voor de elf muzikanten betekent dat echter niet dat zij tussen de concerten niets mu zikaals om handen hebben, want ze spelen allemaal ook in de St. Cecilia Harmonie uit Voorhout. En enkelen, die he lemaal met het 'harmonievirus' - 'een heel prettig virus', aldus Martens - zijn besmet, spelen ook nog in andere bands. Op de muziekboeken prijkt de naam 'Brasso X'. „Die 'X' is de Romeinse tien," verklaart Mar tens. „We zijn namelijk met ons tiende project bezig." En dit tiende concert voert de ko perblazers en slagwerkers naar een wel heel bijzonder podi um: De Foxtrottent op het Lowlandsfestival in Bidding huizen, waar Brasso op 25 au gustus als huisorkest optreedt. Paul Does moet nog aan het idee wennen. „Wij zijn voorna melijk een klassiek orkest." Volgens Martens gaat het om een uit de hand gelopen grap. „Een aantal Brasso-leden gaat elk jaar naar Lowlands. En om dat de Foxtrottent een alterna tieve programmering kent, leek het ze wel leuk daar zelf een keer te spelen. Toen de Low- landsorganisatie onze opna mes had beluisterd belde ze op met de mededeling: 'Hou het weekeinde vrij. We willen jullie absoluut hebben.' Brasso X was daarmee een feit." Koperensemble Brasso: „We repeteren alleen als er een uitvoering op stapel staat." Foto: Henk Bouwman De nadruk in het repertoire ligt op 'riddermuziek'. Martens: „Denk maar aan Floris en Ivanhoe. De muziek stamt uit de vroege Renaissance. Stuk ken die niet echt voor koper blazers zijn geschreven. Het is vaak vierstemmige muziek, be doeld voor instrumenten zoals luit, fluit en viola da gamba. Het klinkt heel goed op koper, maar is daar niet specifiek voor geschreven." Om die reden heeft Brasso ook andere genres op het repertoi re staan, waaronder de heden daagse koperblaasmuziek. „Zeg maar muziek tot de jaren vijftig van de vorige eeuw", al dus Martens. „Deze muziek is speciaal voor koperblazers ge componeerd. Alle technische mogelijkheden van onze in strumenten worden benut. Dat betekent wel dat veel composi ties voor ons amateur-gezel schap moeilijk zijn om te spe len. Maar er blijft nog genoeg over, hoor." De derde muzikale poot waar op Brasso steunt is die van de popclassics. Muziek van bij voorbeeld John Miles of Queen. Lange, symfonische nummers. Sinds Brasso IX brengt het blaasorkest een zo genaamd totaalpakket, met veel aandacht voor presentatie en aankleding. „We maken een muzikale reis door de tijd en geven een mondelinge inlei ding bij de stukken die we spe len. Als we over de achtergron den van een stuk geen infor matie hebben verzin ik zelf wel een kolderverhaal. Want hu mor is de rode draad in elk concert." Casper Wichers Zo roept een van de werken een sfeer op die minstens zo duister en mysterieus is als de titel doet vermoeden: 'Jarabbe de palo nr.l'. Het doek toont een fel geel, rubberen masker in zijaan zicht, afgesneden bij de hals. Putten in de glimmende, gladde textuur en twee oren vlak boven elkaar geven het geheel een ma caber aanzien. De mond is be vroren in een ijselijke schreeuw, waaruit de trillende lijn van een oscillogram tevoorschijn kruipt. Regelmatig verzandt Stijger ech ter in flauwigheid. Zo hangt er een doek dat een slordig ge schilderd eiland toont dat in het luchtledige zweeft. Voorop staan twee ogen op steeltjes. Wie lan ger naar het vreemde tafereel kijkt, valt plotseling iets glim- mends, doorzichtigs op. Boven op de olieverf is met een trans parante glaspasta de structuur van een slakkenhuis aange bracht. 'Camouflaged snail' luidt de verklarende titel van het 'Jarabbe palo nr. Wilfred Publicite lte doek. Grappig, maar e^ee zienbarend kunstwerk le\j°rd allerminst op. En ook de serie abstract lce ken waarin gewerkt woi zand, olieverf en in het di :efc monteerde ritssluitingei [^1 zeggingskracht. Om nog i"0 zwijgen van de vormloze "oi tuur van keramiek, gev °o) geel, blauw, bruinrood sa^ dat veel weg heeft van eei131 kluiten gewassen stuk gom. En daar gaat het fout: drang alles aan te pak! ats eindeloos veelzijdig te ziBte' de zelfkritiek het ondei'us delven. Stijger laat met ei 'ja tal werken zien dat hi °la ideeën heeft en een onn ysc baar talent om verscl wil materialen en techniekei ^er tegreren, maar het aant1 vc witeiten en miskleunen 'Je groot om als geheel te I e^e overtuigen. Tijd dus, om 10 van het koren te scheiden nw be

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 18