CULTUUR KUNST Wim Hazeu verkiest biografie Vestdijk boven uitgeven Sombere gezichten op grootste popmuziekbeurl The Motions weer in de schijnwerpers Valkhof toont collectie prenten b> door Timothy Beldman baarn/gpd - Wim Hazeu (61) houdt het na 23 jaar voor gezien in het uitgeversvak. Hij heeft voor zichzelf de keuze gemaakt tussen zijn ene grote liefde, het uitgeven van boeken en contact met au teurs, en zijn andere passie, het schrijven van de biografie van Si mon Vestdijk. „Deze twee bezig heden raakten steeds meer met elkaar in conflict. Die biografie móét er komen. De combinatie uitgeven/schrijven lag me meer en meer als een steen op de maag. Die moest ik eerst vergrui zen." Hazeu neemt dan ook op 31 augustus afscheid van het vak dat hem driejaar bij Elsevier en twintig jaar bij uitgeversgroep Fontein heeft beziggehouden. „Ik was ooit de jongste uitgever van het land. En voor mijn ge voel neem ik na drie dagen al weer afscheid. Als je intensief leeft, zoals ik, dan bestaat de tijd niet: de lente verandert niet, het roodborstje lijkt ieder seizoen dezelfde en ook een gedicht van Slauerhoff blijft een gedicht. Ik merk echt niet dat ik daadwer kelijk ouder ben geworden." In de Baamse uitgeversvilla komt de geur van boeken je te gemoet, zodra je de informele directeurskamer binnenstapt. Geen hoogpolig tapijt, geen im mens bureau, maar een gewone tafel waaraan Hazeu zijn au teurs en gasten ontvangt. In twintig jaar moet veel zijn ge beurd. „Ik denk dat ik zo'n tien duizend manuscripten heb ont vangen, vijfhonderd per jaar. Daarvan heeft slechts een be perkt deel tot publicatie geleid." Uit zijn hoofd: „Zestigduizend brieven heb ik geschreven." Dat zijn er gemiddeld twaalf per dag. „Buiten de correspondentie die ik met vrienden heb. Ik schrijf eigenlijk de hele dag." Enkele van de brieven zijn hila risch of op zijn minst exempla risch voor de gang van zaken in het bestaan van een uitgever. „Je krijgt ongevraagd vele ma nuscripten. De invoering van de vut betekende een ramp voor de uitgeverswereld. Je kreeg vele verhalen binnen van tandartsen die van alles hadden meege maakt, maar ook van dokters, leraren. Iedereen denkt dat zijn bestaan vol lezenswaardige anekdotes zit. Als ik twintig pa gina's heb gelezen - als ik al zo ver kom - weet ik genoeg. Dit moet ik niet uitgeven. Wellicht dat de mogelijkheden om je geesteskind via internet uit te geven de stroom van dit soort verhalen vermindert. Het is te hopen, want schrijven is een vak. Dat moet je overlaten aan schrijvers. Ik ga thuis toch ook geen koekjes bakken om ze ver volgens bij de bakkerij aan te bieden?" De verzoeken om te publiceren zijn legio. „Ik kreeg eens een pakketje binnen en daar zat een briefje bij: 'als u mijn manu script niet uitgeeft, pleeg ik zelf moord'. Daar zat ik best mee in m'n maag, want dat wilde ik niet op mijn geweten hebben. Uitgeven was ook geen optie, dus ik schreef terug 'onder deze voorwaarde lees ik geen manu scripten'. Ik ben er maar vanuit gegaan dat diegene daardoor geen zelfmoord heeft gepleegd." Van een rijke dame ontving Ha zeu gedichten. „Echt, je zou ze nog niet op een tegeltje willen slijten." Of die keer dat Hazeu ontboden werd door een man in Monaco. „Hij wilde iets laten uitgeven en ik moest het komen halen. De vliegtickets lagen klaar. Mijn vrouw verklaarde me voor gek, want ik heb vliegangst. Gaat die man daar ook nog drei gen dat hij bovennatuurlijke krachten bezit en vliegtuigen kan laten neerstorten als hij het wil. Ik moest nog terug en durf de hem niet te zeggen dat ik zijn werk niet wilde uitgeven, heb hem toen maar gezegd dat ik zijn manuscript mee naar huis wilde nemen om het verder te bestuderen. Gelukkig stemde hij toe. Een week later heb ik het pakketje retour gestuurd." Toch zijn die afwijzingen soms reden tot zorg, want wie niet bij uitgever A aan zijn gerief komt gaat naar uitgever B. „Ik houd precies bij welk manuscript bin nenkomt en kijk aan het eind van het jaar altijd of een collega het wel heeft uitgegeven. Meest al is dat niet zo. Toch zie ik er naar uit dat ik straks niet meer van deze ongevraagde post krijg. Dat maakt het een zwaar vak, want je wilt toch alles lezen. Er zal maar een bestseller tussen zitten." De uitgever streefde naar een jaarlijkse bestseller, zoals het boek van Peter R. de Vries over de ontvoering van Heineken. „Peter wist echt alles van en over die ontvoerders. Tijdens de rechtszaak werd duidelijk dat zij niets zouden loslaten. Maar wij hadden het boek dat daags na de uitspraak in de winkel lag. Het is bovendien naar de jour nalisten gestuurd. Een meester zet, niemand wist dat het kwam. Ik had het niet aangemeld en ook niet aangeboden aan de boekwinkels. Met medewerkers dat niet dan verschraalt de markt." Het gesprek met de vertrekkend n uitgever komt op diens grote passie, de biografie van Simon Vestdijk. „Het is een geweldige complexe klus, dat trekt me aan Er is nog geen overzicht van zijn ia! werk, zoals ik dat wel heb ge- maakt van Slauerhoff, Achter- berg en Escher. Ik kan daarvoor w eindelijk tijd maken." Van ne gen tot half zeven is Hazeu te vinden in de Baamse villa, daai- or na gaat hij naar huis om in hui- JS selijke omgeving de werklast van n zich af te schudden. Tijd voor J eten en sociale contacten. „En dan schrijf ik van tien tot twee. In mijn bibliotheek heb ik geen telefoon, dus ik kan ongestoord 1. werken." Op die manier maakte Hazeu ook zijn andere biogra- fieën. .Alleen zo kan ik Vestdijk niet maken, vanwege de com- ff( plexiteit. Ik mis de continuïteit Dat kan nu niet, het is gaan kwellen en knellen. Nu ik af- en scheid neem van mijn werk, j krijg ik de tijd om de biografie t> 0I maken." ,j a Thuis wacht de Remington mei ¥r smart. „Ik schrijf eerst van alle fc(j op, maak verwijzingen. Dan kruip ik achter de typemachine e(' en ga aan de slag. Je denkt veel beter na dan achter de compu- en ter, als ik slobberen tik denk ik ,w gelijktijdig dat slurpen mooier jn is. Je tikt bovendien over het be Kf staande woord heen, dus het blijft altijd zichtbaar. Later kun je weer bedenken dat het moet. Bij een computer heb ik w dat niet." i Wetende dat hij niet te veel op- drachten moet aanvaarden kan |a( Hazeu aan zijn levenswerk be- aa] ginnen, naast alle andere leuke TS dingen die het leven nog te bie- den heeft. „Ik heb voor mijn ge |re voel na augustus een nieuwe j,j baan. Met deze gedachte leefi t j al zo'n twintig maanden. Nu e komt het ervan." „Naast Vestdijk ben ik bezig ik het maken van enkele tv-docu- mentaires en begeleid ik straks voor de uitgever zo'n twintig ait 1 teurs. Tot zij aangeven dat nie! meer te willen. Die overgangsre geling heb ik afgesproken met de directie, ik wil het netjes af- IAD sluiten. Na september ga ik m? f07 bibliotheek, in een oude fa- briekshal, opruimen, daarna g> ik naar het Letterkundig Mus* 07 um waar ik het archief van Ves uw dijk met toestemming van de weduwe mag bezoeken. D; komen de locatiebezoeken aarijAOl de beurt. Ik wil overal naartoe waar Vestdijk is geweest. In scpl"* tember volgend jaar begin ik dan aan het boek. Het zal bijé r, kaar een klus van 3,5 jaar wor- den." |q| door Rob Chevallier Het gaat bergafwaarts met de muziekindustrie. Dat blijkt al uit het aantal standhouders op de Popkomm, 's werelds grootste beurs voor popmuziek, die het afgelopen weekeinde in Keulen werd gehouden. Het aantal deelnemers was voor het eerst - zij het licht - afgenomen. Het is ook zichtbaar op de ge zichten in de congreszalen van de beurs, waar popdeskundigen zich somberend buigen over de toekomst van de popmuziek. Sinds een paar jaar is de Pop komm verworden tot de jaarlijk se klaagzang van de muziekin dustrie. In het Starmaker-tijdperk im mers kan iedere jongere zich la ten opsluiten en voor het oog van de camera uitgroeien tot popster, terwijl echte talenten knarsetandend toekijken en niet aan de bak komen. Sinds de start in 1989 is de Pop komm elk jaar verder uitge groeid tot het huidige media spektakel, met optredens van bijna zeshonderd bands en mil joenen bezoekers. Overal in het centrum van Keulen klinkt mu ziek en de beurshal zelf is drie dagen lang een orgie van geluid. Het hoort allemaal bij de glan zende buitenkant van het mu ziekfeest. De keerzijde van het succes komt steeds duidelijker naar vo ren. De grootste.bedreiging voor de muziekbusiness is de cd-pi- raterij, die onstuitbaar doorzet. Hoewel de totale omzet van ge luidsdragers in Nederland nog stabiel bleef, is met name de verkoop van singles in 2000 sterk teruggelopen. Tegelijker tijd werden in Nederland ruim 50 miljoen blanco cd's gekocht. Muziek en vooral singlehits worden op grote schaal ge- download van het internet en op cd gezet. Dit fenomeen gaat dit jaar dra matische vormen voor de mu ziekindustrie aannemen, zo blijkt uit de jongste cijfers in Duitsland. In het eerste halfjaar van 2001 is de markt voor ge luidsdragers in Duitsland met ruim 10 procent afgenomen. Vooral cd-singles en verzamel- cd's werden minder verkocht. De omzet daalde met 13 pro cent. Daartegenover staan ruim 300 miljoen downloads en meer dan 130 miljoen gebrande cd's in Duitsland, gemeten over de laatste twaalf maanden; drie maal zoveel als in een jaar eer der. De dreigende afbraak van de muziekindustrie speelt zich vooral achter de schermen van de Popkomm af. Op de beurs- vloer zelf heerst nog de glans 117/ glitter van de buitenkant. Ca ma amus bijvoorbeeld, de Nedjsw landse organisatie voor popra ziek, strooit met verzamel-d ks van nieuw talent. Ha Ook op muziekgebied grote Is den als Groot-Brittannnië e Frankrijk delen met een gul 1,0 glimlach cd's uit aan de bezoi 1 kers. Andere landen storten hu muziek via boxen over de bi zoekers uit en proberen daait te concurreren met radio- eni< levisiezenders, muziekuitgffl rijen en platenmaatschappijen Ook de digitale muziekindusE is goed vertegenwoordigd op< Popkomm, met een opmerkei ruim aanbod van dvd-bedrijv» 01c Frappant is de rol van E-plu M l een Duits telefoniebedrijf d hoofdsponsor is van de Po| komm. In het centrum van Kf len heeft het bedrijf een gn Dl ruimte opgebouwd waar ziekfans kunnen chatten, s'en of zich in een virtuele v< g' reld begeven. i Speciaal lokmiddel is de E-Pl Music Zone. Daar kunnen geren zelf dj worden door ziek te mixen en te scratchen vervolgens op een cd te bi den. Zo kan iedereen die tl nog geen brander heeft, met^ g gen ogen zien hoe makkelijk! is om zelf muziek op cd ten. 01 numegen/anp - Grafiek van be roemde meesters als Dürer, Pi casso, Rembrandt en Toulouse Lautrec is vanaf 1 september te zien in het Nijmeegse museum Het Valkhof. De omvangrijke, bijzondere en zeer kostbare col lectie is afkomstig uit de verza meling van een Nijmegenaar, die anoniem wenst te blijven. De eigenaar heeft uitsluitend peintre-graveurs verzameld. Dat zijn prenten die door de kunste naar zijn ontworpen en uitge voerd. Het maken van prenten was in voorgaande eeuwen erg populair, omdat de schilders daarmee een veel groter publiek konden bereiken dan met hun schilderijen. Ook was de tech niek een uitdaging. De expositie beslaat twee perio des. Het grootste deel van de collectie omvat etskunst uit de 7A 'e* 18 Gouden Eeuw. Er zijn on '0 meer bijbelprenten van «c brandt te zien, landschap? 121 van Van Ruisdael en zeesla? Ra, van Reinier Nooms. De and jo periode betreft de Franse pre kunst van 1850 tot 1950. De |;'i zamelaar bezit etsen, aquatr 02( en litho's van kunstenaars '6 Redon, Toulouse Lautrec, Pit so, Corot en Pisarro. De exp S f tie duurt tot 25 november. 'Aandeelhouders krijgen meer aandacht dan auteur' Hit in Japan en cd-release door Hans Piët den haag/gpd - De timing lijkt perfect, nu de ex-Motions-zanger Rudy Bennet weer aan de weg timmert met de Rudy Bennet Cast en Leo Bennink onlangs een cheque met een fiks bedrag mocht incas seren voor het liedje 'Freedom', dat 32 jaar na dato weer een hit is in Japan. Die gebeurtenissen hebben de interesse in de legendarische Haagse beatgroep The Motions opnieuw flink aangewak kerd. Wie nieuwsgierig is geworden naar de erfenis, wordt op zijn wenken be diend, want deze week is bij platenmaat schappij Pseudonym een cd verschenen waarop de eerste twee langspelers zijn vastgelegd. Het gaat om de platen 'Intro duction to The Motions' en 'Their own way'. Daaraan toegevoegd is een aantal bonustracks waaronder hun grootste hit (nummer3) "Wasted words' (een eerbe toon aan Martin Luther King) en een aantal composities als 'Stop your crying' en 'Someday child', die nooit eerder op cd verschenen. Met deze compilatie - bedoeld om be langrijk cultureel erfgoed veilig te stellen - is al het werk dat gitarist Robbie van Leeuwen voor The Motions schreef op één cd te vinden. Later zou hij furore ma ken met Shocking Blue en zijn felbegeer de nummer 1-hit in Amerika scoren met Venus'. Hoewel The Motions in Nederland nooit de eerste plaats van de hitparade hebben bereikt, wordt het kwartet wel be schouwd als een van de meest invloedrij ke groepen van ons land. De reden voor dat falen had overigens met de Britse in vasie onder leiding van The Beatles en The Rolling Stones te maken. Gesteund door de Engelse en Nederlandse zeezen ders bleek hij niet te stuiten en bleven 'Wasted words' in november 1965 en 'Why don't you take it' in februari 1966 op drie steken. Beïnvloed door groepen als The Small Faces en The Kinks tilde The Motions de tot dan kneuterig klinkende, Nederlandse popmuziek - ook productioneel - naar een hoger plan. Wat de teenager vooral aansprak was de verscheidenheid aan stijlen, de (samen)zang, de goede instru mentale soli (van vooral de gitaar) en de kwaliteit van de composities. Het artistieke hoogtepunt ligt in de jaren 1965-1968, wanneer het viertal tien hits scoort. De groep, die in augustus 1964 in het voorprogramma stond van het tu multueuze Rolling Stones-concert in het Scheveningse Kurhaus (al het meubilair wordt door de Stones-fans kort en klein geslagen), kreeg ook buiten de lands grenzen, zoals in Frankrijk, Engeland en Amerika, bekendheid. En platenmaat schappij Havoc had zoveel vertrouwen in de Nederbeat van het viertal dat in Lon den studiotijd werd geboekt om daar een groot deel van het tweede album 'Their own way' vast te leggen. Als producers werden de naar Engeland uitgeweken Amerikanen Scott Walker (zang, bas) en John Stewart (zang, gitaar) aangetrokken, die met hun softpop inmiddels succesvol waren als The Walker Brothers. Volgens de geruchten werd het werk vooral gedaan door John Stewart. Scott Walker sliep tijdens de opnamen in 'swinging London' voornamelijk zijn roes uit. Totdat hij Robbie's nummer 'My love is growing" hoorde en daar zo van onder de indruk was, dat hij besloot het met The Walker Brothers op te nemen. Van Leeuwen, in eigen land al een aantal ke ren onderscheiden voor zijn schrijver schap, zag deze waardering als een eerste stap in de richting van een internationale carrière. Een aantal maanden later moest hij een enorme kater incasseren. Niet alleen was het nummer als b-zijde van de single 'Baby you don't have to tell me' gebruikt, ook had John Stewart zijn naam als schrijver er onder gezet. Later, bij het verschijnen van het Walker Brothers-al bum 'Portrait' zou deze misstap door Stewart (deels) goed worden gemaakt en zo verscheen Robbie's naam alsnog als medeauteur onder de compositie. Dat het niet echt boterde tussen Robbie van Leeuwen en Rudy Bennet leidde in maart 1967 tot het vertrek van de tekst schrijver-componist, die vervolgens Shocking Blue oprichtte. Bennet scoorde in die periode met The Motions - die ook aan het boek, zoals de drukkers, hadden we een zwijgplicht afge sproken. Niemand heeft iets voortijdig naar buiten gebracht. Ik heb er plezier in om commer cieel te denken." Naast de uitgeverij Fontein, waar onder anderen Baantjer zorgt voor mega-verkoopresul- taten („een eerste druk van 120.000 exemplaren")mocht Hazeu ook de literaire uitgeverij De Prom beheren. Naast de suc cesvolle Baantjers is er dus ook ruimte voor dichtbundels, de grote liefde van Hazeu. Hij schreef zelf dichtbundels en es says, was - voordat Hazeu in het boekenvak rolde - redacteur en eindredacteur van enkele vak bladen. Daarvoor was Wim Ha zeu werkzaam bij de NCRV, als dramaturg. Voor deze omroep bedacht hij het literaire radio programma Literama en ging hij voor reportages naar het voor malige Oostblok. „Ik heb altijd de combinatie weten te behou den tussen werk en schrijven." De in Delft geboren Hazeu be gon op vijftienjarige leeftijd met schrijven, werkte voor kranten en hield vanaf die tijd een knip selarchief bij over communis me, neofascisme, censuur en over biografische gegevens van verschillende auteurs. De vele mappen maken nu onderdeel uit van een immense privé-bi- bliotheek. „Ik heb nog steeds dat geordende, ik ben een ver zamelaar." Na de NCRV begon zijn uitge verscarrière, zonder dat hij hoefde te solliciteren. Tijdens zijn tv-programma Boeken had Hazeu een netwerk opgebouwd in boekenland en hij werd in 1977 gevraagd om Angèle Man- teau bij Elsevier Nederland op te volgen. „In 1978 begon ik bij El sevier. Toon Hermans, die toen nog net zoals ik in Hilversum woonde, kwam bij me. Hij wilde zijn verhalen publiceren, maar eigenlijk zag ik daar niet zoveel in. Zijn versjes spraken me veel meer aan. Hij had er, letterlijk, een theedoos vol van. Ik heb een selectie gemaakt en een schilderijtje uit zijn atelier mee gekregen. Dat werd de voorkant van het boek 'Liggend in het gras'. Het was mijn eerste boek dat ik zou uitgeven. De directie was echter helemaal niet over tuigd. Ik wel. Ik ging een wed denschap met ze aan: als er meer dan vierduizend van zou den worden verkocht zou ik een fles cognac krijgen. Die heb ik gekregen, want er gingen één miljoen exemplaren over de toonbank. Mijn naam was in één keer gevestigd." Drie jaar later stapte hij over naar de Bosch Keuning-groep, waar hij Ambo en Fontein onder zijn hoede kreeg en de uitgeve rijen De Prom, Hadewych en Houtekiet oprichtte. Naast dit alles publiceerde hij drie dicht bundels, vier romans, diverse non-fictieboeken en maakte verschillende scenario's en re gisseerde kunstdocumentaires. Bovendien schreef Hazeu bio grafieën van Achterberg, Slauer hoff en Escher. In toeval bij dat alles gelooft de directeur-uitgever niet. Wel in coïncidentie, samenloop van omstandigheden. „Ik stond laatst voor een stoplicht en hoofde op de radio over de bij belse Absalom die aan zijn ha ren werd opgehangen. Ik keek naai' rechts en zag een kapsalon. Die twee hebben dus alles met elkaar te maken. Deze voorval len komt een mens één, twee keer per dag tegen. Je moet er wel voor openstaan. Dat doe ik." Toen Hazeu het tv-programma 'Boeken' maakte, kwam hij in contact met Herman Pijffers die in zijn garage uitgeverij Ambo runde. Hazeu vertelde hem dat hij diep onder de indruk was van diens aanpak. „En van het fantastische fonds." Toen Pijf fers ermee stopte belde hij Ha zeu op: 'Je was toch zo te spre ken over Ambo, ik zoek een op volger'. Hazeu: „Ik krijg dit soort dingen toegeworpen." Het leven van Hazeu is ennee doorspekt. „Ik heb nooit gesolliciteerd, ben altijd gevraagd. Altijd als ik iets anders wilde, dan diende er zich wel iets aan." De afgelopen jaren is er veel ver anderd in het uitgeversvak. „Het woord uitgeverij is vervangen door profitcentre, er is een poc kethuis gekomen en e-commer- ce heeft zijn intrede gedaan. Dat Wim Ha zeu: „De in voering van de vut betekende een ramp voor de uit geverswe reld. Je kreeg vele verhalen binnen van tandartsen, dokters, le raren. le dereen denkt dat zijn be staan vol lezens waardige anekdotes zit." Foto: GPD- /Ton Kas- termans zegt genoeg." De commerciali sering heeft toegeslagen nu uit geverijen elkaar steeds meer op zoeken. Grotere samenwer kingsverbanden met zelfs bui tenlandse geldschieters zorgen ervoor dat er steeds meer wordt gekeken naar rendement en steeds minder naar een zo breed mogelijk fonds. Was tot voor kort alleen het mogelijk afschaf fen van de vaste boekenprijs een bedreiging voor het boekenvak („andere landen als Zweden en Frankrijk zijn er al op teruggeko men"), nu dus ook de behoefte om van iedere omzetgulden zo veel mogelijk winstcenten over te houden. „Er wordt nu veel meer aan dacht besteed aan de aandeel houders dan aan de auteurs. De schrijver is de bron, je moet als uitgever zorgen dat met het wa ter dat deze bron voortbrengt, zo veel mogelijk akkers worden besproeid. Als je alleen aan aan deelhouders denkt, dan denk je niet meer aan debuten. Mijn stelregel is altijd geweest dat je naast bestsellers ook 'moeilijke' boeken moet uitgeven. Doe je Dat 'Freedom' na 32 jaar weer een hit is in Japan heeft de interesse in de legendarische Haagse beatgroep The Motions flink aangewakkerd. Foto: ANP na het vertrek van Robbie onverminderd populair bleef - nog wat bescheiden hits, maar timmerde ook succesvol aan de weg als solist. Het einde van The Motions volgde in oktober 1970. Bij de cd is een rijk geïllustreerd boekje te vinden, waarin wat historische feiten over The Motions zijn gerangschikt. Ook wordt vermeld hoe het de vier oorspron kelijke Motions- leden is vergaan. Zo woont Robbie van Leeuwen niet langer in een kasteel in Luxemburg, maar in Wassenaar waar hij het leven van rente nier leidt. Rudy Bennet is - net als vroe ger in het bedrijf van zijn vader - werk zaam als woninginrichter en staat zo nu en dan als muzikant op het podium. Drummer Sieb Warner (tekstleverancier van een groot aantal Motions-composi ties) werkt voor het ministerie van onder wijs, terwijl bassist Henk Smitskamp al die tijd op professionele basis muziek is blijven maken, onder meer in The Sandy Coast.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 8