De videoclip als kunst Van IJ tot Zee: 125 jaar Noordzeekanaal vidre CULTUUR KUNST Boekenbonnen onverkoopbaar bij invoering Euro Heather Nova moet knokken voor de sfeer Ode aan leermeester door organisten vrijdag 17 AUGUSTUS 2001 den haag/gpd - De invoering van de euro dreigt een fi nanciële strop te worden voor de Nederlandse boek handel. De winkels hebben nog voor miljoenen guldens aan boekenbonnen in huis die op 1 januari 2002 onver koopbaar worden. De Nederlandse Boekenbon b.v. heeft daarom de boek winkels opgeroepen met spoed de bonnen te verkopen die zijn uitgegeven vóór 1 november 1999 en waarop geen bedrag in euro's staat. Uit de enquête die de orga nisatie onlangs uitvoerde, bleek dat er nog veel van deze boekenbonnen in omloop zijn. „Ik hoop dat het er nu inmiddels wat minder zijn dan de ongeveer 300.000 exemplaren", aldus Boekenbon-directeur mr A.C. Doe- ser in Boekblad. De bonnen die na 1 november 1999 zijn uitgegeven, kan de boekhandel volgend jaar en lang daarna blijven in nemen. Het is echter de vraag of de klant prijs stelt op bonnen van 4,54 of 11,34 euro (respectievelijk 10 en 25 gulden). De nieuwe boekenbon met waarden van vijf tot veertig euro komen pas eind dit jaar op de markt. Doeser hoopt vroeg in het najaar met een oplossing te komen voor de oude bonnen. Een inruilactie ziet hij niet zitten. „Het gaat om zoveel bonnen. Dat kan de Ne derlandse Boekenbon zich niet veroorloven." Foto: United Photos De Boer Mulisch: kans op AKO-prijs den haag - Harry Mulisch staat met zijn veelbesproken roman 'Siegfried' op de longlist voor de AKO-Literatuurprijs 2001. Hij is in gezelschap van onder anderen Jeroen Brouwers met 'Geheime kamers', A. Th. van Deursen met 'Maurits van Nas sau', Gerrit Krol met 'De vitalist' en Marcel Möring met 'Model vliegen'. In september volgt op de longlist van achttien boeken de shortlist. Klacht tegen Walt Disney londen - Het Amerikaanse amusementsconcern Walt Disney is aangeklaagd wegens het verzwijgen van de verkoop van computersoftware en vi deo's van 'Winnie the Pooh'. Het bedrijf dat de auteursrech ten van de populaire tekenfilm ster bezit, zegt dat Walt Disney heeft verzuimd 35 miljoen dol lar aan vergoedingen voor soft ware en 3 miljard dollar voor vi deofilms te betalen. Parkconcerten in Leidse Hout leiden - De Stichting Muziek Leidse Hout organiseert dit jaar voor de vijfde keer concerten in Muziektent De Waterlelie in de Leidse Hout. Op 26 augustus speelt zang- en muziekgroep De Sleutels. 2 September is het de beurt aan the Ordinary Her- ry Shoppers en een week later, 9 september, betreedt Werk- mans Wilskracht het podium. Tweevoudig wereldkampioen show marchingband Kunst Genoegen komt 16 september naar De Waterlelie en De Fran- ciscusband Leiden treedt 23 september op. De reeks park concerten wordt eind septem ber afgesloten door Brassband Warmond. door Gerrit van den Hoven utrecht/gpd - „Dat valt niet mee", verzucht Pipilotti Rist na uitleg over haar expositie in het Centraal Museum in Utrecht. „Ik ben niet zo gewend om over mijn werk te vertellen." Toch slaat de Zwitserse kunstenares (1962) zich er op het oog eenvoudig door heen. In een mengeling van Duits, Nederlands en Engels legt ze uit dat ze aan het werken in het Centraal Museum echt heel veel plezier heeft gehad. Toen ze vijf jaar geleden voor het eerst het museum bezocht, werd ze meteen enthousiast. Nog een aantal malen daarna kwam ze kijken. Aanvankelijk zou ze een ruimte inrichten, maar uiteindelijk zette Rist acht werken neer in het museum. In de boven- en benedenkapel maakte ze een uit twee delen bestaande installatie. Elders laat ze haar video-installaties con fronteren met de vaste collectie van het museum. „Het was voor mij bijzonder om te kijken of mijn werken stand zouden hou den." Het grote werk is toch de inrich ting van de boven- en beneden- kapel, dat Rist de titels 'When I run I use my Feet' en 'One Jesus in Nature', 'One at the Doctor' en 'One in the Hotel' meegaf. De zus van Pipilotti naaide de gordijnen die de grote vensters verduisteren. Over de muren zwerven kleurige lichten en drie videoprojecties glijden door de ruimte. Kabbelende muziek ver sterkt de meditatieve sfeer die het werk uitstraalt. Alhoewel ze sinds haai' achttien de niet meer religieus is, kwa men gevoelens van vroeger weer omhoog. Ze vertelt hoe ze des tijds als een soort zelfopgelegde leefregel elke avond een stuk uit de Bijbel las. .Anders had ik het gevoel dat ik niet kon slapen." De Zwitserse kunstenares heeft internationaal een grote naam opgebouwd. Ze nam twee maal deel aan de Biennale van Vene tië en had onder meer solo-ten toonstellingen in Berlijn, We nen, Zürich en Parijs. Haar be kendste werk is 'Ever is over All', waarin een vrouw te zien is die met een bloemenknots glimla chend de ruiten inslaat van ge parkeerde auto's. Een passeren de, vrouwelijke politieagent kijkt goedkeurend toe. Rist heeft de videoclip tot kunst verheven. Ze maakte deel uit van de vrouwenband Les Reines Prochaines, tekende strips en maakte decors voor clips. In haar video's is nooit precies dui delijk wat je ziet. Het in Utrecht aanwezige 'I'm not the Girl who misses much' (1986) toont Rist zelf die voor de camera dansend vertelt dat ze nooit iets kan en zal missen. Maar ze doet dat op zo'n be zwerende manier dat ze juist haar wanhoop lijkt uit te schreeuwen. Rist is een kind van de televisie generatie. „Televisie is een me dium dat het hele leven tot een scherm wil terugbrengen", zegt ze. Misschien is het daarom dat veel van haar video's figuren to nen die juist uit dat kader willen breken. Pipilotti Rist: 54. Te zien: tot 18 november, Centraal Museum, Utrecht, dinsdag t/m zondag 11.00-17.00 uur. Met de auto, per fiets, per boot of op skeelers langs kunst aan waterweg Om dit metershoge portret van de kickbokser Ramon Dekker kan niemand heen. Archieffoto: ANP/Robbert Slagman paarse reuzenrups. De foto montage die de binnenring siert, is een panoramisch ge zicht op de haven van Scheve- ningen, waar industrie, wonen en recreatie hand in hand gaan. Tegen een decor van grijze bui zen die hectoliters water per se conde kunnen spuien, zet Paul de Reus in het gemaal Houtrak- polder een spiegelbeeld neer. Boven en onder een plas per spex staan twee uit lindenhout gesneden identieke mannen. Een op zijn gelaarsde voeten, de ander op zijn kop. De manner» kijken met een hulpeloze uit drukking, een bijna van angst vertrokken blik. De Reus: „Je bent je niet zo bewust dat we onder de zeespiegel leven. Maar als je Amerikanen of Japanners meeneemt naar deze laaggele gen polder, dan komt iedere keer de angst om hier te moeten leven ter sprake." Wie de relatie zoekt tussen het metershoge realistische portret van de kickbokser Ramon Dek ker en het Noordzeekanaal moet in termen van export denken. De maker, Arno Coenen, ziet de Nederlandse vechtsporters, on der wie vele wereldkampioenen, evenzeer als uitstekend export product als kaas, bloembollen of tomaten. „Maar wie kent onze kampioenen? In Thailand en Ja pan kunnen ze niet eens over straat lopen, zo populair zijn ze daar. Om dit monument van de onbekende kickbokser kan nie mand heen." Een portret van een negerjonge tje dat in een zoutrijke schui mende branding heeft gespeeld troont hoog op de wand van een sluisgebouw. Na deze foto van Diana Blok is het nog maar een maritieme stap en we kunnen tussen de zeemeeuwen opsto- men naar de Noordzee. Zojuist de sluiswachterswonihg gepas seerd waarin Hannes WaÜrafen 'Afscheid' verbeeldt. In de voor malige dienstwoning wordt het kamerlicht gefilterd door gordij nen die de opdruk dragen van emigranten die boven- en bene- dendeks zwaaien naar achter- blijvenden op de kade. Een tweede kamer geeft op drie fraai gekaderde monitoren filmbeel den van afscheidnemende emi granten. De beelden die Wallra- fen oproept, doen denken aan ontroerende exposities op Ellis Island, het immigratie-eiland bij New York. Mark Bain speelt met twee ver keersstromen die elkaar ter hoogte van een gebouw van Waterstaat ontmoeten. De door Bain neergezette parabolische antennes op de noordoever van het kanaal staan in contact met acht microfoons die in de Wij- kertunnel zijn opgehangen. Het autogeluid wordt geregistreerd en bovengronds, bovenwaters, weergegeven. Wie in de buurt van de ventilatiekokers van de Wijkertunnel naar passerende schepen staat te kijken hoort passerende auto's. Mark Bain vangt ook de geluiden op die door en in het kanaal worden geproduceerd scheepsschroe ven, golven en wind. Automobi- Heather Nova: betoverende klanken. Archieffoto: GPD/Diederil van der Laan MUZIEK RECENSIE HANNEKE VAN DEN BERG Concert: Heather Nova. Gezien: 16/8, Melkweg, Amsterdam. „It's great to be back in the Mil ky Way", roept Heather Nova halverwege het concert in een uitverkochte Melkweg. De zan geres uit Bermuda heeft een lichte vertwijfeling in haar stem. Want zo 'great' als tijdens het concert waar de cd 'Live from the Milky Way" (1995) uit voort kwam, is het dit keer niet. Ruim een half uur al moet Heather Nova knokken om er sfeer in te krijgen. In het eerste deel van het con cert komen vooral nummers van haar nieuwe cd 'South' aan bod. Deze komt pas eind sep tember uit en dus is elk num mer volslagen nieuw voor de bezoekers. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn, maar No va's muziek bestaat niet echt uit hapklare brokken. Vaak komt de schoonheid ervan pas goed tot zijn recht na ze meermaals te hebben beluisterd. Vandaar dat het publiek wat terughoudend reageert op haar nieuwe liedjes en buitengewoon enthousiast als er bekend werk voorbij komt. Heather Nova is sterk op twee fronten: als ze heel breekbaar en haast fluisterzacht de woorden vormt bij de soms betoverende klanken van haar muziëk, en als zij en haar leadgitariste vol gas kunnen geven. In het eerste ge val lopen de rillingen over je rug, in het tweede swingt de he le zaal binnen een minuut Maar haar tragiek ligt in het feit dat ze in het middensegment wein» ophef veroorzaakt. De nummei die geen echt sterke melodi hebben, klinken al gauw vlak ei zijn dodelijk voor de sfeer tij dens het concert. Wat dat betreft helpt de licht technicus ook niet echt. De fel blauwe lampen die hij regelmj tig recht op het publiek rich| geven regelmatig het gevoel als of je een doodsbang hertje beo dat in de koplampen van ea auto gevangen wordt. Als hal verwege de sfeer er alsnog io komt, lijkt ook hij de geest ti hebben gekregen en dimt hij d lichten. Godzijdank. Bij het nieuwe werk dat ze gis teravond liet horen valt op di haar stem weliswaar nog precie hetzelfde klinkt, maar dat d liedjes wat commerciëler zij geworden. Vooral 'I'm no angel de eerste single van haar nieuw cd, is een verrassing. Voor som migen zelfs een pijnlijke. Heti een soort mengeling van Th Supremes en Texas die erg ra diovriendelijk klinkt, maar toe een lichte schok vormt voor fans die juist zo houden va haar wat alternatieve muziek Ze heeft deze single samen mi Bernard Butler geschreven, ex-gitarist van Suede. Ofschoc de man met zijn oude band hu veringwekkend mooie muzie heeft gemaakt, heeft de samei werking met Heather Nova toe iets twijfelachtigs teweeg bracht. Maar ach, wie wei wordt dit wel haar eerste echt wereldhit. Want ofschoon ze leen al van haar twee vorige sti dioalbums ruim een miljoe exemplaren heeft verkoch wacht ze nog steeds op dat en grote succes. listen die door de Wijkertunnel rijden en hun radio aan hebben staan, kunnen via een speciaal telefoonnummer (06-41230915) op dit geluid afstemmen. Van IJ tot Zee. In de weeken den, t/m 30 september. Infor matie: Kunst en Cultuur Noord-Holland, teL 023- 5319139. E-mail: vanijtot- zee@kcnh.nl en de website is te vinden op www.VanIJtotZee.nl De fototentoonstelling Van IJ tot Zee, een fotografisch docu ment van een bedrijvigheid ge bied, met foto's van Cor Jaring, Catrien Arins, Goos van der Veen en Martijn van de Griendt, is in Hal 51 op het Bruynzeel-terrein in Zaandam (ook alleen in de weekenden). MUZIEK RECENSIE LI DY VAN DER SPEK Concert: Michelle Leclerc en Marie- Louise Jaouet-Langlais, Van den Heuvel-orgel Gehoord: 17/7, Nieuwe Kerk, Katwijk aan Zee. Méér doorzettingsvermogen, méér improvisatietalent en vooral een ijzersterk geheugen moet je bezitten, wil je als blin de organist/componist de top bereiken. Dat lukte Jean Langlais (1907-1991) toen hij in 1945 werd benoemd tot organist van de basiliek Sainte Clothilde in Parijs. Daar bevindt zich het vermaarde Cavaillé Coll-orgel dat César Franck tot zijn dood in 1890 heeft bespeeld. Langlais gaf vele concerten in Europa en de Verenigde Staten, gaf colleges aan verscheidene universiteiten. Bovendien leidde hij talentvolle leerlingen op die op hun beurt beroemd zijn geworden, zoals George Baker, Louis Robillard, Marie Louise Jaquet- Langlais en Michelle Leclerc. Deze laatste twee organisten bespeelden gis teravond het Van den Heuvel orgel en brachten zo een ode aan hun grote leermeester. Jaquet speelde vijf en Leclerc zes relatief korte werken, onder meer Gregoriaanse paraphrases, een canzona cantique chant, een hymne, koraal, arabesque en prelude. De vrouwen beslo ten hun concert samen op de orgelbank met 'Double Fantai- sie pour deux organistes'. De paraphrase 'Dood en 0[ standing' begint laag in ee omfloerste registratie, even aai gezet door het zwelwerk klagende melodie in nasa klankkleur zingt daar boven u gestaag overgaande in een g gantische klankenzee vol vaa dissonante harmonieën. Teer als verwaaiend -r— zwiert 'Chant de Peine' in ope "U neergaande intervallen. D 'Canzona' heeft een psalmacht j01 ge melodie met grappige ech '-0 effecten gevolgd door a krachtig donkerpaarse variant Kwinkelerend als een exotiscl vogel zingt de 'Cantique' in lid te kleuren en vrolijke melodii lijntjes met hier en daar een va te zang soms laag, dan we hoog in het manuaal. Jaquf Langlais eindigt met een Gregi riaanse paraprase "Hymne d'a< tion de Graces", in pakkeni 1 spattende akkoorden gelardeei s met korte unisono passages. 'ei En dan is het de beurt van M Pr' chelle Leclerc. De eerste Poèn Evangelique, 'les Rameaux' lij van begin tot eind een spai ÖB' nend robuust verhaal. In 1 Ot 'Arabesque sur les Flütes' süi geren de fluiten mooie transpi rante guirlandes boven ee donzen bed van grijskleuren e"c het pedaal. Pijlsnelle wiebelem Zv loopjes als kleine kindervoef hollen voorbij in het trio 1 'Tryptique' die met twee schi 1 pe helle nootjes plotseling st Ad staan. Tot slot speelt Leclei ls puur, helder, zeer vitaal kleurrijk 'Fête'. (advertentie) 1 Hardglazen deuren Glazen meubelen Spiegels Motiefstralen f- .fJt VORMGEVER VAN GLAS EN SPIEGELS Volmolengracht 4 2312 PH Leiden (NL) Alles uit eigen atelier Telefoon: 071 - 521 80 55 Hi Zv RTl (its Dae ici voorheen de pier waarvandaan men vertrok met de Holland Amerika Lijn. Lydia Schouten maakte een drijvend boudoir, dat van binnen is bekleed met Aziatische stoffen, zoals die wer den meegenomen door de sche pen van de Vereenigde Oostin- dische Compagnie. Het eerste half uur varen - fiets kan mee op de boot - is al een evenement op zich. Half afge broken reparatiewerven, dok ken, verweerde hijskranen, on duidelijke chemische fabrieks complexen, het merendeel van de IJ-industrie in Amsterdam- Noord verkeert in staat van ont binding. In een oude hal van de Zaanse houtverwerker Bruyn- zeel, draait de ringfilm van Hans Muller. Die stond op een hoog maar stabiel dek van een contai nerschip dat van Amsterdam naar IJmuiden voer en schoot met een 16mm filmcamera ie dere twee seconden een beeldje. Bij het afdraaien op normale filmsnelheid - 36 beeldjes per seconde - is het tempo waarmee verkeer op de waterweg zich be weegt duizelingwekkend opge- door Rob Bouber Amsterdam - De Stichting Kunst en Cultuur Noord-Holland be dacht een kunstroute langs het Noordzeekanaal ter viering van het feit dat er al 125 jaar zeekas telen kunnen varen over die be langrijke waterweg die Amster dam met de Noordzee verbindt. Beeldende kunstenaars werden uitgenodigd een werk te maken waarin op enigerlei manier de ge schiedenis, het heden en de toe komst van het Noordzeekanaal tot uiting, komt. Dertien kunstenaars de hand schoen opgenomen die Stich ting Kunst en Cultuur Noord- Holland hen toewierp De beel dende kunstroute kan worden afgelegd met de auto, per fiets, per boot of op skeelers. Vanaf het IJ geredeneerd begint de kunstroute bij het Stenen Hoofd, een landtong aan de Amsterdamse Westerdokskade, schroefd. Markante punten langs het Noordzeekanaal zijn dankbaar benut door kunstenaars. Op de plaatsen waar elke twintig mi nuten mensen worden overge zet, heeft Annet Bult twee dub belwandige metaalgazen uitkijk posten neergezet en de holtes ervan opgevuld met aardappels. Annet liet zich inspireren door De Koffiepost en door Cafetaria Visser. Bult „De bestaande snackbars zijn niet op het water gericht, je kunt een patatje be stellen en niet in de gaten heb ben dat de pont vertrekt. Ik heb er twee snackbars bijgezet die wel richting water kijken. Ik kwam op het idee om die ge bouwtjes met aardappels op te vullen vanwege de frites in de snackbars." Om te voorkomen dat het wordt lekgeprikt, krijgt de opblaasring die Berend Strik en Roel Achter berg op een open zandvlakte bij de Afrikahaven hebben neerge legd elke ochtend opnieuw ge stalte. In tien minuten wordt een object opgeblazen dat van buiten lijkt op een opgerolde Boven en onder een plas perspex staan twee uit lindenhout gesne den identieke mannen. Foto: GPD/Joop Boek

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 18